“Yufala i Mas Mekem Tingting Blong Yufala i Stap Daon”
“God i agensem olgeta we oli praod, be long olgeta we tingting blong olgeta i stap daon, hem i stap givhan long olgeta long gladhat blong hem.”—1 PITA 5:5.
1, 2. ?Wanem tu defren tingting we oli save gat bigfala paoa long fasin blong man?
TOK blong God i pulum tingting blong yumi i go long tufala fasin blong tingting, we tufala i no sem mak. Tufala tingting ya tugeta, oli save gat bigfala paoa long fasin blong man. Wan, hemia ‘tingting daon.’ (1 Pita 5:5) Wan diksonari i givim minim blong tok ya “tingting daon” se hem i “fasin mo tingting we i no flas: man i no tinghae tumas long hem wan mo ol tingting blong hem.” Tingting daon i wan fasin we i gud tumas long lukluk blong God.
2 Defren olgeta long tingting daon, hemia fasin flas. Fasin flas i minim se, “man i tinghae tumas long hem wan,” mo i “ting nating long narafala.” Man we i flas, hem i tingbaot hem wan fastaem. Man olsem i traehad blong kasem ol samting long saed blong bodi, ol samting we hem i laekem tumas, mo ol narafala samting blong hem wan, nating se wanem we hem i mekem i spolem ol man raonabaot long hem. Baebol i tokbaot wan frut we i kamaot from fasin flas se: “Man i rulum ol man blong spolem olgeta nomo.” Mo Baebol i talem tu se, man we i “wantem tumas blong winim” narafala, i olsem we hem i stap “resis olbaot nomo,” from we taem hem i ded, ‘hem i no save karem wan samting nating i go wetem hem.’ Long tingting blong God, fasin flas i nogud olgeta.—Prija 4:4; 5:15; 8:9.
Tingting We i Kam Antap Bigwan Long Wol
3. ?Wanem tingting i kam antap bigwan long wol?
3 ?Weswan long tufala tingting ya i fulap long wol tede? ?Wanem tingting i kam antap bigwan long wol? Buk ya, World Military and Social Expenditures 1996, i talem se: “Long saed blong ol raf fasin, i no gat wan narafala taem bifo we i sem mak long ol yia 1900.” Fasin blong traem winim narafala long saed blong politik mo mane—mo ol rao bitwin ol nesen, skul, mo laen blong man—oli mekem se, long ol yia 1900, bitim 100 milyan man oli lusum laef blong olgeta. Fasin ya we man i tingbaot hem wan i kam antap bigwan tu long laef blong ol man wanwan. Niuspepa ya, Chicago Tribune i talem se: “Trabol we i stap kamaot long laef blong ol man, hemia se oli no kea long raf fasin, fasin blong mekem nogud long pikinini, divos, dring tumas alkol, AIDS, ol yangfala oli kilim olgeta bakegen i ded, tekem drug, grup blong ol stronghed man long taon, fosem woman, man mo woman i stap tugeta be i no mared, kilim pikinini long bel, ol rabis buk mo video, . . . giaman, trikim man, kruked fasin blong politik . . . Ol man oli no moa gat tingting ya se wan samting i stret mo wan samting i no stret.” Taswe, niuspepa ya UN Chronicle i givim woning se: “Laef blong man i stap kam moa nogud.”
4, 5. ?Olsem wanem profet tok blong Baebol i eksplenem tingting blong wol long taem blong yumi?
4 Ol fasin ya oli stap hapen long evri ples long wol. Hemia i folem profet tok we Baebol i talem long saed blong taem blong yumi, se: “Long taem ya we bambae i klosap long Lasdei, laef long wol ya bambae i kam strong tumas. Bambae ol man oli save tingbaot olgeta nomo, mo bambae oli wantem mane tumas. Bambae oli man blong tok flas, we tingting blong olgeta i go antap tumas, mo oli save tok nogud long ol man. Bambae oli no save ona long papa mo mama blong olgeta, oli no man blong talem tangkiu, mo oli no save tingbaot God. Bambae oli no man blong gat sore long man, mo oli man blong mekem i strong tumas oltaem long ol narafala man. Bambae oli man blong spolem nem blong narafala man, mo oli man blong lusum hed, mo oli wael olgeta. Bambae oli no wantem ol fasin ya we i gud, oli agens long hem. Bambae oli man blong spolem ol fren blong olgeta, mo oli man we oli no kea, mo oli praod tumas.”—2 Timoti 3:1-4.
5 Tok ya i stret nomo wetem tingting we i kam antap bigwan long wol ya. Hemia se man i tingbaot hem wan fastaem. Fasin blong ol nesen blong traem winim narafala nesen i klia long fasin blong ol wanwan man blong traem winim narafala man. Wan eksampel we i soemaot samting ya, hemia fasin blong traem winim narafala long spot. Plante man blong plei spot oli wantem kam faswan, nating sipos oli mekem narafala i harem nogud long tingting mo bodi blong hem. Fasin ya we man i tingbaot hem wan, i stat taem man i pikinini yet. Nao, taem hem i gruap, hem i soemaot fasin ya long ol defren samting we hem i mekem. Risal blong samting ya, hemia se, ol man “oli kam enemi, nao oli stap faet, mo oli stap jalus, mo oli stap kros, mo oli stap leftemap olgeta nomo. Olgeta oli stap rao oltaem, nao oli stap seraot from.”—Galesia 5:19-21.
6. ?Hu i stap leftemap fasin ya we man i tingbaot hem wan, mo wanem filing blong Jeova long saed ya?
6 Baebol i soem se tingting ya blong wol, we man i tingbaot hem nomo, i kamaot long hemia “we nem blong hem ‘Setan’ no ‘Man we i agensem man’, we i stap giaman long olgeta man long wol, i lidim olgeta oli go krangke.” Baebol i soem se bambae Setan i gat bigfala paoa long ol man we oli laef long ol “lasdei,” se: “Sore tumas long yu graon, . . . from we Setan i kamdaon finis long yufala. Mo hem i kros tumas, from we hem i save se i gat smol taem nomo blong hem i stap yet.” (Revelesen 12:9-12) From samting ya, Setan mo ol rabis enjel blong hem, oli stap gohed moa blong pulum ol man blong gat fasin ya blong tingbaot olgeta nomo. ?Mo wanem filing blong Jeova long saed blong fasin ya we man i tingbaot hem wan? Tok blong hem i talem se: “Hae God i no wantem nating ol man we oli stap flas, oli stap leftemap olgeta.”—Ol Proveb 16:5.
Jeova i Stap Wetem Olgeta We Oli Gat Tingting Daon
7. ?Wanem tingting blong Jeova long saed blong olgeta we oli gat tingting daon, mo hem i tijim wanem long olgeta?
7 Jeova i stap blesem olgeta we oli gat tingting daon. Long wan singsing, King Deved i talem long Jeova se: “Ol man we tingting blong olgeta i stap daon, yu yu stap sevem olgeta, be ol praod man, yu yu stap daonem olgeta.” (2 Samuel 22:1, 28) Taswe, Tok blong God i givim advaes ya se: “Yufala i mas lukaot Jeova, yufala olgeta kwaet man blong wol we tingting blong yufala i stap daon . . . Yufala i mas lukaot stret fasin, yufala i mas lukaot tingting daon. Maet bambae yufala i haed long dei blong kros blong Jeova.” (Sefanaea 2:3, NW) Olgeta we oli gat tingting daon, nao oli stap lukaot Jeova, hem i tijim olgeta blong wokem wan tingting we i defren olgeta long tingting blong wol ya. “Ol man we tingting blong olgeta i stap daon, hem i stap tijim olgeta blong folem rod blong hem.” (Ol Sam 25:9, NW; Aesea 54:13) Rod ya, hem i rod blong lav. Hem i stanap long ol fasin we oli stret folem ol rul blong God. Baebol i soem se man we i gat lav ya we i stanap long ol stret rul, hem “i no save mekem tingting blong hem i go antap, mo i no save flas . . . mo i no save tingbaot hem nomo.” (1 Korin 13:1-8) Mo tu, man we i gat lav ya, hem i gat tingting daon.
8, 9. (a) ?Wanem stamba blong lav ya we i stanap long ol stret rul? (b) ?From wanem i impoten blong gat lav mo tingting daon olsem Jisas?
8 Pol mo ol narafala Kristin long faswan handred yia, oli lanem lav ya tru long ol tijing blong Jisas. Mo Jisas i lanem lav ya long Papa blong hem, Jeova, we Baebol i tokbaot Hem, i se: “God i stamba blong fasin ya blong lavem man.” (1 Jon 4:8) Jisas i save se God i wantem we hem i laef folem loa blong lav, mo Jisas i mekem olsem. (Jon 6:38) Hemia nao risen from wanem Jisas i gat sore long ol puaman, ol sinman, mo olgeta we oli stap harem nogud long han blong narafala man. (Matiu 9:36) Hem i talem long olgeta se: “Yufala evriwan we yufala i stap hadwok tumas, mo we yufala i stap karem ol hevi samting, yufala i kam long mi, nao mi bambae mi tekemaot ol hevi samting ya, mi mekem we yufala i spel gud. Yufala i mas putum yok blong mi long solda blong yufala, blong yufala i wok wetem mi, from we mi mi wan kwaet man, mo tingting blong mi i stap daon.”—Matiu 11:28, 29.
9 Jisas i soem long ol disaepol blong hem se i impoten tumas blong gat lav mo tingting daon olsem hem, taem hem i talem se: “From we yufala i stap lavlavem yufala, bambae olgeta man oli luksave se yufala i man blong mi.” (Jon 13:35) Ol disaepol blong Jisas oli defren olgeta long ol man blong wol ya we oli tingbaot olgeta nomo. Taswe, Jisas i tokbaot ol man blong hem se: “Olgeta oli no man blong wol.” (Jon 17:14) Yes, ol man blong Jisas oli no flas, oli no tingbaot olgeta nomo, olsem wol blong Setan. Be, oli gat lav mo tingting blong olgeta i stap daon olsem Jisas.
10. ?Long taem blong yumi, Jeova i stap mekem wanem wetem olgeta we oli gat tingting daon?
10 Tok blong God i talem se, long ol lasdei ya, olgeta we oli gat tingting daon, bambae oli kam tugeta, oli mekemap wan bigfala grup blong man long fulwol, we oli gat lav mo tingting daon. Taswe, nating se wol ya i fulap long fasin we man i stap leftemap hem wan, ol man blong Jeova oli soem tingting we i defren olgeta—hemia tingting daon. Oli stap talem se: “Yufala i kam, blong yumi go antap long bigfala hil blong Jeova [trufala wosip blong hem we i hae olgeta], . . . mo hem bambae i tijim yumi long ol fasin blong hem, mo bambae yumi wokbaot long ol rod blong hem.” (Aesea 2:2, 3, NW) Ol Witnes blong Jeova oli mekemap bigfala grup blong ol man ya we i stap wokbaot long ol rod blong God. Insaed long grup ya, i gat “wan bigfala hip blong ol man” we namba blong olgeta i stap go antap. Ol man ya, oli “plante we plante, i no gat man i save kaontem olgeta . . . Oli kamaot long olgeta kala, mo long olgeta kantri, mo long olgeta laen, mo long olgeta lanwis.” (Revelesen 7:9) Naoia, i gat plante milyan man insaed long bigfala hip blong ol man ya. ?Olsem wanem Jeova i trenem olgeta blong gat tingting daon?
Lanem Blong Gat Tingting Daon
11, 12. ?Olsem wanem ol man blong God oli stap soem tingting daon?
11 Tabu spirit blong God i stap wok long laef blong ol man blong hem. Taswe, oli naf blong winim nogud tingting blong wol ya mo biaen, oli soemaot ol frut blong tabu spirit blong God. Ol frut ya hemia “lav, glad, pis, longfala tingting, kaen fasin, gudfala fasin, bilif, kwaet fasin, bos long tingting.” (Galesia 5:22, 23, NW) Blong halpem ol man blong God blong gru long ol fasin ya, oli kasem advaes ya se ‘oli no mas tinghae tumas long olgeta, oli no mas traem agensem ol narafala blong winim olgeta long sam samting, mo oli no mas jelas long narafala.’ (Galesia 5:26, NW) Pol i talem tu se: “Mi mi talem long yufala evriwan, se yufala i no mas letem tingting blong yufala i go antap. Tingting blong yufala i mas stret gud.”—Rom 12:3.
12 Tok blong God i talem long ol trufala Kristin se: “I nogud wan long yufala i tok flas, no i mekem wan samting blong leftemap hem nomo. Yufala i mas mekem tingting blong yufala i stap daon, mo yufala i mas luk ol narafala man [blong God] olsem we oli gud moa long yufala. Mo yufala evriwan i mas givgivhan long yufala long laef blong yufala. I nogud wan man i stap lukaot long laef blong hem nomo.” (Filipae 2:3, 4) “I nogud man i stap lukaot rod we i save givhan long hem nomo. Yumi mas lukaot rod we i save givhan long ol narafala man tu we oli stap raonabaot long yumi.” (1 Korin 10:24) Yes, ‘man we i gat lav, hem i stap leftemap laef blong narafala.’ Hem i no talem ol tok mo mekem ol fasin we i blong leftemap hem wan. (1 Korin 8:1) Lav i mekem se ol man oli wok tugeta, be i no blong traem winim narafala. Man we i tingbaot hem wan, hem i no save stap wetem ol man blong Jeova.
13. ?From wanem tingting daon i wan fasin we yumi mas lanem, mo olsem wanem yumi save lanem fasin ya?
13 Be, from we yumi sinman, yumi no bon wetem tingting daon. (Ol Sam 51:5) Hem i wan fasin we yumi mas lanem. Mo maet samting ya i hadwok long olgeta we oli no kasem tijing blong Jeova taem oli pikinini, be oli jes kasem ol tijing ya taem oli bigman finis. Olgeta ya, oli stap folem finis ol fasin blong olfala wol ya. Taswe, oli mas lanem blong “finis long olfala laef ya blong [olgeta] bifo,” mo ‘kam niufala man, we God i mekem olgeta oli kam olsem hem. Nao bambae oli luksave se laef blong olgeta i folem trutok blong hem, mo i stret gud, i tabu, i blong hem nomo.’ (Efesas 4:22, 24) Wetem help blong God, olgeta we hat blong olgeta i stret, bambae oli mekem wanem we God i askem long olgeta se: “Yufala i mas putum niufala laef ya blong yufala olsem prapa klos blong yufala. Yufala i mas gat sore long ol man, mo yufala i mas mekem i gud long olgeta. Tingting blong yufala i mas stap daon, mo yufala i mas kwaet man, mo tingting blong yufala i mas longfala.”—Kolosi 3:12.
14. ?Olsem wanem Jisas i tok agensem fasin ya we man i leftemap hem wan?
14 Hemia wanem we ol disaepol blong Jisas oli nidim blong lanem. Taem oli kam disaepol, oli bigman finis, taswe oli bin kasem tingting ya blong wol se, oli wantem traem winim narafala. Wan dei, mama blong tu disaepol blong Jisas, i askem Jisas blong givim hae posisen long tufala pikinini ya blong hem. Be Jisas i talem se: “Ol haeman blong ol hiten man oli stap mekem i strong tumas long ol man blong olgeta, mo ol bos blong olgeta oli stap mekem olgeta oli stap aninit long paoa blong olgeta. Be i no stret blong yufala i mekem olsem. Sipos wan long yufala i wantem kam haeman blong yufala, hem i mas kam olsem man blong wok blong yufala. Mo sipos wan long yufala i wantem kam bos blong yufala, hem i mas kam olsem slef nomo blong yufala. Bambae yufala i mas mekem olsem we mi mi mekem. Mi mi Pikinini blong Man, be mi mi no kam blong bambae ol man oli mekem wok blong mi. Mi mi kam blong mekem wok blong olgeta, mo blong givim laef blong mi blong pem rod blong plante man oli go fri.” (Matiu 20:20-28) Taem Jisas i talem long ol disaepol blong hem se oli no mas yusum ol spesel nem blong leftemap olgeta, hem i gohed i se: “Yufala evriwan i brata.”—Matiu 23:8.
15. ?Olgeta we oli wantem lukaot long kongregesen, oli mas gat wanem tingting?
15 Wan trufala man blong Jisas, hem i wan man blong wok, yes, wan slef blong ol Kristin brata sista blong hem. (Galesia 5:13) Samting ya i tru moa long saed blong olgeta we oli wantem kam olsem man blong lukaot long kongregesen. Oli neva mas traem winim narafala blong kasem haenem no paoa. Oli no mas ‘kam olsem bigfala masta blong olgeta ya we God i putum long han blong olgeta, be oli mas soemaot ol stret fasin long ol man blong oli save folem.’ (1 Pita 5:3) Yes, man we i tingbaot hem wan, hem i no save lukaot long kongregesen. Man olsem bambae i spolem kongregesen. I stret nomo sipos wan man i ‘traehad blong kam man blong lukaot’ long kongregesen. Be man we i wantem mekem wok ya, hem i mas mekem from we hem i wantem givhan long ol narafala Kristin. Wok ya i no minim se man i kasem wan hae posisen no paoa, from we olgeta we oli lukaot long kongregesen, tingting blong olgeta i mas stap daon olsem ol brata sista blong olgeta.—1 Timoti 3:1, 6.
16. ?From wanem Tok blong God i agensem Diotrefes?
16 Aposol Jon i pulum tingting blong yumi i go long wan man we i gat rong tingting, i se: “Mi mi raetem wan sotfala leta i go finis long ol Kristin man long ples blong [yufala]. Be Diotrefes, hem i laekem tumas blong i lida blong olgeta, nao hem i no save lesin long tok blong mifala.” Man ya, Diotrefes, i no soem respek nating long ol narafala. Hem i stap leftemap hem wan from posisen blong hem. Be, tabu spirit blong God i pusum Jon blong raetemdaon stori blong hem long Baebol blong soemaot se fasin blong Diotrefes, we i tingbaot hem wan, i rong olgeta.—3 Jon 9, 10.
Stret Tingting
17. ?Olsem wanem Pita, Pol, mo Banabas, trifala i soem tingting daon?
17 Baebol i givim plante eksampel long saed blong olgeta we oli gat stret tingting, hemia tingting daon. Taem Pita i kam long haos blong Konilias, Konilias “i foldaon long leg blong hem, blong i mekem wosip long hem.” Be Pita i no agri long samting ya. “Pita i leftemap hem bakegen, i talem long hem se, ‘No, yu stanap. Mi tu mi man nomo.’” (Ol Wok 10:25, 26) Taem Pol mo Banabas, tufala i stap long Listra, i gat wan man we taem hem i bon, leg blong hem i nogud, hem i no save wokbaot. Ale Pol i mekem man ya i kam gud bakegen. Nao, ol man oli stap talem se tufala aposol ya, tufala i ol god blong olgeta. Be, Pol mo Banabas, “tufala i terem klos blong tufala, blong soemaot we tufala i harem nogud tumas. Nao tufala i resis i go long medel blong ol man, tufala i stap singaot bigwan se, ‘!Ei olgeta! ?From wanem yufala i wantem mekem samting ya? Mitufala i man nomo olsem yufala.’” (Ol Wok 14:8-15) Tufala Kristin ya we tingting blong tufala i stap daon, tufala i no agri se man i givim ona long tufala.
18. ?Wetem tingting daon, wan enjel we i gat bigfala paoa i talem wanem long Jon?
18 Ol samting we “Jisas Kraes i soemaot” long Jon, Jon i kasem tru long wan enjel. (Revelesen 1:1) Wan enjel i gat bigfala paoa, taswe yumi kasem save from wanem Jon i fraet tumas. Long wan naet, wan enjel i bin kilim i ded 185,000 man Asiria. (2 King 19:35) Jon i talem se: “Taem mi harem ol samting ya finis, mo mi luk ol samting ya finis, mi mi bodaon long fes blong enjel ya we i soemaot ol samting ya long mi, blong mekem wosip long hem. Be hem i blokem mi, i talem se, ‘No, yu no mekem olsem. Yumitufala i man blong wok nomo, wetem ol brata blong yu . . . Yu mas mekem wosip long God nomo.’” (Revelesen 22:8, 9) !Enjel ya we i gat bigfala paoa, hem i rili gat tingting daon!
19, 20. ?Olsem wanem flas fasin blong ol komanda blong Rom we oli win long faet, i defren olgeta long tingting daon we Jisas i gat?
19 Jisas i beswan eksampel long saed blong tingting daon. Hem i Pikinini blong God, wan nomo we Hem i gat, mo hem bambae i King long Kingdom blong God long heven. Taem hem i soemaot hem wan long olgeta man se hem King, hem i no mekem olsem ol komanda blong ol man Rom. Taem ol komanda ya oli winim faet, ol man oli mekem wan longfala laen, nao oli maj long medel blong taon—mo oli ron long ol kat we ol waet hos, ol elefen, ol laeon, mo ol taega, oli stap pulum. Oli flasemgud ol kat ya wetem gol mo tut blong anamol. Long maj ya, ol man blong plei myusek oli wokbaot fastaem, mo oli singim ol singsing blong man we i win long faet. Mo biaen long olgeta, i gat ol anamol oli stap pulum ol kat we oli fulap long ol samting we ol komanda oli winim long faet mo sam bigfala pija we oli soemaot wanem we i hapen long faet ya. Mo tu, i gat ol presina we oli ol king, ol haeman, mo ol komanda, wetem ol famle blong olgeta. Plante taem, oli mekem ol presina ya oli wokbaot neked nomo long fored blong olgeta man blong mekem oli sem. Olgeta fasin ya we ol man Rom oli mekem taem oli winim faet oli blong flas nomo, oli blong leftemap olgeta.
20 Skelem samting ya wetem fasin we Jisas i folem taem hem i givim hem wan. Jisas i rere blong holem tingting daon, mo mekem profet tok ya long saed blong hem i kamtru, se: “!Yufala i luk! King blong yufala i stap kam long yufala. Hem i win finis, mo i glad tumas from we hem i winim ol enemi blong hem. Be tingting blong hem i stap daon, nao i stap raed long wan dongki.” Wetem tingting daon, Jisas i raed long wan dongki, i no long ol kat we ol naesfala anamol oli stap pulum. (Sekaraea 9:9; Matiu 21:4, 5) Ol man we oli gat tingting daon, oli glad tumas we Jeova i putumap Jisas olsem King long niufala wol. !Yes, Jisas i rili gat tingting daon, i gat lav, i kaen gud, mo i gat sore!—Aesea 9:6, 7; Filipae 2:5-8.
21. ?Tingting daon i soem wanem long saed blong man?
21 Jisas, Pita, Pol, mo ol narafala man mo woman blong bilif we Baebol i tokbaot, oli gat tingting we i stap daon. Oli pruvum se i no stret blong ting se man we i gat tingting daon, hem i slak. Defren olgeta, tingting daon i pruvum se olgeta ya oli strong, oli no fraet, mo oli gat strong tingting. Oli mekem tingting blong olgeta i strong mo oli folem ol stret fasin, nao oli winim ol bigfala hadtaem we oli kasem. (Hibrus japta 11) Mo tede, taem ol man blong Jeova oli mekem tingting blong olgeta i stap daon, olgeta tu oli kasem paoa, from we God i stap givim strongfala tabu spirit blong hem blong halpem olgeta we oli gat tingting daon. Taswe, yumi kasem oda ya se: “Yufala i mas mekem tingting blong yufala i stap daon. Nao long fasin ya, yufala i save givhan gud long yufala. Baebol i talem se ‘God i agensem olgeta we oli praod, be long olgeta we tingting blong olgeta i stap daon, hem i stap givhan long olgeta long gladhat blong hem.’ God i gat paoa, mo yufala i mas putum yufala i stap daon, aninit long han blong hem. Nao long taem we hem i luk se i stret, hem bambae i leftemap yufala.”—1 Pita 5:5, 6; 2 Korin 4:7.
22. ?Bambae yumi tokbaot wanem long haf we i kam biaen?
22 I gat wan narafala fasin we i joen wetem tingting daon. Ol man blong God oli mas mekem fasin ya tu i wok long laef blong olgeta. Hem i wan fasin we i givhan bigwan blong bildimap lav mo fasin blong wok tugeta long kongregesen. Yes, hem i wan impoten fasin we i joen wetem tingting daon. Bambae yumi tokbaot fasin ya long haf we i kam biaen.
Tingtingbak
◻ Eksplenem tingting we i stap kam antap bigwan long wol.
◻ ?Olsem wanem Jeova i glad long olgeta we oli gat tingting daon?
◻ ?From wanem yumi mas lanem tingting daon?
◻ ?Wanem sam eksampel long Baebol long saed blong tingting daon?
[Tok Blong Pija Long Pej 15]
Wan enjel i talem long Jon se: “No, yu no mekem olsem. Yumitufala i man blong wok nomo”