Ukuba Abakumako ku Cisansamushi Ico Yehova Apeela

“Ukucetekela uko twacetekelela imwe kwalikosa, pa kwishibo kuti filya muli abakumako ku fya bucushi, e fyo mukaba abakumako ku cisansamushi pamo.”—2 ABENA KORINTI 1:7.

1, 2. Cinshi cintu abengi abasanguka Abena Kristu ba cine basanga?

ABABELENGA Ulupungu lwa kwa Kalinda abengi kale tabaishibe icine ca kwa Lesa. Napamo e fyo caba na kuli imwe. Nga ni fyo, ibukisheni ifyo mwayumfwile ilyo amenso yenu aya kumfwikisha yatendeke ukwisuka. Ku ca kumwenako, lintu mwaumfwikishe pa muku wa kubalilapo ukuti abafwa tabacula kabili tabaishiba akantu nangu kamo, bushe tamwayumfwile abailululwa? Kabili lintu mwaishibe isubilo lya bafwa, ukuti amabilioni bakabuushiwa ku bumi mu calo cipya ica kwa Lesa, bushe tamwasansamushiwe?—Lukala Milandu 9:5, 10; Yohane 5:28, 29.

² Ni shani pa lwa bulayo bwa kwa Lesa ubwa kupwisha ububifi no kusangula lino isonde ukuba paradise? Lintu mwaishibe ci, bushe tacamusansamwishe no kumulenga ukwisulamo ukufulukisha? Mwayumfwile shani lintu pa muku wa kubalilapo mwasambilile ukuti napamo te kuti mufwe lelo kuti mwapusuka abomi ukwingila mwi sonde lya Paradise ilileisa? Ukwabulo kutwishika mwalicincimwike. Ee, mwatendeke ukupokelela ubukombe bwa kwa Lesa ubusansamusha ubo nomba buleshimikilwa mu calo conse fye ku Nte sha kwa Yehova.—Ilumbo 37:9-11, 29; Yohane 11:26; Ukusokolola 21:3-5.

3. Mulandu nshi abebako bambi ubukombe bwa kwa Lesa ubusansamusha na bo baculila?

³ Nangu cibe fyo, lintu mwaeseshe ukwebako bambi ubukombe bwa mu Baibolo, mwaishileishiba no kuti “icitetekelo te cikwatwa ca bantu bonse.” (2 Abena Tesalonika 3:2, NW) Napamo ifibusa fyenu fimo ifya kale fyalimupumishe pa kulangisha icitetekelo mu malayo ya Baibolo. Napamo mwalipakeswe fye no kupakaswa pa kutwalilila ukusambilila Baibolo capamo ne Nte sha kwa Yehova. Ukukaanya napamo kwalikoseleko ilyo mwatendeke ukwaluka ku kulenga ubumi bwenu ukumfwana ne fishinte fya Baibolo. Mwatendeke ukupita mu bucushi ubo Satana ne calo cakwe baletela bonse abapokelela icisansamushi ca kwa Lesa.

4. Ni nshila nshi ishapusanapusana abalesekelela abapya bankwilamo ku kucula?

⁴ Ku ca bulanda, nga fintu fye Yesu asobele, ubucushi bulenga bamo ukuipununa no kuleka ukubishanya ne cilonganino ca Bwina Kristu. (Mateo 13:5, 6, 20, 21) Bambi balashipikisha ubucushi ukupitila mu kutontomesha pa malayo ya kusansamusha ayo balesambilila. Mu kuya kwa nshita balapeela ubumi bwabo kuli Yehova no kubatishiwa ukuba abasambi ba Mwana wakwe, Yesu Kristu. (Mateo 28:19, 20; Marko 8:34) Kwena, ubucushi tabupwa lintu Umwina Kristu abatishiwa. Ku ca kumwenako, ukutwalilila ukuba uwa musangwela kuti kwaba kushomboka ukwine kwine ku muntu uyo kale aalipo cisenene. Bambi na bo bashomboka no kukaanya kwatwalilila ukufuma kuli balupwa abashasumina. Te mulandu ne fili ubucushi, bonse abakonkelela ubumi bwa kuipeela kuli Lesa muli bucishinka kuti baba abashininkisha pa lwa cintu cimo. Pa lwabo abene, bali no kumfwa ukusansamusha kwa kwa Lesa no kwaafwa.

“Lesa wa Cisansamushi Conse”

5. Pa mbali ya fya kwesha ifingi ifyo Paulo aculileko, cinshi cimbi ico akumenye?

⁵ Umuntu umo uwatesekeshe apakalamba icisansamushi ico Lesa apeela aali mutumwa Paulo. Pa numa ya nshita imo iyali iya kwesha icine cine mu Asia na Makedonia, alitaulwike apakalamba pa kumfwa ukuti icilonganino ca ku Korinti calyankwileko bwino kuli kalata wakwe uwa kwebaula. Ici camuseseshe ukubalembela kalata wa cibili, umwalembwa na mashiwi yakonkapo aya kulumbanya: “Abe uwapaalwa Lesa kabili Wishi wa kwa Shikulu Yesu Kristu, Shifwe wa nkumbu kabili Lesa wa cisansamushi conse, uuletusansamusha pali conse ica bucushi icituponena.”—2 Abena Korinti 1:3, 4.

6. Cinshi cintu tusambilila ku mashiwi ya kwa Paulo ayasangwa pali 2 Abena Korinti 1:3, 4?

⁶ Aya mashiwi yapuutwamo yakwatamo ifingi. Natuyabebete. Lintu Paulo alumbanya nelyo ukutootela Lesa nelyo amulomba muli bakalata bakwe, ilingi line tusanga ukuti alasanshamo ukutasha kwashika kuli Yesu, Umutwe wa cilonganino ca Bwina Kristu. (Abena Roma 1:8; 7:25; Abena Efese 1:3; AbaHebere 13:20, 21) E ico, Paulo alungatika ili lumbo kuli ‘Lesa kabili Wishi wa kwa Shikulu Yesu Kristu.’ Lyene, pa muku wa kubalilapo mu fyalembwa fyakwe, abomfya nauni wa ciGriki uwapilibulwa “uwa nkumbu.” Uyu nauni afuma kwi shiwi ilibomfiwa ku kulangilila ubulanda pa kucula kwa umo. Muli fyo Paulo alelondolola ukuyumfwa kwabondoka ukwa kwa Lesa ku babomfi Bakwe abali bonse aba busumino abalecula—ukuyumfwa kwabondoka uko kulenga Lesa ukubacitilako fimo mu nkumbu. Mu kupelako, Paulo ashintilile pali Yehova ukuti e kwingafuma iyi mibele ifwaikwa pa kumwita ‘Shifwe wa nkumbu.’

7. Mulandu nshi cingasoselwa ukuti Yehova ni ‘Lesa wa cisansamushi conse’?

⁷ “Inkumbu” sha kwa Lesa shilenga uulecula ukwilulukwa. E ico Paulo atwalilila ukulondolola Yehova ukuti ni “Lesa wa cisansamushi conse.” E ico, te mulandu na fintu twingasansamushiwa ukupitila mu cikuuku ca basumina banensu, kuti twashintilila pali Yehova ukuti e kufuma icisansamushi. Takwaba icisansamushi ca cine cine, icibelelela icishifuma kuli Lesa. Ukulundapo, wene e wabumbile umuntu mu cipasho cakwe, na muli fyo ukutulenga ukuba bakasansamusha. Kabili caba mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa e ukunta ababomfi bakwe ukuba aba nkumbu shabondoka ku balekabila icisansamushi.

Abakanshiwa Ukuba Bakasansamusha

8. Nangu cingati Lesa te ulenga ukuti tweshiwe, ni shani fintu twingainonsha lintu twashipikisha ubucushi?

⁸ Ilintu Yehova Lesa alasuminisha ifya kwesha fyalekanalekana ifisa pa babomfi bakwe aba busumino, te uletako ifya kwesha fya musango yo. (Yakobo 1:13) Nangu cibe fyo, icisansamushi ico apayanya lintu twashipikisha ubucushi kuti catukansha ukuba abacilapo kwibukila ulwa kukabila kwa bambi. Cinshi cingafumamo? “Ku kulenga ifwe tukose ku kusansamusha abali mu ca bucushi conse ku cisansamushi ico tusansamushiwako fwe bene kuli Lesa.” (2 Abena Korinti 1:4) Muli fyo Yehova alatukansha ukuba abakumako balamuka ku cisansamushi ca basumina banensu na bantu tusanga mu butumikishi bwesu ilyo tulepashanya Kristu no “kusansamusha bonse abaloosha.”—Esaya 61:2; Mateo 5:4.

9. (a) Cinshi cikatwaafwa ukushipikisha ukucula? (b) Ni shani fintu bambi basansamushiwa lintu twashipikisha ubucushi mu busumino?

⁹ Paulo alishipikishe amacushi ayengi pa mulandu wa cisansamushi cishaikulila ico apokelele ukufuma kuli Lesa ukupitila muli Kristu. (2 Abena Korinti 1:5) Na ifwe bene kuti twasanga icisansamushi cishaikulila ukupitila mu kwetetula pa malayo ya kwa Lesa ayaumo mutengo, pa kupepela ukwaafwa kwa mupashi wakwe uwa mushilo, na pa kumona uko Lesa aleasuka amapepo yesu. Muli fyo tuli no kukoshiwa ukutwalilila ukusumbula bumulopwe bwa kwa Yehova no kushinina Kaseebanya ukuti wa bufi. (Yobo 2:4; Amapinda 27:11) Lintu twashipikisha ukucula ukwa musango uuli onse muli bucishinka, ukupala Paulo, tulingile ukupeela Yehova umucinshi onse, uyo icisansamushi ico apeela cilenga Abena Kristu ukutwalilila ukuba aba busumino lintu baleeshiwa. Ukushipikisha kwa Bena Kristu ba busumino kulasansamusha aba bwananyina, ukulenga bambi ukuba abapampamina “ukushipikisha . . . ku fya kucula ifyo fine na ifwe tuculako.”—2 Abena Korinti 1:6.

10, 11. (a) Fintu nshi fimo ifyalengele icilonganino ca ku Korinti wa pa kale ukucula? (b) Ni shani fintu Paulo asansamwishe icilonganino ca ku Korinti, kabili lisubilo nshi alumbulwile?

¹⁰ Abena Korinti balikwete amacushi yabo ayo baleculako ayesa na pa Bena Kristu ba cine bonse. Mu kulundapo, balekabila ukufundwa ukutamfya uwa bulalelale uushilapila. (1 Abena Korinti 5:1, 2, 11, 13) Ukufilwa ukucite ci no kupwisha ukukansana na malekano kwaliletele umuseebanya pa cilonganino. Lelo mu kuya kwa nshita balyumfwilile ukufunda kwa kwa Paulo no kulapila mu cine cine. E co, alibatashishe mu cikabilila no kulondolola ukuti ukwankulako kwabo kuli kalata wakwe kwalimusansamwishe. (2 Abena Korinti 7:8, 10, 11, 13) Cimoneka kwati, umuntu watamfiwe na o wine alilapile. E co Paulo abafundile “ukumubelelo luse no kumusansamusha, epali uwabe fi afwa ku cikonko.”—2 Abena Korinti 2:7.

¹¹ Mu kushininkisha kalata wa bubili uwa kwa Paulo afwile alisansamwishe icilonganino ca ku Korinti. Imifwaile yakwe imo yali kucite ci cine fye. Alondolwele ukuti: “Ukucetekela uko twacetekelela imwe kwalikosa, pa kwishibo kuti filya muli abakumako ku fya bucushi, e fyo mukaba abakumako ku cisansamushi pamo.” (2 Abena Korinti 1:7) Pa kusondwelela kalata wakwe, Paulo acincishe ukuti: “Twalilileni . . . ukusansamushiwa, . . . e lyo Lesa wa kutemwa kabili uwa mutende akaba na imwe.”—2 Abena Korinti 13:11, NW.

12. Cinshi cintu Abena Kristu bonse bakabila?

¹² Mwandi lisambililo lishaicindamina twingasambililako kuli ici! Ifilundwa fyonse ifya cilonganino ca Bwina Kristu balekabila ukuba “abakumako ku cisansamushi” ico Lesa apeela ukupitila mu Cebo cakwe, umupashi wakwe uwa mushilo, no kuteyanya kwakwe ukwa pano isonde. Nangu fye bantu batamfiwa kuti pambi bakabila ukusansamushiwa nga ca kuti balilapila no kulungike nshila shabo ishalubana. E mulandu wine, “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” atantikilako inshila yabamo inkumbu iya kubafwilamo. Umuku umo pa mwaka baeluda babili balatandalila abatamfiwa bamo. Aba kuti balileka ukulangisha imibele ya mutima iya bucipondoka nelyo ukuibimba mu lubembu lwabipisha kabili balekabila ukwaafwa ku kubombako incitilo shimo ishifwaikwa pa kuti babweshiwe.—Mateo 24:45; Esekiele 34:16.

Ubucushi bwa kwa Paulo mu Asia

13, 14. (a) Ni shani fintu Paulo alondolwele inshita ya ubucushi bwatapata ubo apitilemo mu Asia? (b) Cinshi cintu Paulo napamo aleloshako?

¹³ Ukucula uko icilonganino ca ku Korinti caculileko ukufika pali iyi nshita te kuti kulinganishiwe no kucula kwafulisha uko Paulo aali no kushipikishako. Muli fyo, abacinkwileko kuti: “Mwe ba bwananyina, tatulefwaya imwe ukukanaishibe ca bucushi icatuponene mu Asia. Pa kuti twafinininwe ukucilamo, ukucila amaka ya kushipikishapo, twasuka twalengwo kulopoto mutima, twatile no mwa kupokolwelo mweo mwabula: lelo ifwe twali no kuibukule mfwa fwe bene, ukuti twiba abaitetekela fwe bene, kano ukutetekela Lesa uubuusha abafwa; wene atupokolwele mu mfwa iyakulishe fi, kabili alapokolola, kabili wene e o twacetekela ukuti na kabili akatupokolola.”—2 Abena Korinti 1:8-10.

¹⁴ Abasoma Baibolo bamo basumina ukuti Paulo alelosha ku cimfundawila ca mu Efese, umwali no kufuma imfwa ya kwa Paulo ukusanshako ne mfwa sha bayendo banankwe abena Makedonia babili, Gai na Aristarki. Aba Bena Kristu babili batintilwe ku ŋanda ya kutambilamo iyaiswilemo ibumba lya bantu abo “pa nshita ya baora nalimo babili, bonse babilikishe, abati, Mukulu Artemi [lesa mwanakashi] wa bena Efese.” Mu kupelako, umulashi wa mu musumba aalisuka atalalika ibumba. Uku kuba mu busanso ukwa mweo wa kwa Gai no wa kwa Aristarki kufwile kwalibombomanike Paulo apakalamba nga nshi. Na kuba, afwaile ukwingilamo no kupelulushanya na lilye bumba lya bampelwa mano, lelo balimuleseshe ukuibika mu kapoosa mweo muli iyi nshila.—Imilimo 19:26-41.

15. Mibele nshi iyabipisha iyo pambi ingalondololwa pali 1 Abena Korinti 15:32?

¹⁵ Nangu cibe fyo, Paulo afwile alelondolola imibele iyacililenapo kubipa pali iyi yalondololwa. Muli kalata wakwe uwa ntanshi ku bena Korinti, Paulo alipwishe ati: “Ca kunsandulwila nshi, apo nalwile ne fiswango mu Efese umwabelo buntunse?” (1 Abena Korinti 15:32) Ici kuti capilibula ukuti ubumi bwa kwa Paulo bwali mu busanso te ku bantu fye bapala ifiswango beka lelo na ku nama mpanga isha cine cine mu cibansa ca fyangalo ica mu Efese. Inshita shimo shimo intalamisoka shalekandwa ukupitila mu kupatikishiwa ukulwa ne fiswango uku ninshi amabumba yatemwo lukaakala yaletamba no kutamba. Nga ca kuti Paulo apilibwile ukuti alolenkene ne nama mpanga sha cine cine, mu kupelako afwile alipusushiwe mu cipesha amano ku mfwa ya bukatu, nga fintu fye Daniele apusushiwe ku tunwa twa nkalamo sha cine cine.—Daniele 6:22.

Ifya Kumwenapo fya Muno Nshiku

16. (a) Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova abengi babela abakumwako ku bucushi bwa kwa Paulo? (b) Kuti twaba abashininkisha ulwa cinshi ukukuma ku bafwile pa mulandu wa citetekelo cabo? (c) Kwambukila nshi ukusuma kwisako lintu Abena Kristu bapusuka kwempe ku mfwa?

¹⁶ Abena Kristu ba ndakai abengi kuti bakumwako ku fya bucushi ifyo Paulo aculileko. (2 Abena Korinti 11:23-27) Ilelo, na lyo, Abena Kristu ‘balifinininwa ukucilamo, ukucila amaka ya kushipikishapo,’ kabili abengi balilolenkanapo ne mibele iya kuti ‘no mwa kupokolwelo mweo mwalibulile.’ (2 Abena Korinti 1:8) Bamo balipaiwa ku nkomi na bakapakasa bakaluka. Kuti twaba abashininkisha ukuti amaka ya kwa Lesa aya kusansamusha yabalengele ukushipikisha kabili bafwile mu kuba ne mitima ne mintontonkanya iyatontomeshiwa pa kufikilishiwa kwe subilo lyabo, nampo nga lya ku muulu nelyo lya pe sonde. (1 Abena Korinti 10:13; Abena Filipi 4:13; Ukusokolola 2:10) Mu milandu imbi, Yehova alinyantukilamo, kabili bamunyinefwe balipusushiwa ku mfwa. Ukwabula ukutwishika abapusushiwa muli iyi nshila balilundulula ukucetekela kwalundwako muli “Lesa uubuusha abafwa.” (2 Abena Korinti 1:9) Pa numa ya ico, balanda mu kuba no kushininwa kwacilanapo ilyo baleebako bambi ubukombe bwa kwa Lesa ubusansamusha.—Mateo 24:14.

17-19. Fya kukumanya nshi filelangilila ukuti bamunyinefwe mu Rwanda balikumako ku cisansamushi ca kwa Lesa?

¹⁷ Pali nomba line bamunyinefwe batemwikwa mu Rwanda bapitile mu cintu capala cilya capitilemo Paulo na bayendo banankwe. Abengi balipaiwe, lelo ukubombesha kwa kwa Satana kwalifililwe ukonaula icitetekelo cabo. Ukucila, bamunyinefwe muli ici calo pa lwabo umo umo balipokelela icisansamushi ca kwa Lesa mu nshila ishingi. Ilyo kwaliko ukwipayana kwa baTutsi na baHutu bekala mu Rwanda, kwaliko abaHutu abaibikile mu kapoosa mweo pa kucingilila abaTutsi e lyo abaTutsi na bo ukucingilila abaHutu. Bamo balipaiwe ku mpelwa mano pa kucingilila abasumina banabo. Ku ca kumwenako, Nte umuHutu uwe shina lya Gahizi alipaiwe pa numa ya kufisa nkashi umuTutsi uwe shina lya Chantal. Umulume wa kwa Chantal umuTutsi, Jean, afishilwe ku cifulo cimbi kuli nkashi umuHutu uwe shina lya Charlotte. Pa nshiku 40 Jean na munyina umbi umuTutsi batwalilile ukufisama mu cipunda ca cushi icikalamba, ukulafumina fye pa nse pa tushita utwipi inshita ya bushiku. Iyi nshita yonse, Charlotte alebatwalila ifya kulya no kubacingilila, nangu cingati aleikala mupepi ne nkambi ya bashilika abaHutu. Pali lino ibula, mulemonapo icikope ca kwa Jean na Chantal abaishilekumana cipya cipya, abali aba kutasha ukuti bakapepa banabo abaHutu ‘baitwele mu kapoosa mweo’ pa mulandu wabo, ukupala ifyacitile Priska na Akula ku mutumwa Paulo.—Abena Roma 16:3, 4.

¹⁸ Nte na umbi umuHutu, Rwakabubu, balimutashishe ku nyunshipepala ya Intaremara pa kucingilila abasumina banankwe abaTutsi.a Yalondolwele ukuti: “Kuliko na Rwakabubu, umo uwa Nte sha kwa Yehova, uwatwalilile ukufisa abantu mu ncende shalekanalekana muli bamunyina (e fyo beta abasumina banabo). Alepoosa akasuba konse ukubatwalila ifya kulya na menshi ya kunwa nangu ca kuti alilwala icifuba ca asima. Lelo Lesa amupeele amaka ayacilo buntunse.”

¹⁹ Langulukeni, na kabili, abaHutu baupana abalesekelela amashina yabo ni Nicodeme na Athanasie. Ilyo ukwipayana kwa mushobo kushilatendeka, aba bantu baupana balesambilila Baibolo na Nte umuTutsi uwe shina lya Alphonse. Pa kuibika mu kapoosa mweo, bafishile Alphonse mu ŋanda mu mwabo. Pa numa baishileishiba ukuti iŋanda yabo tayali cifulo cacingililwa pantu abena mupalamano babo abaHutu balishibepo fimo pa lwa kwa cibusa wabo umuTutsi. E ico, Nicodeme na Athanasie bafishile Alphonse mu cilindi mu lubansa lwabo. Aya amano yali bwino pantu abena mupalamano batendeke ukwisa ku kufwaya Alphonse mupepi na cila bushiku. Ilintu afiseme muli ci cilindi pa nshiku mupepi na 28, Alphonse aleetetula pa bulondoloshi bwalembwa mu Baibolo pamo ngo bwa kwa Rahabu, uwafishile abena Israele babili pa mutenge wa ŋanda yakwe mu Yeriko. (Yoshua 6:17) Ilelo Alphonse aletwalilila umulimo wakwe pamo nga kashimikila wa mbila nsuma mu Rwanda mwine, alatasha ukuti abaHutu aalesambilila na bo Baibolo baitwele mu kapoosa mweo pa mulandu wakwe. Kabili ni shani pa lwa kwa Nicodeme na Athanasie? Nomba ni Nte sha kwa Yehova ishabatishiwa kabili batungulula amasambililo ya Baibolo ku balesekelela ukucila pali 20.

20. Ni mu nshila nshi Yehova asansamushisha bamunyinefwe mu Rwanda, lelo cinshi cintu abengi balekabila mu kutwalilila?

²⁰ Pa nshita lintu ukwipayana kwa mushobo mu Rwanda kwatendeke, kwaliko bakashimikila ba mbila nsuma muli cilya calo 2,500. Nangu cingati imyanda balipaiwe nelyo ukupatikishiwa ukufulumuka mu calo, impendwa ya Nte yalingilishiwako ukufika ku bacila pali 3,000. Ubo buli bushininkisho bwa kuti mu cine cine Lesa alisansamwishe bamunyinefwe. Ni shani pa lwa bana ba nshiwa abashaifulila na bamukamfwilwa pa kati ka Nte sha kwa Yehova? Mu cifyalilwa fye, aba bacili balecula kabili balekabila icisansamushi. (Yakobo 1:27) Ifilamba fyabo fili fye no kufuutwa kwi pele pele lintu kukabako ukubuuka mu calo cipya ica kwa Lesa. Nangu ni fyo, pa mulandu wa kupyunga kwa bamunyinabo na pa mulandu wa kuti bapepa “Lesa wa cisansamushi conse,” baliba na maka ya kubomba na mafya ya mu bumi mu kutunguluka.

21. (a) Ni kwi kumbi uko bamunyinefwe bakabila nga nshi icisansamushi ca kwa Lesa, kabili ni nshila nshi imo iyo ifwe bonse twingafwilamo? (Moneni umukululo uleti “Icisansamushi mu Myaka Ine iya Nkondo.”) (b) Ni lilali lintu icisansamushi ico tukabila cikafika ku mwisulo?

²¹ Mu ncende shimbi ishingi, pamo nga Eritrea, Singapore, ne yali kale Yugoslavia, bamunyinefwe batwalilila ukubombela Yehova mu busumino te mulandu na macushi. Shi natwaafwe bamunyina ba musango yo pa kubapepelako lyonse ukuti bengasansamushiwa. (2 Abena Korinti 1:11) Kabili shi natushipikishe mu busumino ukufikila inshita lintu Lesa ukupitila muli Yesu Kristu “akafuute filamba fyonse ku menso [yesu],” kwi pele pele. E lyo tukamone cisansamushi ico Yehova akapeela ukufika ku mwisulo mu calo cakwe icipya ica bulungami.—Ukusokolola 7:17; 21:4; 2 Petro 3:13.

[Futunoti]

Bushe Namwishiba?

Mulandu nshi Yehova etilwa “Lesa wa cisansamushi conse”?

Ni shani fintu tulingile ukumona ubucushi?

Ni bani twingasansamushako?

Ni shani fintu icisansamushi tukabila cikafika ku mwisulo?

[Icikope pe bula 17]

Jean na Chantal, nangu cingati ni Nte abaTutsi, balifishilwe mu ncende shapusana ku Nte abaHutu mu nshita ya kwipayana kwa mushobo mu Rwanda

[Icikope pe bula 17]

Inte sha kwa Yehova shitwalilila ukwebako abanabo mu Rwanda ubukombe bwa kwa Lesa ubwa kusansamusha