Japta Eit

Blokem Ol Samting We Oli Save Spolem Famle Blong Yu

1-3. (a) ?Wanem ol nogud samting we oli save spolem famle? (b) ?Wanem stret tingting we papa mama i save soem long saed blong fasin blong blokem ol nogud samting we oli save spolem famle?

BIGFALA ren i stap foldaon, mo yu yu rere blong sanem boe blong yu i go long skul. ?Bambae yu mekem wanem? ?Yu yu letem hem i resis i go afsaed we i no putum wan renkot? no ?Bambae yu mekem narafala fasin, we yu putum plante renkot long hem, mekem se kolosap hem i no moa save pulum win? I tru se, bambae yu no folem tufala fasin ya evriwan. Bambae yu givim samting we hem i nidim nomo blong blokem hem long ren.

² Long sem fasin, ol papa mama oli mas faenem wan stret rod blong blokem ol samting we oli save spolem famle blong olgeta—ol pleplei, televisin, sinema, video, ol buk, ol fren, mo samtaem, skul blong pikinini tu. Sam papa mama, oli mekem smol nomo, no maet oli no mekem wan samting nating, blong blokem ol samting we oli save spolem famle blong olgeta. Sam narafala, oli ting se kolosap evri samting i save spolem olgeta. Ale, oli putumap tumas rul, mekem se ol pikinini oli harem olsem we oli stap kalabus. ?I gat wan stret rod blong folem long bisnes ya?

³ Yes, i gat. Sipos papa mama i putumap tumas rul, samting ya i no save givhan long famle, mo i save mekem trabol i kamaot tu. (Eklesiastis 7:16, 17) ?Be olsem wanem ol Kristin papa mama oli save faenem stret rod blong blokem ol samting we oli save spolem famle blong olgeta? Tingbaot trifala samting ya: edukesen, ol fren, mo pleplei.

?HU BAMBAE I TIJIM OL PIKININI BLONG YU?

4. ?Ol Kristin papa mama oli mas gat wanem tingting long saed blong edukesen?

⁴ Ol Kristin papa mama oli tinghae long edukesen. Oli save se edukesen i givhan long ol pikinini blong rid, raet, toktokgud, mo lanem rod blong stretem plante problem. Mo tu, skul i tijim olgeta long fasin blong lanem ol samting. Save mo waes we ol pikinini oli kasem long skul, i save givhan long olgeta blong gat wan gudfala laef, nating se laef i no isi tede. Antap long ol samting ya, wan gudfala edukesen i save givhan long olgeta blong mekem wok we i nambawan.—Proveb 22:29.

5, 6. ?Olsem wanem ol pikinini oli save kasem rong save long saed blong seks long skul?

⁵ Skul i mekem wan narafala samting bakegen. Hem i pulum ol pikinini oli joen wanples. Be, plante long ol pikinini ya oli no gat stret tingting. Traem tingbaot tingting blong samfala pikinini long saed blong seks mo stret fasin. Long wan haeskul long Naejeria, wan gel we i stap slip olbaot i givim advaes long saed blong seks long ol fren blong hem long skul. Ale, oli lesin long hem, nating se hem i talemaot ol krangke tingting we hem i kasem long ol rabis buk blong seks. Sam gel oli folem advaes blong hem. Frut we i kamaot se, wan gel i gat bel, mo biaen hem i ded, from we hem itraem kilim pikinini we i stap long bel blong hem.

⁶ Sore blong talem se, sam long ol rong save long saed blong seks we ol pikinini oli harem long skul, i save kamaot long maot blong ol tija tu. Plante papa mama oli wari, from we ol skul oli tijim ol pikinini long saed blong seks, be oli no givim save nating long saed blong ol gudfala fasin mo rul. Mama blong wan gel we i gat 12 yia, i talem se: “Long ples blong mifala, ol man oli strong long jyos blong olgeta, mo oli stap folem ol fasin blong bifo. !Be long haeskul, oli stap givimaot ol kondom long ol pikinini!” Woman ya mo hasban blong hem, tufala i wari tumas taem tufala i harem se ol boe we oli gat sem yia olsem gel blong tufala, oli stap askem gel ya blong slip wetem olgeta. ?Olsem wanem ol papa mama oli save blokem famle blong olgeta long ol rabis samting olsem?

7. ?Wanem beswan rod blong blokem ol rong save long saed blong seks?

⁷ ?Olsem wanem? ?I moagud we yu no tokbaot ol bisnes blong seks nating wetem pikinini blong yu? No gat. I moa gud we yu nao, yu tijim pikinini blong yu long bisnes ya long saed blong seks. (Proveb 5:1) I tru, long sam ples long Yurop mo Not Amerika, plante papa mama oli sem blong tokbaot seks wetem pikinini blong olgeta. Long sam kantri blong Afrika tu, ol papa mama oli storeyan smol nomo wetem ol pikinini blong olgeta long saed blong seks. Wan papa long Siera Leon i talem se: “I no kastom blong ol man Afrika blong mekem samting ya.” !Sam papa mama oli ting se sipos oli tijim ol pikinini blong olgeta long ol bisnes blong seks, samting ya bambae i pulum olgeta blong slip olbaot! ?Be wanem tingting blong God?

TINGTING BLONG GOD LONG SAED BLONG SEKS

8, 9. ?Long Baebol, yumi faenem wanem nambawan save long ol bisnes blong seks?

⁸ Baebol i soem klia se yumi no mas sem blong tokbaot seks long rod we i stret. Long Isrel, ol man blong God oli kasem oda blong hivap wanples, wetem “ol smol pikinini” blong olgeta tu, blong lesin long Loa blong Moses we wan man i ridim long bigfala voes. (Dutronome 31:10-12; Josua 8:35) Loa i talemaot klia sam samting long saed blong seks, olsem sik blong woman, wora blong seks blong man, fasin blong slip olbaot, slip wetem woman blong narafala man, man i slip wetem man, woman i slip wetem woman, man i slip wetem stret famle blong hem bakegen, mo man i slip wetem anamol. (Levitikas 15:16, 19; 18:6, 22, 23; Dutronome 22:22) Afta we oli lesin long ol save ya we wan man i ridimaot, i sua se ol pikinini oli askem plante kwestin mo ol papa mama oli mas eksplenem plante samting long olgeta.

⁹ Long Proveb japta faef, sikis, mo seven, i gat sam vas we oli givim advaes long saed blong trabol we i save kamaot from fasin blong slip olbaot. Hem i olsem advaes we wan papa no mama we i gat lav, i save givim long pikinini blong hem. Ol vas ya oli soem se samtaem, maet i hadwok blong no foldaon long fasin ya blong slip olbaot. (Proveb 5:3; 6:24, 25; 7:14-21) Be tu, ol semfala japta ya oli talem se i rong blong mekem fasin ya, mo se nogud frut i save kamaot from. Mo oli givim advaes long ol yangfala olsem wanem blong ronwe long ol nogud fasin blong seks. (Proveb 5:1-14, 21-23; 6:27-35; 7:22-27) Mo tu, oli soem olsem wanem fasin nogud long saed blong seks i defren olgeta long stret fasin blong seks insaed long mared, we i save mekem man mo woman i haremgud. (Proveb 5:15-20) !Hemia ol nambawan tok we ol papa mama oli save yusum blong tijim pikinini blong olgeta!

10. ?From wanem fasin blong tijim pikinini long ol tingting blong God long saed blong seks i no save pulum hem blong mekem nogud?

¹⁰ ?Olsem wanem? ?Tijing olsem i save pulum ol pikinini blong mekem nogud long saed blong seks? No gat. Baebol i talem se: “Save bambae i sevem laef blong ol stret man.” (Proveb 11:9) ?Yu yu wantem blokem ol pikinini blong yu long ol rabis tingting blong wol? Wan papa i talem se: “Stat long taem we ol pikinini blong mitufala oli smol nomo, mitufala i storeyan long klia mo tru fasin wetem olgeta, long ol bisnes long saed blong seks. Olsem nao, taem oli harem ol narafala pikinini oli tokbaot seks, oli no intres tumas. I no olsem wan bigfala tokhaed.”

11. ?Olsem wanem papa mama i save tijim pikinini sloslou long saed blong ol tabu haf blong bodi?

¹¹ Olsem yumi luk finis long ol faswan japta blong buk ya, papa mama i mas stat blong eksplenem seks long ol pikinini blong tufala, taem oli smol nomo. Taem tufala i tijim ol smol pikinini long nem blong ol defren haf blong bodi, tufala i no mas haedem nem blong sam haf we oli tabu, olsem we ol haf ya oli samting blong sem from. Tijim olgeta long ol stret nem blong ol haf ya blong bodi. Sloslou, i impoten blong tijim olgeta se ol haf ya we oli tabu oli blong olgeta nomo, mo se i gat ol rul long saed ya. I moagud sipos papa mama tugeta i tijim ol pikinini long ol haf ya blong bodi. Tufala i save tijim olgeta se ol haf ya blong bodi oli spesel, ol narafala oli no mas lukluk no tajem olgeta, mo oli neva mas storeyan long saed blong olgeta long fasin we i doti. Taem ol pikinini oli kam bigwan moa, papa mama i mas eksplenem long olgeta olsem wanem man mo woman i joen blong mekem wan pikinini. Taem ol pikinini oli kasem yia we bodi blong olgeta i stat jenis, oli mas save finis long ol jenis ya we bambae oli luk. Olsem Japta 5 i tokbaot finis, tijing ya i save lukaotgud long ol pikinini, blong narafala i no mekem nogud long olgeta long saed blong seks.—Proveb 2:10-14.

HOMWOK BLONG PAPA MAMA

12. ?Wanem rong tingting we skul i save tijim?

¹² Ol papa mama oli mas rere blong blokem sam narafala gyaman tingting we pikinini i save kasem long skul—ol waes blong wol, olsem evolusen,a fasin blong tinghae long wan kantri bitim ol narafala kantri, mo tingting ya se i no gat trutok we yumi save talem se i tru olgeta. (1 Korin 3:19; skelem wetem Jenesis 1:27; Levitikas 26:1; Jon 4:24; 17:17.) Plante tija we oli traehad blong mekemgud wok blong olgeta, oli pulum ol yangfala blong kasem hae edukesen. Nating se i bisnes blong wanwan pikinini sipos oli wantem kasem moa edukesen, be samfala tija oli talem se hemia nomo rod blong gat wan gudfala laef.b—Ol Sam 146:3-6.

13. ?Olsem wanem papa mama i save blokem rong tingting we pikinini i save kasem long skul?

¹³ Sipos ol papa mama oli wantem blokem ol rong mo gyaman tijing, oli mas save ol samting we ol pikinini blong olgeta oli stap lanem. Taswe, !papa mama, yutufala i gat homwok tu! Soem trufala intres long skulwok blong ol pikinini blong yutufala. Storeyan wetem olgeta afta skul. Askem long olgeta blong talem wanem we oli stap lanem, wanem we oli laekem moa blong lanem, mo wanem i hadwok moa long olgeta. Jekem ol homwok mo ol not blong olgeta, mo risal blong ol eksam blong olgeta. Traem save ol tija blong olgeta. Talem tangkyu long ol tija from wok blong olgeta, mo soem se yu wantem givhan long olgeta long eni rod we yu save mekem.

OL FREN BLONG PIKININI BLONG YU

14. ?From wanem i impoten we ol Kristin pikinini oli jusum ol gudfala fren?

¹⁴ “?Yu yu lanem samting ya weples?” ?Hamas papa mama oli askem kwestin ya finis? Oli askem olsem from we oli harem nogud long wan samting we pikinini blong olgeta i talem no i mekem, we i no laenap nating wetem prapa fasin blong hem. Mo plante taem, pikinini bambae i ansa se, hem i lanem samting ya long wan nyufala fren long skul, no wan fren we i stap kolosap long haos blong hem. Yes, ol fren oli save gat bigfala paoa long yumi, nating se yumi yangfala no olfala. Aposol Pol i givim woning se: ‘Yufala i no go krangke. Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.’ (1 Korin 15:33; Proveb 13:20) Ol yangfala oli letem ol fren oli pulum olgeta moa. Oli no gat strong tingting long plante samting. Taswe, samtaem filing ya se oli wantem mekem ol fren blong olgeta oli glad mo oli sapraes, i winim olgeta. !From samting ya, i impoten tumas we oli jusum ol gudfala fren!

15. ?Olsem wanem ol papa mama oli save lidim ol pikinini blong olgeta blong jusum ol gudfala fren?

¹⁵ Evri papa mama i save se i no oltaem we pikinini i jusum wan gudfala fren. Hem i nidim narafala blong lidim hem. I no minim se papa mama i mas jusum ol fren blong hem, no gat. Be i minim se taem pikinini i stap kam bigwan, papa mama i mas tijim hem blong gat fasin luksave, mo halpem hem blong save ol fasin we oli impoten blong faenem long ol fren blong hem. Faswan fasin, hemia blong laekem Jeova tumas, mo laekem blong mekem samting we i stret long tingting blong Hem. (Mak 12:28-30) Tijim pikinini blong laekem mo respektem ol man we oli no gyaman, we oli gat kaen fasin, gladhat blong givim presen, mo we oli wok strong. Long famle stadi, givhan long pikinini blong luksave ol fasin ya long ol man blong Baebol. Mo biaen, halpem hem blong luksave ol fasin ya long samfala long kongregesen. Blong givim eksampel long hem, yu mas folem semfala rul taem yu jusum ol fren blong yu.

16. ?Olsem wanem ol papa mama oli save jekemap ol fren we ol pikinini blong olgeta oli jusum?

¹⁶ ?Yu yu save ol fren blong pikinini blong yu? I gud we pikinini i askem ol fren blong hem blong kam long haos. Olsem nao, bambae yu save mitim olgeta. Maet yu save askem long pikinini blong yu tu se, ?wanem tingting blong ol narafala pikinini long saed blong ol fren ya? ?Oli ting se oli folem stret fasin, no oli gat fasin tu fes? Sipos oli gat tu fes, halpem pikinini blong yu blong tingbaot from wanem i nogud blong joen wetem ol fren olsem. (Ol Sam 26:4, 5, 9-12) Sipos yu luksave se fasin, klos, tingting, mo toktok blong pikinini blong yu i jenis, maet i gud blong storeyan wetem hem long saed blong ol fren blong hem. Maet hem i stap joen wetem wan fren we i stap pulum hem long nogud rod.—Skelem wetem Jenesis 34:1, 2.

17, 18. Antap long fasin blong givim woning long pikinini from ol rabis fren, ?papa mama i save mekem wanem?

¹⁷ Be i no naf blong tijim pikinini blong no joen wetem ol nogud fren. Yu mas givhan long hem blong faenem ol gudfala fren tu. Wan papa i talem se: “Oltaem mi mo waef blong mi i traem givhan long boe blong mitufala blong putum sam narafala fren long ples blong olgeta we oli nogud. Taswe, taem skul i askem hem blong go joen long futbol tim, mitufala i sidaon wetem hem mo eksplenem from wanem plan ya i nogud—hemia from ol nyufala fren we hem i mas joen wetem olgeta. Biaen, mitufala i talem long hem blong singaot sam pikinini long kongregesen, mo bambae mifala evriwan i go pleplei futbol long wan bigfala open ples. Ale, plan ya i wokgud.”

¹⁸ Ol papa mama we oli waes, oli givhan long ol pikinini blong olgeta blong faenem ol gudfala fren, mo blong joen long ol gudfala pleplei wetem olgeta. Be, plante papa mama oli luk se i gat traem long saed blong ol pleplei tu.

?WANEM PLEPLEI?

19. ?Wanem store blong Baebol i soem se i no wan sin sipos ol famle oli pleplei smol?

¹⁹ ?Baebol i tok agensem ol pleplei? !No gat! Baebol i talem se i gat “wan taem blong laf . . . mo wan taem blong resis olbaot.”c (Eklesiastis 3:4) Ol man blong God long Isrel bifo oli plei myusek mo danis, oli pleplei, mo oli joen wanples blong askem ol strong kwestin we ol narafala oli mas traem ansa long olgeta. Jisas Kraes i go long wan bigfala lafet blong mared, mo “wan bigfala kakae” we Matyu Livae i mekem blong hem. (Luk 5:29; Jon 2:1, 2) I klia se Jisas i no wan man we i agensem ol gudtaem. !Famle blong yu i neva mas ting se fasin blong laf mo pleplei i wan sin!

20. ?Ol papa mama oli mas tingbaot wanem samting taem oli stap jusum ol pleplei blong famle blong olgeta?

²⁰ Jeova, hem i wan “hapi God.” (1 Timote 1:11, NW) Taswe, wosip blong yumi long Jeova i mas mekem yumi glad. Hem i no wan samting we i blokem glad long laef blong yumi. (Skelem wetem Dutronome 16:15.) Olgeta pikinini oli laekem blong laf plante mo muvmuf oltaem, mo oli gat jans blong mekem samting ya taem oli pleplei. Wan gudfala pleplei i no minim mekem fani mo laf nomo. Hem i wan rod blong pikinini i lanem sam samting mo blong i gruap moa. Hed blong famle i mas givim evri samting we famle i nidim, wetem ol pleplei tu. Be, hem i nidim blong skelemgud bisnes ya.

21. ?Tede, i gat wanem trap i stap long saed blong ol pleplei?

²¹ Long ol ‘las dei ya’ we oli fulap long trabol, plante man oli “wantem tumas ol samting we oli stap haremgud long hem, i winim we oli stap laekem God,” stret olsem we Baebol i talem. (2 Timote 3:1-5) Ale, oli mekem pleplei i kam bigfala samting long laef blong olgeta. I gat plante tumas pleplei we yumi save joen long olgeta, mekem se i isi nomo blong putum ol pleplei ya long ples blong ol samting we oli moa impoten. Mo tu, plante long ol pleplei tede oli leftemap nogud fasin blong seks, ol faet, fasin blong yusum drag, mo ol narafala rabis fasin. (Proveb 3:31) ?Ol papa mama oli save mekem wanem blong blokem ol pleplei we oli save spolem ol yangfala blong olgeta?

22. ?Olsem wanem ol papa mama oli save trenem pikinini blong olgeta blong jusum ol gudfala pleplei?

²² Ol papa mama oli mas putumap sam rul. Be antap long hemia, oli mas tijim pikinini blong kam naf blong luksave ol pleplei we oli nogud, mo blong no bitim mak long ol pleplei. I nidim taem mo fasin traehad blong givim trening olsem. Tingbaot wan eksampel. Wan papa i gat tu pikinini boe. Oltaem, fasbon i stap lesin long wan nyufala radyo stesen. Ale, wan dei, taem papa ya i stap ron long trak blong hem blong go long wok, hem i mekem radyo i singsing long stesen ya. Wanwan taem, hem i stopem trak mo i raetemdaon sam tok blong ol singsing ya we hem i harem. Biaen, hem i sidaon wetem tufala boe blong hem mo i tokbaot samting ya. Blong save tingting blong tufala, hem i askem ol kwestin we oli stat wetem tok ya, “?Wanem tingting blong yutufala?” Nao hem i lesingud long ol ansa blong tufala. Afta we oli yusum Baebol blong skelem bisnes ya, tufala boe ya i agri se i nogud blong lesin long radyo stesen ya.

23. ?Olsem wanem ol papa mama oli save blokem ol pleplei we oli nogud?

²³ Ol Kristin papa mama we oli waes, oli jekemgud ol myusek, ol store long televisin, ol video kaset, ol komik buk, ol pleplei blong video, mo ol sinema, we ol pikinini blong olgeta oli laekem. Oli jekem ol tok long ol singsing, ol pija mo ol narafala samting we oli stap long fored blong bokis blong ol video mo kaset. Oli ridim ol tok long nyuspepa long saed blong ol pleplei ya, mo lukluk ol smosmol haf we oli soem long televisin long saed ya. Plante papa mama oli sek taem oli luk sam “pleplei” we ol big bisnes oli wokem blong ol pikinini tede. Ol papa mama we oli wantem blokem ol doti tingting long pikinini blong olgeta, oli mas sidaon wanples wetem famle mo tokbaot ol denja. Oli mas yusum Baebol mo ol buk we oli tokbaot Baebol, olsem buk ya Questions Young People Ask—Answers That Work? mo sam haf blong Wajtaoa mo Wekap!d Taem ol papa mama oli putum sam rul we oli no strong tumas, mo oli no stap jenisim ol rul ya, kolosap oltaem oli kasem gudfala frut.—Matyu 5:37; Filipae 4:5.

24, 25. ?Wanem sam gudfala pleplei we famle i save joen wanples blong haremgud long olgeta?

²⁴ Be, taem papa mama i putum tabu long ol nogud pleplei, hemia i wan haf nomo blong problem ya. I mas gat sam gudfala samting blong tekem ples blong ol nogud pleplei. Sipos no, sloslou ol pikinini oli save go long rod we i no stret. Plante Kristin famle oli save tingtingbak long ol hapi taem we oli bin pleplei tugeta—taem oli go piknik, oli wokbaot long bus, oli go stap smoltaem long haos tapolen kolosap long solwora, oli pleplei mo mekem spot, mo oli mekem trep blong go visitim ol fren mo famle. Sam famle oli faenem se sipos oli joen wanples mo ridim wan buk tugeta long bigfala voes, samting ya nomo i save mekem oli haremgud tumas mo leftemap tingting. Sam narafala famle oli laekem blong talem ol store we oli mekem man i laf, no we oli pulum intres blong man. Sam narafala bakegen, oli joen tugeta blong mekem samting we oli haremgud blong mekem, olsem ol smosmol samting we oli wokem long wud, mo sam narafala samting we oli wokem wetem han blong olgeta. Oli plei myusek, oli dro pija, no oli stadi dip long ol samting raonabaot long yumi we God i wokem. Ol pikinini we oli lanem blong haremgud long ol pleplei olsem, oli save ronwe long ol pleplei we oli nogud. Mo oli lanem tu se pleplei i no minim nomo we oli sidaon mo lukluk televisin no wan narafala samting olsem. Taem oli joen long wan pleplei, oli haremgud moa i bitim we oli jes lukluk.

²⁵ Wan gudfala rod blong pleplei, i blong joen wanples wetem sam narafala. Sipos wan bigman i stap blong lukaotgud long wan grup olsem, mo grup i no bigwan tumas, mo i no yusum tumas taem, fasin joen olsem i save mekem samting we i bigwan moa i bitim we pikinini i jes pleplei. Hem i save mekem tu we lav i kam strong moa insaed long kongregesen.—Skelem wetem Luk 14:13, 14; Jud 12.

FAMLE BLONG YU I SAVE WINIM WOL YA

26. Blong blokem ol pleplei we oli nogud, ?wanem fasin we i moa impoten insaed long famle?

²⁶ I klia se, yu mas wok strong blong blokem ol rabis samting blong wol we oli save spolem famle blong yu. Be, i gat wan samting we i moa impoten i bitim ol narafala samting, blong mekem se yu karem gudfala frut. !Hemia lav! Gudfala fasin joen mo lav insaed long famle, bambae i mekem haos blong yu i kam olsem wan sefples mo wan ples blong storeyangud tugeta. Hemia nao samting we i save blokem plante nogud samting blong oli no spolem famle. Be, wan narafala lav i moa impoten yet. Hemia lav long Jeova. Taem evriwan long famle oli gat lav ya, ol pikinini oli no folem ol fasin blong wol, from we oli stap gruap wetem tingting ya we oli no wantem nating blong mekem God i harem nogud. Mo ol papa mama we oli laekem Jeova wetem fulhat blong olgeta, bambae oli traehad blong folem fasin blong hem blong soem lav, mo blong no mekem i strong tumas long ol pikinini blong olgeta, mo blong skelemgud ol samting. (Efesas 5:1; Jemes 3:17) Sipos ol papa mama oli mekem samting ya, bambae ol pikinini oli no save tingbaot wosip blong Jeova olsem ol rul we oli mas folem nomo, no olsem wan fasin blong laef we oli no save pleplei mo laf, we oli wantem ronwe long hem kwiktaem. No gat. Bambae oli luk se wosip blong Jeova i givim moa mining mo glad long laef, i bitim olgeta narafala samting long laef.

27. ?Olsem wanem famle i save winim wol?

²⁷ Ol famle oli mekem Jeova i glad taem oli joengud mo oli hapi, taem oli skelemgud ol wok insaed long famle wetem wok blong God, mo taem oli traehad wetem fulhat blong olgeta blong ‘no kam doti mo no gat poen’ from ol nogud fasin blong wol ya. (2 Pita 3:14; Proveb 27:11) Ol famle olsem oli folem eksampel blong Jisas Kraes, we i agensem evri samting we wol blong Setan i yusum blong traem mekem hem i kam doti. Kolosap long en blong laef blong Jisas long wol ya, hem i talem se: “Mi mi winim ol samting blong wol ya finis.” (Jon 16:33) !I gud sipos famle blong yu tu i save winim ol samting blong wol ya mo haremgud long laef we i no save finis!

[Ol Futnot]

?OLSEM WANEM OL RUL YA BLONG BAEBOL OLI SAVE GIVHAN . . . BLONG BLOKEM OL SAMTING WE OLI SAVE SPOLEM FAMLE?

Save i mekem man i waes, mo fasin waes i save sevem laef blong hem.—Eklesiastis 7:12.

“Waes blong wol i krangke long fes blong God.”—1 Korin 3:19, NW.

Stap longwe long ol nogud fren.—1 Korin 15:33.

Pleplei i gud, be i no mas bitim mak.—Eklesiastis 3:4.

[Bokis blong pija long pej 97]

HEM I NO HAREM SE HEM I MESTEM WAN SAMTING

SAM samtaem, Kristin papa mama ya, Paul mo Lu-Ann, tufala i singaot sam narafala oli kam long haos blong tufala. Tufala i meksua se i no gat plante tumas man i kam, mo tufala i lukaotgud long grup ya. I klia se samting ya i givhan bigwan long ol pikinini blong tufala.

Lu-Ann i talem se: “Boe blong mi, Eric, we i gat sikis yia, i gat wan fren long skul. Ale, mama blong boe ya i kam luk mi blong talem se hem i sore long Eric from we hem i no joen long ol lafet blong betde, be hem i go sidaon hem wan. Mi talem long hem se: ‘Mi talem tangkyu tumas long yu we yu tingbaot boe blong mi olsem. I klia se yu yu gat gudfala fasin. Mo ating mi no save talem wan samting blong mekem yu yu bilif se Eric i no stap harem nogud from samting ya.’ Woman ya i agri. Nao mi talem se: ‘Ale, blong mekem se yu no wari long bisnes ya, plis yu askem stret long Eric wanem filing blong hem.’ Taem mi no stap, hem i askem long Eric se, ‘?Eric, yu harem nogud taem yu mestem ol gudfala lafet blong betde?’ Eric i sapraes, i lukluk woman ya, mo i talem se: ‘?Yu ting se ten menet blong pleplei, smol kek, mo wan singsing, hemia wan lafet? !I gud yu kam long haos blong mi, bambae yu luk wan trufala lafet!’ ” !Fasin blong boe ya blong glad mo blong no haedem wan samting, i soemaot klia se hem i no harem se hem i mestem wan samting!

[Tok Blong Pija Long Pej 99]

Ol gudfala pleplei we papa mama i jusum, olsem hemia we famle i go stap smoltaem long haos tapolen, oli save halpem ol pikinini blong lanem moa samting mo blong gru long saed blong speret