Japta 9
?Olsem Wanem Long Olgeta We Yumi Laekem Tumas We Oli Ded?
1. ?Wanem filing blong ol man, taem wan we oli laekem hem tumas i ded?
“YUMI harem nogud tumas taem wan we yumi laekem hem tumas i ded, from we hem i lus long wan ples we yumi no save long hem.” Hemia nao toktok blong wan boe taem papa blong hem i ded, mo smoltaem biaen, mama blong hem i ded tu. Soa we hem i harem long hat blong hem mo filing se hem i lusum wan bigfala samting, i mekem hem i harem se hem i “stap draon long saed blong ol filing blong hem.” Maet yu tu yu bin harem nogud olsem. Maet yu bin askem kwestin ya se, ‘?Hemia we mi laekem hem tumas, hem i stap wea? ?Bambae mi luk hem bakegen samtaem?’
2. ?Wanem ol kwestin we oli mekem tingting blong ol man i fasfas long saed blong ded?
2 Samfala oli talem long ol papa mama we oli stap krae from wan pikinini blong olgeta i ded, se, “God i stap jusum ol beswan man blong tekem olgeta blong stap wetem hem long heven.” ?Samting ya i tru? ?Olgeta we yumi laekem olgeta tumas we oli ded finis, oli go long ples blong ol speret man? ?Ples ya i olsem Nirvana, we samfala oli talem se i wan ples we man i hapi tumas, hem i no moa harem i soa, mo i no moa wantem wan samting? ?Olgeta we yumi laekem olgeta tumas, oli pastru long wan doa, blong go stap long paradaes we oli no moa save ded samtaem? No olsem sam narafala oli talem, ?taem olgeta we oli mekem God i kros oli ded, oli godaon long wan ples we oli stap harem i soa blong olwe? ?Ol dedman oli save mekem wan samting long yumi? Blong kasem ol stret ansa long ol kwestin olsem, yumi mas lukluk long Tok blong God, Baebol.
?WANEM YA “SPERET” BLONG OL MAN?
3. ?Socrates mo Plato tufala i gat wanem tingting long saed blong ol dedman, mo olsem wanem tingting ya i gat paoa long ol man tede?
3 Long taem bifo, tu man Gris, Socrates mo Plato, we tufala i gat bigfala save long ol waes blong man, tufala i talem se i mas gat wan samting we i no save ded, i stap insaed long ol man mo woman. Tufala i talem se, hemia wan sol we i gohed blong laef afta we bodi i ded, mo sol ya i no save ded samtaem. Long olgeta ples long wol, plante milyan man oli bilif long samting ya. Plante taem, bilif ya i save mekem man i fraet long ol dedman, sem mak olsem i mekem man i wari se dedman i stap olsem wanem. Tijing blong Baebol long saed blong ol dedman i no olsem.
4. (a) ?Jenesis i talem wanem long saed blong sol? (b) ?God i putum wanem insaed long Adam blong mekem hem i laef?
4 Taem yumi tingbaot ol dedman se oli stap olsem wanem, yumi no mas fogetem se faswan papa blong yumi, Adam, i no gat wan sol. Hem wan i olsem wan sol. God i mekem wan nambawan wok taem hem i wokem man, we hem i wan sol, long ol stampa samting we oli stap long graon. Mo biaen, hem i blu long nus blong man ya blong mekem “hem i gat laef.” Jenesis 2:7 i talem se: ‘Jeova God i tekem sam graon, i mekem wan man long hem, mo i blu long nus blong man ya blong mekem hem i gat laef. Nao long fasin ya, man ya i kam wan laef sol.’ Blong mekem se laef ya blong Adam i gohed, hem i mas pulum win. Be taem God i blu long nus blong Adam blong givim laef long hem, hem i no jes fulumap waet leva blong hem wetem win. Baebol i tokbaot ‘paoa blong laef’ we i stap wok long olgeta laef samting long wol.—Jenesis 7:22.
5, 6. (a) ?Wanem ya “paoa blong laef”? (b) ?Wanem i hapen taem “speret” we Ol Sam 146:4 i tokbaot, i no moa givim paoa long bodi?
5 ?Wanem ya ‘paoa blong laef’? Hemia impoten paoa we God i putum long bodi blong Adam, blong mekem hem i laef. Biaen, Adam i pulum win blong mekem se paoa ya i stap oltaem. ?Be wanem ya “speret” we Ol Sam 146:4 (NW) i tokbaot? Vas ya i tokbaot man we i ded se: “Speret blong hem i kamaot long hem, nao man ya i gobak long graon blong hem bakegen. Long sem dei ya ol tingting blong hem oli finis.” Taem ol man blong raetem Baebol oli yusum tok ya “speret” long fasin olsem, oli no tingbaot wan sol we i aot long bodi blong man, we i gohed blong laef afta we man ya i ded.
6 “Speret” we i kamaot long man taem hem i ded, hemia paoa blong laef, we Man we i Wokem yumi i givim. (Ol Sam 36:9; Ol Wok 17:28) Paoa ya blong laef i no gat ol fasin olsem man ya no anamol ya we paoa ya i stap wok insaed long hem. Sem mak long paoa blong lektrik, hem i no luk olsem ol enjin we hem i mekem olgeta oli wok. Taem wan man i ded, speret (paoa blong laef) i no moa mekem ol sel long bodi oli wok, olsem we laet i no moa laet taem wan man i kilim lektrik. Taem paoa blong laef i no moa wok long bodi blong man, man no sol, i ded.—Ol Sam 104:29; Eklesiastis 12:1, 7.
“BAMBAE YU YU KAM GRAON BAKEGEN”
7. ?Wanem i hapen long Adam taem hem i no obei long God?
7 Jeova i eksplenem klia wanem i hapen long man ya we i mekem sin, Adam, taem hem i ded. God i talem se: “Oltaem long laef blong yu, bambae yu stap hadwok tumas, yu stap swet, blong mekem graon ya i karem gudfala kakae, gogo laef blong yu i finis, nao bodi blong yu bambae i gobak bakegen long graon ya we mi mi wokem yu long hem fastaem. Mi mi wokem yu long graon fastaem, mo bambae yu yu kam graon bakegen.” (Jenesis 3:19) ?Adam i mas gobak wea? Long graon, ases blong graon olsem God i yusum fastaem blong wokem Adam. !Taem Adam i ded, hem i lus olgeta!
8. Olsem ol sol, ?long wanem rod nao ol man oli no hae moa long ol anamol?
8 Long saed ya, ded blong man i sem mak long ded blong ol anamol. Ol anamol tu oli olsem ol sol, mo speret no paoa blong laef we i mekem bodi blong olgeta i wok, hem i sem mak long man. (Jenesis 1:24) Long Eklesiastis 3:19, 20, waes man ya Solomon i talem se: “Taem ol man i ded mo taem ol anamol i ded, olgeta evriwan oli stap sem mak. Olgeta evriwan oli gat wan speret we i sem mak nomo. Olsem ya nao, [long saed blong ded] man i no hae moa long ol anamol. . . . Olgeta evriwan oli kamaot long graon fastaem, mo olgeta evriwan oli gobak long graon bakegen.” Man i hae moa long ol anamol from we God i wokem man i olsem pija blong hem, we hem i naf blong soemaot ol fasin blong Jeova. (Jenesis 1:26, 27) Be, taem man i ded, hem i gobak long graon, sem mak long anamol we i gobak long graon.
9. ?Ol dedman oli stap olsem wanem, mo oli go wea?
9 Solomon i gohed blong eksplenem ded, hem i se: “Ol man we oli laef oli save se bambae oli mas ded. Be ol dedman oli no save wan samting nating.” Yes, ol dedman oli no save wan samting. From samting ya, Solomon i talem se: “Olgeta samting we han blong yu i save mekem, i gud yu mekem wetem paoa blong yu. From we i no gat wok no plan no save no waes long Seol, ples ya we bambae yu yu go long hem.” (Eklesiastis 9:5, 10) ?Ol dedman oli go wea? Long Seol, (Hibru, sheʼohlʹ) we i minim beregraon blong ol man. Olgeta we yumi laekem olgeta tumas we oli ded finis, oli no gat save mo filing nating. Oli no save harem i soa long bodi, mo oli no save mekem wan samting long yumi.
10. ?From wanem yumi save talem se man i no nid blong ded blong olwe?
10 ?Hemia i min se yumi evriwan wetem olgeta we yumi laekem olgeta tumas, yumi laef sam yia nomo ale biaen yumi lus blong olwe? !Baebol i no talem olsem! Taem Adam i no moa obei long God, kwiktaem nomo Jeova God i mekem wan plan blong tekemaot ol rabis frut blong sin. Fasin ya we ol man oli ded, i no stap long tingting blong God fastaem. (Esikel 33:11; 2 Pita 3:9) Taswe, taem yumi mo olgeta we yumi laekem olgeta tumas i ded, i no min se yumi mas stap ded blong olwe.
“STAP SLIP”
11. ?Jisas i talem se fren blong hem Lasros we i ded, i stap olsem wanem?
11 Tingting blong Jeova i blong sevem yumi mo olgeta we yumi laekem olgeta tumas, long ded ya we yumi kasem from Adam. From samting ya, Tok blong God i tokbaot ol dedman olsem we oli stap slip nomo. Wan eksampel: Taem Jisas Kraes i harem we fren blong hem Lasros i ded, hem i talem long ol disaepol blong Hem se: “Gudfala fren ya blong yumi Lasros, hem i stap slip. Be bambae mi mi go blong wekemap hem.” Fastaem, ol disaepol oli no kasem mining blong tok ya, taswe Jisas i talem klia se: “Lasros i ded finis.” (Jon 11:11, 14) Nao Jisas i go long taon ya Betani, we tufala sista blong Lasros, Mata mo Meri, tufala i stap krae from brata blong tufala we i ded. Taem Jisas i talem long Mata se, “Brata blong yu bambae i laef bakegen long ded,” Mata i soem se hem i bilif long stampa tingting ya blong God blong givim laef bakegen long ol dedman. Mata i talem se: “Mi mi save we bambae long las dei, hem i save laef bakegen.”—Jon 11:23, 24.
12. ?Mata we i stap krae from brata blong hem we i ded, hem i gat wanem hop long saed blong ded?
12 Mata i no tokbaot wan sol we i no save ded, we i gohed blong laef afta ded. Hem i no bilif se Lasros i go finis long ples blong ol speret man, blong gohed blong laef long ples ya. Mata i gat bilif long nambawan promes ya long saed blong laef bakegen long ded. Taem Lasros i ded, Mata i no ting se sol we i no save ded, i aot long bodi blong hem. Hem i save se brata blong hem i lus olgeta. Blong stretem trabol ya, brata blong hem i mas laef bakegen.
13. ?Wanem paoa we Jisas i kasem long God, mo olsem wanem hem i soemaot paoa ya?
13 Jisas Kraes nao we Jeova God i givim paoa long hem blong sevem ol man. (Hosea 13:14) Taswe, blong ansa long tok blong Mata, Jisas i talem se: “Stampa blong laef bakegen long ded, mi ya. Stampa blong laef, mi ya. Man we i bilif long mi, nating we bambae i ded, hem bambae i mas laef.” (Jon 11:25) Jisas i soemaot paoa we God i givim long hem blong mekem samting ya, taem hem i go long gref blong Lasros, we hem i ded fo dei finis, nao hem i mekem hem i laef bakegen. (Jon 11:38-44) !Traem tingbaot glad blong olgeta we oli stap long taem ya, mo long ol narafala taem, we Jisas Kraes i mekem sam man oli laef bakegen long ded!—Mak 5:35-42; Luk 7:12-16.
14. ?From wanem bilif ya long laef bakegen i no save laenap wetem bilif long sol we i no save ded?
14 Tingbaot samting ya blong smol taem: Bambae i no gat nid blong mekem man i laef bakegen long ded, sipos man i gat wan sol we i gohed blong laef olwe afta ded. Yes, hem i no kaengud fasin blong mekem wan man olsem Lasros i laef bakegen long ded olsem wan sinman long wol, sipos hem i pas i go finis long wan nambawan laef long heven. Blong talem stret, tok ya “sol we i no save ded,” i no stap nating long Baebol. Defren nao, Baebol i talem se ol sinman no ol sol, bambae oli ded. (Esikel 18:4, 20) Taswe Baebol i soem se laef bakegen long ded, i trufala rod blong winim ded.
“OL DEDMAN WE OLI STAP LONG BEREGRAON”
15. (a) ?“Laef bakegen long ded” i minim wanem? (b) ?From wanem i no hadwok long Jeova God blong mekem ol man oli laef bakegen long ded?
15 Tok we ol disaepol blong Jisas oli yusum blong talem “laef bakegen long ded,” i rili minim “girap” no “stanap.” Hemia i min se oli girap long ded, oli no moa stap olsem we oli no gat laef. I olsem we oli stanap blong aot long beregraon blong ol man. I isi nomo blong Jeova God i mekem wan man i laef bakegen. ?From wanem? From we Jeova i Stampa blong laef. Tede, ol man oli save yusum ol video kaset blong stilim voes mo pija blong ol man mo woman. Ale oli save lukluk mo harem olgeta long ol video kaset ya, afta we ol man ya oli ded. Oraet nao, Man we i Wokem yumi, we i gat olgeta paoa, i save rimemba olgeta samting long saed blong wan man, mo mekem sem man ya we i ded, i laef bakegen wetem wan nyufala bodi.
16. (a) ?Jisas i mekem wanem promes long saed blong olgeta we oli stap long beregraon? (b) ?Wanem bambae i soem sipos fyuja blong man we i laef bakegen i gud no i nogud?
16 Jisas Kraes i talem se: ‘I gat taem i stap kam we ol dedman we oli stap long beregraon, bambae oli harem voes blong mi [Jisas], nao bambae oli aot long beregraon. Olgeta we oli mekem ol gudfala fasin, oli stanap bakegen blong kasem laef. Be olgeta we oli mekem ol rabis fasin, oli stanap bakegen blong pas long bigfala kot ya, blong mi save jajem olgeta.’ (Jon 5:28, 29) Olgeta man we Jeova i stap tingbaot olgeta yet, bambae oli laef bakegen, mo bambae oli kasem tijing long saed blong ol rod blong Hem. Olgeta we oli mekem laef blong olgeta i laenap wetem ol save ya blong God, bambae i olsem we oli laef bakegen blong kasem laef. Be olgeta we oli no wantem harem ol tijing blong God mo obei long rul blong hem, bambae i olsem we oli laef bakegen blong kasem jajmen.
17. ?Hu bambae oli laef bakegen?
17 Yumi save se ol man blong Jeova we oli bin folem ol stret rod, bambae oli laef bakegen long ded. Yes, hop blong laef bakegen i bin givim paoa long plante man blong oli fesem ded, olsem taem ol man oli bin kilim olgeta from bilif blong olgeta. Oli save se God i naf blong mekem olgeta oli laef bakegen. (Matyu 10:28) Be plante milyan man oli ded, we oli no soem sipos oli wantem obei long ol stret loa blong God, no no gat. Olgeta ya tu bambae oli laef bakegen. Aposol Pol i bilif strong long stampa tingting blong Jeova long saed ya, taswe hem i talem se: ‘Mi putum tingting blong mi long God blong luk samting ya . . . God bambae i mekem olgeta man oli laef bakegen long ded, ol man we oli stret, wetem ol man we oli no stret.’—Ol Wok 24:15.
18. (a) ?Aposol Jon i luk wanem drim long saed blong laef bakegen? (b) ?Wanem bambae i lus long “bigfala hol blong faea,” mo ‘bigfala hol ya’ i minim wanem?
18 Long wan nambawan drim, aposol Jon i luk ol man we oli laef bakegen finis, nao oli stap stanap fored long jea blong God. Jon i raetem se: ‘Olgeta man we oli ded long solwora oli aot long solwora oli kam. Mo olgeta narafala dedman tu oli kam. Ded i no save holem olgeta, olgeta oli aot long Hades oli kam. Nao man ya i jajem olgeta, stret long ol wok we olgeta wanwan oli mekem. Nao ded wetem Hades, enjel i sakem tufala i go long bigfala hol blong faea. Bigfala hol blong faea ya, hemia seken ded ya.’ (Revelesen 20:12-14) !Tingbaot samting ya! Olgeta dedman we God i stap tingbaot olgeta yet, oli gat jans blong kamaot long Hades (Grik, haiʹdes), no Seol, we i minim beregraon blong ol man. (Ol Sam 16:10; Ol Wok 2:31) Bambae oli gat jans blong soemaot long ol wok blong olgeta, sipos oli wantem mekem wok blong God, no no gat. Biaen, bambae enjel i sakem ‘ded wetem Hades’ tufala i go long ‘bigfala hol blong faea,’ we i minim se bambae tufala i finis blong olwe. Tok ya ‘Gehena’ i minim sem samting. (Luk 12:5) Taem ol man oli laef bakegen finis, gref blong ol man bambae i emti. Bambae i no moa gat beregraon. !Yumi haremgud tumas blong save long ol tok blong Baebol se, God i no mekem eni man i harem soa blong olwe!—Jeremaea 7:30, 31.
?LAEF BAKEGEN LONG WEPLES?
19. ?From wanem sam man oli laef bakegen long heven, mo God i givim wanem bodi long olgeta?
19 Wan stret namba blong ol man mo woman, bambae oli laef bakegen long heven. Bambae oli wok wetem Jisas olsem ol king mo pris, blong tekemaot ol frut blong ded ya we faswan man Adam, i givim long olgeta man. (Rom 5:12; Revelesen 5:9, 10) ?Bambae God i tekem hamas man long heven blong rul wetem Kraes? Baebol i talem se 144,000 nomo. (Revelesen 7:4; 14:1) Bambae Jeova i givim long olgeta man ya wan speret bodi, blong oli save laef long heven.—1 Korin 15:35, 38, 42-45; 1 Pita 3:18.
20. ?Wanem bambae i hapen long ol man we oli obei long God, wetem ol man we oli laef bakegen?
20 Bighaf blong ol man we oli ded, bambae oli laef bakegen long wan paradaes wol. (Ol Sam 37:11, 29; Matyu 6:10) Wan risen from wanem God i mekem samfala oli laef bakegen long heven, i blong mekem ful stampa tingting blong hem i kamtru long wol. Jisas Kraes mo ol 144,000 long heven, sloslou bambae oli mekem ol man we oli obei long God, oli kam stretgud olgeta, hemia fasin ya we faswan papa mama blong yumi oli sakem. Samting ya bambae i kamaot long olgeta we oli laef bakegen tu, olsem Jisas i talem long man ya we i hang long pos kolosap long hem, we biaen hem tu i ded. Jisas i se: “Bambae yu yu stap wetem mi long paradaes.”—Luk 23:42, 43.
21. ?Wanem bambae i hapen long fasin ya blong ded, folem tok blong profet Aesea mo aposol Jon?
21 Long Paradaes wol ya, ded, we naoia i spolem mining blong laef, bambae i finis. (Rom 8:19-21) Profet Aesea i talem se, bambae Jeova God “i finisim ded blong olwe.” (Aesea 25:8) God i givim wan drim long aposol Jon, long saed blong taem ya we bambae ol man we oli obei long God, oli save fri long soa mo ded. Yes, “God bambae i kampani wetem olgeta . . . Hem bambae i ravemaot wora blong ae blong olgeta. Nao bambae i no moa gat man i ded mo man we i krae from ded. Bambae i no moa gat man i krae, mo man i harem nogud long bodi blong hem. Ol samting ya blong bifo oli lus olgeta.”—Revelesen 21:1-4.
22. ?Save ya long saed blong laef bakegen long ded i mekem wanem long yu?
22 Ol klia tijing blong Baebol, oli tekemaot ol samting we oli mekem tingting blong man i fasfas, long saed blong wanem i hapen long man taem hem i ded. Baebol i talem klia se, ded i “laswan blong ol enemi” we bambae i lus. (1 Korin 15:26) !Yumi save kasem bigfala paoa mo haremgud tumas long save ya, long saed blong hop blong laef bakegen! !Mo yumi save glad tumas we olgeta we yumi laekem olgeta tumas we oli ded finis, mo we God i stap tingbaot olgeta yet, bambae oli wekap long slip blong ded, blong haremgud long ol gudfala samting we God bambae i mekem, long olgeta we oli laekem hem! (Ol Sam 145:16) Ol blesing olsem bambae oli kamtru from Kingdom blong God. ?Be Kingdom ya bambae i stat blong rul wetaem? Bambae yumi faenemaot.
JEKEM SAVE BLONG YU
?Wanem ya speret blong ol man?
?Bambae yu talem wanem blong eksplenem se ol dedman oli stap olsem wanem?
?Hu bambae i laef bakegen long ded?
[Tok Blong Pija Long Pej 85]
Olsem we Jisas i singaot Lasros blong i kamaot long beregraon, bambae plante milyan man oli laef bakegen
[Tok Blong Pija Long Pej 86]
Bigfala glad bambae i kamaot taem ‘God i finisim ded blong olwe’