Insansa Shine Shine Kuti Mwashisanga!
ABANTU mu fyalo ifingi bamona kwati ifingalenga baba ne nsansa, kukwata motoka ya muno nshiku, indalama ishingi, incito ya pa muulu, ing’anda iikalamba, ne fipe fya malaiti ifya muno nshiku e lyo no kuba no mubili uusuma nelyo ukumoneka bwino. Nomba, bushe kwena ifi twalandapo e filenga abantu ukuba ne nsansa?
Lipoti yali muli magazini wa Time yatile: “Kuli ukufwailisha sana ifingalenga abantu ukuba ne nsansa, ukukwata isubilo e lyo no kuba ne mibele ingalenga bakwata ubumi busuma.” Ifyo basangile fyalipapusha abengi. Ifishinka ifingi fyalangile ukutila, abacetekela ukutila indalama, ukulumbuka, no kumoneka bwino kuti fyalenga baba ne nsansa, baibepa fye. Na kuba ukucetekela ifyo kuti kwabaletela fye amasakamika no kupopomenwa.
Mu United States, abantu abengi nababa abakankaala sana ukucila ifyo bali kale. Lelo, magazini ya Time yatile, “Ukuba abakankaala takwatuletela insansa.” Kwena na baba mu fyalo fimbi na bo e fyo bengasosa. Mu China, umo icuma ca calo cilefula sana mwaliba abantu abengi abashakwata insansa. Ulupapulo lwa Access Asia ulufuma lumo mu myeshi ine lwatile, mu China, “abantu ababa ne myaka 15 ukufika ku 34 e bayipaya sana.” Kwati cimo icilenga abacaice ukuyipaya, kufwaisha ukwikala bwino muli cino calo cayafya umo abantu babika sana amano ku kuba aba pa muulu na ku kukwata ifyuma.
Nga fintu twamona, ukukwata sana ifyuma takupwisha amasakamika; na kuba e lyo yafulilako. Bamo abafwailishe pali uyu mulandu batile, “imikalile yesu ine e ituletela amasakamika no bulanda.” Van Wishard uwasambilila imikalile ya bantu atile, “Pa malwele ababomfi balwala, yalya aya ku muntontonkanya, e yo utwampani utwingi tulepoosapo sana indalama.”
Ifilecitika pano calo filelenga na bacaice bene ukupopomenwa. Wishard atile, nomba kwaliba na mabuuku ya baice abali ne myaka 8, “umo babeba ifya kwishibilako ukuti batendeka ukupopomenwa e lyo ne fyo bafwile ukucita.” E lyo ukulingana no mukululo uwalanda pa kupopomenwa, mu fyalo fya basungu ifingi, abaice abalelwala ukupopomenwa baleya balefulilako ukufika ku mapesenti 23 cila mwaka, kabili “abalefula sana pa bo bapeela umuti wa kupwisha ukupopomenwa, ni balya abana abashilatampa na gredi 1.”
Kabili abengi na bo baleba sana no mwenso, lelo te mikalile fye ukwafya ilebaletela umwenso. Ilyo ifya kutiinya ifyo aba mapolitiki na ba mipepele balecita filefulilako, abantu abengi baletiina ukuti ku ntanshi kukacitika ifintu ifibi sana. Bushe cinshi cingaafwa abantu?
Imyaka nalimo 2,000 iyapita, Yesu Kristu asambilishe abantu ifya kwikala bwino pa calo ne fya kucefyanyako amasakamika. Mu fyo alandilepo mwali icishinka cimo icayanguka lelo icacindama sana. Atile, “Ba nsansa abaibukila ukuti balakabila ifya ku mupashi, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” (Mateo 5:3) Nga fintu ili lembo lyalanda, Yesu akoseleshe abantu ukubika amano ku cacindama sana ico umuntu akabila. Ne ci, kwishiba Kalenga wesu e lyo ne fyo afwaya tulecita.
Nge fyo twalamona mu fipande fikonkelepo, ico cishinka kuti catwafwa ukwishiba ifyacindama sana mu bumi bwesu ne fishacindama. Na kuba nga twaishibe fi kuti twaba ne nsansa e lyo no bumi kuti bwawama. Kabili apo icine ca mu Baibolo cilatweba ifyo Lesa akatucitila, cilatupeela ne subilo lya kuti tukekala bwino ku ntanshi.
[Amashiwi pe bula 3]
Bushe ukukwata ifyuma e kulenga umuntu ukuba ne nsansa?