Kaen Kakae We i Mekem Laef Blong Meksiko i Intres
Wan man blong Wekap! long Meksiko i mekem ripot ya
?YU YU wantem testem wan kaen kakae blong ol man Meksiko? Ale, plis tekem wan jea mo sidaon kolosap long tebel ya. !Traem luk ol defren kaen kakae we oli putum long zarape, wan gudfala kaliko blong kavremap tebel we i gat gudfala kala long hem, mo smelem gudfala smel blong kakae ya!
I tru, kolosap evri kantri oli gat ol defren kaen kakae, be long Meksiko lis blong ol kakae blong manples i no save finis. Yumi gat sam kaen moles; olkaen sos we oli gat plante pima insaed we i blong putum long kakae; ol kakae we oli tekem fastaem blong kakae long Meksiko, olsem tostadas, enchiladas, sopes, quesadillas, mo tlacoyos. Mo tu, i gat tacos we i gat gudfala tes mo smel. Namba blong ol defren kaen tamales i kolosap sem mak long namba blong ol defren ples long Meksiko. Mo tu i gat defren kaen kakae we oli mekemrere finis wetem ol kakae we oli tekem long solwora.
?Yu stap stat blong swolem spet blong yu from ol kakae ya? From samting ya bambae mifala i traem blong mekem yu kasem save long sam kakae blong mifala long Meksiko we plante man oli savegud long olgeta.
Mole—Stret Kakae Blong Ol Man Meksiko
Wod ya mole i kam long tok ya mulli, wan tok we ol man Astek oli yusum long lanwis blong olgeta we i minim “sos.” Mole i wan samting we oli meksem no sos blong putum antap long ol pis blong faol no teki no antap long raes, mo hem i givim tes long wan kakae we i stret long lafet, from we oli yusum mole long ol spesel taem olsem. Patricia Quintana i talem long yumi long buk blong hem (Mexico’s Feasts of Life) se “mole i no sem mak long wan ples mo long narafala ples, long wan velej mo long wan narafala velej, long fasin blong kuk mo long narafala fasin blong kuk long sem velej nomo.”
Blong mekem sos ya, oli meksem drae jili pepa, ol red tomato, ol onion, ol amon, prun, planten, ol hot bred, klofs, sinamon, mo oel blong ol ligim, sol mo pepa blong mekem i tes gud. Oli ademap joklet wetem kakae ya we oli meksem blong mekem se i gat tes bitwin hot blong pepa mo swit. ?Mifala i save putum sam antap long faol no raes blong yu? !Be lukaot! Samfala maot mo bel blong man oli tekem taem lelebet blong lan blong kakae ol kakae ya we oli meksem plante samting insaed.
Ol Hot Pepa Long Kakae
Hot pepa long kakae i wan kakae we ol man oli savegud long hem. Samting ya oli mekem wetem poblanos, ol bigfala jili pepa, we oli kukum slou nomo long gris we i hot, blong tekemaot smol skin blong hem mo tu blong mekem se oli no moa strong. Oli tekemaot ol smol string mo ol sid insaed. I gat mit we oli katem finis mo ol nat we oli meksem finis i stap rere mo oli yusum oel blong kukum wetem wan gudfala samting we i givim gudfala smel mo prun; nao oli putum insaed long hot pepa. Oli satem wetem ol smol pis wud. Oli save putum jis insaed long olgeta. Nao oli kavremap olgeta long wankaen wora we oli meksem wetem flaoa, ale oli kukum long oel. Blong kakae, oli putum tomato sos long olgeta. !Oli tes gud mo oli smel gud tumas taswe yu mas lukaot se yu no kakae ol smol pis wud we yu blokem wetem!
Mo tu i gat wan narafala pepa bakegen we oli kolem chiles en nogada. Kakae ya oli mekem wetem ol nat mo olkaen mit we oli katem finis, olsem mit blong buluk mo pikinini buluk mo mit blong pig. Samtaem oli putum sam samting insaed olsem ol defren kaen frut we oli katem smosmol wetem swit bisnaga, we hem i wankaen gras. Nao oli kukum jili ya, mo letem i stap kol mo putum smol swit krim antap long hem mo dropem ol smosmol sid blong pomegrenat antap long hem.
Ol Faswan Kakae Blong Meksiko We i Mekem Oli Wantem Kakae Moa
Bigfala kakae we ol man Meksiko oli mas tekem fastaem i tortillas wetem plante kaen sos we i hot wetem jili. Ol man raonabaot long wol oli savegud tortillas. Plante taem oli no bigwan, oli smosmol flat kek we oli no strong we oli mekem wetem kon we oli kukum long comal (aean we i hot). Plante taem oli mekem sos ya wetem grin pepa olsem jalapeños (we long blong hem i samting olsem faef sentimita mo i bigwan lelebet) no serranos (hem i smol nomo). Pepa ya we i hot oli yusum raonabaot long wol, from oli putum insaed long vinega mo oli sanem i go long olgeta ples long wol.
Sos we ol man oli savegud long hem, hem i isi tumas blong mekem. Oli yusum grin pepa, ol red tomato, mo ol onion—evriwan i no dan. Katem olgeta long smosmol pis mo putum sol i go olsem we yu yu wantem. Sipos yu meksem sos ya wetem avokado we oli skwisim, yu save harem tes blong hem mo smel blong hem olsem guacamole, we yu save yusum olsem wan sos no kakae olsem wan taco (tortilla we oli rolem wetem wan samting insaed long hem). I gat grin sos tu we oli mekem wetem ol grin pepa mo ol grin tomatillos we oli kukum mo afta oli putum insaed long mesin blong meksemap ol samting. Red sos oli mekem wetem ol red pepa mo ol red tomato we oli bin kukum. Samfala sos oli mekem wetem ol jili pepa nomo, be samting ya i dipen nomo long yu se yu wantem se bambae i hot olsem wanem.
Tostada hem i tortilla we i strong we oli kukum long oel mo antap long hem yu save putum ol bin we oli kukum bakegen wetem oel, yu save putum faol we oli terem long smosmol pis no ol narafala mit, mo ol onion we yu katkatem olsem ring, putum sos antap long hem. Sopes i samting olsem tostadas, be tortilla i smol moa mo hem i no strong. Tlacoyos hem i tortillas we i gat bin insaed we oli kukum bakegen wetem oel. Oli save putum ol onion we oli katem olsem ring mo wan sos i go antap long hem. Enchiladas i sem mak nomo long tacos we oli rolem, plante taem wetem wan smol mit blong faol i stap insaed. Oli kavremap wetem mole, jis we oli skrasem mo onion we oli katem long ring. Sipos yu wantem, yu save putum fres krim long wan long olgeta kakae ya we i smel gud no i tes gud.
!Evri man oli laekem quesadillas! Nem ya i kamaot from bigfala samting insaed long hem, queso, jis, be oli mekem quesadillas long ol defren kaen samting we oli putum insaed: ol sofsof skin blong pig, huitlacoche (kon we i drae), ol flaoa blong ligim ya skwas we i samting olsem pamkin, tinga (hot mit blong buluk we oli terem smosmol), mo mit blong pig we oli mekem sosej long hem, hemia blong talem nem blong samfala nomo. I gat plante bigfala rod blong mekem samting ya, be hemia we tes blong hem i nambawan bitim ol narafala, hemia we oli mekem semtaem we oli mekem tortillas. Oli mekem tortilla mo oli putum jis long wan saed blong hem, mo biaen oli blokem mo oli putum long comal wetem smol oel blong kukum long oven. Oli mas tanem wan taem blong meksua se tufala saed i mas dan. Bifo we yu givimaot, yu mas putum sos insaed long hem mo taem i hot yet—!yu save putum i go long maot blong yu mo i godaon long trot blong yu! !Hmmm, wan gudfala kakae ya!
Blong Ol Man We Oli No Fraet Nomo
!Be i gat sam kakae blong Meksiko we oli naf nomo long ol man we oli no fraet! ?Yu wantem traem hemia we oli putum bigae long hem—yes, bigae—long mole? I luk gud taem i stap long plet, maet yu no bilivim, tes blong hem i save pulum yu. ?Olsem wanem long samfala red anis we oli kukum long oel mo oli mekem long tacos? Ol man we oli savegud long olgeta oli talem se oli gud tumas taem yu putum wan long tufala sos ya grin wan no red wan long olgeta. Ol eg blong anis long tacos i had tumas yet blong man i tekem blong kakae—!wan kakae blong ol man Meksiko! ?From wanem yu no wantem traem testem grashopa we oli kam red from we oli kukum long oel long sospan? Oli tekem long ol defren saes, be ol smolwan oli nambawan blong statem. Be, ol kakae ya, i stret nomo long ol man Meksiko no man we i testem finis ol kakae ya.
Ol samting ya oli olsem sam eksampel nomo. Yu mas faenem wan taem blong testem olkaen tamales (flaoa we oli wokem long kon we i gat mit insaed, i luk olsem wan kon, mo oli kukum insaed long skin blong kon), mixiotes (mit wetem olkaen lif we oli kukum slou long wan skin blong wan plan), ceviches (fis we i no dan mo ol kakae blong solwora we oli meksem wetem jus blong lemon), ol sup mo bin we oltaem oli stap kakae, we i gat ol defren kaen kala.
!Kam! !Sidaon kolosap long tebel ya! Yu no wari long ol pima we oli hot. Plante long ol kakae ya oli mekemrere we i no gat pepa long hem. Mo yu save putum ol sos we i gat pepa insaed, stret olsem we yu save kakae. Sam man Meksiko oli laekem kakae we i gat plante jili pepa mo samfala oli laekem smol nomo, mo i gat samfala we i no save kakae olgeta nating. !Be traem agri long gudfala fasin blong mifala long Meksiko mo traem testem olkaen kakae we i stap long fored blong yu, from we ol gudfala tes blong kakae ya oli mekem ol man oli intres long Meksiko!
[Foto Credit Line blong pija long pej 25]
The Codex Nuttall/Zelia Nuttall/Dover Publications
[Tok blong pija long pej 25]
Top lef: tacos
Top raet: chile rellenos
Botom: tostadas
[Tok blong pija long pej 26]
Guacamole
Tlacoyos
Enchilada de mole