ICIPANDWA 19

Yesu Asambilisha Umwanakashi

YESU ASAMBILISHA UMWINA SAMARIA E LYO NA BANTU BAMBI
UKUPEPA UKO LESA AFWAYA

Ilyo bafumine mu Yudea baya ku Galili, Yesu na basambi bakwe bapitile mu Samaria balola na ku kapinda ka ku kuso. Ubulendo bwalibanashishe. Muli ba 12 koloko ya kasuba, balituushisheko mupepi no musumba wa Sukari pa cishima ico nalimo Yakobo aimbile kale sana nelyo ico alipiile abantu ukumwimbilako. Ici cishima epo caba na ino ine nshita mu musumba wa Nablus.

Ilyo Yesu aletuusha pa cishima, abasambi bakwe baile mu kushita ifya kulya mu musumba uwali mupepi. Awe, umwanakashi umwina Samaria aishile ku kutapa amenshi. Yesu amwebele ati: “Mpeelako amenshi ya kunwa.”—Yohane 4:7.

Yesu aletusha pa cishima, abasambi bakwe bafumapo e lyo umwanakashi umwina Samaria aisa mu kutapa amenshi

AbaYuda na bena Samaria balipatene sana. E ico umwina Samaria alipapile ilyo Yesu amulombele amenshi. E calengele amwipwishe ati: “Nga cinshi iwe, we muYuda ulenombela amenshi ya kunwa, ne mwanakashi umwina Samaria?” Na o Yesu amwaswike ati: “Awishiba ubupe bwa kwa Lesa, no ulekweba ati, ‘Mpeelako amenshi ya kunwa,’ nga naumulomba, na o nga nakupeela amenshi ya mweo.” Umwanakashi atile kuli ena: “Mukwai, tamukwete ne ca kutapilako amenshi, ne cishima na co citali. Ni kwi kanshi mufumishe ayo menshi ya mweo? Bushe mwalicila icikolwe cesu Yakobo, uwatupeele ici cishima, kabili uwalenwamo na bana bakwe abaume ne fitekwa fyakwe?”—Yohane 4:9-12.

Na o Yesu amwaswike ati: “Onse uulenwako aya menshi akomfwa icilaka na kabili. Onse uulenwako amenshi ayo ndemupeela, takomfwe icilaka iyo, lelo amenshi ayo ndemupeela yakaba muli ena kwati kamfukumfuku ka menshi ayalefukaukila ku kupeela umweo wa muyayaya.” (Yohane 4:13, 14) Nangu ca kuti Yesu alinakile, alilanshenye no mwanakashi umwina Samaria amashiwi ayali no kulenga aba no mweo wa muyayaya.

Umwanakashi umwina Samaria atile: “Mukwai, mpeeniko ayo menshi, pa kuti nilaumfwa icilaka kabili nilaisa kuno ku kutapa amenshi.” Lyena Yesu alilekele ukulanda pali ili lyashi lya menshi, amweba no kuti: “Kabiye, kete umulume obe, e lyo wise kuno.” Umwanakashi amwaswike ati: “Nshakwata umulume.” Uyu mwanakashi alipapile pa fyo Yesu aishibe pali ena, ilyo Yesu amwebele ati: “Walanda bwino ati, ‘Nshakwata umulume.’ Pantu waupilwe ku baume basano, no mwaume uo uli nankwe nomba te mulume obe.”—Yohane 4:15-18.

Aya mashiwi yalengele uyu umwanakashi eluke icintu cimo icacindama icamupapwishe. Atile: “Mukwai, naishiba nomba ukuti ni mwe kasesema.” Lyena alandile amashiwi ayalanga ukuti alitemenwe ifya kwa Lesa. Finshi alandile? Atile: “Ifikolwe fyesu [abena Samaria] fyalepepela mu lupili ulu [Ulupili lwa Gerisimu, ulwali mupepi], nomba imwe [abaYuda] mutila ni mu Yerusalemu e mo abantu bafwile ukupepela.”—Yohane 4:19, 20.

Lelo, Yesu alilondolwele ukuti icifulo ca kupepelamo te cacindama ilyo atile: “Inshita ileisa ilyo tamwakapepele Tata mu lupili ulu nangu mu Yerusalemu.” Amwebele no kuti: “Inshita ileisa, na kuba e ino ine, ilyo bakapepa bene bene bakapepela Tata mu mupashi na mu cine, pantu Tata afwaya aba musango yu balemupepa.”—Yohane 4:21, 23, 24.

Ifyo abantu bapepa Shifwe e fyacindama, te cifulo bamupepelamo. Umwina Samaria alitemenwe. Atile: “Ninjishiba ukuti Mesia aleisa, uwitwa Kristu. Ulya ilyo akesa akatushimikila fyonse apabuuta.”—Yohane 4:25.

Lyena Yesu amwebele amashiwi ayacindama. Atile: “Nine wine ne ulelanda na iwe.” (Yohane 4:26) Elenganyeni ifyo uyu mwanakashi atemenwe! Aile fye ku kutapa amenshi ninshi akasuba kali pa kati. Kulya kwine e ko Yesu ailemweba amashiwi ayo ashabalile ebapo umuntu umbi, aya kuti e Mesia.

ABENA SAMARIA BACETEKELA YESU

Ilyo abasambi ba kwa Yesu bafumine ku Sukari mu kushita ifya kulya, basangile Yesu alelanda no mwanakashi umwina Samaria pa cishima ca kwa Yakobo apo bamushiile. Ilyo abasambi bafikile, umwanakashi alishiile umutondo wakwe, aya na mu kati ka musumba.

Abasambi ba kwa Yesu baisa ku cishima e lyo umwanakashi umwina Samaria aya

Ilyo umwanakashi afikile mu musumba wa Sukari, aebele abantu fyonse ifyo Yesu amwebele kabili abacincishe ati: “Iseni kuno, mumone umuntu uunjebele fyonse ifyo nacita.” Kabili apo nalimo alefwaisha bamukonke, abepwishe ati: “Bushe nalimo uyu e Kristu?” (Yohane 4:29) Ukutula fye mu nshiku sha kwa Mose abantu baleipusha ici cipusho cacindama. (Amalango 18:18) Calengele abantu bafume mu musumba baye no kwali Yesu.

Umwanakashi aeba abali mu musumba wa Sukali pa fyo Yesu amwebele

Mu nshita ilya, abasambi balemupaapaata ukuti alye ifya kulya ifyo baletele. Lelo abebele ati: “Ninkwata ifya kulya ifyo imwe mushishibe.” E ico abasambi balipapile abati: “Bushe kuli uwacimuletela ifya kulya?” Yesu alondolwele ukuti: “Ica kulya candi kucita ukufwaya kwa wantumine no kupwisha umulimo wakwe.” Aya mashiwi yalicindama ku basambi bakwe bonse.—Yohane 4:32-34.

Kwashele imyeshi ine pa kuti batendeke ukuseepa ingano. Lelo uyu te mulimo uo Yesu alelandapo. Ena alelanda pa mulimo wa kushimikila. Amashiwi ayo akonkenyepo ukusosa e fyo yalanga. Atile: “Inuneni amenso no kumona amabala, ukuti nayabuuta, ni nshita ya kuseepa. Kale kale uwa kuseepa alepoka amalipilo yakwe no kulonganya ifisabo fya ku mweo wa muyayaya, pa kuti uwa kubyala no wa kuseepa balesansamukila pamo.”—Yohane 4:35, 36.

Yesu afwile alimwene ifisuma ifyafumine mu kushimikila umwanakashi umwina Samaria. Abengi aba mu musumba wa Sukari balicetekele Yesu pa mulandu wa fyo umwanakashi umwina Samaria abebele ukuti: “Anjebele fyonse ifyo nacita.” (Yohane 4:39) E ico ilyo abantu bafumine mu Sukari no kuya ku cishima ukwali Yesu, bailemweba ukuti eya pa kuti abebeko na fimbi. Yesu alisumiine kabili aikele mu Samaria inshiku shibili.

Ilyo abena Samaria baumfwile ifyo Yesu alandile, abengi balimucetekele. Baebele umwanakashi abati: “Nomba tatutetekele pa mulandu wa fyo walandile; pantu natuyumfwila fwe bene kabili nomba twaishiba ukuti uyu e mupusushi wa calo.” (Yohane 4:42) Kanshi kuti twasambililako kuli uyu umwina Samaria pa fyo twingalanda pa kuti abantu bafwaisha ukumfwilapo na fimbi ilyo tulebashimikila pali Kristu.

Ibukisheni ukuti pali iyi nshita ninshi kushele imyeshi ine pa kuti batendeke ukuseepa ingano, ukwaletendeka muli ba April muli ici citungu. Iyi inshita yali ni muli ba November nelyo December. Kanshi ilyo Yesu na basambi bakwe bafumine pa Ca Kucilila ca mu 30 C.E., baikele mu Yudea imyeshi 8 no kucilapo umo balesambilisha abantu no kubabatisha. Basukile bafuma mu Yudea, balola ku kapinda ka ku kuso pa kuya ku mwabo ku Galili. Finshi fyali kulya?

BUSHE ABENA SAMARIA BALI NI BANI?

Icitungu ico baleita ukuti Samaria cali pa kati ka citungu ca Yudea icali ku kapinda ka kulyo e lyo ne ca Galili icali ku kapinda ka ku kuso. Ilyo Imfumu Solomone yafwile, ubufumu bwa mikowa 10 iya bena Israele ubwali ku kapinda ka ku kuso bwali-ipatwileko ku mukowa wa kwa Yuda no wa kwa Benjamini.

Aba mu mikowa 10 batendeke ukupepa umwana wa ng’ombe. E ico mu 740 B.C.E., Yehova asuminishe abena Asiria ukonaula Samaria. Abena Asiria basendele abantu abengi muli bunkole e lyo baletamo abantu bambi abafumine mu Bufumu bwa Bena Asiria. Aba bantu abalepepa balesa bambi bambi batendeke ukuupa abena Israele abashele mu Samaria. Mu kupita kwa nshita, aba bantu batendeke ukucitako fimo fimo ifyali mu Mafunde ya kwa Lesa pamo nga ukusembulululwa. Na lyo line, imipepele yabo tayali ya cine.—2 Ishamfumu 17:9-33; Esaya 9:9.

Mu nshiku sha kwa Yesu, abena Samaria balekonka ifyaba mu mabuuku ayo Mose alembele, lelo tabalepepela mwi tempele lya mu Yerusalemu. Pa myaka iingi, abena Samaria balepepela mwi tempele ilyali pa Lupili lwa Gerisimu, mupepi no musumba wa Sukari, kabili ilyo itempele lyaonawilwe, balikonkenyepo ukupepela pali ulu ulupili. Na lintu Yesu ali pano calo, calishibikwe ukuti abena Samaria na baYuda balipatene.—Yohane 8:48.