Japta 24
?Olsem Wanem Mi Save Talem ‘No’ Long Hemia We i Wantem Slip Wetem Mi?
STADI we buk ya ’Teen i mekem long wan kantri i soemaot se plante yangfala oli wantem save ansa blong kwestin ya: “?Olsem wanem mi save talem ‘no’ long hemia we i wantem slip wetem hem?”
Man we i raetem Ol Sam 119:9 i askem wan kwestin we i klosap sem mak, i se: “Mi mi yangfala nomo. ?Bambae mi save mekem laef blong mi i klin olsem wanem?” Nao hem i ansa se: “Mi mi mas obei long ol tok blong yu [God].” I no naf blong gat fulap save long hed blong yumi nomo. Wan gel i talem se: “Yumi save finis loa blong Baebol se yumi no mas slip olbaot. Be hat blong yumi i save sakemaot ol gudfala save ya.” Taswe, man blong raetem Ol Sam i gohed olsem: “Oltaem mi stap holem ol tok blong yu long tingting [“hat,” NW] blong mi, blong bambae mi no save mekem sin agens long yu.”—Ol Sam 119:11.
Lukaot Long Hat
Blong holem ol tok blong God long hat blong yu, fastaem yu mas ridim mo stadi long Baebol mo ol buk we oli eksplenem Baebol. Samting ya i save mekem yu yu bilif strong long ol loa blong God. Be i nogud blong ridim, no lesin, no lukluk ol samting we i wekemap filing blong seks. Hemia i save mekem “ol man oli stap wantem woman tumas, ol woman oli stap wantem man tumas.” (Kolosi 3:5) !Taswe, yu mas strong blong blokem ol samting olsemia! I moa gud blong tingting long ol samting we i klin mo i gud.
Ol stadi oli soemaot tu se ol fren blong yumi oli save pulum yumi bigwan, blong stap klin no blong mekem rabis fasin. Man blong raetem Ol Sam i talem se: “Mi mi stap fren long olgeta man we oli stap wok blong yu [God] mo oli stap obei long ol loa blong yu.”—Ol Sam 119:63.
?Yu yu stap fren wetem olgeta we oli stap traehad blong ‘obei long ol loa blong God’? Wan gel, Joanna, hem i talem long saed blong ol fren se: “Sipos yumi kampani wetem ol man we oli laekem Jeova, mo yumi storian wetem olgeta long ol gudfala fasin, bambae oli pulum yumi blong tingting olsem olgeta. Sipos oli talem se i rabis nomo blong slip olbaot, bambae yumi tingting olsemia. Be sipos yumi fren wetem wan we i olbaot nomo, i no longtaem bambae yumi sem mak long hem.”—Ol Proveb 13:20.
Samting we i strong moa long ol boe mo gel, hemia blong stap klin taem oli stap fren blong mared. Tingbaot stadi we Robert Sorensen i mekem long wan kantri. Long ol yangfala we oli slip wetem boe no gel finis, bitim stret haf (56%) blong ol boe mo fulap (82%) long ol gel, oli slip fastaem wetem boefren no gelfren blong olgeta, no wetem wan we oli savegud hem mo oli laekem hem. ?Olsem wanem nao sipos yu yu naf blong mared mo yu stap fren wetem wan boe no gel we yu wantem mared long hem? ?Olsem wanem yutufala i save fren tugeta long klin fasin?
No Foldaon Long Ol Trap
Baebol i givim woning se: “Hat i bitim ol narafala samting we i save trikim man, mo hem i save wantem tumas wan samting ?Hu i kasem save long hem?” (Jeremaea 17:9, Byington) Maet yu harem se yu laekem wan gel no boe. Hemia i oraet nomo. Be, moa we yutufala i stap kampani tugeta, moa we filing blong yutufala bambae i kam antap. Nao filing ya we i stret nomo, i save lidim hat blong yu i go krangke. Jisas Kraes i talem se: “Long tingting [“hat,” NW] blong man nao, ol rabis tingting olsem, oli save kamaot. Ol tingting olsem oli save mekem . . . man i mekem i nogud wetem woman.”—Matiu 15:19.
Plante taem, boe mo gel i no mekem plan blong slip tugeta.a Be samting ya i kamaot from we tufala i kiskis, mo tufala i tajem bodi blong tufala long ol tabu ples. Wan gel we hem i no mared be hem i gat pikinini finis, i talem se: “Long saed blong mi mo plante yangfala we mi mi save olgeta, mifala i bin go smol moa evritaem wetem boefren blong mifala, gogo mifala i slip wetem olgeta. Fastaem, mitufala i kiskis, be bifo we mitufala i luksave wanem i stap hapen, mitufala i no moa save blokem filing blong mitufala.”
Blong no foldaon long rabis fasin olsem, yu mas bos long hat blong yu, yu no mas letem hem i bos long yu. (Ol Proveb 23:19) ?Olsem wanem yu save mekem olsem?
Putum ol rul: Maet wan boe i save ting se gelfren blong hem i wantem we hem i kisim hem mo tajem bodi blong hem, be maet samting ya i no tru. “Man blong flas we i no save lesin, hem i stamba blong trabol nomo. Be man we i save lesin long advaes [“toktok tugeta,” NW], hem i gat hed.” (Ol Proveb 13:10) Taswe, sipos yu yu fren wetem wan boe no gel, yu mas talemaot tingting blong yu long bisnes ya, yes, “toktok tugeta.” Folem waes fasin, putum sam rul we yutufala i mas folem, blong yutufala i no bitim mak. Be, yu no mas talem wan samting mo biaen, mekem defren samting. Sipos yu werem ol klos we oli taet tumas, oli soemaot bodi, mo oli pulum narafala blong tingbaot seks, yu yu save givim rong tingting long boefren no gelfren blong yu.
Blokem ol samting we i save pulum yutufala: Baebol i tokbaot wan gel we boefren blong hem i singaot hem blong wokbaot wetem hem long wan kwaet ples antap long ol hil. ?From wanem boe ya i wantem mekem olsemia? Blong tufala i save lukluk ol naes flaoa long bus. Be, ol brata blong gel ya oli faenemaot se tufala i mekem plan ya, nao oli kros mo oli blokem tufala. ?Oli mekem olsemia from we oli ting se gel ya i wantem mekem rabis fasin? !No gat! Be oli savegud se wan kwaet ples olsem i save pulum tufala blong mekem rabis fasin. (Sing 1:6; 2:8-15) Long sem fasin, sipos yu fren wetem narafala yu mas lukaot blong no stap long ol ples we oli save pulum yufala blong mekem nogud. Lukaot blong no stap yutufala nomo long wan haos, long wan rum, no long wan trak we i stop long rod.
No bitim mak: Sam samtaem, filing blong seks i save kam strong moa i bitim ol narafala taem. Maet yu harem nogud from we yu mestem long wan samting no yu rao smol wetem papa mama blong yu. Long ol taem olsem, yu mas lukaotgud. (Ol Proveb 24:10) Mo tu, lukaot sipos yu tekem wan strong dring. Dring i save slakem gudfala tingting ya we yu fraet no sem blong mekem rabis fasin. “Ol waen ya we yufala i stap dring, nating we i olfala, no i niuwan yet, be i stap mekem hed blong yufala i krangke nomo.”—Hosea 4:11.
Talem ‘no’ mo minim ‘no’: ?Boe mo gel i save mekem wanem sipos filing i kam antap tumas we klosap tufala i bitim mak? Wan long tufala i mas talem no mekem wan samting blong stopem tufala. Boefren blong Debra i stopem trak long wan kwaet ples, blong tufala i save “toktok.” Taem filing blong tufala i kam antap tumas, Debra i talem long boe ya se: “Mi ting se i no stret we yumitu stap kiskis mo tajem yumitu olsemia. Ating i moa gud we yumitu stop.” Samting ya i stopem tufala. Wantaem nomo, boefren blong hem i karem hem i gohom. I no isi nating blong talem ‘no’ long taem olsem, ating i strong moa i bitim eni narafala samting we yu yu bin mekem samtaem. Be wan gel we i gat 20 yia mo i slip wetem boe finis, hem i talem se: “!Sipos yu no ronwe, bambae yu sore!”
Askem narafala blong folem yutufala: I gud blong askem narafala blong folem yutufala, nating se samfala oli ting se hemia fasin blong bifo. Sam boe mo gel oli talem se: “I luk olsem we ol narafala oli no trastem mitufala.” Maet samting ya i tru. ?Be yu ting se i waes blong trastem yu wan? Ol Proveb 28:26 i talem stret se: “Man we oltaem i stap folem tingting blong hem nomo, hem i krangke we i bitim mak. I moa gud yu stap folem tok blong ol waes man, we oli stap tijim yu long hem.” Folem waes fasin mo askem long narafala blong joen wetem yutufala. Debra i talem se: “Mi mi gat bigfala respek long boe we i askem narafala blong folem mitufala. Mi save se boe ya i wantem stap klin, olsem mi mi wantem. Mo samting ya i no mekem i strong tumas long mitufala. Sipos mitufala i wantem talem samting we i blong mitufala nomo, mitufala i jes wokbaot i go longwe lelebet long narafala. Nating se i blokem mitufala lelebet, be i moagud from we i lukaotgud long mitufala.”
Fren Wetem God
Antap long olgeta samting ya, yu mas fren wetem God. Savegud hem, olsem wan trufala man we i gat sore. Samting ya bambae i givhan long yu blong blokem ol fasin we God i no laekem. Sipos yu talemaot long hem ol trabol we i stap kasem yu, bambae yu kam klosap long hem. Plante boe mo gel we oli wantem stap klin long fes blong God, oli prea tugeta taem oli harem se filing blong olgeta i kam antap tumas, oli askem long hem blong givhan long olgeta blong oli stap klin.
Jeova i save ansa long ol prea olsem, hem i save givim “paoa ya we i bigwan tumas” i bitim paoa blong yumi. (2 Korin 4:7) Be yu tu yu gat wok blong mekem. Nating se i olsem, blesing mo help blong God bambae i mekem yu yu naf blong talem ‘no’ long rabis fasin.
[Futnot]
a Wan stadi i soemaot se bitim stret haf (60%) blong ol woman oli no mekem plan blong slip wetem boefren blong olgeta, samting ya i hapen wantaem nomo.
Ol Kwestin Blong Tokbaot
◻ ?Wanem sam samting we yu save mekem blong givhan long yu blong tinghae long ol loa blong Jeova long seks?
◻ ?Olsem wanem ol fren blong yu oli save jenisim tingting blong yu long saed blong slip tugeta bifo mared?
◻ ?From wanem yu ting se boe mo gel i mas lukaotgud taem tufala i stap fren?
◻ ?Boe mo gel we tufala i stap fren, tufala i save mekem wanem samting blong tufala i no foldaon long rabis fasin?
[Tok blong makem poen long pej 193]
Fastaem, mitufala i kiskis . . . ”
[Tok blong makem poen long pej 194]
Taem boe mo gel i stap fren, tufala i save blokem rabis fasin sipos tufala i no stap tufala nomo
[Bokis blong pija long pej 195]
Holem Klin Fasin Taem Yutufala i Fren
No go long ol ples we i save pulum yutufala blong kiskis
Stap kampani oltaem wetem ol narafala
Storian long ol gudfala samting nomo
Putum sam mak we hem i no save bitim taem hem i wantem soemaot we hem i laekem yu
Putum klos we i stret blong no pulum rabis filing blong hem
Sipos yu harem we yutufala i save bitim mak, askem blong gohom
No mekem longfala “tata” long naet
Kamhom eli
[Image blong pija long pej 195]
Tufala we i stap fren i mas wokbaot long ol ples we i gat man, i no tufala nomo
[Tok blong pija long pej 196]
Sipos filing blong yutufala i kam “antap tumas,” yu no mas krangke, yu mas talem !No!—!mo yu mas minim ‘no’!