Kuti Wacimfya Ifi Fipindami!
INDEKE ishaikulila kuti yaingisha imyanda ne myanda iya bantu na matani ya fipe. Ni shani fintu indeke yafina muli uyo musango ingema? Ukupitila fye mu maka yalenga ifintu ukwelela ayetwa lift.
Lintu indeke yabutukisha mu cibansa, umwela ulasunkilwa pa muulu na pe samba lya mapindo. Ici cilenga ukuti kubeko amaka yasunkilisha pa muulu ayetwa lift. Lintu aya maka yasunkilisha yafulilako, indeke kuti yaima no kutendeka ukupupuka. Kwena, indeke isendele ifipe ifingi te kuti ikwate amaka yalenga ifintu ukwima ayakumanina pa kuti ipupuke.
Na ifwe bene kuti twafinininwa. Imyanda ya myaka iyapitapo, Imfumu Davidi asosele ukuti ‘amampuulu yakwe yali kwati cisendo cafina kuli wene.’ (Ilumbo 38:4) Mu kupalako, Yesu Kristu asokele pa lwa kulemenenwa na masakamika ya bumi. (Luka 21:34) Amatontonkanya yabipa no kuyumfwa kuti fyatulemenena ukufika ku cipimo uko cingamoneka kuli ifwe ukuba icayafya “ukupupuka.” Bushe walilemenenwa muli iyo nshila? Nelyo bushe kwalibako ificilikilo kulunduluka kobe ukwa ku mupashi? Nga ni fyo, cinshi cingakwaafwa?
Bushe Nutendwa?
Icitendwe—ico abengi bailishanyapo ilelo—kuti caba cipindami ca muntontonkanya, nangu fye ni ku bantu ba kwa Yehova bamo. Ukucilisha abacaice bakongamina ku kumona imibombele imo nge ya kutendusha. Bushe inshita shimo ulayumfwa muli iyo nshila pa lwa kulongana kwa Bwina Kristu? Nga ni fyo, cinshi wingacita pa kuti ukusangwa kobe ku kulongana kuleba ukwa kucincimusha?
Ukwakanamo e lufungulo. Paulo alembeele umulumendo Timote ukuti: “Uitukushe ukuba na bukapepa. Pantu ukutukusho mubili kwafwa panono, lelo bukapepa bwafwa ku fintu fyonse, pa kuba ne cilayo ku bwikashi bwa nomba no bukesa.” (1 Timote 4:7, 8) Icitabo pa fya kusungilila umubili uwakosa kuti caba ica kutendusha kabili ica mutengo unono nga ca kuti tatukonkele imitukushishe ya mubili iyo ico citabo citubulula. Ukulongana kwa Bwina Kristu kupekanishiwa ku kutukusha imintontonkanya yesu kabili kuti kwatukusha yene nga ca kuti tulepekanya no kwakanamo. Uku kwakanamo kukalenga ukulongana ukucilapo kuba ukwa kulambula kabili ukwabamo buseko.
Muli kuno kuloshako, umukashana wa Bwina Kristu uwe shina lya Mara asosele ukuti: “Nga ca kuti nshipekanishishe ukulongana, nshiipakisha kwene. Nangu cibe fyo, lintu napekanishisha libela, umuntontonkanya wandi no mutima filafwaisha ukumfwa. Ukulongana kulacililapo kubamo bupilibulo, kabili ndolela fye ukuti njasukepo.”
Ukusambilila ukukutika na ko kuti kwaafwa. Ukukutika ku nyimbo shisuma kwalyanguka kabili kulomfwika bwino apo pene fye. Lelo te kwikushiwa konse ukwingesako ilyo line fye. Tulekushiwa na programu wa kulongana lyeka fye lintu twakutika mu kupalamisha ku cilesoswa. Umwina Kristu we shina lya Rachel alandilepo kuti: “Nga ca kuti kalanda tali uwacincimuka, ndangwako sana. Icingafwa ni ci, ‘Nga ca kuti ilyashi lili ilyatalalila, e lyo ncililako ukwangwako.’ . . . Mpoosesha amano ku malembo, ukwesha ukunonkelamo ifingi ukufika pantu ningapesha.” Tulekabila ukuisalapula fwe bene, ukupala Rachel, pa kuti twingalakutika. Ibuuku lya Amapinda lisoso kuti: “We mwana wandi, peepeka ku mano, teyamiko kutwi kobe ku mucetekanya.”—Amapinda 5:1.
Ifyebo fimo ifipeelwa pa kulongana mu nshila imo kuti fyaba kubwekeshapo fye fimo fine. E fyo cifwile ukuba! Ababomfi ba kwa Lesa bonse balakabila ifya kucinkulako. Umubili ushapwililika, pa kuba uwakongamina nga nshi ku nshila sha kupumbula ne cilafi, ulakabila ukwaafwa ukuli konse ukwingabako. Umutumwa Petro ‘abikile umutima ku kulaibukisha abasumina banankwe ulwa fintu fimo, nelyo balifishibe no kwikashiwa mu Cine.’ (2 Petro 1:12) Yesu na o alondolwele ukuti “kalemba onse . . . apalo muntu umwine ŋanda, uufumya mu fipao fyakwe ifintu fipya ne fikote.” (Mateo 13:52) Muli ifyo, ilintu ukulongana kwesu kulaletako amatontonkanyo ya mu Malembo ayo twabelesha, nelyo ‘ifipao fikote,’ lyonse kulabako ‘ifipao ifipya’ ifitucincimusha.
Nga twapampamina pa kushukila ukulongana mu kukumanina mu cine cine kuti twakoseleshiwa lwa ku mupashi. “Ba nsansa abaibukila ulwa kukabila kwabo ukwa ku mupashi [abalomba umupashi],” e fyasosele Yesu. (Mateo 5:3, NW utumashiwi twa pe samba) Imibele ya mutima iya musango yo ukulola ku ca kulya ca ku mupashi icishaiwamina icipayanishiwa pa kulongana kuti yapwisha icitendwe.—Mateo 24:45-47.
Bushe Ulafuupulwa ku ca Kumwenako Cabipa?
Bushe walikalifiwa ne myendele ya muntu umo mu cilonganino ulonganamo? Napamo walilangulukapo kuti, ‘Ni shani fintu munyina engaba muli ilya nshila no kutwalilila ukuba mu kwiminina kusuma?’ Amatontonkanyo ya musango yo kuti yabomba nge cipindami ca muntontonkanya, ukutupofwisha ku mutengo wa kubishanya kwawama uko twingakwata na bantu ba kwa Lesa.—Ilumbo 133:1.
Napamo ifilundwa fimo ifya cilonganino ku Kolose bakwete impika yapalako. Paulo abakonkomeshe ukuti: “[Mubelelano] luse nga umo aba na ’kafiimbo ku mubiye.” (Abena Kolose 3:13) Paulo alishibe ukuti Abena Kristu bamo mu Kolose bafwile balilufyenye na muli fyo bambi balikwete umulandu usuma uwa kubela na kafiimbo. E co tatulingile ukusunguka nga nshi nga ca kuti umo uwa bamunyinefwe nelyo bankashi mu tushita mu tushita apelebela mu mibele ya Bwina Kristu. Yesu apeele ukufunda kwawama pa fya kupwisha amafya yakalamba. (Mateo 5:23, 24; 18:15-17) Lelo ilingi line, kuti twabelela fye abasumina banensu uluse umo balepelebela no kubalekelela. (1 Petro 4:8) Na kuba, inshila ya musango yo kuti yaba ya kutunonsha no kunonsha bambi. Mulandu nshi twasosele fyo?
“Ukushilimuka kwa muntu kumukokosho kukalipa; kabili ukuleka fye ku bupulumushi e kutakisha kwakwe,” e fisosa Amapinda 19:11. Fintu cacilapo kuwama ukulekelela ukucila ukuleka ubukali ne cipyu ukwisulila! Salvador, eluda uwaishibikwa pa mulandu wa mibele yakwe iyabamo kutemwa, asosele ukuti: “Lintu munyinane ancena nelyo asosa icintu cimo icabipa kuli ine, ndaipusha ne mwine ati: ‘Ni shani fintu ningaafwa munyinane? Ni shani fintu ningasengauka ukulufya ukwampana kwaumo mutengo na wene?’ Lyonse ndaba uwaibukila fintu caba icayanguka ukusosa icintu calubana. Nga ca kuti umuntu umo asosa mu kubulwamo amano, ukupikulula kwawamisha kuti kwaba kufuutulula fintu asosele no kutendeka cipya cipya na kabili. Lelo ico te kuti cicitikeko, e co mombela pa cakonkapo ku busuma icili kusuula fintu alandile. Mpishisha fye fyonse nge ca kufumamo ca mubili ushapwililika ukucila ukuba icifyalilwa ca cine cine ica kwa munyinane.”
Kuti pambi wayumfwa ukuti ukucite ici kwalyanguka ukulanda ukucila ukucita. Lelo ifingi fyashintilila pa nshila tutungulwilamo ukutontonkanya kwesu. “Fyonse ifyayemba, . . . tontonkanyeni ifi fintu,” e fyafundile Paulo. (Abena Filipi 4:8) “Ifyayemba” mu kukonka fye ishiwi lipilibula “iciluminisha ukutemwa.” Yehova afwaya ukuti tulelanguluka ubusuma mu bantu, ukutontomesha pa mibele iitulenga ukubatemwa ukucila ukubapata. Umwine wine alitwimikila ica kumwenako muli kuno kuloshako. Kemba wa malumbo alitucinkwileko ulwa ici, ukusoso kuti: “Amampuulu nga mwayamwensekesha, mwe Yehova, mwe Shikulu, n’ ani uwingeminina?”—Ilumbo 103:12; 130:3.
Ca cine, pa kashita kamo imyendele ya kwa munyina umo kuti yatukalifya, lelo icinabwingi ca bakapepa banensu baba fya kumwenako fyawamisha ifya mikalile ya Bwina Kristu. Nga ca kuti twaibukisha ici, ukupala Davidi tukaba aba nsansa ‘ukutootela Yehova, kabili mu kati ka bengi ukumutasha.’—Ilumbo 109:30.
Bushe Ukuba Nte Kulamoneka Ukuba Ukwayafya Nga Nshi?
Ku ca bulanda, pa mulandu wa cipindami ca muntontonkanya na cimbi, bamo tabalati na nomba batendeke ukulumbanya Yehova. Abaume abengi abashili ni Nte sha kwa Yehova balapayanishisha indupwa shabo mu kusakamanishisha no kwaafwa fye abakashi babo mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Baba aba bucibusa kabili baba fye no buseko na mu cilonganino cine, lelo balataluka ku kuba ababomfi ba kwa Lesa abaipeela. Cinshi cilebalenga ukukwinda?
Impika imo kuti pambi yaba ya kuti aba balume balamona imibombele ya teokrasi iyabamo kupikintika iya bakashi babo no kuyumfwa ukuti ukuba Nte kulafwaya ifingi sana. Nelyo pambi balatiina ukuti tabengaibimba mu mulimo wa kushimikila ku ŋanda ne ŋanda. Ukulingana ne mimwene yabo, ifishingamo fimoneka ukufula ukucila amapaalo. Mulandu nshi cabela cipindami ca muntontonkanya? Abasambi ba Baibolo abengi balasambilila no kubomfya icine panono panono. Lelo abalume bashasumina bena baleshiba bwino ifishingamo fya Bwina Kristu fyonse fye ilyo tabalaseshiwa ukupokelela fyene.
Manuel, uwali muli iyi mibele, alondolola ukuti: “Mupepi ne myaka ikumi, naleya no mukashi wandi ku mabungano yakalamba na ku kulongana. Ukuba umufumacumi, nalesalapo ukuba ne Nte ukucila abantu ba ici calo, kabili nali uwa nsansa ukubaafwa mu nshila iili yonse nali no kwafwilamo. Nalipeshiwe amano ukumona ukutemwa uko bakwata. Lelo ukuya fye ku ŋanda ne ŋanda cali cipindami cikalamba kuli ine, kabili naletiina ukuti abo nalebomba na bo kuti balampumya.
“Umukashi wandi alintekanishishe sana kabili taeseshe ukumpatikisha ukusambilila Baibolo. Wene na bana ‘baleshimikila’ fye ukupitila mu ca kumwenako cabo icisuma. José, eluda mu cilonganino, akwete ubuseko bwaibela muli ine. Ndemona cali kukoselesha kwakwe mu kupelako e fyanengele ukutendeka ukusambilila mu kusakamanishisha. Pa numa ya kubatishiwa, nailwike ukuti ifipindami fyali fye mu muntontonkanya wandi wine te ku cifulo cimbi iyo. Ilyo napingwilepo ukubombela Yehova, nalyafwiwe na wene ukucimfya umwenso nakwete.”
Ni shani fintu abakashi na baeluda ba Bwina Kristu bengaafwa abalume abapala Manuel ukucimfya ifipindami fyabo ifya muntontonkanya? Isambililo lya Baibolo kuti lyalundulula ukutesekesha no kufwaisha kwa kucita ukufwaya kwa kwa Lesa. Mu cine cine, ukwishiba kwaumfwika bwino ukwa Malembo kwaba citendekelo ca kucetekela no kukwata icitetekelo mwi subilo lya ku ntanshi.—Abena Roma 15:13.
Cinshi cingakoselesha abalume ba musango yo ukupokelela isambililo lya Baibolo? Ilingi line, bucibusa na munyina uulangulukilako mu cilonganino kuti bwasangwilako. Napamo eluda nelyo munyina umbi uwabelesha kuti apalamisha kuli uyu mwaume. Ilyo ukwampana kusuma kwaimikwako, icingashalako fye kumweba ukusambilila na wene. (1 Abena Korinti 9:19-23) Pali ino nshita, umukashi wa Bwina Kristu uwashilimuka kuti aleakana utwa kulya twa ku mupashi no mulume wakwe uushasumina, ukwishiba ukuti mu kupalishako te kuti apatikishiwe.—Amapinda 19:14.
Nga fintu Manuel asambilile mu co apitilemo, lintu umuntu anonka ubukose bwa ku mupashi, ifipindami fyapala impili fisanguka fye ngo tufyulu. Yehova alapeela amaka kuli abo abafwaisha ukumubombela. (Esaya 40:29-31) Ukupitila mu maka ya kwa Lesa no kwaafwa kwa Nte shakosoka, ifipindami kuti fyafumishiwapo. Umulimo wa kushimikila ku ŋanda ne ŋanda muli fyo kuti waleko kumoneka uwa kufuupula kabili abo babomba na bo kuti baleko kutiinya, ilintu umulimo wa mweo onse usanguka uwa kucebusha.—Esaya 51:12; Abena Roma 10:10.
Ukusungilila Ukutuninkisha
Kuti cacitikako ukucimfya ifipindami ukupala ifi fitatu twalangulukapo. Lintu indeke yaima, amaka ya muli bainjini ayafulisha ilingi line yalakabilwa pamo pene no kupooseshako amano sana ku baleensha ilya ndeke. Ilyo ileima, bainjini balanwa amafuta ayengi ukucila inshita iili yonse imbi ilyo indeke ilepupuka. Mu kupalako, pa kucimfya amatontonkanyo yapusanako no kuyumfwa cifwaya ukubombesha kwa maka no kutontomesha. Ukutendeka kuti kwaba lubali lwayafya nga nshi, ilintu ukulunduluka kulaba ukwayanguka ilyo aleenda.—Linganyako 2 Petro 1:10.
Ukulunduluka kwatwalilila kulasungililwa pa kumfwila Amalembo ya kukoselesha mu kwangufyanya. (Ilumbo 119:60) Kuti twaba abashininkisha ukuti icilonganino kuti cafwaya ukwaafwa. (Abena Galatia 6:2) Icacilanapo kucindama, nangu cibe fyo, caba kwaafwa kwa kwa Yehova Lesa. Nga fintu Davidi asosele, ‘abe uwacindikwa Shikulu, ubushiku no bushiku uutusenda.’ (Ilumbo 68:19) Lintu twatuula ifisendo fyesu mwi pepo, ifipe fyesu filanguka.
Pa nshita shimo, indeke ima lintu imiceele ili iya makumbi makumbi, ukupita mu mutika wafitula, no kupupukila mu lwelele umo ulubuuto lwa kasuba lusaamine. Na ifwe bene kuti twasha ku numa amatontonkanyo yapusanako. Mu kuba no kwaafwa kwa bulesa, kuti twacimfya ikumbi lyafitula, ukucilandila muli iyo nshila, no kuyolola mu mibele yacelebuka, iyabamo insansa iya lupwa lwa bakapepa ba kwa Yehova aba mu kusaalala kwa calo.
[Ifikope pe bula 23]
Kuti twacimfya ifipindami fya ku muntontonkanya mu kuba no kwaafwa kwa kwa Yehova