ICIPANDWA 18
“Nkakalipa Nga Nshi”
IFYO TWALALANDAPO SANA: Ilyo Goge akasansa abantu ba kwa Lesa, Yehova akakalipa; Yehova akacingilila abantu bakwe ilyo kukaba inkondo ya Armagedone
1-3. (a) Finshi fikacitika ilyo Yehova ‘akakalipa nga nshi?’ (Moneni icikope pa ntendekelo.) (b) Finshi twalalandapo nomba?
ABAUME, abanakashi, na bana nabeminina pamo, baleimba ulwimbo lwa Bufumu. Lyena eluda apepa ipepo lya kufuma panshi ya mutima wakwe, apaapaata Yehova ukuti abacingilile. Bonse mu cilonganino nabacetekela ukuti Yehova alabasakamana, lelo balekabila ukubasansamusha no kubakoselesha. Nomba baleumfwa icongo ca bantu abalelwa inkondo panse. Armagedone naitendeka!—Ukus. 16:14, 16.
2 Ilyo kukaba inkondo ya Armagedone, Yehova akepaya abantu ninshi ‘nakalipa nga nshi.’ (Belengeni Esekiele 38:18.) Mu bukali bwakwe, Yehova takepaye fye ibumba lya bashilika limo nelyo icalo cimo, lelo akepaya abantu abengi nga nshi mwi sonde lyonse. Pali bulya bushiku, abo Yehova akepaya “bakaba fye konse pano isonde, ukufuma ku mpela imo iye sonde ukuyafika ku mpela imbi iye sonde.”—Yer. 25:29, 33.
3 Cinshi cikalenga Yehova, Lesa uwaba no kutemwa, uo balondolola ukuti ‘wa luse kabili wa nkumbu’ no kuti “uukokola ukukalipa,” akacite ifi ninshi ‘nakalipa nga nshi’? (Ukufu. 34:6; 1 Yoh. 4:16) Natumone ifyo icasuko ca ici cipusho cingatusansamusha, ifyo cingalenga twaba abashipa, e lyo ne fyo cingalenga twalabila sana imbila nsuma muno nshiku.
Cinshi Cilenga Yehova ‘Alekalipa Nga Nshi’?
4, 5. Bushe ifyo Lesa akalipa, fipusana shani ne fyo abantunse abashapwililika bakalipa?
4 Ica kubalilapo tulingile ukwishiba ukuti Yehova takalipa nge fyo abantunse abashapwililika bakalipa. Umuntu nga akalipa nga nshi e lyo acita fimo, ilingi line tailama kabili ififumamo tafiwama. Ku ca kumwenako, Kaini ibeli lya kwa Adamu “alikalipe nga nshi” pantu Yehova alikeene umutuulo atuulile, lelo atemenwe umutuulo uo Abele atuulile. Cinshi acitile ilyo akalipe? Kaini alipeye umwaice wakwe uwali uwalungama. (Ukute. 4:3-8; Heb. 11:4) Tontonkanyeni na pali Davidi, uo balondolola ukuti uo umutima wa kwa Yehova watemenwe. (Imil. 13:22) Nangu fye ni uyu umwaume uwali umusuma, nga alipeye abantu ilyo aumfwile ukuti Nabali uwali umukankaala alimusaalwile kumo na baume ali nabo. Ilyo Davidi akalipe nga nshi, ena na bashilika bakwe, “cila muntu akakile ulupanga lwakwe mu musana,” pantu balefwaya ukuyaipaya Nabali na baume bonse abali mu ng’anda yakwe. Icawemeko ca kuti Abigaili muka Nabali, alinashishe umutima wa kwa Davidi no wa baume ali nabo pa kuti belandula. (1 Sam. 25:9-14, 32, 33) Kanshi cali fye bwino filya Yehova alengele Yakobo ukulemba ati: “Ubukali bwa muntu tabulenga kwaba ubulungami bwa kwa Lesa.”—Yako. 1:20.
Yehova lyonse alalama ubukali bwakwe kabili aleshibila limo ifingalenga akalipa
5 Ukupusanako na bantu abo ilingi line tabailama nga bakalipa, Yehova ena alalama ubukali bwakwe kabili cileshibikwa bwino bwino icilengele akalipe. Na lintu Yehova akalipa nga nshi, alacita ifyalungama. Ilyo alelwisha umulwani, ‘tonawila umulungami kumo no mubifi.’ (Ukute. 18:22-25) Na kabili, Yehova nga akalipa, ninshi kuli imilandu iyalungama iyalenga akalipe. Natulande pa milandu ibili e lyo ne fyo twingasambililako.
6. Bushe Yehova acita shani nga baseebanya ishina lyakwe?
6 Umulandu: Ishina lya kwa Yehova baliliseebanya. Bonse abatila balemininako Yehova lelo abacita ifyabipa, balamonawila ishina kabili balalenga akalipa. (Esek. 36:23) Nga fintu twalandilepo mu fipandwa fyafumako muli cino citabo, abena Israele baliseebenye sana ishina lya kwa Yehova. Na kuba ifyo abena Israele bali ne fyo balecita, fyalengele Yehova akalipa. Na lyo line, alitwalilile ukulama ubukali bwakwe, ica kuti ilyo akandile abantu bakwe, tabakandile ukucila mu cipimo, abakandile fye mu kulinga. (Yer. 30:11) Kabili Yehova nga asalapula abantu pa mulandu wa kuti nakalipa, ubukali bwakwe e po bupwila, tatwalilila ukubafulilwa.—Amalu. 103:9.
7, 8. Finshi tusambilila kuli filya Yehova acitile ku bena Israele?
7 Ifyo tulesambililako: Ku fyo Yehova acitile ku bena Israele tulasambililako isambililo ilyacindama ilya kutusoka. Nga filya fine cali ku bena Israele, na ifwe twitilwa kwi shina lya kwa Yehova. Tuli Nte sha kwa Yehova. (Esa. 43:10) Ifyo tulanda ne fyo tucita, filakuma ifyo abantu batontonkanya pali Yehova. Tatufwaya ukulacita ifyabipa ku mufulo fye no kuseebanya ishina lya kwa Yehova. Ukucita ifyabipa ku mufulo kukalenga Yehova akakalipe, kabili nomba line ali no kucitapo cimo pa kuti akacingilile ishina lyakwe.—Heb. 3:13, 15; 2 Pet. 2:1, 2.
8 Bushe ifi twaishiba ukuti Yehova ‘alakalipa nga nshi,’ fifwile ukulenga twafilwa ukupalama kuli ena? Awe. Twalishiba ukuti Yehova alitekanya kabili aleleela. (Esa. 55:7; Rom. 2:4) Lelo twalishiba no kuti alasalapula abo alingile ukusalapula. Na kuba tulamucindika sana pantu twalishiba ukuti ubukali bwakwe bukesa pa bakunkuma mu kucita imembu, kabili takabaleke bakatwalilile ukuba pa bantu bakwe. (1 Kor. 5:11-13) Yehova alitweba ukwabula ukupita na mu mbali ifilenga akalipa. Nomba nifwe tulingile ukucitapo cimo, tatulingile ukuba ne mibele iingakalifya Yehova kabili tatufwile ukulacita ifingamukalifya.—Yoh. 3:36; Rom. 1:26-32; Yako. 4:8.
9, 10. Bushe Yehova acita shani abantu bakwe aba cishinka nga babatiinya? Landeni pa fya kumwenako.
9 Umulandu: Abantu ba kwa Yehova aba cishinka balabatiinya. Yehova alakalipa nga ca kuti abalwani basansa abaya kuli ena pa kuti abacingilile. Ku ca kumwenako, ilyo abena Israele bafumine mu Egupti, Farao na bashilika bakwe aba maka balibakonkele. Abena Israele baiminine mwenso mwenso mu lulamba lwa Bemba Wakashika, calemoneka kwati tabakwete uwa kubafwa. Lelo ilyo aba abashilika ba maka baleabuka Bemba Wakashika pa mushili uwauma ukukonka abena Israele, Yehova alisokwele imipeto ya maceleta ya nkondo kabili abapenwinine muli bemba. “Takwali nangu umo uwapuswike.” (Ukufu. 14:25-28) Ubukali bwa kwa Yehova bwaishile pa bena Egupti pantu alikwatile abantu bakwe “ukutemwa . . . ukushipwa.”—Belengeni Ukufuma 15:9-13.
Nga filya fine malaika mu nshiku sha kwa Hisekia acingilile abantu ba kwa Lesa ku bena Asiria, na ifwe bene bamalaika bakatucingilila (Moneni amaparagrafu 10, 23)
10 Na lintu Imfumu Hisekia yaleteka, ukutemwa uko Yehova atemwa abantu bakwe kwalengele acitepo cimo pa kuti abacingilile. Abashilika abena Asiria abali e bumba lya bashilika ilyakwete sana amaka pali ilya nshita, kabili abali abankalwe, balifikile ku musumba wa Yerusalemu kabili bali mu ku-usansa. Ababomfi ba cishinka aba kwa Yehova balibatiinishe ilyo abena Asiria bashingile umusumba pantu cali no kulenga abantu abengi nga nshi bafwa. (2 Isha. 18:27) Nomba ilyo Yehova amwene ifi, alitumine malaika umo fye, uwaipeye abashilika 185,000 mu nshita ya bushiku mu bushiku fye bumo! (2 Isha. 19:34, 35) Elenganyeni ifyalecitika mu nkambi ya bena Asiria ubushiku bwakonkelepo ulucelo. Amafumo, inkwela na mapanga fyali fye nsalensale. Tamwalilile ipenga nangu limo ilya kubabuusha. Takwali uwa kweba abashilika ifya kucita. Mu nkambi mwatalele fye tondolo kabili ifitumbi fyali fye mpanga yonse.
11. Bushe ifya kumwenako ifyaba mu Baibo ifilanda pa fyo Yehova alecita bantu bakwe nga babatiinya, fitusansamusha shani kabili filenga shani twaba abashipa?
11 Ifyo tulesambililako: Ifi ifya kumwenako ifilanga ifyo Yehova acita nga kuli abaletiinya abantu bakwe, filasoka abalwani besu ukuti: “Ukukandwa na Lesa wa mweo kulatiinya” nga ca kuti bamukalifya. (Heb. 10:31) Nomba ifwe ifi ifya kumwenako filatusansamusha kabili filalenga twaba abashipa. Ukwishiba ukuti umulwani wesu umukalamba Satana takacimfye, kulatusansamusha. Nomba line fye ‘inshita yakwe iinono’ iya kutungulula ili no kupwa. (Ukus. 12:12) Ilyo ifi fishilacitika, kuti twaba abashipa ilyo tulebombela Yehova, kuti twacetekela ukuti takuli umuntu, akabungwe, nelyo ubuteko ubwingalenga twafilwa ukulacita ifyo Lesa afwaya. (Belengeni Amalumbo 118:6-9.) Umutumwa Paulo alilandile pa fyo twashininkisha ukuti takuli uwingatulesha ukucita ifyo Lesa afwaya ilyo atile: “Nga ca kuti Lesa ali na ifwe, nani engatulwisha?”—Rom. 8:31.
12. Ilyo kukaba ubucushi bukalamba, finshi fikalenga Yehova akakalipe nga nshi?
12 Ilyo kukaba ubucushi bukalamba ubuli mupepi, Yehova akatucingilila nga filya fine acingilile abena Israele ilyo abena Egupti balefwaya ukubasansa, ne fyo acingilile abaYuda abali mu Yerusalemu ilyo abena Asiria bashingile umusumba. Ilyo abalwani besu bakesha ukutusansa, ukutemwa uko Yehova atutemwa kukalenga akakalipe nga nshi. Ilyo abalwani besu bakesha ukutusansa, cikaba kwati baleikata pa mboni ya linso lya kwa Yehova. Kabili apo pene fye Yehova akacitapo cimo. (Seka. 2:8, 9) Akepaya abantu abengi nga nshi, ica kuti abo akepaya bakafula nga nshi ukucila abo aipayapo kale. Nomba abalwani ba kwa Lesa, tabakapape nga bamona ubukali bwa kwa Yehova bwaisa pali bena. Cinshi bashakapapile?
Finshi Yehova Asoka Abantu?
13. Ni pali finshi Yehova atusokapo?
13 Yehova ‘alakokola ukukalipa,’ kabili alisoka ukuti akonaula abamulwisha kabili abatiinya abantu bakwe. (Ukufu. 34:6, 7) Yehova alibomfeshe bakasesema pamo nga Yeremia, Esekiele, Daniele, Kristu Yesu, e lyo na batumwa pamo nga Petro, Paulo, na Yohane pa kusoka abantu pa bonaushi ubukalamba ubwali no kwisa.—Moneni akabokoshi akaleti “Ifyo Yehova Atusoka pa Nkondo Iikalamba Iileisa.”
14, 15. Mulimo nshi Yehova abomba, kabili cinshi aubombela?
14 Yehova alilengele ifyo alesoka abantu fyalembwa mu Cebo cakwe. Na kabili, alicitile ifyalenga Baibo yapilibulwa mu ndimi ishingi ukucila icitabo icili conse, kabili yasabankanishiwa sana. Alilenga mwi sonde lyonse mwaba abantu abaitemenwa ukwafwa abantu pa kuti babe ifibusa fyakwe kabili abasoka abantu pa “bushiku ubukalamba ubwa kwa Yehova” ubuli no kwisa. (Sefa. 1:14; Amalu. 2:10-12; 110:3) Alalenga abantu bakwe balapilibula impapulo ishilanda pali Baibo mu ndimi ishingi nga nshi, kabili balapoosa ama-awala ayengi nga nshi cila mwaka ukulanda na bantu pa malayo atulaya, na pa fyo atusoka ifyaba mu Cebo cakwe.
15 Yehova alalenga abantu bakwe babomba iyi imilimo “pantu tafwaya umuntu nangu umo akonaike, lelo afwaya ukuti bonse bakalapile.” (2 Pet. 3:9) Ala lishuko nga nshi ifi twimininako Lesa wesu uwaba no kutemwa kabili uwatekanya, e lyo ne fi tubombako umulimo wa kubila imbila yakwe! Lelo nomba line inshita ili no kupwila bonse abashifwaya ukubika amano ku mbila ya kusoka iyo tubila.
Ni Lilali Yehova Akakalipa “Nga Nshi”?
16, 17. Bushe Yehova alibika ubushiku ilyo kukaba inkondo ya kulekeleshako? Londololeni.
16 Yehova alibika ubushiku ilyo kukaba inkondo ya kulekelesha. Alishibila kabela ilyo Goge akasansa abantu bakwe. (Mat. 24:36) Bushe Yehova aishiba shani ilyo abalwani bakwe bakasansa abantu bakwe?
17 Nga fintu twamwene mu cipandwa cafumako muli cino citabo, Yehova aeba Goge ati: “Nkabika ifya kukobelako mu mibango yobe.” Akatungulula inko mu kusansa abantu bakwe, icikalenga kukabe inkondo ya Armagedone. (Esek. 38:4) Ici tacilepilibula ukuti Yehova e ukatendeka uku kusansa, kabili tacilepilibula ukuti alapoka abamulwisha insambu sha kuisalilapo ifya kucita. Lelo cilanga fye ukuti Yehova aleshiba ifiba mu mitima ya bantu, kabili alishiba ifyo abalwani bakwe bakacita ilyo ifintu fyalekanalekana fikalacitika.—Amalu. 94:11; Esa. 46:9, 10; Yer. 17:10.
18. Cinshi cikalenga abantunse bakalwe no Wa Maka Yonse?
18 Nga ca kuti Yehova takatendeke inkondo nelyo takapatikishe abalwani bakwe ukutendeka inkondo, cinshi cikalenga abantunse ukucita ifikalenga bakalwe no Wa Maka Yonse? Cimo icikalenga ca kuti, pali ilya nshita abalwani bakwe bafwile bakalamona ukuti takwaba Lesa nelyo bafwile bakalamona ukuti Lesa takacitepo nangu cimo pa fyo abantunse bakalacita. Nalimo icikalenga bakaletontonkanya ifi, ni filya bakonaula imipepele yonse iya bufi pano isonde. Kanshi nalimo bakalati nga ca kuti Lesa e ko aba, nga alicingilile imipepele iitila ilamwimininako. Tabakeshibe no kwishiba ukuti ni Lesa e ukalenga imitima yabo ikafwaye ukonaula imipepele iitila ilamwimininako lelo iicita sana ifyabipa.—Ukus. 17:16, 17.
19. Finshi nalimo fikacitika pa numa ya konaula ukupepa kwa bufi?
19 Pa nshita imo pa numa ya kuti baonaula imipepele ya bufi, nalimo Yehova akeba abantu bakwe ukulabila imbila ya bupingushi iyo ibuuku lya Ukusokolola lyalinganya ku mfula ya mabwe umo ilibwe limo likafina ama kg nalimo 20. (Ukus. 16:21, ftn.) Iyi imbila, nalimo iikalati amabuteko na makwebo ayakalamba yalaonaulwa nomba line, ikakalifya abakalaumfwa ica kuti bakapontela Lesa. Nalimo iyi ine imbila e ikalenga inko shikakalipe nga nshi no kusansa fwe bantu ba kwa Lesa mwi sonde lyonse pa kuti shikatulofye. Shikamona kwati te kuti tuipokolole, kabili shikamona kwati nacanguka ukutulofya. Ifi shikacita fikalenga shikailetelele!
Finshi Yehova Akacita nga Akalipa?
20, 21. Bushe Goge nani, kabili finshi fikamucitikila?
20 Nga fintu twamwene mu Cipandwa 17 muli cino citabo, Esekiele abomfeshe amashiwi ya kuti “Goge wa mu calo ca Magoge,” pa kulanda pa nko ishikomana akapi no kutusansa. (Esek. 38:2) Nomba ishi inko ishikomana akapi, tashakekatane. Nangu ca kuti shikalamoneka kwati shilebombela pamo, shikatwalilila ukuba no mupashi wa kucimfyanya, icilumba, no kutemwisha icalo cabo. Kanshi cikangukila Yehova ukulenga cila muntu ukubomfya ulupanga lwakwe “pa kusansa munyina.” (Esek. 38:21) Lelo abantunse te bakalenga ukuti inko shikonaulwe.
21 Ilyo abalwani besu bashilabonaula, bakamona ifishibilo fya Mwana wa muntu. Bafwile bakamona ifikalanga ukuti Yehova na Yesu balikwata sana amaka. Abatulwisha bakamona ifintu ifikalenga bakasakamikwe nga nshi. Nga fintu Yesu asobele, “abantu bakalafwa umutombo pa mulandu wa mwenso na pa mulandu wa kwenekela ifikacitikila aba pe sonde.” (Luka 21:25-27) Apo bakaba sana no mwenso, bakeluka ukuti balilufyenye ukusansa abantu ba kwa Yehova. Bakapatikishiwa ukwishiba ukuti Kabumba, umukalamba wa bashilika, ni Yehova wa mabumba. (Amalu. 46:6-11; Esek. 38:23) Ukwabula no kutwishika, Yehova akabomfya abashilika bakwe aba ku muulu ne fyo abumba, pa kucingilila ababomfi bakwe aba cishinka, kabili akalofya abalwani bakwe.—Belengeni 2 Petro 2:9.
Abalwani nga batiinya abantu ba kwa Yehova, akabomfya abashilika bakwe aba ku muulu pa kulanga ubukali bwakwe (Moneni paragrafu 21)
22, 23. Ni bani bakacingilila abantu ba kwa Lesa, kabili bushe bakalaumfwa shani pa mulimo bakabomba?
Bushe ukwishiba ifikacitika pa bushiku bwa kwa Yehova kufwile kwalenga twalacita finshi?
22 Elenganyeni ifyo Yesu akalafwaisha ukusansa abalwani ba kwa Lesa no kucingilila abatemwa Wishi kabili abamubombela. Tontonkanyeni na pa fyo abasubwa bakalaumfwa. Pa nshita imo ilyo Armagedone ishilatendeka, abasubwa bonse abakaba pe sonde bakabasenda ku muulu pa kuti bonse ba 144,000 bakabe pamo na Yesu pa kulwa inkondo. (Ukus. 17:12-14) Ukwabula no kutwishika, pali iyi nshita abasubwa abengi ninshi baliba ifibusa sana na ba mu mpaanga shimbi pa mulandu wa kuti balebombela pamo mu nshiku sha kulekelesha. Pali iyi inshita abasubwa bakakwata insambu na maka ya kucingilila bonse abalebatungilila ne cishinka mu nshita ya mesho.—Mat. 25:31-40.
23 Bamalaika nabo bakaba pa bashilika ba kwa Yesu aba ku muulu. (2 Tes. 1:7; Ukus. 19:14) Bamalaika balibombeele pamo na Yesu umulimo wa kutamfya Satana ne fibanda ku muulu. (Ukus. 12:7-9) Kabili balabombako umulimo wa kulonganika abantu pe sonde abafwaya ukupepa Yehova. (Ukus. 14:6, 7) Kanshi caliba fye bwino ifi Yehova akasuminisha bamalaika ukucingilila abantu bakwe aba cishinka! Ne cacilapo ukucindama ca kuti, abashilika bonse aba kwa Yehova bakomfwa ukuti nababacindika ilyo bakabombako umulimo wa kulenga ishina lyakwe ukuba ilya mushilo kabili likacindikwe, ilyo bakepaya abalwani bakwe bonse.—Mat. 6:9, 10.
24. Finshi ibumba likalamba ilya mpaanga shimbi bakacita?
24 Ifi aba mwi bumba likalamba ilya mpaanga shimbi bakabacingilila kwi bumba lya bashilika ilya maka nga nshi, kabili ilifwaisha ukubacingilila, tabakaletiina nangu cimo. Na kuba ‘bakeminina kabili bakenuna imitwe yabo, pantu ninshi ukulubuka kwabo kwapalama.’ (Luka 21:28) Kanshi ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bushilafika, nacicindama sana ukuti twafwe abantu abengi pa kuti bengeshiba no kutemwa Shifwe wa luse kabili uutucingilila!—Belengeni Sefania 2:2, 3.
Ilyo kukaba inkondo ya Armagedone, abantu ba kwa Yehova tabakalweko. Bamalaika bakabacingilila ilyo abalwani bakalaipayana.—Esek. 38:21 (Moneni amaparagrafu 22-24)
25. Finshi tukalandapo mu cipandwa cikonkelepo?
25 Abantu nga baleka ukulwa inkondo, kulaba icimfulumfulu no kucula. Lelo ilyo inkondo ya Armagedone ikapwa, kukaba umutende kabili abantu bakaba ne nsansa. Cikaba shani ilyo ubukali bwa kwa Yehova bukapwa, ilyo abashilika bakwe bakabika impanga umo shikala, kabili ilyo icongo ca nkondo iikalamba cikapwa? Mu cipandwa cikonkelepo, tukalanda pa fisuma ifikacitika ku ntanshi.