Icalo Cipya Cili Mupepi!

BASHIMUCINDIKWA balisosa ifingi pa lwa muyano upya uwa calo uwa kulenga kwabo. Balanda pa lwa kufumya mu calo umwenso ne fipindami ku kubombela pamo pa kati ka bantu na mabuteko. Lelo bushe caba ku bantunse ukuletako icalo cipya?

Umutundu wa muntu walikwata imyanda ya myaka iya kwimika icalo ca mutende no mutelelwe. Ukwabulo kutwishika, abengi baliba abafumaluka nga nshi mu kutukusha kwa musango uyo. Te mulandu ne caimikwa ca kamfulumende icaelenganishiwa na bantu ku kufikilisha amabuyo ya musango uyo, nangu cibe fyo, amashiwi ya Baibolo yashininkisha ukuba aya cine: “Te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.”—Yeremia 10:23.

Icalo Cipya Calilaiwa

Nalyo line, Icebo capuutwamo cimo cine ica kwa Lesa cipayanya ukwebekesha kwa kuti kukabako icalo cipya. Pa numa ya kusobela impela ya micitile ikote iya fintu, umutumwa wa Bwina Kristu Petro abilishe ukuti: “Imyulu ipya ne calo cipya e fyo tulolela, umwaikalo bulungami, umwabele cilayo cakwe.”—2 Petro 3:10-13.

Bulayo bwa kwa ani ubu? Bwapeelwa te kuli umbi ukucila pali Yehova, ‘Uwapulamo pano isonde ponse.’ (Ilumbo 83:18) Akapwishishisha cintu abantu bashingapwishishisha. Ee, Yehova Lesa akaletako icalo cipya. Lelo ni lilali?

Icalo Cipya Nacipalamisha!

Pa ntanshi icalo cipya calaiwa na Lesa tacilabako mu cine cine pa cipimo cakumanina, “icalo” ca ndakai, nelyo “imicitile ya fintu,” cilingile ukwisa ku mpela ya ciko. Ukukuma kuli ici, abasambi ba kwa Yesu Kristu baipwishe ukuti: “Twebeni, ni lilali ifi fintu fikabako? kabili cinshi cikaba icishibilo ca kwisa kwenu, ne ca kupwa kwa calo?” (Mateo 24:3, King James Version) Nga fintu New World Translation iyalungika apakalamba icibika, abakonshi ba kwa Yesu baipwishe ukuti: “Twebeni, Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi cikaba icishibilo ca kubapo kwenu ne ca kusondwelela kwa micitile ya fintu?”

Mu kwasuka, Yesu asobele imbali ishingi isha cishibilo ca kubapo kwakwe ukwa kukanamoneka ngo muntu wa mupashi mu maka ya Bufumu aya mu mulu. (1 Petro 3:18) Ku ca kumwenako, asosele ukuti: “Uluko lukemino luko, no bufumu bukemino bufumu, kukaba ne fipowe ne finkukuma mumo mumo.” Ukufuma ku “kushikitika kwa kupaapa” mu 1914, “inkulo ino” iyaishibishiwe na Yesu yalikumanya inkondo shatwalilila, ukucepelwa kwa fya kulya, ne finkukuma ngo lubali lwa cishibilo ca kubapo kwakwe ukwa kukanamoneka.—Mateo 24:7, 8, 34.

Inkondo shalyandatila inkulo ino mu nshila ishingalinganishiwako ukutula mu mwaka wa 1914. Inkondo ya Calo iya I yasendele ubumi bwatunganishiwa amamilioni 14. Mu kati ka Nkondo ya Calo iya II, abaume baipangasha ne fyanso na bantuuntu fye amamilioni 55 balipaiwe. Kwena, ukutula 1914 ukucila pa bumi amamilioni 100 bwalilufiwa mu nkondo! Mu kushininkisha, ici cishibisha ulubali lwa cishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu.

Ukucepelwa kwa fya kulya, na ko ukwasobelwe na Kristu, kwalipomwene ifyalo ifingi pa numa ya imo imo iya nkondo shibili isha calo. Te mulandu no kulunduluka kwa fya sayansi, mupepi ne ciputulwa cimo muli fine ica calo caliba ne nsala ilelo. Cila mwaka, amamilioni ya bana na bambi balafwa ku bulwele bwa nsala. E fisosa The World Book Encyclopedia ukuti: “Inko ishingi ishilelunduluka isha Africa, Asia, na Latin America tabakwata ifya kulya fyakumanina ifya bantu babo. Amamilioni muli ifi fyalo baba ne nsala. Lintu ukuletako kwa fya kulya nelyo ifipe ifishitwa mu calo cimbi kwaya pa nshi ku mulandu uuli onse, icipowe kuti capama kabili amakana nelyo amamilioni ya bantu kuti pambi bafwa.”

Ifinkukuma fyalisenda ubumi ubwingi mu kati ka ino nkulo ileishibisha “inshita ya ku mpela.” (Daniele 12:4) Ukutunganya kwa bantu bepaiwa no kucenwa mu finkukuma kulalekanalekana. Lelo ukutula mu 1914 ubonaushi ku finkukuma bwalisumbana ukupulinkana isonde, kabili ifi fyalipaya imyanda ya makana ya bumi. Ukulanda pali fibili fye ifya ifi, Yorkshire Post iya October 19, 1989, yalondolwele ukuti: “Mu 1920 icinkukuma mu citungu ca Jiangsu ica China caipeye 180,000, kabili pa July 28, 1976, China yapuminwe ku cinkukuma cabipisha mu lyashi lya iko ilya muno nshiku. Mu kucefyako 240,000 balifwile lintu umusumba wa Tangshan uwabela ku kupinda ka ku kuso aka kabanga walebelwe mupepi na onse ku cinkukuma icapimwa mu kutunganishiwa ama Richter 7.8.” Inyunshipepala yatantike ukucila pa fikunkuma fikalamba fimbi 30 mu mwanda wa myaka uwalenga 20.

Imibombele ya kushimikila Ubufumu nayo ine yalisobelwe nga lumo ulwa mbali sha cishibilo ca kubapo kwa kukanamoneka ukwa kwa Yesu. Aebele abasambi bakwe abaleipushaipusha ukuti: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mateo 24:14) Nga fintu Yesu aseseme, uyu mulimo wa kushimikila nomba ulecitwa mu kusaalala kwe sonde mu fyalo 212 ku Nte sha kwa Yehova ukucila pali 4,000,000.

Ukufikilishiwa kwa nshiku sha lelo ukwa aya amasesemo na yambi kushininkisha ukuti mu cine cine tuleikala mu “nshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1-5) Pa ntanshi fye yesu pali “ubucushi bukalamba” na bo bwine ubwasobelwe na Yesu Kristu. Ukufika pa kalume mu “kulwa kwa bushiku bukalamba bwa kwa Lesa wa maka yonse” pa Armagedone, bukaleta impela ku micitile ibifi iya fintu ilipo. (Mateo 24:21; Ukusokolola 16:14-16) Lyene icalo calaiwa ica kwa Lesa cikaba ica cine cine.a

Amapaalo Ayo Abantunse Bashingaleta

Bashimucindikwa balatakisha pa lwa muyano upya uwa calo uwa kulenga kwabo. Lelo Yehova, Lesa wa mulu ne sonde, tabalile epusha abantunse ukupyanika pa micitile ya ndakai mu kuba ne calo cipya. Umwine akacita ico pa bushiku ne awala ifyaishibikwa kuli wene eka. (Mateo 24:34, 36) Umutumwa umukoloci Yohane akwete uku kumwena libela ukwa cintu Lesa, te muntu, akacita:

“Namwene umulu upya ne [sonde lipya, NW], pantu nafiya umulu wa ntanshi ne [sonde lya, NW] ntanshi; na bemba talipo kabili iyo. Kabili namwene Umusumba wa mushilo, Yerusalemu Mupya, uleika kuli Lesa mu mulu, naupekaniwa nga nabwinga uwapuulamikilwo mulume wakwe. Naumfwile ne shiwi likalamba lya mu cipuna ca bufumu, lileti, Moneni, ubwikalo bwa kwa Lesa buli pamo na bantu, kabili akekalilila pamo na bo; na bo bakaba abantu bakwe, na Lesa umwine akaba pamo na bo: kabili akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya. Kabili uwaikala pa cipuna ca bufumu atile, Moneni, ifintu fyonse nafilenge fipya. Kabili atile, Lemba: pantu ifyebo ifi fya cishinka kabili fya cine.”—Ukusokolola 21:1-5.

“Umulu upya” waba Bufumu bwa mu mulu ubwa kwa Yesu Kristu. “Isonde lipya” talyaba cibulungwa na cimbi ice sonde lelo ni sosaite mupya uwa bantu pali uno planeti—bonse bene abatekwa ba cumfwila aba Bufumu bwa kwa Kristu, ukwabula amalekano ya mushobo, uluko, nelyo ululimi. (Linganyeniko Ilumbo 96:1.) Umulu ne sonde ifya cimpashanya ifya ndakai—imicitile ya fintu iya kwa Ciwa mu kuba ne caimikwa ca iko ica kamfulumende icasongwa na Satana ne fibanda fyakwe—fikaba nafyonaulwa. (1 Yohane 5:19) Nangu cingati babemba ba cine cine bakashala, bemba wa mampalanya uwa mutundu wa muntu uushashikatala, uubifi ukaya. Bakateka banankwe aba mu mulu aba kwa Yesu baimika Yerusalemu Mupya kabili mu kubishanya na wene bapanga ukuteyanya kukalamba uko kukatungulula sosaite wa buntunse uwalungama. Lesa ‘akekala pamo’ no mutundu wa muntu uwa cumfwila mu mampalanya ilintu balewikishiwa umupwilapo kuli wene ukupitila muli Kristu mu kati ka Bushiku bwa Bupingushi ubwa myaka ikana limo.—Ukusokolola 14:1-4; 20:6.

Pe samba lya kuteka kwa Bufumu kukabako imilandu iingi iya kubela ne nsansa. Ukuloosha, ukukuuta, no kukalipwa ukufuma mu kulwala, ubulanda, ne fyapalako fikaba fya kukumanya fya nshita yapita. Nangu fye ni mfwa yayambukile umutundu wa muntu ukufuma ku mufyashi wesu uwa kubalilapo, Adamu umubembu, tayakabepo. (Abena Roma 5:12) Mwandi buseko bukabako lintu ici ica kulenga ifilamba ica mu kusaalala kwa calo cafumishiwapo!

Te bantunse abafwa lelo Lesa umwine e upeela ukwebekesha ukukuma kuli aya mapaalo. E Umo uusosa ukuti: “Moneni, fintu fyonse nafilenge fipya.” Ee, kabili Yehova Lesa aebele umutumwa Yohane ukuti: “Lemba: pantu ifyebo ifi fya cishinka kabili fya cine.”

Ukukabila kwa Kutendekelako Kwaikushiwa mu Kukumanina

Mu calo cipya ica kulenga kwa kwa Lesa, isonde mu kupelako likaba paradise. Ici cili ca cine, pantu Yesu alaile incitatubi ya bulanda iyapopelwe mupepi na wene ukuti: “Mu cine cine ndekweba ilelo, nati Ukaba na ine mu Paradise.” (Luka 23:43, NW) Mu kati ka mibele ya paradise, ukukabila kwa buntunse pamo nga ifya kulya na mayanda kukapayanishiwa mu kukumanina.

Ukucepelwa kwa fya kulya kulesenda ubumi bwa mamilioni ilelo. Te mulandu na fintu ukubombesha ku kuliisha aba nsala pambi kwingaba, ubufunushi ne fya kusangwilako fimbi ficilikila abantunse ukufuma ku kupikulula impika sha musango uyo. Ku ca kumwenako, Saturday Star, inyunshipepala ya Johannesburg, South Africa, icita lipoti ukuti: “Ifikansa fya bupolitiki, imitengo yaingilishiwako iya mafuta no kunakuka kwa mu cinkumbawile mu kuba no kukansana kumoneka ukukanapwa ukwa mu Africa filelunda pa kwilulukwa kwashingashinga . . . Mu Sudan, cimo ica fyalo fyapumwa ne cipowe mu kubipisha, pa kati ka bantu amamilioni 5 na mamilioni 6 balolenkana ne nsala mu 1991.” Lelo icipowe cikalabwa mu calo cipya ica kwa Lesa. Pe samba lya kuteka kwa Bufumu ‘mukaba ukupaka kwa ngano mu calo, na pa mulu wa mpili, fikafukila.’—Ilumbo 72:16.

Amayanda yaba kukabila na kumbi ukwa buntunse uko kwaba apalepa ukufuma ku kufikwapo ku bengi mu kasuba kesu. Amamilioni bekala mu misakuta nelyo tabakwata amayanda umupwilapo. Ukulingana na The New York Times, mu calo cimo ica ku Kabanga, “pa kampani kapanga ifibombelo fya malaiti . . . , abaingile ncito aba myaka ya bukulu 20 balolenkana no mutande wa kupembelela pa myaka 73 ku kukwata amayanda,” kabili lipoti ya kamfulumende ilangilila ukuti abantu bamo bekala “umusungilwe fipe, mu maofesi nelyo fye mu fimbusu.” Lelo fintu cikaba icapusanako mu calo cipya! Muli Paradise ya nshita ya ku ntanshi, “bakakuula amayanda no kwikalamo, bakalima na mabala ya myangashi no kulye fisabo fya yako; tabakakuule na bambi abekalamo, tabakalime na bambi abalyako; pantu inshiku sha bantu bandi shikaba nge nshiku sha muti, ne milimo ya minwe yabo abasalwa bandi bakasekelamo pa myaka iingi.”—Esaya 65:21, 22.

Impika sha fimenwa ne nama ne fyashingulukako shikapwa mu calo cipya ica kwa Lesa icalaiwa. Ukukowesha kwa mwela ukwa kutiinya ubutuntulu bwa bumi no kwa konaula ifilimwa takwakabeko na kabili. Ukukowesha no konaula kwa mpanga nomba filebika mu busanso ifimenwa ifingi ne misango ya nama pali iyo nshita takwakabe kwa kutiinya. Kabili ifya kusangwilako fimo pamo nga ukukufya kwa mutika wa ozone tafyakabike ubumi mu busanso pe sonde. Kuti twaba abashininkisha ukuti Yehova Lesa akapikulula ishi mpika shonse, pantu Icebo cakwe citwebekesha ukuti mu kwangufyanya ‘akonaula abaleonaule calo.’—Ukusokolola 11:18.

Mu calo cipya, inkondo na sho shikaba cintu capita lelo te pa mulandu wa kuti bashimucindikwa balitunguluka mu kufumyapo ifyanso ku nko. Ukucila, Lesa akabomba apo bakateka ba bupolitiki bafilwa. Akaleta umutende ku mutundu wa muntu uwa cumfwila mu kumfwana na aya mashiwi ya kwa kemba wa malumbo aya kuti: “Iseni, mumone imilimo ya kwa Yehova, ifyo acito kupomona mu calo: aputulo bulwi ukufika ku mpela ya calo; ubuta abufuna, afuna ne fumo, amaceleta ayoca mu mulilo.” (Ilumbo 46:8, 9) Mu calo cipya icalaiwa ica kwa Lesa icili mupepi nga nshi, abantu tabakalwe inkondo na kabili lelo bakaipakisha umutende wa cine no mutelelwe.—Mika 4:2-4.

Bushe Ukabamo?

Kuti wacetekela mu calo cipya icalaiwa ica kwa Yehova Lesa. Tabepa. (AbaHebere 6:17, 18) Icebo Cakwe, Baibolo, ya cine, kabili fintu ilaya lyonse filabako.—Yohane 17:17.

Imbila nsuma iya mapaalo ya kusungusha ku mutundu wa muntu uwa cumfwila e cintu Inte sha kwa Yehova batukusha ukwakana na bantu bonse aba mitima ya bufumacumi. Ulingile ukucita ukubombesha nomba ukunonka ukwishiba kwa mifwaile ya bulesa, no kubombela pa malayo ya kusungusha ayasangwa mu Malembo ya Mushilo. Iyi nshila kuti yatungulula ku bumi bwabule mpela, pantu Yesu asosele ukuti: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Lyene ukaba ne shuko lya kuipakisha inshita sha nsansa ishili fye pa ntanshi, pantu icalo cipya ica kwa Lesa cili mupepi!

[Futunoti]