Ol Man Blong Karem Laet—?Blong Mekem Wanem?
“Mi mi putumap yu, blong yu bambae yu olsem wan laet, blong saenaot i kasem ol hiten man.”—OL WOK 13:47.
1. ?Olsem wanem oda we i stap long Ol Wok 13:47 i gat paoa long laef blong aposol Pol?
APOSOL Pol i talem se: “Hemia tok we [Jeova, NW] i givim finis long mifala, we Baebol i talem se ‘Mi mi putumap yu, blong yu bambae yu olsem wan laet, blong saenaot i kasem ol hiten man. Yu bambae yu olsem wan rod, blong mi sevem ol man long evri ples long wol.’ ” (Ol Wok 13:47) Aposol Pol i no talem samting ya nomo be hem i luksave tu se wok ya i impoten. Afta we Pol i kam wan Kristin, hem i givim laef blong hem blong mekem oda ya. (Ol Wok 26:14-20) ?Oda ya i blong yumi tu? Sipos i olsem, ?from wanem hem i impoten blong mekem wok ya long taem blong yumi?
Taem ‘Ol Laet Oli No Moa Saen’ Long Ol Man
2. (a) Taem wol i stap kam kolosap long en blong hem, ?wanem samting i kamaot we i jenisim hem long saed blong speret mo fasin? (b) ?Olsem wanem wan man Engglan i tingbaot samting we hem i luk we i bin kamaot long Ogis 1914?
2 Bifo we plante long yumi tede, oli bon, wol ya i stap long las dei blong hem finis. Ol bigfala samting oli stap kamaot kwiktaem nomo folfolem olgeta. Devel Setan, jif ya blong mekem tudak long saed blong speret mo fasin, oli sakemaot hem finis i kamdaon long wol ya. (Efesas 6:12; Revelesen 12:7-12) Nao faswan bigfala faet blong wol i kasem ol man. Long Ogis 1914, taem oli luksave se faet ya i kamaot, Masta Edward Grey, sekretari blong Foren Afea blong Engglan i stanap long windo blong ofis blong hem long London mo hem i se: “Ol laet (olsem hop blong ol man) oli stap kam ded long olgeta ples long Yurop; bambae yumi no save luk olgeta oli laet bakegen long taem blong yumi.”
3. ?Wanem samting ol lida blong wol oli traem, blong mekem laet i saen long ol man?
3 Long 1920 ol man oli stanemap Ligofnesen blong traem mekem ol laet ya oli saenaot bakegen. Be ol laet ya oli no saen nating. Long en blong namba tu faet blong wol, olgeta lida blong wol oli traem bakegen, naoia wetem ogenaesesen blong Yunaeted Nesen. Bakegen ol laet ya oli no saengud. Long saed blong ol samting we oli stap kamaot i no longtaem, ol lida blong wol oli stap tokbaot wan “nyufala fasin blong wol.” Sipos oli save mekem “nyufala wol,” be hem i no save givim trufala pis mo seftaem. Defren nao, ol grup blong ol man we oli kamaot long ol defren kantri oli stap rao, i gat fasin blong brekem loa, ol man oli no gat wok, fasin blong man i kam pua, fasin blong sakem doti long olgeta ples long wol, mo sik oli stap gohed yet blong spolem fasin glad blong ol man.
4, 5. (a) ?Wetaem mo olsem wanem tudak i kavremap olgeta man long wol? (b) ?Wanem samting i save givhan long olgeta?
4 Be i klia se ol laet ya oli no moa saen long ol man longtaem finis bifo 1914. Samting ya i hapen kolosap long 6,000 yia bifo finis long Iden, taem faswan papa mama blong ol man oli mekem prapa disisin blong tufala mo tufala i no wantem luksave wil blong God we hem i talemaot long tufala. Ol trabol we ol man oli stap kasem stat long taem ya oli kamaot long laef blong man we oli stap aninit long wanem Baebol i stap tokbaot olsem “paoa blong tudak.” (Kolosi 1:13) Hem i from paoa blong Devel Setan we faswan man, Adam, i mekem ol man long wol i sin, mo stat long Adam sin mo ded i kasem olgeta man. (Jenesis 3:1-6; Rom 5:12) Nao Jeova, Stampa blong laet mo laef, i no moa glad long ol man.—Ol Sam 36:9.
5 I gat wan rod nomo blong laet ya i save saenaot bakegen long olgeta man, hemia sipos oli mekem Jeova God we i wokem ol man i glad long olgeta bakegen. Nao hem i save tekemaot, “kaliko we i stap antap long ol pipol,” hemia panis blong sin. ?Olsem wanem samting ya i save kamtru?—Aesea 25:7.
Hemia We i Olsem ‘Laet Long Ol Hiten Man’
6. ?Wanem ol gudfala blesing we Jeova i mekem se yumi save kasem tru long Jisas Kraes?
6 Jes bifo we Jeova i ronemaot Adam mo Iv long Paradaes, hem i bin tokbaot wan “laen” (NW) we bambae i sevem ol man we oli laekem stret fasin. (Jenesis 3:15) Biaen long taem we Laen ya we God i bin tokbaot i bon olsem man, Jeova i mekem se olfala Simeon, long tempel long Jerusalem, i makemaot hemia we i bon olsem “wan laet blong givim laet long ol hiten man.” (Luk 2:29-32) From bilif long ransom sakrifaes blong Jisas we i stretgud olgeta, ol man oli save fri long panis we i kamaot from sin we oli bon wetem. (Jon 3:36) Folem wil blong Jeova, nao oli stap lukluk i go long fyuja blong kasem laef blong olwe we i stretgud olgeta, maet olsem haf blong Kingdom blong heven no oli blong stap aninit long Kingdom long wan paradaes long wol. !Hemia wan gudfala samting we God i mekemrere!
7. ?From wanem ol promes long Aesea 42:1-4 mo rod ya we hem i kamtru long hem long faswan handred yia i givim hop long yumi?
7 Jisas Kraes nomo i mekem se ol bigfala samting ya oli save kamtru. From ol merikel we Jisas i stap mekem ol sik man oli kamgud bakegen, aposol Matyu i yusum tok we oli raetem long Aesea 42:1-4 blong tokbaot Jisas. Sam haf blong vas ya i talem se: “!Yu luk! !Man blong wok blong mi, wan we mi mi stap holem hem i stap! !Hemia we mi mi jusum, we mi mi agri long hem! Mi mi putum speret blong mi long hem. Bambae hem i mekem stret fasin i kamaot long ol nesen.” ?Yu ting se ol man blong olgeta nesen oli nidim samting ya? Aesea i gohed se: “Bambae hem i no rao no hem i singaot long bigfala voes blong hem, mo bambae hem i no mekem bigfala toktok long open ples. Bambae hem i no brekem ol gras we oli bendaon finis; mo long saed blong laet we kolosap i ded, bambae hem i no kilim.” Olsem tok ya i talem, Jisas i no mekem i strong tumas long ol man we oli stap harem nogud finis. Hem i sore long olgeta, hem i tijim olgeta long ol plan blong Jeova, mo hem i mekem olgeta oli kamgud bakegen long ol sik blong olgeta.—Matyu 12:15-21.
8. ?Olsem wanem Jeova i givim Jisas olsem “wan promes blong ol man” mo “olsem wan laet long ol nesen”?
8 Man we i givim profet tok ya i toktok long Jisas, Man blong Wok blong hem, mo hem i talem se: “Mi, Jeova, mi singaot yu long stret fasin, mo mi tekem han blong yu. Mo bambae mi lukaotgud long yu mo bambae mi givim yu long ol man olsem wan promes blong ol man, olsem wan laet long ol nesen, blong yu openem ae blong blaen man, blong yu tekemaot ol man blong kalabus oli aot long ol kalabus, aot long haos blong panis ol man we oli stap sidaon long tudak nomo.” (Aesea 42:6, 7) Yes, Jeova i givim Jisas long ol man olsem wan kontrak, wan tabu samting blong mekem ol promes blong hem oli strong moa. !Samting ya i leftemap tingting blong yumi! !Jisas i rili tingbaot ol man taem hem i stap long wol! Hem i givim laef blong hem from ol man. Hem nao Jeova i putumap hem blong i rulum olgeta nesen. Naoia yumi luksave from wanem Jeova i tokbaot hem olsem ‘wan laet long ol hiten man.’ Jisas hem wan i talem se: “Mi ya mi laet blong ol man long wol.”—Jon 8:12.
9. ?From wanem Jisas i no traem stretem fasin blong politik long taem blong hem?
9 ?From wanem Jisas i mekem wok olsem laet long ol man long wol? Hem i no blong kasem hae ples no ol samting long saed blong bodi. No gat. Taem Jisas i no akseptem kingdom long ol man no long Setan, masta blong wol, long taem blong hem, hem i soem se hem i no wantem traem blong stretem fasin blong politik. (Luk 4:5-8; Jon 6:15; 14:30) Jisas i kaen long ol man we oli harem nogud, mo hem i mekem olgeta oli haremgud long fasin we ol narafala man oli no naf blong mekem. Be hem i save se ol man oli no save haremgud olwe taem oli stap aninit long ol man we oli stap kasem panis blong sin mo from ol rabis speret oli stap bos long wol ya. Wetem fasin luksave we i blong God, Jisas i yusum ful laef blong hem blong mekem wil blong God.—Hibrus 10:7.
10. ?Olsem wanem mo from wanem Jisas i mekem wok olsem laet blong ol man long wol?
10 ?Long wanem rod mo from wanem nao Jisas i mekem wok olsem laet blong ol man long wol? Hem i givim laef blong hem blong talemaot gud nyus blong Kingdom blong God. (Luk 4:43; Jon 18:37) Taem Jisas i stap talemaot trutok long saed blong plan blong Jeova, hem i stap mekem nem blong Papa blong hem long heven i tabu tu. (Jon 17:4, 6) Mo tu, Jisas we i olsem laet blong ol man long wol i soemaot klia fasin gyaman blong ol skul mo hem i mekem rod blong olgeta we oli stap kalabus long saed blong speret long ol gyaman skul oli kam fri. Hem i soemaot klia se Setan ya we ol man oli no save luk hem, hem nao i stap kontrolem ol man we oli letem hem i yusum olgeta. Mo tu Jisas i makemaot klia ol wok we oli blong tudak. (Matyu 15:3-9; Jon 3:19-21; 8:44) Long fasin we i bigwan moa, hem i pruvum se hem i laet blong wol ya taem hem i givim laef blong hem we i stretgud olgeta olsem wan ransom, nao hem i openem rod blong ol man oli save kasem fogif blong ol sin blong olgeta sipos oli soemaot bilif long ransom ya mo Jeova i save agri long olgeta, mo blong kasem laef we i no save finis olsem haf blong bigfala famle blong Jeova. (Matyu 20:28; Jon 3:16) Mo laswan samting, taem Jisas i holemtaet long fasin fasgud long God long ful laef blong hem, hem i stap leftemap hae rul blong Jeova mo hem i pruvum se Devel Setan i wan man blong gyaman, ale hem i mekem se olgeta we oli laekem stret fasin oli save kasem blesing blong olwe. ?Be, Jisas nomo i stap olsem man blong karem laet?
“Yufala i Olsem Laet Long Ol Man Long Wol”
11. ?Blong ol man blong Jisas oli kam man blong karem laet, wanem samting nao oli mas mekem?
11 Long Matyu 5:14, Jisas i talem long ol disaepol blong hem se: “Yufala i olsem laet long ol man long wol.” Olgeta oli mas folem ol trak blong leg blong Jisas. Long fasin blong laef blong olgeta mo tu long wok blong prij, oli mas lidim ol narafala man i go long Jeova olsem Stampa blong trufala laet. Olsem we Jisas i mekem, olgeta ya oli mas talemaot nem blong Jeova mo oli mas stanap long saed blong hae rul blong Hem. Oli mas talemaot Kingdom blong God olsem hop ya nomo blong ol man, olsem we Jisas i mekem. Oli mas soemaot long klia ples ol gyaman tok blong ol skul mo ol wok we i blong tudak, mo rabis man ya we i stampa blong ol samting ya. Ol man blong Kraes oli mas talemaot ol gudfala samting we Jeova i stap yusum Jisas blong mekem i rere blong sevem ol man. !Ol Kristin bifo oli strong blong mekem wok ya, oli stat fastaem long Jerusalem mo Judia mo biaen oli go long Sameria, olsem we Jisas i givim oda long olgeta blong oli mekem!—Ol Wok 1:8.
12. (a) ?Laet ya long saed blong speret i mas saenaot kasem wanem mak? (b) ?Speret blong Jeova i mekem Pol i naf blong kasem save long wanem samting long Aesea 42:6, mo olsem wanem profet tok ya i save gat paoa long laef blong yumi?
12 Be, wok blong talemaot gud nyus i no finis long ples ya. Jisas i talem long ol man we oli stap folem hem blong oli “go long ol man long olgeta ples long wol, blong pulum olgeta oli kam man blong mi.” (Matyu 28:19) Long taem we Sol man Tasis i kam wan Kristin, Masta i soemaot se Sol (we biaen i kam aposol Pol) i mas prij i no long ol man Jyu nomo be long ol Hiten man tu. (Ol Wok 9:15) Wetem help blong tabu speret, Pol i luksave wanem samting hem i mas mekem. Nao, hem i kasem save se profet tok long Aesea 42:6 we i kamtru long saed blong Kraes, hem i wan oda tu long olgeta we oli stap soemaot bilif long Kraes. Taswe, long Ol Wok 13:47, taem hem i yusum tok ya blong Aesea, Pol i se: “Hemia tok we [Jeova, NW] i givim finis long mifala, we Baebol i talem se ‘Mi mi putumap yu, blong yu bambae yu olsem wan laet, blong saenaot i kasem ol hiten man. Yu bambae yu olsem wan rod, blong mi sevem ol man long evri ples long wol.’ ” ?Olsem wanem long yu? ?Yu yu tingtinggud long oda ya blong kam man blong karem laet? ?Yumi stap laef blong mekem wil blong God, olsem Jisas mo aposol Pol?
Laet Mo Trutok Blong God i Lidim Yumi
13. ?Prea blong yumi i olsem wanem, olsem Ol Sam 43:3 i talem, mo hem i blokem yumi long wanem tingting?
13 Sipos yumi folem prapa rod blong yumi blong traem mekem ol laet olsem hop blong mekem fyuja blong ol man i kam klia, bambae yumi rili mestem bigfala risen blong Tok blong God. Nating se fasin blong ol man blong wol i olsem wanem, be ol trufala Kristin oli lukluk i go long Jeova olsem trufala Stampa blong laet. Prea blong olgeta i olsem tok ya we i stap long Ol Sam 43:3 we i talem se: “Plis yu sanem laet blong yu mo trutok blong yu i kam. Mi wantem blong tufala i lidim mi, tufala i tekem mi mi kambak long Saeon, tabu hil ya blong yu, tufala i tekem mi mi kamtru long ples blong yu we yu yu stap long hem.”
14, 15. (a) ?Olsem wanem Jeova i sanemaot laet mo trutok blong hem naoia? (b) ?Olsem wanem yumi save soemaot se laet mo trutok blong God i rili lidim yumi?
14 Jeova i stap gohed blong ansa long prea blong ol trufala man blong hem. Hem i sanem laet blong hem taem hem i talemaot plan blong hem, taem hem i givhan long ol man blong hem blong kasem save long plan ya, mo biaen taem hem i mekem ol samting we hem i bin talem finis oli kamtru. Taem yumi prea long God, hemia i no wan samting nating nomo, se yumi wantem soem se yumi tabu. No gat. Yumi rili wantem se laet we i kam long Jeova bambae i lidim yumi, olsem Sam i talem. Yumi akseptem wok we i joen long laet ya we God i givim long yumi. Olsem aposol Pol, yumi luksave se tok blong Jeova we i kamtru i karem wan oda we i go long evriwan we oli stap soemaot bilif long hem. Yumi harem se yumi gat kaon long ol narafala man sipos yumi no talemaot gud nyus ya we God i givim long yumi blong talemaot.—Rom 1:14, 15.
15 Laet mo trutok we Jeova i stap sanem i kam long taem blong yumi i makemaot se Jisas Kraes i stap rul finis long jea blong hem long heven. (Ol Sam 2:6-8; Revelesen 11:15) Jisas i talem finis se long taem we hem i stap rul finis, gud nyus ya blong Kingdom bambae ol man oli talemaot long olgeta ples long wol blong oli wetnes long hem. (Matyu 24:3, 14) Naoia wok ya i stap gohed, mo i stap kam bigwan moa long olgeta ples long wol. Sipos yumi putum wok ya i bigfala samting long laef blong yumi, nao, bambae laet mo trutok blong God oli stap lidim yumi, olsem we man blong raetem Sam i talem.
Bigfala Paoa Blong Jeova i Stap Saenaot
16, 17. ?Olsem wanem Jeova i mekem bigfala paoa blong hem i saenaot long ogenaesesen blong hem we i olsem woman blong hem long 1914, mo wanem oda hem i givim long hem?
16 Baebol i tokbaot fasin we laet ya we i kam long God i stap goaot long evri ples long ol man blong i givhan long olgeta. Baebol i yusum wan tok we i pulum tingting. Tok ya long Aesea 60:1-3 we i go long “woman” blong Jeova, no ogenaesesen blong ol man blong hem long heven, i se: “O woman, girap, mekem laet blong yu i saen, from we laet blong yu i kam mo bigfala paoa blong Jeova bambae i saenaot i go long yu. !Luk! Tudak hem wan bambae i kavremap wol, mo ol nesen bambae oli stap long tudak we i tudak. Be antap long yu, Jeova bambae i stat blong saenaot, mo antap long yu, ol man bambae oli save luk bigfala paoa blong hem i saen. Tru ya, ol nesen bambae oli go long laet blong yu, mo ol king bambae oli go long laet blong yu we i saen bigwan.”
17 Bigfala paoa blong Jeova i saenaot long ogenaesesen blong heven we i olsem woman long 1914 taem hem i bonem Kingdom blong Mesaea we Jisas Kraes i King long hem, afta we woman ya i stap wet longtaem finis i kam. (Revelesen 12:1-5) Gudfala laet blong Jeova i saenaot mo hem i agri long gavman ya olsem wan stret gavman blong rulum wol.
18. (a) ?From wanem tudak i kavremap wol, olsem Aesea 60:2 i bin talem? (b) ?Olsem wanem wanwan man i save kamaot long tudak blong wol ya?
18 Hemia i defren, long tudak we i kavremap wol mo bigfala klaod we i kavremap ol nesen. ?From wanem? From we olgeta nesen oli no wantem gavman ya blong Pikinini blong God be oli wantem ol gavman blong man. Oli ting se taem oli finisim wan gavman mo oli stanemap wan narafala gavman, bambae oli save winim ol trabol blong olgeta. Be samting ya i no givhan long olgeta olsem we oli stap putum tingting blong olgeta i strong from. Oli no luksave speret man we i stap kontrolem olgeta nesen. (2 Korin 4:4) Oli no wantem Stampa blong trufala laet, taswe oli stap long tudak. (Efesas 6:12) Be, nating se ol nesen oli stap olsem wanem, ol man wanwan oli save ronwe long tudak ya. ?Olsem wanem? Taem oli bilif fulwan long Kingdom blong God mo stap obei long hem.
19, 20. (a) ?From wanem mo olsem wanem bigfala paoa blong Jeova i saenaot long ol man blong Jisas we tabu speret i makemaot olgeta? (b) ?From wanem Jeova i mekem ol man blong hem we tabu speret i makemaot olgeta oli kam man blong karem laet? (c) ?Olsem profet tok i bin talem, olsem wanem ol “king” mo ol “nesen” oli kam long laet blong God?
19 Krisendom i no bilif long Kingdom blong God mo i no stap obei long hem. Be ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta mo oli stap folem Jisas Kraes oli bilif mo obei long Kingdom ya. From samting ya, laet blong Jeova we i soemaot se hem i agri long olgeta i saenaot long olgeta ya we oli stap mekem wok long wol long nem blong woman blong Jeova long heven, mo bigfala paoa blong hem i kamtru long olgeta. (Aesea 60:19-21) Olgeta ya oli haremgud long laet ya blong speret, we politik blong wol no bisnes we oli stap jenis oli no save tekemaot. Oli bin gotru finis long taem ya we Jeova i sevem olgeta long Bigfala Babilon. (Revelesen 18:4) Oli haremgud long smael blong Jeova from we oli akseptem fasin stretem mo oli stanap long saed blong hae rul blong hem. Oli gat ol gudfala hop long fyuja mo oli haremgud long hop we i stap fored long olgeta.
20 ?Be from wanem Jeova i mekem olsem long olgeta? Olsem we hem wan i talem long Aesea 60:21, hem i mekem olsem long olgeta blong oli ‘leftemap hem,’ ona long nem blong hem, mo ol narafala man oli save kam long hem olsem hem nomo i trufala God—mo oli save kasem blesing blong olwe. Samting we i laenap wetem hemia, se long 1931, ol man ya we oli wosip long trufala God oli tekem nem ya ol Wetnes blong Jeova. ?From wok blong prij we oli stap mekem, ol “king” oli kam long laet ya we oli stap soemaot, olsem we Aesea i talem? !Yes! I no ol haeman blong politik blong wol ya, be hemia ol smol namba blong ol man we oli blong rul wetem Kraes long Kingdom blong heven. (Revelesen 1:5, 6; 21:24) ?Mo olsem wanem long ol “nesen”? ?Laet i pulum olgeta tu? !Yes! I no ol wanwan nesen blong politik we oli kam long laet ya, be wan bigfala hif blong man long olgeta nesen oli stanap long saed blong Kingdom blong God, mo oli wantem tumas blong kasem nyufala wol blong God, hemia wan trufala nyufala wol we stret fasin nomo bambae i stap long hem.—2 Pita 3:13; Revelesen 7:9, 10.
21. ?Olsem wanem yumi save soem se yumi no letem kaengud fasin blong God i go blong nating nomo taem hem i givim save long yumi long saed blong wil blong hem?
21 ?Yu yu wan long ol hif man ya blong karem laet? Jeova i mekem se yumi kasem save long wil blong hem, nao yumi save mekem olsem Jisas, yumi save kam ol man blong karem laet. I gud yumi evriwan, taem yumi gohed strong long wok we Jeova i putum long ol man blong hem tede, yumi soemaot se yumi no letem givhan ya blong God i go blong nating nomo. (2 Korin 6:1, 2) I no gat wok we i impoten moa long dei blong yumi. I no gat bigfala wok we yumi save mekem bitim we yumi save mekem wok blong leftemap nem blong Jeova taem yumi soemaot gudfala laet ya we i kamaot long God i go long ol narafala man.
?Bambae Yu Yu Ansa Olsem Wanem?
◻ ?Wanem stampa blong ol trabol blong ol man?
◻ ?Olsem wanem Jisas mo ol man blong hem oli olsem “laet long ol man long wol”?
◻ ?Olsem wanem laet mo trutok blong Jeova i lidim yumi?
◻ ?Olsem wanem Jeova i mekem bigfala paoa blong hem i saen long ogenaesesen blong hem?
◻ ?From wanem risen Jeova i mekem ol man blong hem oli kam man blong karem laet?
[Tok Blong Pija Long Pej 9]
Samting we i kamaot long garen blong Iden i givhan long yumi blong kasem save long ol trabol we oli stap kasem ol man tede
[Credit Line]
Tom Haley/Sipa
Paringaux/Sipa