Ubushiku bwa Kupelako Ubwa kwa Yesu pe Sonde

Cili cungulo pali Cisano, pa Nisani 14, 33 C.E. Ibumba lya baume na banakashi bali apepi no kushiika cibusa watemwikwa. Umwaume umo, Nikodemo aleta ifya cena cisuma ku kupekanishisha icitumbi ku kushiika. Umbi uwe shina lya Yosefe napayanya insalu isuma iya kupombelamo icitumbi cikwete filonda ne mpumo.

ABA bantu ni bani, kabili nani baleshiika? Bushe ici conse nacimukuma? Pa kwasuka ifi fipusho, natubwelele ku numa pa kutendeka kwa bulya bushiku bwacindamisha.

Pali Cine Icungulo Bushiku, Nisani 14

Umweshi wabulungana uletula panono panono pa Yerusalemu. Pa numa ya kupamfiwa akasuba konse, abantu baletuusha mu musumba. Cino cungulo bushiku umwela ulenunkila fye ifungo lya mpaanga shileocewa. Amakana ya bantu balepekanishisha ica kucitika caibela ica mutebeto wa cila mwaka uwa ca Kucilila.

Mu muputule ukalamba uwa beni, twasanga Yesu Kristu na basambi bakwe 12 pe tebulo lyaanshikwa. Kutikeni! Yesu alesosa. Atila: “Ukufuluka nafuluke cibi ukulya na imwe ica kucilila ici, apo nshilacula.” (Luka 22:15) Yesu naishiba ukuti abalwani bakwe aba fya mapepo nabapampamina pa kuti epaiwe. Lelo ilyo ico tacilacitika, icintu cimbi icacindamisha calacitika cino cungulo bushiku.

Pa numa ica Kucilila casefiwa, Yesu abilisha ukuti: “Umo wa muli imwe alemfutuka.” (Mateo 26:21) Ici casakamika abatumwa. Bushe kuti aba ni ani? Pa numa ya kulanshanya, Yesu aeba Yuda Iskariote ati: “Ico ulecita, cita bwangu.” (Yohane 13:27) Nangu cibe ukuti bambi tabeshibe, Yuda ni shikamfutu. Afumamo ku kuyafikilisha ipange lyakwe ilyabipa pa lwa kwa Yesu.

Ukusefya Kwaibela

Nomba Yesu atendeka ukusefya kupya umupwilapo ukwa kwibukisha imfwa yakwe. Abuula umukate, atootela no kuumokaula. Atila, “buuleni, mulye.” “Uyu mubili wandi uulepeelwa pa mulandu wa imwe.” Lintu bonse balya umukate, abuula ulukombo lwa mwangashi wakashika kabili atootela. Abeba ati, “Nwenimo bonse.” Yesu alondolola ukuti: “Ulukombo ulu e cipingo cipya mu mulopa wandi uuleitilwa pa mulandu wa imwe.” Atubulwila abasambi bashala 11 aba busumino ukuti: “Citeni ici ku kunjibukisha.”—Mateo 26:26-28; Luka 22:19, 20; 1 Abena Korinti 11:24, 25.

Cilya cungulo bushiku, Yesu apekanishisha bwino bwino abatumwa bakwe aba busumino ku cibalalilile ku ntanshi no kubalangisha ifyo abatemwa. Alondolola ukuti, “takuli untu akwato kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu apoosele ababiye umweo wakwe. Ni mwe banandi, nga mwacite fyo imweba.” (Yohane 15:13-15) Mu cine cine, abakonshi 11 nabashinina ukuti fibusa fya cine pa kukakatila kuli Yesu mu mesho yakwe.

Mu cungulo bushiku, nalimo pa numa ya bushiku pa kati, Yesu apepa ipepo lishingalabwa, e lyo pa numa baimba inyimbo sha malumbo kuli Yehova. Lyene, baendela ku lubuuto lwa mweshi ukufuma mu musumba no kucilinganya Umukonko wa Kidrone ilyo kwatalele ubushiku.—Yohane 17:1–18:1.

Mwi Bala lya Getsemane

Pa nshita fye inono, Yesu na batumwa bafika mwi bala lya Getsemane. Yesu asha abatumwa 8 pa bwingililo bwe bala, asenda Petro, Yakobo, na Yohane mu miti ya miolife. Aeba aba batatu ati, “Kwafiitisha ku mutima wandi, cikanga ne mfwa; shaleni pano, no kulola.”—Marko 14:33, 34.

Abatumwa batatu balelolela lintu Yesu aendelelako mu kupepa. Mu kukuuta kwa kalanda ne filamba, apaapaata ati: “Tata, nga cabe cingacitwa, lekeni ulukombo ulu lupitepo pali ine.” Icishingamo cikalamba nacilalilila Yesu. Fintu cili ca kumubombomanika ukutontonkanya ifyo abalwani ba kwa Yehova bali no kusosa lintu Umwana Wakwe uwafyalwa eka apopelwa kwati ni ntalamisoka! Icileshikitisha Yesu no kucilamo kutontonkanya pa museebanya ukabikwa pe shina lya kwa Wishi watemwikwa uwa ku muulu nga afililwe ubu bwesho bwatapata. Yesu apepa mu mukosha no kushikitika ica kuti amabe yakwe ayaletona pa nshi yaba nga matoni ya mulopa.—Luka 22:42, 44.

Yesu apwisha fye ukupepa umuku walenga butatu. Abantu nomba baisa nabasenda imyenge ne nyali. Uulebatungulula ni Yuda Iskariote, uwalungama Yesu. Atomona Yesu mu kunakilila no kutila, “Mwapoleni, mwe Rabi.” Yesu ayasuka ati, “We Yuda, bushe ulefutukilo Mwana wa muntu ku kufyompa?”—Mateo 26:49; Luka 22:47, 48; Yohane 18:3.

Apo pene, abatumwa bakutuluka icilecitika. Shikulwibo kabili cibusa wabo uwatemwikwa alaswa ekatwe! E ico, Petro abuula ulupanga no kuputula ukutwi kwa musha wa kwa shimapepo mukalamba. Bwangu bwangu Yesu acilima ati, “Lekeni!” Aikata pa kutwi, aundapa umusha no kukambisha Petro ati: “Bwesesho lupanga lobe umo lwikala; pantu bonse ababuulo lupanga bakafwa ku lupanga.” (Luka 22:50, 51; Mateo 26:52) Bamushika ne fita baikata Yesu no kumukaka. Pa kwikatwa umwenso no kufulunganishiwa, abasambi basha Yesu no kufulumukila mu mfifi.—Mateo 26:56; Yohane 18:12;

Pali Cisano Ulucelo, Nisani 14

Cacila ubushiku pa kati cileya ku maca pali Cisano. Yesu atwalwa ku ng’anda ya kwa Anasi, uwali kale Shimapepo Mukalamba, uucili na maka. Anasi amulubulwisha lyene amuleka atwalwe ku ng’anda ya kwa Shimapepo Mukalamba Kayafa kuntu icilye ca Sanhedrin cilongene.

Nomba bashimapepo balefwailisha inte sha kushinina Yesu umulandu wa bufi. Nangu cibe fyo, inte sha bufi tashingasangwa ishilesuminishanya mu kucitilo bunte bwabo. Lyonse ili, Yesu ali tondolo. Kayafa ayalula umucenjelo, atila: “Ndeti lapa Lesa uuli no mweo, ukuti utwebe nga ni we Kristu Mwana Lesa.” Ici cishinka cishingakanwako, e ico Yesu ayasuka mu kushipa ati: “Ni ne. Kabili mukamono Mwana wa muntu naikala ku kulyo kwa Maka, no kwisa na makumbi ya mu muulu.”—Mateo 26:63; Marko 14:60-62.

Kayafa apunda ati: “Naponta. Tuli no kukabila nshi kabili ku nte?” Bamo nomba bapama Yesu indupi pa menso no kumufwishila amate. Bambi bamututamo ififunshi no kumusaalula. (Mateo 26:65-68; Marko 14:63-65) Lintu fye bwaca pali Cisano, Sanhedrin yakumana na kabili, nalimo pa kuti ukulubulwisha kwa bushiku kumoneke ngo kwa mwi ifunde. Na kabili Yesu mu kushipa ailangisha ukuti ni Kristu, Umwana wa kwa Lesa.—Luka 22:66-71.

Mu kukonkapo, bashimapepo bakalamba na bakalamba bapeela Yesu kuli Ponti Pilato, kateka wa ciRoma uwa ku Yudea ku kulubulushiwa. Bapeela Yesu umulandu wa kwalula uluko, ukulesho kutuula kuli Kaisare no “kutila umwine e Kristu imfumu.” (Luka 23:2; linganyeniko Marko 12:17.) Pa numa ya kulubulwisha Yesu, Pilato abilisho kuti: “Nshisangile mulandu kuli uyu muntu nakalya.” (Luka 23:4) Lintu Pilato aishiba ukuti Yesu mwina Galili, amutuma kuli Herode Antipa, kateka wa Galili, uuli mu Yerusalemu ku ca Kucilila. Herode talefwaya ubulungi bucitwe. Alefwaya fye ukumona Yesu acite icipesha mano. Apo Yesu tacitile ico Herode alefwaya ukumona kabili atalele fye, Herode ne fita fyakwe balamupumya kabili bamubwekesha kuli Pilato.

Pilato aipusha na kabili ati: “Nga kanshi cinshi ico uyu acitile? Nshisangile mulandu kuli wene uwawamine mfwa; e ico ndemukanda, no kumukakula.” (Luka 23:22) Yesu afopaulwa ne cikoti ca myunga iyo mu kukalipisha ilelepaula inuma yakwe. Lyene ibumba lya fita lyapatikisha icilongwe ca myunga ku mutwe wakwe. Bamupumya no kumuma ne tete lyakosa, batitikisha icilongwe ca myunga mu nkanda yakwe iya ku mutwe. Te mulandu no bukali bonse ubu ubushingalondololwa no museebanya, Yesu alangisha umucinshi no bukose bwaibela.

Pilato atwala na kabili Yesu kwi bumba, nakalimo ukucetekela ukuti balamumfwila uluse pa kumona ifyo bamumine. Pilato abilikisha ukuti: “Moneni, ndemufumisha pa nse kuli imwe, ndeti mwishibe ukuti nshisangile mulandu kuli wene nakalya.” Lelo bashimapepo bakalamba babilikisha abati: “Mupopeleni! Mupopeleni!” (Yohane 19:4-6, NW) Lintu ibumba lyacililako ukupinda, Pilato anakilako no kupeela Yesu ku kupopelwa.

Imfwa ya Kushikitika

Ukufika pali nomba cili ni pa kati ka lucelo, nalimo cileya akasuba pa kati. Yesu atwalwa ku nse ya Yerusalemu ku cifulo icitwa Golgota. Insunga shikalamba shapopelwa mu minwe na mu nkasa shakwe no kwingila mu cimuti ca kucushiwilwapo. Te kuti tulondolole mu mashiwi ukushikitika lintu ukufina kwa mubili kwalepuka pa filonda fya nsunga ilyo icimuti ca kucushiwilwapo caimishiwa. Ibumba lyalongana ku kutamba Yesu ne fipondo fibili balepopelwa. Abengi balepontela Yesu. Bashimapepo bakalamba na bantu bambi bapumya abati: “Atuulile bambi, lelo afilwo kuituula umwine.” Nangu fye ifita ne fipondo fibili ifipopelwe fyalapumya Yesu.—Mateo 27:41-44.

Lintu Yesu talakokola sana pa cimuti, mu kupumikisha akasuba pa kati, imfifi yakutiinya iya ntulo ya bulesa yakupe calo pa maawala yatatu.a Nalimo e calenga ncitatubi umo ukushimaula umubiye. Lyene, ayalukila kuli Yesu no kumupaapaata ati: “Munjibukishe lintu mukesa mu bufumu bwenu.” We citetekelo ca kusungusha pa kulolenkana ne mfwa! Yesu ayasuka ati: “Icine cine ndekweba ilelo, Uli no kuba na ine mu Paradise.”—Luka 23:39-43, NW.

Mupepi na 3 koloko ya cungulo, Yesu aishiba ukuti alafwa. Atila, “ndi ne cilaka.” Lyene akuuta ne shiwi likalamba ati: “Lesa wandi, Lesa wandi, cinshi mwandekelesesha?” Yesu ailuko kuti cili kwati Wishi, naleka ukumucingilila pa kuti bumpomfu bwakwe bwingeshiwa ukufika ku mpela, kabili ayambula amashiwi ya kwa Davidi. Umo abula umwepu waisulamo umwangashi wakantuka no kunwesha Yesu. Lintu Yesu asondako umwanganshi, atila: “Nacipwa.” Lyene apunda ati, “Tata, mu minwe yenu e mo ndetuulo mupashi wandi,” akontamika umutwe, no kufwa.—Yohane 19:28-30; Mateo 27:46; Luka 23:46; Ilumbo 22:1.

Apo cili cungulo, bakwankwanya ukupekanya ukushiika Yesu ilyo Isabata (Nisani 15) talilatendeka pa kuwa kwa kasuba. Yosefe umwina Arimatea uwaishibikwa bwino uwa mu Sanhedrin umusambi wa mu bumfisolo uwa kwa Yesu, apoke nsambu sha kuti amushiike. Nikodemo, na o uwa mu Sanhedrin uwatetekele Yesu mu bumfisolo, aleta muri na aloe afinine amakilogramu 33. Balalika icitumbi ca kwa Yesu bwino bwino mu nshishi ya cibukisho iipya iliko mupepi.

Ali no Mweo Kabili!

Lucelo celo pa Mulungu Maria umwina Magadala na banakashi bambi baya ku nshishi ya kwa Yesu. Lelo moneni! Ilibwe pa nshishi nalifumishiwapo. Yangu, inshishi ili iyabulwamo akantu! Maria umwina Magadala abutukila ku kweba Petro na Yohane. (Yohane 20:1, 2) Cilya fye afumapo malaika amoneka ku bashele. Atila: “Mwitiina imwe.” Kabili abeba ukuti: “Kabiyeni bwangu, kebeni abasambi bakwe, amuti, Nabuuka nafuma ku bafwa.”—Mateo 28:2-7.

Lintu balebutuka, mu nshila bakumanya Yesu wine! Abeba ukuti, “kebeni bamunyinane.” (Mateo 28:8-10) Pa numa lintu Maria umwina Magadala ali pa nshishi alelila Yesu aisa kuli wene. Ubuseko bwacilamo ica kuti abutukila ku kweba abasambi bambi pa lwe lyashi lishaiwamina. (Yohane 20:11-18) Na kuba, imiku isano pali bulya bushiku bwa pa Mulungu bushingalabwa, Yesu wabuushiwa amoneka ku basambi balekanalekana, ukushininkisha ukuti mu cine cine mutuntulu na kabili!

Fintu Mwaambukilwako

Ni shani fintu ifyacitike imyaka 1,966 iyapitapo fingamukuma ino nshita ilyo tuli mupepi no kwingila mu mwanda wa myaka uwalenga 21? Nsangwapo wa ifyo fya kucitika alondolola ukuti: “Muli ici e mwasokolwelwo kutemwa kwa kwa Lesa muli ifwe, mu kuti Lesa natuma Mwane uwafyalwa eka ukuti ese pano isonde, ukuti tube no mweo muli wene. E muli ukutemwa, te mu kuti ifwe twatemenwe Lesa, lelo mu kuti wene atemenwe ifwe, no kutuma Mwane icikonsolwelo ca pa membu shesu.”—1 Yohane 4:9, 10.

Ni mu nshila nshi imfwa ya kwa Kristu yabela “icikonsolwelo”? Caba cikonsolwelo pantu cilalenga ukuti tube no kwampana kusuma na Lesa. Umuntu wa ntanshi, Adamu asangukile Lesa ica kuti ayambukishe amaka ya lubembu ne mfwa ku ntuntuko shakwe. Ku lubali lumbi, Yesu apeele ubumi bwakwe nge cilubula ca kulipila pa lubembu ne mfwa ya bantunse, muli iyo nshila, ukupayanya apengashimpwa uluse no bubile bwa kwa Lesa. (1 Timote 2:5, 6) Nga mwakwate citetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu kuti mwakakulwa ku kusenukwa mwapyana ukufuma ku mubembu Adamu. (Abena Roma 5:12; 6:23) Icikafumamo, lishuko lyawamisha ilya kukwata ukwampana kwa pa lwenu na Shinwe wa ku mulu uwakwato kutemwa, Yehova Lesa. Mu kwipifya, ilambo lyakulisha ilya kwa Yesu kuti lyamupeela ubumi bwabula impela.—Yohane 3:16; 17:3.

Ifi fyebo ne fyaampanako fikalanshanishiwa pali Cine icungulo, pa April 1, mu fifulo amakumi ya makana mwi sonde lyonse lintu amamilioni ya bantu bakalongana ku kwibukisha imfwa ya kwa Yesu Kristu. Mulelaalikwa ukusangwako. Inte sha kwa Yehova kuntu mwikala shikasekelela ukumweba kuntu mwingasangwa ne nshita. Ukwabulo kutwishika nga mwasangwako, ukutesekesha kwenu kukakulilako pa fintu Lesa wesu uwakwato kutemwa no Mwana wakwe uwatemwikwa bacitile pa bushiku bwa kupelako ubwa bumi bwa buntunse ubwa kwa Yesu.

[Futunoti]

[Charti ne Fikope pe bula 7]

IMFWA YA KWA YESU NO KUBUUKA

NISANI 33 C.E. IFYACITIKE UMUNTU WAKULISHAb

Akasuba pa kati Pa ntanshi fye ya kasuba pa 125, 126

[Futunoti]