!Lukaot Long Fasin Blong Tingbaot Yu Wan Olsem Stret Man!
LONG faswan handred yia, ol Farisi oli haremgud from gudnem we oli gat olsem ol stret man blong wosipim God. Oli stadi strong long Baebol mo oli prea oltaem. Samfala man oli luk olgeta olsem ol man we oli kaengud mo we oli no stap mekem i strong tumas long ol narafala. Man Jyu ya we i raetem histri, nem blong hem Josephus, i raetem se: “Ol Farisi oli kaengud long olgeta mo oli wokem ol gudfala fasin fren wetem ol man raonabaot long olgeta.” !Taswe yumi no sapraes se ol man Jyu oli respektem moa olgeta mo oli tinghae moa long olgeta, bitim ol narafala man long taem blong olgeta!
Be, tede sam man oli yusum tok ya “fasin blong ol Farisi” mo sam narafala tok olsem blong daonem narafala man. Hem i gat semfala mining olsem fasin blong wosip wetem tu fes, fasin we man i tingbaot hem wan olsem wan stret man, i ting se hem i hae moa long ol narafala, hem i strong bitim mak blong folem skul blong hem, mo i toktok plante be i no gat aksin. ?From wanem ol Farisi oli lusum gudnem blong olgeta?
Hemia from we ol Farisi oli no save gyaman long Jisas Kraes olsem oli gyaman long bighaf blong ol man Jyu long fasin blong olgeta. Hem i talem se oli olsem ol “gref we man i pentem long waetwas. Long afsaed, oli waet gud, oli naes, be long insaed oli fulap long bun blong dedman, wetem rotin blong bodi blong hem.”—Matyu 23:27.
I tru se oli mekem ol longlongfala prea taem oli stanap long pablik ples. Be hemia i jes blong soemaot olgeta nomo long fored blong ol man, olsem Jisas i talem. Wosip blong olgeta i jes wan gyaman pleplei nomo. Oli laekem blong sidaon long ol impoten ples long taem blong ol lafet, mo long ol jea we oli stap long fored blong haos prea. Olgeta man Jyu oli mas werem ol klos we i gat ol smosmol kaliko i hang long en blong olgeta, be ol Farisi oli mekem ol smosmol kaliko ya oli longfala moa, jes blong pulum ol man blong lukluk olgeta. Ol paos blong olgeta we oli gat wan tok blong God i stap insaed, oli bigfala moa long ol narafala man. Oli glad blong soemaot ol paos ya we oli werem blong givim laki. (Matyu 6:5; 23:5-8) Fasin blong olgeta blong gat tu fes, blong griri, mo blong ting se oli moa hae long ol narafala, biaen i karem rabis nem nomo long olgeta.
Jisas i talemaot se God i sakemaot ol Farisi, se: “!Yufala i gat tu tingting ya! Taem profet Aesea bifo i talemaot tok we God i givim long hem, hem i makemgud yufala, long tok ya we God i talem se ‘Ol man ya oli stap ona long mi long ol toktok nomo blong olgeta, be tingting blong olgeta i stap longwe long mi yet. Oli stap mekem wosip long mi blong nating nomo, from we taem oli tij, oli talem se Tok blong God ya, be i tok blong man nomo.’ ” (Matyu 15:7-9) Stret fasin we oli mekem, hem i stret long ae blong olgeta nomo. Taswe yumi kasem save from wanem Jisas i givim woning ya long ol disaepol blong hem se: “Yufala i mas lukaot long is blong ol Farisi ya.” (Luk 12:1) Tede tu, yumi mas “lukaot” long fasin blong tingbaot yumi wan olsem stret man, mo lukaot blong no kam ol man blong wosip we oli gat tu fes.
Blong mekem olsem, yumi mas luksave se wan man i no save kasem wantaem nomo fasin ya we hem i ting se hem i stret man. Fasin ya i save kasem yumi sloslou mo i tekem longtaem. Maet wan man i no luksave, be hem i save kasem ol nogud fasin blong ol Farisi.
Fasin Blong Ting Se Oli Hae Moa Long Ol Narafala
?Wanem sam long ol fasin we yumi mas “lukaot” long olgeta? Encyclopædia of Religion and Ethics i tokbaot ol man we oli ting se oli stret man. Hem i talem se plante taem oli “toktok, mo stanap, mo luk olsem we oli neva bin mekem wan samting we i rong.” Olgeta we oli ting se oli stret, oli tok flas tu mo oli leftemap olgeta nomo. Hemia i wan bigfala problem long olgeta Farisi.
Jisas i tokbaot fasin ya blong ol Farisi wetem wan pijatok: “I gat tu man, we tufala i go insaed long haos blong God, blong tufala i prea. Wan long tufala ya, hem i Farisi, mo narawan, hem i man blong tekem mane blong takis. Nao Farisi ya, hem i stanap, i prea long tingting blong hem. Hem i talem se ‘God, mi mi talem tangkyu tumas long yu, from we mi mi no olsem ol narafala man we oli man blong stilim ol samting mo blong mekem i no stret, mo blong stilim woman. Mo mi talem tangkyu long yu from we mi no olsem man ya blong tekem mane blong takis, tu. Tu taem long wan wik, mi mi livim kakae blong mekem wosip. Mo mi stap seraot olgeta samting we mi kasem, wan i blong yu, naen i blong mi.’ ” Man blong tekem mane blong takis, hem i gat defren fasin. Wetem tingting daon, hem i talemaot ol rong we hem i mekem, mo i pruvum se hem i stret moa i bitim Farisi ya we i tok flas. Jisas i talem pijatok ya long olgeta “we oli bilif strong se fasin blong olgeta i stret gud, mo oli stap luklukrabis long ol narafala man.”—Luk 18:9-14.
From we yumi no stretgud olgeta, maet samtaem yumi harem se yumi moagud bitim ol narafala, from sam save no spesel jans we yumi gat. Be ol Kristin oli mas kwik blong sakemaot ol tingting olsem. Maet yu yu gat plante ekspiryens from we yu laef plante yia olsem wan Kristin. Maet yu gat gudhan blong tijim ol narafala long Baebol. No maet yu yu bilif se tabu speret i makemaot yu finis blong go rul wetem Kraes long heven. Samfala insaed long kongregesen oli haremgud from sam spesel blesing olsem wok blong paenia, wok blong elda no man blong givhan. Askem yu wan se, ‘?Jeova bambae i ting wanem sipos mi mi yusum blesing ya we hem i givim long mi, blong mi mekem mi wan i hae moa long ol narafala?’ I sua se bambae samting ya i mekem hem i harem nogud.—Filipae 2:3, 4.
Taem wan Kristin i soemaot fasin blong leftemap hem wan i hae moa long ol narafala from ol save, blesing, no wok we God i givim long hem, hem i stap rabem God long ona mo haenem we oli stret long Hem nomo. Baebol i givim klia advaes long ol Kristin blong ‘no letem tingting blong olgeta i go antap.’ Hem i pulum yumi se: “Yufala i mas gat sem tingting nomo blong yufala, long olgeta man. Bambae yufala i no flas, yufala i mas fren gud long ol man we i no gat nem. Mo bambae yufala i mas no tingbaot yufala, se yufala i waes tumas.”—Rom 12:3, 16.
‘Stopem Fasin Blong Jajem Man’
Folem tok blong wan buk we i eksplenem Baebol, wan man we i ting se hem i stret, i stap “ting se olgeta fasin blong hem oli stret nomo, mo se God i glad long hem from we hem i stap folemgud prapa mining blong evri tok blong loa.” Wan narafala buk i tokbaot ol man we oli tingbaot olgeta olsem ol stret man se, “oli rili strong bitim mak long skul blong olgeta, mo oli spenem olgeta taem blong olgeta blong traem faenem rong long ol narafala man.”
Ol Farisi oli gat fasin ya. Afta we sam taem i pas, ol rul we olgeta nomo oli stanemap oli kam moa impoten bitim ol loa mo advaes blong God. (Matyu 23:23; Luk 11:41-44) Oli putumap olgeta nomo olsem ol jaj, mo oli rere blong jajem eni man we i no folem ol stret loa blong olgeta. Fasin blong olgeta we oli ting se oli hae moa long ol narafala, mo tingting blong olgeta we i antap tumas, i mekem se oli wantem bos long laef blong ol narafala man. Be, oli no save bos long laef blong Jisas. Taswe oli kros tumas, nao oli mekem plan blong kilim hem i ded.—Jon 11:47-53.
Yumi no glad blong kampani wetem wan man we i putumap hem wan olsem wan jaj, oltaem i stap traem faenem sam rong long ol narafala, i stap luklukgud mo jekemap laef blong olgeta man raonabaot long hem. Tru, i no gat wan man insaed long kongregesen we i gat raet blong fosem narafala blong folem ol tingting no rul blong hem. (Rom 14:10-13) Ol Kristin we oli gat stret tingting, oli luksave se plante disisen long laef blong yumi evri dei, i stap long ol wanwan man nomo blong mekem olgeta. Olgeta we oli laekem se evri samting i stretgud folem tingting blong olgeta mo oli gat strong fasin, oli mas lukaotgud se oli no jajem ol narafala.
I tru se, Kristin kongregesen i gat raet blong putumap sam rul we oli givhan blong mekem ogenaesesen blong Jeova long wol i rongud. (Hibrus 13:17) Be, samfala oli twistim ol rul ya no oli ademap sam prapa rul blong olgeta. Long wan ples, olgeta studen long Tiokratik Skul oli mas werem traoses, sot, mo wan kot antap bakegen, mo oli mas fasem ol baten long kot blong olgeta taem oli mekem wan tok. Eni studen we i no folem rul ya, oli save karemaot hem blong i no moa givim tok nekis taem. Bitim we oli stanemap ol strongfala rul olsem, oli soem stret tingting moa mo oli folem tingting we i stap insaed long Tok blong God moa, sipos oli givim advaes long kaen fasin long wanwan studen, taem i gat nid.—Jemes 3:17.
Fasin ya we man i ting se hem i stret man, maet i save givim tingting ya long hem se sipos wan narafala Kristin i stap fesem plante hadtaem, hemia from we hem i slak long saed blong speret. Hemia semfala tingting we Elifas, Bildad, mo Sofa oli gat long saed blong man ya blong bilif, Job, from we oli ting se oli stret man. Oli no bin luksave klia evri samting we i kamaot long laef blong Job. Taswe oli soem flas tingting taem oli talem se hem i mekem wan samting we i rong. Jeova i stretem olgeta from we oli skelem ol traem we Job i kasem long wan fasin we i no stret.—Lukluk Job, japta 4, 5, 8, 11, 18, 20.
Fasin Blong Wok Strong Long Wan Rod We i No Stret
Plante taem, fasin ya we man i tingbaot hem wan olsem stret man, i joen wetem fasin blong wok strong. Aposol Pol i tokbaot ol man Jyu we oli strong long saed blong skul, se oli “strong blong mekem wosip long God. Be wosip blong olgeta i no stanap long stret save. From we oli no save gud stret fasin blong God, be oli traem soemaot stret fasin blong olgeta nomo, taswe oli no rere blong ona long stret fasin blong God.” (Rom 10:2, 3, NW) Pol we i wan Farisi, i bin wok strong tumas. Be, hem i wok strong long wan rod we i no stret, mo i no stanap long stret fasin blong Jeova.—Galesia 1:13, 14; Filipae 3:6.
Baebol i givim stret advaes ya se: “I nogud yu kam stret tumas, we yu bitim mak blong stret fasin. Mo i nogud yu kam waes tumas, we yu bitim mak blong waes. ?Weswe yu yu spolem yu wan olsemia?” (Eklesiastis 7:16) Insaed long kongregesen, maet fastaem wan Kristin i gat fasin we i traehad. Be maet fasin ya we hem i traehad mo wok strong i jenis i kam fasin blong ting se hem i stretgud. Taem wan man i letem waes blong man i lidim hem bitim stret fasin blong Jeova, fasin blong hem blong wok strong long saed blong skul i save mekem narafala i harem nogud. ?Olsem wanem?
Wan eksampel, maet ol papa mama oli bisi tumas blong lukaot long ol nid blong ol narafala man long saed blong speret, mo maet oli fogetem ol nid blong prapa famle blong olgeta. No maet ol papa mama we oli wok strong bitim mak, oli askem ol pikinini blong olgeta blong mekem moa samting i bitim we oli naf blong mekem. (Efesas 6:4; Kolosi 3:21) Samfala pikinini we oli no naf blong kasem ol mak we oli hae tumas olsem, oli folem wan dabol laef. Wan papa no mama we i no mekem i strong tumas, bambae i tingbaot ol samting we famle blong hem oli naf blong mekem, mo bambae hem i jenisim sam samting blong mekem i stret long olgeta.—Skelem wetem Jenesis 33:12-14.
Fasin blong wok strong bitim mak i save mekem se yumi no toktok long kaen mo waes fasin, yumi no kasem save long trabol blong narafala, mo yumi no soemaot filing long narafala, hemia ol fasin we yumi nidim tumas taem yumi joen wetem ol narafala man. Maet wan man i wokhad blong mekem wok blong Kingdom i gohedgud. Be, long semtaem we hem i wok strong bitim mak, maet hem i mekem plante man oli harem nogud. Pol i talem se: “Sipos mi gat paoa blong talemaot ol tok we God i givim, be mi no laekem ol man, bambae mi olsem nating. Mo sipos mi kasem ol save blong man, mo mi save mining blong ol tok ya tu we God i haedem, be mi no laekem ol man, bambae mi olsem samting nating. Mo sipos mi bilif strong long God we i naf blong mi save seftem ol bigfala hil, be mi no laekem ol man, bambae mi olsem nating nomo. Sipos mi givim olting blong mi oli go nating long ol puaman, mo mi letem ol enemi blong mi oli bonem mi long faea from we mi man blong Kraes, be mi no laekem ol man, bambae mi no winim wan samting nating.”—1 Korin 13:2, 3.
God i Laekem Moa Ol Man We Tingting Blong Olgeta i Stap Daon
Yumi ol Kristin man, yumi nidim blong luksave nogud fasin ya blong tingbaot yumi wan olsem we yumi stret man, bifo we fasin ya i stat kamaot long yumi. Yumi mas stap longwe long fasin ya we yumi ting se yumi gud moa long ol narafala, fasin blong jajem narafala, mo fasin blong wok strong bitim mak we i stanap long waes blong man nomo.
Taem yumi stap “lukaot” blong no folem ol fasin blong ol Farisi, i moa gud we yumi lukluk long ol slak fasin mo rong tingting blong yumi wan, bitim we yumi jajem ol narafala se oli stap ting se oli stret man. I tru se Jisas i jajem ol Farisi mo i talem se oli “pikinini blong snek” we oli stret blong kasem panis blong olwe. Be Jisas i naf blong luksave tingting we i stap long hat blong ol man. Yumi no naf blong mekem olsem.—Matyu 23:33.
I gud yumi traehad blong folem stret fasin blong God, i no blong yumi. (Matyu 6:33) Long taem ya nomo, Jeova i save glad long yumi. Baebol i givim advaes ya se: “Yufala i mas mekem tingting blong yufala i stap daon. Nao long fasin ya, yufala i save givhan gud long yufala. Baebol i talem se ‘God i agensem olgeta we oli flas, be i stap givhan long gladhat blong hem, long olgeta we tingting blong olgeta i stap daon.’ ”—1 Pita 5:5.