Isambililo 27
Ukulanda Ukwabula Ukufindamina Pali Autulaini
NAPAMO namubombesha pa kupekanya ilyashi lyenu. Namukwata ifyebo fingafunda abantu. Napamo ne fyebo nafikonkana mano mano. Kuti mwafilanda ukwabula ukutamantama. Lelo nga ca kuti ibumba lyenu talipoosesheko amano—lilekutika fye mu fiputusha fiputusha ifyo mulelanda pa mulandu wa kuti amano libili libili yaleya kuli fimbi—bushe ninshi ilyashi lyenu lilefika pa buyo? Bushe kuti mwabafika pa mitima nga ca kuti cilebakosela ukupoosa amano ku lyashi?
Cinshi cingalenga ubwafya bwa musango yo? Fingi. Lelo ilingi line icilenga kufilwa ukulanda ilyashi ukwabula ukufindamina pali autulaini. E kuti, kalanda alelolesha sana pa fyo alembele, napamo imilandile yakwe yalicishamo ukukatama. Lelo aya mafya yayampana sana ne nshila ilyashi lipekaniwamo.
Nga ca kuti intanshi mwalemba ifyebo fyonse ifya lyashi lyenu e lyo mwaesha ukufilembulula ku kupanga autulaini, mukasanga ukuti cakosa ukulanda ilyashi ukwabula ukufindamina pali autulaini. Mulandu nshi? Pantu namusala amashiwi mulefwaya ukubomfya. Nangu fye ilyo mwabomfya autulaini pa kulanda, mukalaesha ukwibukisha yalya yene amashiwi mwalembele. Fimo nga fyalembwa, amashiwi yalaba ayafinako kabili yalapikanako ukupusana na filya tulanda cila bushiku. Ico cikomfwika mu milandile yenu.
Ukucila ukulemba amashiwi yonse aye lyashi, esheni ukucite fi: (1) Saleni umutwe muli no kulandapo ne fikalamba mu lyashi ifyo mukasosa pali uyo mutwe wa lyashi. Nga lyashi ilipi, ifishinka fikalamba fibili kuti fyalinga. Ilyashi lyalepako kuti lyakwata fine atemwa fisano. (2) Pe samba lya cishinka cikalamba cimo na cimo, lembeni amalembo mulepanga ukubomfya pa kulanda; kabili lembeni ne filangililo ne fishinka fikalamba ifya kushinina. (3) Tontonkanyeni pa fyo muli no kutendeka ilyashi lyenu. Napamo kuti mwalemba na sentensi imo nelyo yabili. Teyanyeni ne fya kusondwelela.
Ukupekanya ifya kulanda kwalicindama. Lelo mwipita mu lyashi ukukonka amashiwi mulembele pa kuti muyasungile ku mutwe. Mu milandile yabulo kufindamina pali autulaini, pa kupekanishisha ukulanda tamufwile ukwangwa sana amashiwi, lelo mwangwe ifishinka muli no kulanda. Mulingile ukupita mu fishinka mpaka mwaishiba bwino ifyo fikonkene. Nga ca kuti mwalanda ilyashi ne fishinka ifyatantikwa mano mano kabili mwaliteyanya bwino, ici teti cikose, kabili pa kulanda, ifishinka kuti fileishila fye fine.
Tontonkanyeni pa Busuma. Ico imilandile yabulo kufindamina pali autulaini yawamina sana, ni co mukalanda ifintu ifingabomba ifyo abantu bengankulako. Imilandile yenu ikaba iisuma ne co cikalenga ilyashi likawamine ibumba.
Iyi milandile ilenga mulelolesha sana bakomfwa wenu, kabili ici cilawamyako imilanshanishishe yenu na bo. Apo tamulebelenga fye ifyo mulelanda, bakomfwa wenu bakamona ati namwishiba bwino umulandu mulelandapo kabili namutetekela mu bufumacumi ifyo mulelanda. Kanshi, iyi milandile ilenga mulelanda na bucibusa, kwati mulelanshanya fye, kabili ukulanda ifilefuma ku mutima ifingafika na ku mitima ya bakomfwa wenu.
Na kabili mu milandile yabulo kufindamina pali autulaini, kuti mwayalula fimo. Ifyebo tafyuminina fye kumo ica kuti teti mwalulemo fimo. Tutile ulucelo pa bushiku muli no kulanda ilyashi, mwaumfwa ilyashi limo ilikumine ku mulandu muli no kulandapo. Bushe teti cilinge ukulilandapo? Napamo ilyo mulelanda, mwamona ukuti mwi bumba muli abana be sukulu abengi. Kuti cawama sana ukwalula ifilangililo fyenu. Na pa kulondolola fintu bengabomfya ifyo fyebo, kuti mwayalulako mumo pa kuti mubafwe ukumona ifyo fikumine imikalile yabo!
Ubusuma na bumbi ubwa milandile yabulo kufindamina pali autulaini bwa kuti ilacincimuna ukutontonkanya kwenu. Nga mulelanda kwi bumba ilitasha, ilileankulako, na imwe bene mukacincimuka kabili kuti mwalondolwelapo na fimbi pa fyebo nelyo ukubwekeshapo ifishinka fimo fimo ku kukomailapo. Nga mwamona ukuti ibumba lyatendeka ukupuulauka, kuti mwacitapo cimo pa kuti babikeko amano na kabili ukucila ukutwalilila fye ukulanda na bantu abo amano yali kumbi.
Sengaukeni Amafya. Mulingile ukwishiba ukuti mwaliba amafya mu milandile yabulo kufindamina pali autulaini. Bumo bwa kulya inshita. Nga mwasanshamo ifingi sana mu lyashi, kuti mwafilwa ukusunge nshita. Kuti mwacimfya ubu bwafya nga mulelemba pali autulaini inshita muli no kupoosa pa ciputulwa cimo na cimo ica lyashi lyenu. Lyene landeni fye muli yo ine nshita mupimine.
Ubwafya bumbi, ukucilisha kuli bakalanda babelesha, bwa kucishamo ukuicetekela. Bamo apo balibelesha ukulanda ku cintubwingi, kuti balati tacakosa ukulonganika ifyebo no kufilanda mu nshita yalingwa. Lelo ukuicefya no kutesekesha ukuti tulesambilishako fye muli programu wa masomo untu Yehova umwine e Kasambilisha Mukalamba kulingile ukutulenga ukupepa no kuipekanya bwino lyonse ilyo twakwata ilyashi.—Esa. 30:20; Rom. 12:6-8.
Napamo icisakamika sana bakalanda abengi abashabelesha ukulanda ukwabula ukufindamina pali autulaini ca kuti nalimo kuti balaba ifyo balefwaya ukulanda. Mwileka ici cimucilikile ukulunduluka muli uyu musango wa milandile uubomba bwino. Pekanyeni bwino, kabili cetekeleni ukuti Yehova akamwafwa no mupashi wakwe.—Yoh. 14:26.
Bakalanda bambi balacishamo ukusakamikwa pa mashiwi bakabomfya, ne ci cilenga baletiina imilandile yabulo kufindamina pali autulaini. Ca cine ukuti ilyashi lya kulanda ukwabulo kufindamina pali autulaini talyakakwate amashiwi yawamisha kabili ayalungama sana nga filya ciba ku lyashi lya kubelenga, lelo ubusuma bwa liko bwa kuti imilandile iba iya kulanshanya. Abantu balankulako bwangu ku fyebo filandwa mu mashiwi ayaanguka ukumfwa na masentensi yashakosa. Nga mwapekanya bwino, amashiwi yalinga yakalaisa fye mu cifyalilwa pa mulandu wa kuti mwalipooseleko inshita ukupituluka mu fyebo, te pa mulandu wa kuti namufisungila ku mutwe. Kabili nga ca kuti mwaba ne milandile isuma cila bushiku pa kulanshanya na bambi, ikaishila fye iine ilyo muli pa cisebele.
Ifyo Mwingalemba. Mu kuya kwa nshita kabili nga mwabelesha, mukeshiba ukucefyako autulaini no kulalemba fye amashiwi ayanono aya cishinka cimo na cimo ica lyashi lyenu. Ifi, pamo na malembo ayo mulefwaya ukubomfya, kuti fyalembwa pe pepala pa kuti mulemonapo bwangu. Pa kubomba mu butumikishi bwa mwi bala, ilingi line mukalasungila ku mutwe autulaini uwayanguka. Nga namusapika ifyebo fimo ilyo muleya ku cipempu ca kubwelelamo, kuti mwalembako fimo pe pepala no kubika muli Baibolo. Atemwa kuti mwabomfya autulaini ukufuma mu “Ifyebo fya Baibolo Ifya Kulanshanyapo” atemwa ifyebo fya mu Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo.
Lelo, nga ca kuti namupeelwa amalyashi ayengi mu milungu yakonkana napamo ne lyashi lya ku cintubwingi, kuti mwasanga ukuti mulekabila ifyebo fyafulilako. Mulandu nshi? Pa kuti mubukulule ifyebo ilyo mushilalanda ilyashi limo na limo. Nalyo line, nga mulelolesha sana pa fyo mulembele ku kumonapo amashiwi ilyo mulelanda—e kutila ukuloleshapo ilyo mulelanda sentensi iili yonse, tamwakamwenemo mu busuma bwaba mu milandile yabulo kufindamina pali autulaini. Nga mulebomfya autulaini iyo mulembelepo ifingi, shileni amashiwi yamo yamo na malembo yalipo pa kuti mulecebapo fye.
Nangu ca kuti ilyashi lya kwa kalanda wabelesha ilingi lifwile ukuba lya kukanafindamina pali autulaini, kuti cawama ukusanshamo ne milandile imbi. Pa ntendekelo na pa kusondwelela apo calinga sana ukumone bumba no kubomfya amashiwi ya maka ayalingile ukulandwa busaka busaka, kuti cabomba bwino nga mwasungilako amasentensi yamo ku mutwe. Nga muli ifishinka fimo, ifipendo, ne fyebo fyambwilwe, nelyo amalembo, ukufibelenga fye kuti kwalinga kabili ico kuti cabomba bwino sana.
Ilyo Bamo Balefwaya Tulondolole. Inshita shimo tulepushiwa ukulondolola ifyo twacetekela ukwabula ukupeelwa inshita ya kupekanya. Napamo ni lintu umo twasanga mu mulimo wa mwi bala apindikapo cimo. Nalimo abengacite fyo ni balupwa, aba ku ncito, nangu ku sukulu. Abalashi ba buteko nabo kuti bafwaya ukuti tulondolole ifyo twacetekela ne mikalile yesu. Amalembo yatucincisha ati: “Mube abaiteyanya pe ku kuisosela kuli onse uwingamulubulwisha pa kucetekela ukuli muli imwe, lelo asukeni no bufuuke na katiina.”—1 Pet. 3:15.
Moneni ifyo Petro na Yohane bayaswike icilye ca baYuda ica Sanhedrini, ifyalembwa pa Imilimo 4:19, 20. Mu masentensi fye yabili, balilondolwele bwino bwino apo baiminine. Bacitile fyo mu nshila yalinga kuli lilye bumba—balondolwele ukuti ubwafya abatumwa balolenkene na bo e bwafya ne cilye calolenkene na bo. Pa numa, Stefani alibepeshiwe, kabili atwelwe kuli cilya cine cilye. Belengeni icasuko cakwe ica kupumikisha lelo ica maka pa Imilimo 7:2-53. Ateyenye shani ifyebo fyakwe? Alandile ifyacitike ku kale mulya mwine fyakonkanine. Ilyo afikile apo cali icalinga, atampile ukukomaila pali bucipondoka bwa luko lwa Israele. Pa kusondwelela, alondolwele ukuti ne cilye ca Sanhedrini cakwete imibele imo ine iya bucipondoka pantu caipaishe Mwana Lesa.
Nga bamupumikisha abati mulondolole ifyo mwacetekela, cinshi cingamwafwa ukulanda ifyebo ifingomfwika? Pashanyeni Nehemia, uwapepele mu mutalalila ilyo ashilayasuka icipusho Imfumu Artakishashete yaipwishe. (Nehe. 2:4) Lyene, pangeni autulaini wa mu mutwe bwangu bwangu. Kuti mwacite ifyakonkapo ifyayanguka: (1) Saleni icishinka cimo nelyo fibili ifingasanshiwa mu kulondolola (kuti mwafwaya ukubomfya ifishinka fya mu Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo). (2) Saleni amalembo muli no kubomfya ku kushininkisha ifyo fishinka. (3) Teyanyeni ifyo muli no kutampa ukulondolola kwenu mu mucenjelo pa kuti uwipwishe afwaye ukukutika. Lyene tendekeni ukulanda.
Bushe nga napabipa, mukebukisha ifya kucita? Yesu aebele abakonshi bakwe ati: “Mwisakamikilwa misosele nangu ico mukasosa; pantu mukapeelwa mu nshita ilya ine ico mukasosa. Pantu te imwe mulesosa, lelo Mupashi wa kwa Shinwe e ulesosela muli imwe.” (Mat. 10:19, 20) Te kutila kukaba icipapwa e lyo mukakwate “icebo ca mano” nga cilya capeelwe ku Bena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kwamba. (1 Kor. 12:8) Lelo lyonse nga muleitemenwa ukusambilila amasambililo ayo Yehova apekanishisha ababomfi bakwe mu cilonganino ca Bwina Kristu, umupashi wa mushilo ukamwibulula ifyebo ilyo filefwaikwa.—Esa. 50:4.
Ukwabula no kutwishika, imilandile yabulo kufindamina pali autulaini kuti yabomba bwino nga nshi. Nga mwabelesha iyo milandile lyonse ilyo muli na malyashi mu cilonganino, ninshi ukwasuka amepusho ya kupumikisha takwakamukosele, apo ifya kucita fimo fine. Mwishingashinga. Ukusambilila ukulanda ukwabulo kufindamina pali autulaini kukamwafwa ukulenga abengi ukuba abasambi mu butumikishi bwenu. Kabili nga mwakwata ishuko lya kulanda amalyashi ku cilonganino, ibumba kuti lyamukutika sana kabili mukafika pa mitima yabo.