ICIPANDWA 12

Twaliteyanishiwa Ukubombela “Lesa wa Mutende”

IFYALALANDWAPO MULI CINO CIPANDWA

Yehova ateyanya abantu bakwe panono panono

1, 2. Finshi fyayalwike pa nkupo ya magazini iya Zion’s Watch Tower iya mu January 1895, kabili bamunyinefwe baumfwile shani?

ILYO munyinefwe John A. Bohnet, Umusambi wa Baibolo uwacincila, apokelele magazini ya Zion’s Watch Tower, iya mu January 1895, alitemenwe sana. Pa nkupo pali ifilembo ifikalamba ne cikope ca lupungu ulwali mu lulamba lwa bemba uko amabimbi yaleipama kabili pa muulu wa lupungu pali ilaiti ilyasanike mu mfifi. Muli magazini mwali icipande icalelanda pa nkupo ipya icaleti, “Our New Dress” (Inkupo Yesu Iipya).

² Munyinefwe Bohnet alitemenwe ifyo nkupo yalemoneka ica kuti alembeele munyinefwe Russell kalata. Atile: “Nintemwa sana ifyo Ulupungu lwa kwa Kalinda lulemoneka. Ala naluwama.” Umusambi wa Baibolo uwa cishinka na umbi, John H. Brown, alembele ati: “Ala inkupo naiwama. Ulupungu balukuula pa mufula uwakosa, e lyo ninshi na mabimbi yaleipamako.” Ilya nkupo iipya e kwaluka uko bamunyinefwe babalilepo ukumona muli ulya mwaka, lelo te kwali ukwa kulekeleshako. Mu November kwaishileba ukwaluka na kumbi ukukalamba. Kabili uku kwaluka na ko, kwasanshishemo bemba apali amabimbi.

3, 4. Bwafya nshi balandilepo muli magazini ya Ulupungu lwa kwa Kalinda iya November 15, 1895, kabili kwaluka nshi ukwaliko?

³ Icipande icikalamba icali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa November 15, 1895, calandile pa bwafya bumo: Ubu ubwafya ubwali nga mabimbi ya pali bemba, bwalengele mu cilonganino ca Basambi ba Baibolo mube icimfulunganya. Bamunyinefwe balekansanina pa balingile ukulatungulula mu filonganino. Pa kwafwa aba bwananyina ukwishiba ifyo balingile ukucita pa kuti baleke ukukansana, icipande capashenye icilonganino ku bwato. Lyena catile abaletungulula tabapekenye icilonganino icali kwati bwato, ukushipikisha amafya ayali nga mabimbi. Finshi baali no kucita?

⁴ Icipande calondolwele ukuti umukalamba wa bensha ubwato alashininkisha ukuti nabasenda ifyo bengabomfya pa kupusuka nga ca kuti ubwato bwabunda no kuti bonse abali mu bwato nabaipekanya ukupusuka nga kwaba icimwela. Ifi fine, e fyo na baaletungulula icilonganino balingile ukucita, balekabila ukushininkisha ukuti nabapekanya ifilonganino ukushipikisha amafya. Pa kuti bacite ifi, icipande calandile pa kwaluka ukukalamba. Catile ukutula fye pali ilya ine nshita, “ifilonganino fyonse fyalingile ukulasala baeluda” aba “‘kwangalila’ umukuni.”—Imil. 20:28.

5. (a) Mulandu nshi ukwaluka kwa kuti kube ukusala baeluda mu filonganino kwaishile pa nshita yalinga? (b) Mepusho nshi twalalandapo nomba?

⁵ Ukusala baeluda ukwacitike pa nshita yalinga kwali no kulenga ifintu ukulaenda bwino mu filonganino. Kwalyafwile aba bwananyina ukushipikisha amafya ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Kubalilapo. Na mu myaka yakonkelepo, ukwaluka na kumbi ukwacitike mu cilonganino ca kwa Lesa kwalenga abantu ba kwa Lesa ukulabombela bwino Yehova. Busesemo nshi ubwa mu Baibolo ubwalandile pali uku kwaluka? Kwaluka nshi uko mwamonapo? Kabili mwanonkelamo shani?

“Umutende e o Nkasonta Ukuba Bakangalila Bobe”

6, 7. (a) Bushe ilembo lya kwa Esaya 60:17 lyalola mwi? (b) Bushe ifi balanda pali “bakangalila” na “bakapitao” filangilila cinshi?

⁶ Nge fyo twasambilile mu Cipandwa 9, Esaya asobele ukuti Yehova ali no kupaala abantu bakwe ica kuti bali no kufula. (Esa. 60:22) Lelo, Yehova alaile ukucita ne fyacila pali ifi. Mu busesemo bumo bwine, atile: “Apali umukuba nkabikapo golde, na pali icela nkabikapo silfere, apali ifimuti nkabikapo umukuba, na pali amabwe nkabikapo icela; kabili umutende e o nkasonta ukuba bakangalila bobe no bulungami ukuba bakapitao bobe.” (Esa. 60:17) Ni mwi ubu busesemo bwalola? Bushe bwafikilishiwa shani muno nshiku?

Uku kwaluka, te kwa kufumyapo icibi no kubikapo icisuma, lelo kufumyapo icisuma no kubikapo icisuma sana

⁷ Esaya aseseme ukuti icintu cimo cali no kupyanikwapo ne cintu cimbi. Nomba uku kwaluka, te kwa kufumyapo icibi no kubikapo icisuma, lelo kufumyapo icisuma no kubikapo icisuma sana. Ukufumyapo umukuba no kubikapo golde kwaluka ukusuma sana, ifi fine e fyo caba na ku fintu fimbi ifyo ilembo lilandilepo. Aya mashiwi Yehova alandile, yalesobela ukuti ifintu fyali no kulaya filewaminako fye mu cilonganino ca bantu bakwe. Bushe kwaluka kwa musango nshi uko ubu busesemo bwalandapo? Ifi Yehova alandile pali “bakangalila” na “bakapitao,” filanga ukuti ifyo bantu bakwe babasakamana ne fyo bateyanishiwa fyali no kulawaminako fye.

8. (a) Bushe nani ulenga kube ukwaluka uko Esaya asobele? (b) Bushe tunonkelamo shani nga kwaba ukwaluka? (Moneni akabokoshi akaleti, “Alyumfwile Ukufunda.”)

⁸ Nani alenga ifintu ukulawaminako mu cilonganino ca kwa Lesa? Yehova atile: “Nkabikapo golde, . . . nkabikapo silfere, . . . kabili umutende e o nkasonta.” Kanshi uulenga kuleba ukwaluka mu cilonganino ca kwa Lesa te muntu iyo, lelo ni Yehova umwine. Kabili ukutula apo Yesu abela Imfumu, Yehova alibomfya Umwana wakwe ukuwamya ifi fyonse. Bushe tunonkelamo shani muli uku kwaluka? Ilembo limo line lilanda ukuti uku kwaluka kukaleta “umutende” no “bulungami.” Ilyo tulekonka ifyo Lesa aletweba ukucita, tulaba no mutende kabili ukutemwa ubulungami kulenga tulebombela Yehova, uo umutumwa Paulo atile ni “Lesa wa mutende.”—Fil. 4:9.

9. Cinshi cingalenga tube abaikatana no kuti ifintu file-enda bwino mu cilonganino, kabili mulandu nshi?

⁹ Na kabili, Paulo alembele pali Yehova ukuti: “Lesa te wa cimfulunganya, ni Lesa wa mutende.” (1 Kor. 14:33) Moneni ukuti Paulo tacilenye icimfulunganya no kucita ifintu bwino bwino, lelo acilenye icimfulunganya no mutende. Mulandu nshi? Tontonkanyeni pali ici: Ifintu nga file-enda bwino, tacipilibula ukuti ninshi kuli umutende. Ku ca kumwenako, abashilika kuti balekonkana bwino bwino ilyo bali ku bulwi, lelo ififumamo te mutende. Kanshi fwe Bena Kristu tatufwile ukulaba ici cishinka: Ifintu nangu fyende bwino mu kabungwe akali konse, nga tamuli umutende te kuti katwalilile. Lelo, umutende uufuma kuli Lesa ulalenga ifintu ukutwalilila ukwenda bwino. Mwandini tulatasha nga nshi ukuba mu cilonganino icitungululwa na “Lesa uupeela umutende” kabili uulenga ifintu ukulawaminako mu cilonganino cakwe! (Rom. 15:33) Umutende uufuma kuli Lesa e ulenga tuleba abaikatana kabili e ulenga no kuti ifilonganino fyesu ifya mwi sonde lyonse filetungululwa bwino.—Amalu. 29:11.

10. (a) Kwaluka nshi ukwacitike mu cilonganino ca kwa Lesa mu myaka ya ku numa? (Moneni akabokoshi akaleti, “Ifyo Yehova Awamya Ubutungulushi bwa Cilonganino.”) (b) Mepusho nshi twalalanshanyapo nomba?

¹⁰ Akabokoshi akaleti “Ifyo Yehova Awamya Ubutungulushi bwa Cilonganino,” kalelanda pa busuma bwali mu kwaluka ukwacitike mu cilonganino ca kwa Lesa mu myaka ya ku numa. Nomba kwaluka nshi ukwaba ngo kufumyapo ‘umukuba no kubikapo golde’ uko Yehova aletako muno nshiku ukupitila mu Mfumu yesu? Bushe uku kwaluka mu fyo icilonganino citungululwa kwalenga shani mu filonganino fya mwi sonde lyonse mwaba sana umutende no kwikatana? Bushe kumwafwa shani ukulabombela “Lesa wa mutende”?

Ifyo Kristu Atungulula Icilonganino

11. (a) Bushe ukufwailisha mu Malembo kwalengele bomfwikishe finshi? (b) Cinshi ico bamunyinefwe aba mwi bumba litungulula bacitile?

¹¹ Ukutula mu 1964 ukushinta mu 1971, ibumba litungulula lya-angalile umulimo wa kufwailisha mu Baibolo pa malyashi yamo, pamo nga pa fyo icilonganino ca Bena Kristu caletungululwa mu nshita sha batumwa.a Pa numa ya kufwailisha basangile ukuti ifilonganino ifyaliko mu nshita sha batumwa tafyaletungululwa na eluda nelyo kangalila umo, lelo fyaletungululwa ne bumba lya baeluda. (Belengeni Abena Filipi 1:1; 1 Timote 4:14.) Ilyo baumfwikishe ico cishinka, aba mwi bumba litungulula bailwike ukuti Imfumu, Yesu, yalebatungulula pa kuti baalule ifyo icilonganino ca bantu ba kwa Lesa caletungululwa, kabili bamunyinefwe abali mwi bumba litungulula balinakile ubutungulushi bwa Mfumu. Ilyo line fye, balyalwile ifyo baletungulula icilonganino ca kwa Lesa pa kuti baeluda balesontwa ukulingana ne fyo Amalembo yalanda. Kwaluka nshi ukwacitike muli ba 1970?

ALYUMFWILE UKUFUNDA

MU Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa April 1, 1916, ulwa mu ciFinnish, mwali kalata iyo munyinefwe Russell alembeele bamunyinefwe abanono abaleikala mu Scandinavia, apali na munyinefwe Kaarlo Harteva. Munyinefwe Russell abalembeele ukuti: “Tulemukoselesha bonse bamunyinefwe abatemwikwa ukubwelela ku cine no kulabomba umulimo uo mulingile ukubomba.” Mulandu nshi alembele ifi?

Ba Kaarlo Harteva

Munyinefwe Harteva, uwafyelwe mu 1882, ali pa Basambi ba Baibolo aba kubalilapo mu Finland. Abatishiwe mu April mu 1910, kabili mu August mu 1912, munyinefwe Russell amupeele umulimo wa kusabankanya Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ciFinnish. Fyonse fyale-enda fye bwino mpaka ilyo Inkondo ya Calo iya Kubalilapo yatendeke. Munyinefwe Harteva alembele mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa December 1, ulwa mu 1914, ukuti: “Apo indalama nashafya, . . . uno mwaka Ulupungu lwa kwa Kalinda lwa kulakwata amabula ayanono nelyo lwa kulafuma fye limo limo.” Lelo, mu 1915, munyinefwe Harteva na bambi bapangile akabungwe ako baleita abati Ararat pa kuti basangeko indalama, kabili batendeke ukulasabankanya magazini iyo baleita abati Ararat.

Ilyo munyinefwe Harteva abikile amano ku kabungwe akapya na kuli magazini iipya, munyinefwe umbi e watendeke ukusabankanya Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciFinnish. Muli magazini ya Ararat mwaleba ifipande ifyalelanda pali Baibolo e lyo mwaleba ne fipande ifyalelanda pa miti ya cikaya iya kundapa amalwele e lyo na pa lulimi ulupya, iciEsperanto. Tapakokwele, iyi magazini iipya yalengele aba bwananyina ukuleka ukubika amano ku masambilisho ya cine. Pa mulandu wa kuti munyinefwe Russell alibikile amano kuli bucibusa bwabo na Lesa, aebele munyinefwe Harteva na bambi “ukubwelela ku cine.”

Bushe munyinefwe Harteva acitile shani? Asabankenye kalata ya kwa munyinefwe Russell muli magazini ya Ararat, pamo na kalata yakwe. Muli kalata alembele, munyinefwe Harteva alilombele ubwelelo, kabili atile: “Ndefwaisha ukulungika icilubo nacitile.” Tapakokwele, muli magazini ya kulekeleshako iya Ararat, munyinefwe Harteva alilombele ubwelelo na kabili pa cimfulunganya aletele kabili alandile no kuti: “Nkabika sana amano ku masambilisho ya cine.” Ukupusanako na baeluda bambi abo basalile abali ne cilumba, ba Kaarlo Harteva balyumfwile ukufunda.

Pa numa munyinefwe Harteva balimupeele na kabili umulimo wa kusabankanya Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciFinnish kabili aishileba kangalila wa musambo. Alitwalilile ukubomba iyi milimo ukufika mu 1950, kabili ali uwa cishinka kuli Yehova na ku cine mpaka na lintu apwishishe umulimo wakwe uwa pe sonde mu 1957. Ca cine, bonse abaicefya no kumfwila ukufunda ukwa Mfumu Yesu, balasangululwa kabili Yehova alabapaala.

12. (a) Kwaluka nshi ukwakumine ibumba litungulula? (b) Londololeni ifyo Ibumba Litungulula libomba muno nshiku? (Moneni akabokoshi akaleti “Ibumba Litungulula E Lisakamana Ifya Bufumu,” ibula 130.)

¹² Ukwaluka ukwa kubalilapo kwakumine ibumba litungulula line. Kale, ibumba litungulula lyalepangwa fye na bamunyinefwe abasubwa 7 abali badairekita aba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Lelo, ukutula mu 1971 abali mwi bumba litungulula baishileba 11 kabili ukutula pali ilya nshita te bonse abali mwi bumba litungulula abali badairekita. Aba mwi bumba litungulula tabaleimona ukuti balicila bambi kabili cila mwaka balelekanina buceyamani ukukonka alufabeti.

13. (a) Bushe icilonganino caletungululwa shani ukufuma mu 1932 ukufika mu 1972? (b) Finshi Ibumba Litungulula lyacitile mu 1972?

¹³ Ukwaluka kwakonkelepo kwakumine ifilonganino. Mu nshila nshi? Ukutula mu 1932 ukushinta mu 1972, icilonganino caletungululwa na munyinefwe umo. Ukutula mu 1936, uyu munyinefwe balemwita ukuti katungulula wa mulimo. Pa numa batendeke ukumwita ukuti umubomfi wa cilonganino e lyo pa kulekelesha balemwita ukuti kangalila wa cilonganino. Aba bamunyinefwe bali abacincila pa kubomba umulimo wa kusakamana umukuni wa kwa Lesa. Kangalila wa cilonganino e walepingula ifya kucita ukwabula ukwipusha ababomfi bambi aba mu cilonganino. Nomba ukutendekela mu 1972, kwali ukwaluka kukalamba uko Ibumba Litungulula lyacitile. Kwaluka nshi kwacitike?

14. (a) Kwaluka nshi ukupya ukwatendeke ukubomba pa 1 October, mu 1972? (b) Bushe kampanya we bumba lya baeluda akonka shani ukufunda kwaba pa Abena Filipi 2:3?

¹⁴ Mu nshita ya kuti eluda umo e o aletungulula icilonganino, bamunyinefwe bambi abafikile pa milingo ya mu Malembo nabo bali no kulasontwa ukuba baeluda mu cilonganino ca Bena Kristu. Aba bali no kupanga ibumba lya baeluda ilya kutungulula icilonganino. Uku kwaluka kwatendeke pa 1 October, 1972. Muno nshiku, kampanya we bumba lya baeluda taimona ukuti alicila bambi lelo ‘ali-icefya.’ (Luka 9:48) Ala lipaalo ukukwata bamunyinefwe abaicefya umusango uyu mu cilonganino ca kwa Lesa ica mwi sonde lyonse!—Fil. 2:3.

Kanshi pa mulandu wa kuti Imfumu yesu yalikwata amano, yalipekanya bakacema aba kusakamana abasambi baiko pa nshita yalinga

15. (a) Busuma nshi bwaba mu kukwata amabumba ya baeluda mu filonganino? (b) Cinshi cilanga ukuti Imfumu yesu ya mano?

¹⁵ Ukwakanya imilimo ya mu cilonganino pali baeluda kwalilenga ifintu ukuwama sana. Natulande pa busuma butatu: Ica kubalilapo ca kuti kulafwa baeluda, nangu bakwate imilimo iikalamba mu cilonganino, ukulaibukisha ukuti Yesu e Mutwe wa cilonganino. (Efes. 5:23) Ica bubili ni cilya Amapinda 15:22 yalandapo, yatila: “Ukuli abapanda amano abengi amapange yalafikilishiwa.” Baeluda nga bakumana ku kulanshanya ifikumine icilonganino, bonse balalanda ifingabafwa, ici cilenga balepingula pa fintu ukulingana ne fyo amafunde ya mu Baibolo yalanda. (Amapi. 27:17) Yehova alapaala ifyo bapingulapo, kabili ifintu filenda bwino mu cilonganino. Ica butatu ca kuti, ukukwata baeluda abengi kwalilenga icilonganino ca kwa Lesa ukulasakamana bwino no kulatungulula bwino ifilonganino ifileya filefulilako fye. (Esa. 60:3-5) Ala ca kupapa, mu 1971 ifilonganino mwi sonde lyonse fyali fye 27,000 nomba mu 2013 fyalicilile pali 113,000! Kanshi pa mulandu wa kuti Imfumu yesu yalikwata amano, yalipekanya bakacema aba kusakamana abasambi baiko pa nshita yalinga.—Mika 5:5.

IFYO YEHOVA AWAMYA UBUTUNGULUSHI BWA CILONGANINO

1881—Munyinefwe Russell aeba abalelongana lyonse ukwishibisha amaofeshi ya ba Watch Tower uko balelonganina pa kwishiba amayanda ya Basambi ba Baibolo abaleikala mu ncende imo ine.
1895—Ifilonganino fyaebwa ukusala abaume aba kubomba bueluda.
1919—Iofeshi lya musambo lyasonta katungulula wa mulimo mu filonganino fyonse. Pa milimo alebomba pali ukuteyanya umulimo wa kushimikila no kukoselesha aba bwananyina ukulashimikila. Baeluda bamo mu filonganino tabatemenwe ukukwata katungulula wa mulimo.
1932—Ifilonganino fyaleka ukuvota pa kusala baeluda cila mwaka no kutendeka ukusala komiti ya mulimo iyalepangwa na bamunyinefwe abaali abacincila mu mulimo wa kushimikila kabili abalecita ifintu ukulingana ne shina ilipya ilya kuti Inte sha kwa Yehova. Umo pali balya icilonganino calesala, alesontwa ne ofeshi lya musambo ukuba katungulula wa mulimo.
1937—Bamunyinefwe aba mu mpaanga shimbi batampa ukuba muli komiti ya mulimo pamo na bamunyinabo abasubwa.
1938—Ifilonganino fyonse fyasuminisha ukuti umubomfi wa cilonganino alesontwa ukulingana na Malembo. Apa e papwilile ukuvota mu filonganino.

Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pa kwaluka pa fyo icilonganino caletungululwa ukwacitike mu cilonganino ca kwa Lesa, moneni icitabo icitila Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, amabula 204-235.

“Pa kuvotela baeluda twaleimya ukuboko kwa ku kulyo. E lyo munyinefwe umo alependa abemishe amaboko.”—E fyalandile nkashi Rose Swingle, ku Chicago, mu Illinois, ku U.S.A.

“Muleba Abantu Abo Umukuni Wingapashanya”

16. (a) Mulimo nshi baeluda bakwata? (b) Bushe Abasambi ba Baibolo balemona shani amashiwi Yesu alandile pa ‘kucema impaanga’?

¹⁶ Ilyo ibumba lya Basambi ba Baibolo lyatendeke fye, baeluda balishibe kale ukuti balikwete umulimo wa kwafwa Abena Kristu banabo ukutwalilila ukuba ababomfi ba kwa Lesa. (Belengeni Abena Galatia 6:10.) Mu 1908, icipande cimo ica mu Ulupungu lwa kwa Kalinda calandile pa mashiwi Yesu asosele ayatila: “Cema utwana twandi utwa mpaanga.” (Yoh. 21:15-17) Ici cipande cakoseleshe baeluda ukuti: “Nacicindama sana ukuti lyonse tuletontonkanya pa fyo Shikulu alandile pa mukuni wakwe, ukuti tufwile ukubika amano ku kuliisha no kusakamana abasambi ba kwa Shikulu.” Mu 1925, Ulupungu lwa kwa Kalinda na kabili lwakomaile sana pa bucindami bwa kucema ilyo lwacinkwileko baeluda ukuti: “Ici cilonganino ca kwa Lesa, . . . kabili akalubulwisha bonse abo apeela umulimo wa kupyungila bamunyinabo.”

17. Bushe bakangalila babafwa shani ukuba bakacema abasuma?

¹⁷ Bushe icilonganino ca kwa Lesa ca-afwa shani baeluda ukulabomba bwino umulimo wa kucema, kwati kufumyapo ‘icela no kubikapo silfere’? Kulaba amasukulu. Mu 1959, kwali Isukulu lya Butumikishi bwa Bufumu ilya bakangalila ilya kubalilapo. Ilyashi limo lyaleti “Mulebika Amano ku Mpaanga Isha mu Cilonganino.” Balya bamunyinefwe babakoseleshe “ukupanga programu iya kulatandalila bakasabankanya pa mayanda yabo.” Ili lyashi lyalandile pa nshila shalekanalekana isho bakacema bengabomfya pa kucita bwino ifipempu fya bucemi. Mu 1966, Isukulu lya Butumikishi bwa Bufumu ilipya lyalitendeke. Lyalandile sana pa “Bucindami bwa Kucita Ifipempu fya Bucemi.” Cinshi ili lyashi lyalelandapo sana? Abatungulula ifilonganino “bafwile ukulabomba umulimo wa kusakamana umukuni wa kwa Lesa, kabili pa nshita imo ine bafwile ukubika amano ku ba mu mayanda yabo na ku kubomba umulimo wa kushimikila.” Mu myaka ya nomba line, kwali amasukulu ayengi aya baeluda. Cinshi cafumamo muli aya masambililo icilonganino ca kwa Yehova cipekanya? Muno nshiku, mu cilonganino ca Bena Kristu mwaba bamunyina abengi ababomba umulimo wa bukacema.

Isukulu lya Butumikishi bwa Bufumu mu Philippines, 1966 — Isukulu lya Butumikishi bwa Bufumu ku Philippines, mu 1966

18. (a) Mulimo nshi uwacindama uo baeluda babaseekesha? (b) Mulandu nshi Yehova na Yesu batemenwa baeluda ababombesha?

¹⁸ Ukupitila muli Yesu Imfumu yesu, Yehova alibikako baeluda pa kuti balebomba umulimo uwacindama. Mulimo nshi uyu wine? Mulimo wa kutungulula impaanga sha kwa Lesa muli shino nshiku isha-afya nga nshi. (Efes. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Yehova na Yesu balitemwa sana baeluda ababombesha pantu aba bamunyinefwe balakonka ukufunda kwa mu Malembo ukutila: “Mulecema umukuni wa kwa Lesa uo amupeela ukwangalila, . . . muleitemenwa, . . . mulefwaisha ukubomba, . . . muleba abantu abo umukuni wingapashanya.” (1 Pet. 5:2, 3) Natulande pa nshila fye shibili isho bakacema Abena Kristu bengabapashanyamo ku mukuni ishilenga ukuti mu cilonganino muleba umutende ne nsansa.

Ifyo Baeluda Bacema Umukuni wa kwa Lesa Muno Nshiku

19. Bushe tumfwa shani baeluda nga babomba na ifwe mu mulimo wa kushimikila?

¹⁹ Ica kubalilapo, baeluda balashimikila pamo na ba mu cilonganino. Mu Mbila Nsuma iyo Luka alembele, alandile pali Yesu ati: “Aile alepita mu misumba na mu mishi, aleshimikila no kubila imbila nsuma ya bufumu bwa kwa Lesa. Na basambi 12 bali nankwe.” (Luka 8:1) Nga filya fine Yesu aleshimikila pamo na batumwa bakwe, e fyo na baeluda bacita muno nshiku balashimikila pamo na Bena Kristu banabo. Balishiba ukuti nga balecita ifi, balalenga aba mu cilonganino ukuba abaikatana. Bushe aba mu cilonganino bomfwa shani nga babomba na baeluda ba musango yu? Ba Jeannine, abali ne myaka nalimo 90, batile: “Ukulabomba na baeluda mu mulimo wa kushimikila kulalenga nakwata inshita ya kulanshanya nabo no kubeshiba bwino.” Munyinefwe Steven, uucilile imyaka 30, atile: “Baeluda nga babomba na ine mu mulimo wa ku ng’anda ne ng’anda, mona kwati balefwaya ukungafwa. E lyo nga bangafwa ndaba ne nsansa sana.”

Kacema asanga impaanga iilubile ninshi kuli ne cikuuku ca mwela — Nga filya fine kacema aile ku kufwaya impaanga yalubile, e fyo na baeluda babombesha pa kufwaya abaleka ukulongana

20, 21. Bushe baeluda kuti bapashanya shani kacema wa mu cilangililo ca kwa Yesu? Langilileni. (Moneni na kabokoshi akaleti, “Ifisuma Ifyafumine mu Kutandalila Abanaka Cila Mulungu.”)

²⁰ Ica bubili, icilonganino ca kwa Yehova cilasambilisha baeluda ukubika amano ku baleka ukulongana. (Heb. 12:12) Mulandu nshi baeluda balingile ukwafwila abanaka, kabili bafwile ukucita shani pa kubafwa? Icilangililo ca kwa Yesu icilanda pali kacema ne mpaanga iyalubile cilasuka ici cipusho. (Belengeni Luka 15:4-7.) Ilyo kacema aishibe ukuti impaanga imo nailuba, aile aleifwaya kwati nalimo e mpaanga fye akwete. Bushe baeluda muno nshiku bapashanya shani ulya kacema? Nga filya fine impaanga iyalubile yacindeme kuli kacema, e fyo na balya abaleka ukulongana pamo na bantu ba kwa Lesa bacindama kuli baeluda. Bamona umuntu uwanaka kwati ni mpaanga iyaluba, tabatontonkanya ukuti balepoosa fye inshita. Na kabili, nga filya fine kacema aile ‘ku kufwaya iyalubile mpaka aisanga,’ e fyo na baeluda bacita, e baitendekelako ukuya mu kwafwa abanaka.

²¹ Bushe kacema acitile shani ilyo asangile impaanga iyalubile? Ali-imishe “aibika pa mabeya yakwe,” aitwala na ku mukuni. E fyo na mashiwi ayasuma ayo baeluda balanda yakoselesha abanaka no kubafwa ukubwelela ku cilonganino. Ifi fine e fyo cali na kuli munyinefwe Victor, uwikala mu Africa, uwalekele ukulongana. Ashimike ukuti: “Pa myaka 8 iyo nalekele ukulongana, baeluda bale-esha ukungafwa lyonse.” Cinshi camufikile sana pa mutima? Alondolwele ukuti: “Bushiku bumo, ba John, baeluda abo nali nabo kwi Sukulu lya Bapainiya, balintandalile no kunanga ifikope ifyo batukopele ilyo nali ku sukulu. Fyanjibukishe insansa nalekwata ilyo nalebombela Yehova ica kuti nalitampile ukufuluka.” Tapapitile na nshita ukutula apo ba John batandalile, ba Victor balitampile ukulongana. Pali ino nshita ba Victor na kabili ni bapainiya. Ala baeluda balalenga tuleba ne nsansa nga nshi.—2 Kor. 1:24.b

IFISUMA IFYAFUMINE MU KUTANDALILA ABANAKA CILA MULUNGU

BAELUDA mu cilonganino cimo ku United States balefwaisha sana ukwafwa impaanga shalubile. E co batontonkenye pa fyo bengacita pa kwafwa abafuma mu mukuni wa kwa Lesa. Basangile ukuti abantu nalimo 30 abalekele ukubombela Yehova imyaka iingi ku numa baleikala mu ncende iyo icilonganino cabo cishimikilamo. Abengi pali aba bakalamba.

Ba Alfredo, baeluda, balembele amashina ya aba ba bwananyina kabili batendeke ukubatandalila. Batile: “Lyonse ulucelo pali Cisano, naletandalila abanaka.” Nga babasanga pa mayanda ba Alfredo balelanshanya nabo amashiwi ayasuma ayalelanga ukuti balibabikileko sana amano. Bale-eba munyinefwe nelyo nkashi uwaleka ukulongana ukuti icilonganino tacalaba imilimo iisuma iyo alebomba pa kusabankanya Ubufumu bwa kwa Yehova. Ba Alfredo batile: “Ilyo naebele munyinefwe umukalamba umo ama-awala ashimikile na bamagazini ashalike mu mweshi wa kulekeleshako atumine lipoti yakwe iya mulimo wa mwi bala mu 1976, ifilamba fyalilengeleele mu menso yakwe.” Ba Alfredo balabelengela abo batandalila Luka 15:4-7, 10, e lyo babepusha ukuti, “Ciba shani impaanga iyaluba nga yabwelela ku cilonganino? Yehova, Yesu, na bamalaika balasekelela. Taleni tontonkanyeni pali ici!”

Pa myaka ibili iyapita, ba Alfredo balatandalila abanaka. Cinshi cafumamo mu kubombesha kwabo? Balyafwa bamunyinefwe babili ukutendeka ukulongana na kabili. Pali ino nshita, balasangwa ku kulongana lyonse pa Mulungu. Ba Alfredo batile: “Ilyo baingile mu Ng’anda ya Bufumu, nine nalukwishe ifilamba.” Balandile no kuti: “Nangu ca kuti aba bamunyinefwe balitendeka ukusangwa ku kulongana, ncili ndabatandalila pali Cisano pantu banjeba ati balatemwa sana nga nabatandalila, e lyo na ine wine ndatemwa nga nshi!”

Ukutungulula Bwino Ifilonganino Kulalenga Abantu ba kwa Lesa Ukuba Abaikatana

22. Bushe ubulungami no mutende filenga shani aba mu cilonganino ca Bena Kristu bekatane? (Moneni na kabokoshi akaleti “Ala Twalipapile.”)

²² Nge fyo tusambilile, Yehova asobele ukuti ubulungami no mutende fyali no kufula pa bantu ba kwa Lesa. (Esa. 60:17) Iyi mibele ilalenga abantu ba kwa Lesa bekatane. Mu nshila nshi? Natulande pa bulungami. “Lesa wesu ni Yehova umo.” (Amala. 6:4) Ifilonganino ifya mwi sonde lyonse fikonka fye amafunde ya kwa Lesa yamo yene ayalungama. Amafunde yakwe ayalanda pa calungama ne cabipa yamo yene, kabili e yo aba “mu filonganino fyonse ifya ba mushilo” bakonka. (1 Kor. 14:33) Kanshi icilonganino kuti calunduluka nga aba mu cilonganino balekonka amafunde ya kwa Lesa. Nomba natulande pa mutende. Imfumu yesu taifwaya fye tulenonkelamo mu mutende waba mu cilonganino lelo ifwaya no kuti tuleba “aba mutende.” (Mat. 5:9) E ico nga tulecita “ifingaleta umutende” nga kwaba amafya, tukalaitendekelako ukuyapwisha. (Rom. 14:19) Ilyo tucita ifi, tulalenga mu cilonganino cesu muleba umutende no kwikatana.—Esa. 60:18.

23. Finshi fwe babomfi ba kwa Yehova tuipakisha muno nshiku?

²³ Ilyo Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa mu November mu 1895 lwalandile ukuti kwakulaba baeluda, bamunyinefwe abaletungulula balitemenwe sana. Cinshi batemenwe? Balefwaisha ukuti uku kwaluka ukupya kukaafwe abantu ba kwa Lesa “ukuba abaikatana mu citetekelo,” e co balepepelapo. Nga twaibukisha ifyo icilonganino cali kale, tulatasha ukumona uko Yehova aleta ukwaluka mu cilonganino ukupitila mu Mfumu yesu. Uku kwaluka ukwalecitika panono panono kwalilenga ukuti tube abaikatana mu kupepa Yehova. (Amalu. 99:4) Ici calenga ukuti fwe bantu ba kwa Yehova mwi sonde tulesekelela pantu ‘twaliba abaikatana,’ ilyo ‘tucita fimo fine,’ no kubombela “Lesa wa mutende” “no mutima umo.”—2 Kor. 12:18; belengeni Sefania 3:9.

a Ifyo basangile ilyo balefwailisha balifisabankenye mu citabo icitila Aid to Bible Understanding.

b Moneni icipande icitila “Baeluda ‘Babomfi Banensu Abatuletela Insansa,’” icali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa January 15, 2013, amabula 27-31.

IBUMBA LITUNGULULA E LISAKAMANA IFYA BUFUMU

IBUMBA LITUNGULULA ilya Nte sha kwa Yehova lyapangwa na bamunyinefwe ababomfi ba kwa Yehova Lesa abasubwa. Ili ibumba, e “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” Bakwata umulimo wa kupekanya ica kulya ca ku mupashi no kutungulula umulimo wa kushimikila mwi sonde lyonse.—Mat. 24:14, 45-47.

Ibumba Litungulula lilakumana cila mulungu, ilingi line ni pali Citatu. Ici cilenga aba bamunyinefwe ukuba baikatana ilyo balebombela pamo. (Amalu. 133:1) Aba mwi Bumba Litungulula balabomba na mu makomiti ayalekanalekana. Aya makomiti yalikwata imilimo yalolekeshapo. Ifi e fimo fimo ifyo yalolekeshapo.

Komiti ya Bakampanya

Bamunyinefwe ababa muli iyi komiti balolekesha pa fya mafunde, kabili nga cafwaikwa, balabomfya imilabasa e lyo na manyunshipepala ukulondolwela abantu bwino bwino ifyo twasuminamo. Balalolekesha na pa mafya ayakumine bamunyinefwe abaponenwe no tuyofi, abo balecusha, e lyo na pa mafya yambi ayakuma Inte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse ayesako mu kupumikisha.
Komiti Isakamana Ababomba pa Bethel

Iyi komiti e isakamana abekala pa maofeshi ya Nte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse, ilabafwa ukukosha bucibusa bwabo na Yehova, no kubafwa muli fimbi ifyo bakabila. E isala no kwita ababombela pa Bethel kabili e yasuka amepusho ayakumine umulimo babomba.
Komiti ya Kusabankanya

Ababa muli iyi komiti e bangalila umulimo wa kupulinta no kutwala impapulo shilanda pali Baibolo ku ncende shalekanalekana mu calo conse. E balolekesha pali bamashini ba kupulintilako impapulo, ifikuulwa, ne fipe fimbi ifyo utubungwe twalekanalekana utwa Nte sha kwa Yehova tubomfya, no mulimo wa makuule, ukubikako no kukuula Amayanda ya Bufumu. Balashininkisha no kuti indalama shisangulwa isha kwafwilisha umulimo wa mwi sonde lyonse shilebomfiwa bwino.
Komiti ya Mulimo

Bamunyinefwe aba muli iyi komiti e bangalila umulimo wa kushimikila no kulolekesha pa fikumine ifilonganino, bakasabankanya, bapainiya, baeluda, bakangalila benda, na bamishonari. Pa fintu fimbi ifyo bangalila paba ne milimo iibomba aba mu ma Komiti ya Kumfwaninamo ne Fipatala.
Komiti ya Kusambilisha

Iyi komiti e yangalila umulimo wa kupekanya amalyashi tukwata pa kulongana kwa muputule, ukwa citungu, na mu filonganino. E bangalila ne Sukulu lya Gileadi, Isukulu lya Bakabila ba Mbila Nsuma ya Bufumu, ne Isukulu lya Bapainiya, e lyo na masukulu yambi. Na kabili e bangalila umulimo wa kupekanya akatabo ka kubomfya pa kulongana kwa Mikalile no Mulimo Tubomba elyo na amaprogramu yaba pa ma CD na mavidio.
Komiti ya Kulemba

Bamunyinefwe ababa muli iyi komiti e bangalila umulimo wa kupekanya impapulo ishilanda pali Baibolo no kushibika pa kompyuta na pa Intaneti. E bangalila na Webu saiti ya cilonganino ca kwa Lesa no mulimo wa kupilibula impapulo ishilanda pali Baibolo mu calo conse. Na kabili iyi komiti e yasuka amepusho abantu ababelenga Baibolo bepusha.