Abapamfiwa mu Milimo Yafwa Nelyo mu Mulimo wa kwa Yehova?

“NJELELENIKO, ala ndi uwapamfiwa.” Uku kwaba kumo ukwa kukaanya uko Inte sha kwa Yehova balolenkana nako ilyo bashimikila pa cintubwingi imbila nsuma iya Bufumu. (Mateo 24:14) Kabili ilintu ukutunga kwa kuti “ndi uwapamfiwa” inshita shimo kwaba fye kulombo bwelelo kwayanguka, icine cili ca kuti abantu abengi baliba abapamfiwa. Baba mupepi no kufimbilikishiwa ku “kusakamikwa kwa ino micitile ya fintu”—ukutitikisha kwa kufwaya ukukwata imikalile isuma, ukulipila imisonko, ukuya no kubwela ukufuma ku ncito, ukukusha abana, ukusakamana iŋanda, motoka, ne fikwatwa fimbi.—Mateo 13:22, NW.

Nangu cibe fyo, ilintu abantu mu cine cine kuti baba abapamfiwa, banono fye baibimba mu milimo iyo mu cituntulu yaba iya kutwala ifisabo kabili iya kusandulula. Caba nga fintu umuntu wa mano Solomone inshita imo alembele ukuti: “Cinshi icaba ku muntu ica mu kucucutika kwakwe konse, na mu kupilikita kwa mutima wakwe, uko acucutikila mwi samba lya kasuba? Inshiku shakwe shonse kukalipwa, na mantanga yakwe kufiitwa; na mu bushiku na mo umutima wakwe tautusha. Ici na co mupu.”—Lukala Milandu 2:22, 23.

Baibolo na kabili ita imibombele ya fye iya musango uyo “imilimo yafwa.” (AbaHebere 9:14) Bushe imilimo ya musango yo ilalama ubumi bobe? Ici cilingile ukuba ica kwangwako kukalamba kuli iwe pamo nga Umwina Kristu, apantu ukufwaya kwa kwa Lesa “[kubwesesha] ku muntu onse umwabele milimo yakwe.” (Ilumbo 62:12) Kabili apantu “naipipe nshita iyashalako,” tulingile ukucilisha ukuba abayangwako ukuti tatupoosele nshita ne milimo iyafwa. (1 Abena Korinti 7:29) Lelo cinshi caba imilimo yafwa? Ni shani fintu tulingile ukuimona? Kabili ni shani fintu twingaba abashininkisha ukuti tuli abapamfiwa ne milimo iyo yakwata umutengo wa cine cine?

Ukwishiba Imilimo Yafwa

Pa AbaHebere 6:1, 2, Paulo alembele ukuti: “E ico, natufume ku masambililo ya kutendeka ya kwa Kristu, no kulola ku bukalamba; twiba ababika libili ica kukuulapo ca kulapila ku milimo yafwa, kabili ica citetekelo kuli Lesa, ica kusambilishe fya mbatisho kabili ica kubikapo iminwe, ica kubuuka kwa bafwa, kabili ica bupingushi bwa pe.” Mona ukuti “amasambililo ya kutendeka” yasanshishemo “ukulapila ku milimo yafwa.” Pamo nga Bena Kristu, bakabelenga ba kwa Paulo kale kale balilapile ukufuma ku milimo yafwa iya musango uyo. Shani ifyo?

Pa ntanshi ya kupokelela Kristu, bamo mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo baibimbile mu ‘milimo yafwa iya bumubili,’ ukuilumbula, “ubulalelale, ukukowela, bucilende, ukupepo tulubi, ubuloshi,” ne ncitilo shimbi ishabipa. (Abena Galatia 5:19-21) Nga tayabebetelwe, imilimo ya musango uyo nga yatungulwile ku mfwa yabo iya ku mupashi. Mu kubamo inkumbu, nangula ni fyo, balya Abena Kristu balyalwike ukufuma ku nshila yabo iya konaula, balilapile, kabili ‘balisambilwe.’ Muli ifyo baipakishe ukwiminina kwasanguluka na Yehova.—1 Abena Korinti 6:9-11.

Nangula ni fyo, te Bena Kristu bonse bakabile ukulapila ku milimo yali iibifi nelyo iya bucisenene. Kalata wa kwa Paulo alungatikwe maka maka ku basumina abaYuda, abengi aba bene ukwabulo kutwishika abaikatilile mu kukosa ku Malango ya kwa Mose pa ntanshi ya kupokelela Kristu. Ni ku lwa milimo nshi iyafwa, lyene, balapileko? Mu kushininkisha takwaliko icalubene mu kukonka kwabo ukusefya kwa ntambi ne fifwaikwa fya milile ifya Malango. Bushe Amalango tayali aya ‘mushilo kabili ayalungama kabili ayasuma’? (Abena Roma 7:12) Ee, lelo pa Abena Roma 10:2, 3, Paulo asosele ukulosha ku baYuda ukuti: “Ndi nte, nati, ukupimpa kwa kuli Lesa balikwata; lelo te kupimpa umwabelo kwishiba. Pantu pa kuba abashaishiba bulungami bwa kwa Lesa, na pa kufwayo kwimiko bulungami bwabo, tabanakiile ku bulungami bwa kwa Lesa.”

Ee, abaYuda mu kubamo icilubo basumine ukuti pa kukonka Amalango mu kusakamanisha, baali no kunonka ipusukilo lyabo. Paulo, nangula ni fyo, alondolwele ukuti “umuntu talungamikilwa ku kubombe fisosa Amalango, kano ku kutetekela kwa kuli Yesu Kristu.” (Abena Galatia 2:16) Pa numa icilubula ca kwa Kristu capayanishiwe, imilimo ya Malango—te mulandu na fintu yalimo mucinshi nelyo ilumbo—yali milimo yafwa kabili tayali iya mutengo napacepa mu kunonka ipusukilo. AbaYuda ba mitima yalungama muli ifyo bafwaile ukusenamina kwa kwa Lesa pa kulapila ku milimo ya musango uyo iyafwa no kubatishiwa ku kulangisha ukulapila kwabo.—Imilimo 2:38.

Cinshi tusambilila ukufuma kuli ici? Ukuti imilimo yafwa kuti pambi yasanshamo ukucila pa ncitilo shibifi nelyo isha bucisenene; isanshamo umulimo uuli onse uyo wafwa lwa ku mupashi, uwa fye, nelyo ushitwala ifisabo. Lelo bushe Abena Kristu bonse tabalapila ku milimo yafwa iya musango uyo pa ntanshi ya lubatisho lwabo? Ca cine, lelo Abena Kristu bamo mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo bashelemukile mu myendele ya bucisenene. (1 Abena Korinti 5:1) Kabili pa kati ka Bena Kristu abaYuda, palipo ukukongama kwa kubwelela ku kubelesha imilimo yafwa iya Malango ya kwa Mose. Paulo ali no kwibukisha aba musango uyo ukukanabwelela ku milimo yafwa.—Abena Galatia 4:21; 5:1.

Ukuibaka ku Milimo Yafwa

Abantu ba kwa Yehova ilelo bafwile kanshi ukusakamana ukukanashelemukila mu citeyo ca milimo yafwa. Tulasanswa mupepi na muntunga shonse ku kutitikisha kwa kusuusukako mu mibele isuma, ukuba ababulwo bufumacumi, no kuibimba mu ncitilo sha myendele yabipa iya bwamba. Ica bulanda ukusosa, amakana ya Bena Kristu cila mwaka balanakila ku kutitikisha kwa musango uyo kabili, nga tabalapile, balatamfiwa mu cilonganino ca Bwina Kristu. Ukucila na kale lyonse, lyene, Umwina Kristu afwile ukumfwila ukupanda amano kwa kwa Paulo pa Abena Efese 4:22-24 ukwa kuti: “Fuuleni ubuntu bwa kale, ubwa mibele ya ntanshi, ubuleonaika ku lunkumbwa lwa longolo; awe mulengwe abapya ku myeo ya mitima yenu, no kufwalo buntu bupya, ubwalengelwe mu cipasho ca kwa Lesa mu kulungama no kushila kwa Cine.”

Mu kushininkisha, abena Efese abo Paulo alembeele kale kale balifwele ubuntu bupya ku cipimo cikalamba. Lelo Paulo alibafwile ukutesekesha ukuti ukucita ifyo yali mibombele yatwalilila! Ukwabula kubomba kwa kukanaleka, Abena Kristu baali no kutungululwa ukubwelela ku milimo yafwa ku lunkumbwa lwa longolo ulo lutwalilila nga ica kusonga ca kubosha. Cili ca cine na kuli ifwe ilelo. Tufwile mu kutwalilila ukutukusha ukufwalo buntu bupya, te kubusuminisha ukukantaikwa ku fibelesho twakwete mu nshila yesu iya bumi iya kale. Tufwile ukusengauka—ukupata—umusango uuli onse uwa milimo iya bumubili iibifi. “Mwe batemwa Yehova, pateni ububi,” e fikonkomesha kemba wa malumbo.—Ilumbo 97:10.

Mu kutasha, icinabwingi ca bantu ba kwa Yehova ilelo balyumfwila uku kufunda kabili balitwalilila ukuba abasanguluka mu mibele. Bamo, nangula ni fyo, balipumbulwa ku milimo iyo ishabipa mu ine yeka lelo iyo mu kupelako iba iya fye kabili iishitwala ifisabo. Ku ca kumwenako, bamo balisendwa na mapange ya kufwaya ukukwata indalama ishingi nelyo ukunonka kwa fikwatwa fya ku mubili. Lelo Baibolo isoka ukuti: “Abafwayo kuba ne fyuma bawila mu kweshiwa kabili mu lukose, kabili mu lunkumbwa ulwingi ulwa kutumpa kabili ulwa kucena, ifyo fiibisha abantu mu kupomonwa kabili mu boni.” (1 Timote 6:9) Kuli bamo, amasomo ya ku mubili yashininkisha ukuba iciteyo. Ca cine, icipimo cimo ica masomo ya ku mubili kuti caba icakabilwa ku kukwata incito. Lelo mu kukonkelela kwa kupwisha inshita ukwa masomo ya pa mulu aya ku calo, bamo baliicena lwa ku mupashi.

Ee, imilimo iingi te kuti pambi ibe iyalubana mu mibele mu ine yeka. Lelo nangu ni fyo yalifwa nga ca kuti mu cituntulu tailesansha ku bumi bwesu nomba nelyo ku kutunonkela ukusenamina na Yehova Lesa. Imilimo ya musango uyo ilapwisha inshita no lupikwe lelo tailetako ubunonshi bwa ku mupashi, tailetako ukupembesula kubelelela.—Linganyeniko Lukala Milandu 2:11.

Ukwabula ukutwishika uletukusha apakalamba ukuba uwapamfiwa mu mibombele ya ku mupashi iisuma. Cilaafwa, nangula ni fyo, ukuiceeceeta we mwine lyonse. Ukufuma ku nshita ne nshita, kuti pambi waipusha we mwine ifipusho pamo nga: ‘Bushe ukwakanamo kwandi mu mulimo no kusangwa ku kulongana filecula pa mulandu wa kuti naingila incito ya ku mubili iishikabilwa?’ ‘Bushe nalikwata inshita ya kukokoloka lelo inshita inono kwi sambililo lya pa lwandi ne lya lupwa?’ ‘Bushe ndapoosa inshita ikalamba no lupikwe ukusakamana ifikwatwa fya ku mubili lelo ukufilwa ukusakamana abali mu kukabila mu cilonganino, pamo nga abalwala na ba cikoloci?’ Ifyasuko kuli ifi fipusho kuti pambi fyasokolola ukukabila kuli iwe ukwa kupeela icifulo ca ntanshi icakulilako ku milimo ya ku mupashi.

Isunge Uwapamfiwa mu Mulimo wa kwa Yehova

Nga fintu 1 Abena Korinti 15:58 (NW) asosa, mwalibamo “ifingi ifya kucita mu mulimo wa kwa Shikulu.” Icacilishapo mulimo wa kushimikila Ubufumu no kupanga abasambi. Pali 2 Timote 4:5, Paulo acincishe ukuti: “Cita ukushimikila Imbila Nsuma imibombele ya bumi bobe, mu mulimo wa kushimikisha.” (Jerusalem Bible) Baeluda na babomfi batumikila nabo bene balikwata ifya kucita ifingi mu kusakamana ukukabila kwa mukuni. (1 Timote 3:1, 5, 13; 1 Petro 5:2) Imitwe ya ndupwa—abengi aba bene baba abafyashi ababa beka—nabo bene balikwata ifishingamo fyafina mu kusakamana indupwa shabo no kwaafwa abana babo ukukula mu kwampana kwabo na Lesa. Imilimo wa musango uyo kuti yaba iya kunasha, nangu fye iyafinisha, inshita shimo. Lelo ukutali ukufuma ku kuba iyafwa, imilimo ya musango uyo ilaletako ukwikusha!

Impika ili ya kuti: Ni shani fintu umo asanga inshita ya kupwishishisha yonse iyo milimo isuma iyakabilwa? Ukuisalapula no kuiteyanya fyaliba ifyakabilwa. Pali 1 Abena Korinti 9:26, 27, Paulo alembele ukuti: “E fyo mbutuka, te pamo ngo ubutuke cibutukebutuke; ndelwe fyo, te pamo ngo uleumo mwela: lelo ntuutaulo mubili wandi, no kuuteko busha; epali, ilyo nabila kuli bambi, nabo wakaanwa ne mwine.” Inshila imo iya kubomfeshamo icishinte ca ili lembo kuti yaba ukubebeta mu tushita mu tushita ukutantika kwa pa lobe no musango wa bumi. Kuti pambi wasanga ifyo kuti waputulako fimo ifisenda inshita yobe no lupikwe ifishikabilwa fyafulilako.

Ku ca kumwenako, bushe ulupikwe lobe ulukalamba ne nshita fipooswa pa kutamba TV, ukukokoloka, ukubelenga kwabulamo bupilibulo, nelyo ifya kuleseshamo icitendwe? Ukulingana ne cipande muli The New York Times, umukalamba wa pa cipimo ca pa kati mu United States ayobeka mu “kucilapo fye pa maawala 30 mu mulungu umo” aya kutamba TV. Mu kushininkisha, inshita ya musango uyo kuti yabikwa ku kubomfiwa kwawaminako! Umukashi wa kwa kangalila wenda umo acita lipoti ukuti: “Naputwileko mupepi na fyonse ifya konaula inshita, pamo nga ukutamba televisioni.” Ica kufumamo? Aali na maka ya kubelenga encyclopedia ya mavolyumu yabili aya Baibolo Insight on the Scriptures yonse ukupwisha!

Na kabili pambi kuti wakabila ukulanguluka kufika ku cipimo nshi wingangushako ubumi bobe. E fyasosele Solomone ukuti: “Twaliwamo tulo twa mubomfi, nga alyo tunono napamo ifingi; lelo icikushi ca mucindami tacimuleko kutusha mu tulo.” (Lukala Milandu 5:12) Bushe inshita yobe iikalamba no lupikwe fipeelwa ku kusakamana ifikwatwa fya ku mubili ifishakabilwa? Mu cituntulu, ukufulilako kwa fintu twakwata, e kufulilako kwa fintu tufwile ukusungilila, ukwipushisha inshuwalansi, ukuwamya, no kucingilila. Bushe kuti caba ku busuma bobe ukuipusula fimo ifya ifyo fikwatwa?

Ukukwata ukutantika kwashininkishiwa yaba ni nshila na imbi iya kubomfeshamo inshita mu kuwaminako. Ukutantika kwa musango uyo kulingile ukusanshamo ukukabila kwa umo ukwa kutusha nelyo ukukokoloka. Lelo amabuseko ya ku mupashi yalingile ukupeelwa icifulo ca ntanshi. Inshita ilingile ukubikwa pa mbali ku kusangwa ku kulongana kwa cilonganino konse pa cishinte ca lyonse. Kuti na kabili wapima mu kubangilila ni nshiku nshi nelyo inshita ya cungulo bushiku ishingapeelwa ku mulimo wa bukabila bwa mbila nsuma. Mu kuba no kupekanya kwasakamanisha, kuti waba fye na maka ya kwingilishako ukwakanamo kobe mu mulimo, nakalimo ukubomba nga painiya wa kwafwilisha ukufuma ku nshita ne nshita. Shininkisha, nangula ni fyo, ukutantika inshita kwi sambililo lya pa lobe ne lya lupwa, ukusanshako ukupekanya kwakumanina ukwa kulongana. Pa kuba uwaipekanya, tawakanonkelemo fye mu kulongana we mwine lelo ukaba mu cifulo cisuma ku “kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma,” ukupitila mu kulandapo kobe.—AbaHebere 10:24.

Ukusanga inshita kwi sambililo kuti pambi kwafwaya ukucita amalambo. Ku ca kumwenako, indupwa sha Bethel mu kusaalala kwa calo bashibuka ku macaca cila bushiku ku kulanshanya kwe lembo lya bushiku. Bushe kuti cacitikako kuli iwe ukulubule nshita cila lucelo kwi sambililo lya pa lobe? Kemba wa malumbo asosele ukuti: “Natangilila amacaca, nalakuuta; ku cebo cenu e ko nacetekela. (Ilumbo 119:147) Kwena, ukushibuka ku macaca kuti kwafwaya ukutantika inshita isuma iya kuya mu kusendama pa kuti wingatendeka ubushiku bwakonkapo na maka kabili uwashikatala.

Ubunonshi bwa Kuba Uwapamfiwa mu Mulimo wa kwa Yehova

Ukukwata “ifingi ifya kucita mu mulimo wa kwa Shikulu” kufwaya ukupekanya, ukuisalapula, no kuipeela bulilambo. Lelo ukaipakisha ubunonshi bushingapendwa pamo nga ica kufumamo. E co ba uwapamfiwa, te mu milimo yafwa nelyo iya fye iishakwata bupilibulo kabili iya kukalifya, lelo mu mulimo wa kwa Yehova. Pa kuti kupitila muli iyo milimo e mo ulangisha icitetekelo cobe, ukunonka ukusuminisha kwa kwa Lesa, kabili, mu kupelako, icilambu ca bumi bwa muyayaya!

[Icikope pe bula 28]

Ukutantika kwashininkishiwa kulaafwa Umwina Kristu ukubomfya inshita yakwe mano mano