Tiokratik Fasin Blong Lidim Wok Long Kristin Taem
“God i haremgud blong . . . [mekem] olgeta samting long heven mo long wol bambae oli kam joen long Kraes.”—EFESAS 1:9, 10.
1, 2. (a) ?Olsem wanem wok blong hivimap “olgeta samting long heven” i gohed, stat long 33 K.T.? (b) ?Stat long 1914, olsem wanem ol tabu Kristin oli bin soemaot semkaen tingting olsem Moses mo Elaeja?
Fasin ya blong hivimap “olgeta samting long heven,” i stat long 33 K.T., taem “Isrel blong God” i bon. (Galesia 6:16; Aesea 43:10; 1 Pita 2:9, 10) Afta long 100 K.T., wok blong hivimap olgeta ya i godaon, from we Setan i sakem sid blong ol “rabis gras” blong apostasia long medel blong ol trufala Kristin (we Jisas i kolem olgeta se “wit”). Be kolosap long “taem blong en,” trufala Isrel blong God i stanap bakegen. Mo long 1919, oli kasem wok blong lukaot long olting blong Jisas.b—Matyu 13:24-30, 36-43; 24:45-47; Daniel 12:4.
2 Long taem blong Faswan Bigfala Faet Blong Wol, ol tabu Kristin oli mekem ol bigbigfala wok, sem mak olsem Moses mo Elaeja i bin mekem.c (Revelesen 11:5, 6) Stat long 1919 kasem naoia, oli talemaot gud nyus long wol ya we i agensem olgeta, mo oli mekem wetem fasin no fraet olsem Elaeja i mekem bifo. (Matyu 24:9-14) Stat long 1922, oli talemaot ol jajmen blong Jeova long olgeta man, long sem fasin we Moses i bin karem ol panis blong God oli go long Ijip bifo. (Revelesen 15:1; 16:2-17) Tede, ol tabu Kristin ya we oli stap yet long wol ya, oli olsem stampa blong nyufala wol kampani blong ol Wetnes blong Jeova.
Hed Kampani i Wok
3. ?Wanem ol samting we oli soemaot se faswan Kristin kongregesen i rili folem wan gudfala plan?
3 Stat long taem we Kristin kongregesen i jes stanap kam kasem naoia, ol man blong Jisas we tabu speret i makemaot olgeta, oli folem wan plan blong wok. Taem namba blong ol disaepol i stap kam antap, oli stanemap ol wanwan kongregesen, mo putumap ol elda. (Taetas 1:5) Afta long 33 K.T., ol 12 aposol oli wok wanples olsem wan hed kampani, we i lidim wok. Olsemia nao, oli lidim wok ya blong givim wetnes wetem fasin no fraet. (Ol Wok 4:33, 35, 37; 5:18, 29) Oli lukaot long wok blong seremaot kakae i go long ol man we oli gat nid. Oli sanem Pita mo Jon i go long Sameria folem ripot se i gat sam man we oli intres long trutok longwe. (Ol Wok 6:1-6; 8:6-8, 14-17) Banabas i tekem Pol i go long olgeta blong soemaot long olgeta se Pol i no moa man blong kilim ol Kristin, be naoia hem i folem Jisas. (Ol Wok 9:27; Galesia 1:18, 19) Mo afta we Pita i prij long Konilyas mo olgeta long haos blong hem, hem i gobak long Jerusalem nao i eksplenem long ol aposol mo sam narafala brata blong Judia, olsem wanem tabu speret i bin soemaot samting we God i wantem long saed blong bisnes ya.—Ol Wok 11:1-18.
4. ?Olsem wanem ol man oli traem kilim Pita i ded, be wanem i sevem laef blong hem?
4 Biaen, hed kampani i fesem bigfala hadtaem. Pita i go kalabus, mo hem i laef nomo from we wan enjel i kam sevem hem. (Ol Wok 12:3-11) Nao blong fastaem, wan we i no memba blong ol 12 aposol, i givhan blong lidim wok long Jerusalem. Taem Pita i aot long kalabus, hem i talem long wan grup blong man long haos blong mama blong Jon Mak, i se: “Yufala i mas talemaot store ya long Jemes [haf brata blong Jisas], mo long ol narafala brata ya blong yumi.”—Ol Wok 12:17.
5. ?Olsem wanem hed kampani i jenis afta we ol man oli kilim Jemes i ded?
5 Bifo finis, Judas Iskariot, gyaman aposol ya, i kilim hem wan i ded. Smoltaem biaen long samting ya, oli luksave se ‘wan narafala man i mas holem wok blong hem.’ Wok blong hem olsem wan aposol i mas go long wan man we i bin wokbaot wetem Jisas taem hem i mekem wok blong hem long wol, mo we i stap long taem ya we Jisas i ded mo i laef bakegen. Be, taem ol man oli kilim i ded Jemes, brata blong Jon, oli no jusum wan narafala blong tekem ples blong hem olsem wan long ol 12 aposol ya. (Ol Wok 1:20-26; 12:1, 2) Nating se i olsem, nekiswan taem we Baebol i tokbaot hed kampani, hem i bigwan moa. Taem rao i kamaot long saed blong ol man we oli no man Jyu we oli folem Jisas, se bambae oli mas folem Loa blong Moses no nogat, oli karem bisnes ya i go long “ol aposol mo elda [long Jerusalem],” blong mekem wan disisen. (Ol Wok 15:2, 6, 20, 22, 23; 16:4) ?From wanem i gat “ol elda” long hed kampani naoia? Baebol i no talem, be i klia se rod ya i givhan bigwan. Taem Jemes i ded mo Pita i go kalabus, samting ya i soemaot se maet wan dei ol man oli sakem olgeta aposol evriwan long kalabus no kilim olgeta oli ded. Sipos samting olsem i hapen, ol narafala elda we oli nafgud, mo we oli savegud long ol wok blong hed kampani, bambae oli gohed blong lidim wok folem gudfala plan.
6. ?Olsem wanem hed kampani i gohed blong mekem wok blong hem long Jerusalem, nating se ol faswan memba blong hem oli no moa stap long taon ya?
6 Taem Pol i kam long Jerusalem samwe long yia 56 K.T., hem i mekem ripot long Jemes, mo Baebol i talem se, “ol elda tu oli stap.” (Ol Wok 21:18) ?From wanem i no talem se ol aposol oli stap long miting ya? Bakegen, Baebol i no talem risen blong samting ya. Be biaen, wan man blong raetem histri, nem blong hem Eusebius, i mekem ripot se, samtaem bifo long yia 66 K.T., “ol aposol we oli laef i stap yet, oli stap long denja oltaem from ol man we oli wantem kilim olgeta i ded. From samting ya, oli mas aot long Judia, oli ronwe. Be, blong talemaot mesej blong olgeta, oli wokbaot i go long evri kantri, long paoa blong Kraes.” (Eusebius, Buk 3, 5, v. 2) I tru se, ol tok blong Eusebius oli no haf blong Baebol we i kamaot long God, be oli laenapgud wetem samting we Baebol i talem. Eksampel, long yia 62 K.T., Pita i stap long Babilon—farawe long Jerusalem. (1 Pita 5:13) Nating se i olsem, long 56 K.T., mo ating go kasem 66 K.T., i klia se i gat wan hed kampani i stap wok long Jerusalem.
Fasin Blong Lidim Wok Long Taem Blong Yumi
7. Taem yumi skelem hed kampani blong faswan handred yia wetem taem blong yumi, ?wanem samting i defren olgeta long saed blong Hed Kampani tede?
7 Stat long 33 K.T. go kasem bigfala trabol we i spolem Jerusalem, i klia se i gat ol Kristin man Jyu nomo long hed kampani. Taem Pol i mekem visit blong hem long Jerusalem long 56 K.T., hem i faenemaot se plante Kristin man Jyu oli strong yet blong “holem Loa blong Moses,” nating se oli “bilif finis long Jisas Kraes.”d (Jemes 2:1; Ol Wok 21:20-25) Ating i hadwok long ol man Jyu ya blong tingbaot wan man we i no man Jyu, olsem wan memba blong hed kampani. Be, long taem blong yumi, grup ya i jenis bakegen. Tede, olgeta memba blong hem evriwan oli ol Kristin we oli no man Jyu, we tabu speret i makemaot olgeta. Mo Jeova i blesem bigwan wok blong olgeta blong lidim ol man blong hem.—Efesas 2:11-15.
8, 9. ?Wanem sam samting we oli jenis long saed blong Hed Kampani long taem blong yumi?
8 Stat long 1884, taem Watch Tower Bible and Tract Society blong Pennsylvania i stanap, kam kasem 1972, presiden blong Sosaeti nao hem i mekem bighaf blong wok blong lidim ogenaesesen blong Jeova. Hed kampani i wok moa wetem komiti blong ol daerekta blong Sosaeti. Ol blesing we oli kamaot long ol yia ya, oli pruvum se Jeova i agri wetem plan ya. Stat long 1972 kasem 1975, Hed Kampani i kam bigwan moa, ale i gat 18 memba blong hem. Plan we kampani ya i folem i kam kolosap moa long plan blong faswan handred yia, taem oli joen moa long wok blong lidim ogenaesesen mo mekem ol disisen. Insaed long kampani ya we i kam bigwan moa, i gat sam daerekta blong Watch Tower Bible and Tract Society blong Pennsylvania.
9 Afta 1975, sam long ol 18 memba blong hed kampani ya oli ded. Oli winim wol ya finis, ale oli go ‘sidaon wetem Jisas long jea blong hem long heven.’ (Revelesen 3:21) From samting ya mo sam narafala risen bakegen, naoia Hed kampani i gat ten memba blong hem, wan long olgeta i jes kam joen long 1994. Bighaf blong olgeta, oli olfala finis. Be, ol tabu brata ya oli kasem bigfala help blong mekem ol hevi wok we oli mas mekem. ?Oli kasem help ya long weples? Sipos yumi lukluk smol long ol samting we oli kamaot long ol man blong God long taem blong yumi, bambae yumi kasem ansa blong kwestin ya.
Isrel Blong God i Kasem Help
10. ?Hu ya i joen wetem ol tabu man long wok blong Jeova long ol las dei ya, mo olsem wanem ol profet tok oli bin talemaot samting ya?
10 Long yia 1884, kolosap olgeta evriwan we oli joen wetem Isrel blong God, oli ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Be, sloslou, wan narafala grup i kamaot. Long 1935, oli luksave se grup ya hem i “bigfala kampani” we Revelesen japta 7 i tokbaot. Olgeta ya we oli gat hop blong laef long wol ya, oli ‘olgeta samting long wol ya.’ Stampa tingting blong Jeova i blong mekem olgeta oli kam joen wanples long Kraes. (Efesas 1:10) Olgeta ya oli ol “narafala sipsip” we Jisas i tokbaot long parabol blong hem long saed blong ol yad blong sipsip. (Jon 10:16) Stat long 1935, fulap narafala sipsip oli kam joen long ogenaesesen blong Jeova. Oli spid “i kam olsem klaod, mo olsem ol sotleg we oli stap flae i go long haos blong olgeta.” (Aesea 60:8) From we namba blong bigfala kampani i stap kam antap moa, mo namba blong ol tabu Kristin i stap godaon taem wanwan blong olgeta oli ded, sam long ol narafala sipsip we oli nafgud, oli karem moa Kristin wok. ?Long wanem rod?
11. ?Wanem sam blesing we fastaem ol tabu Kristin nomo oli bin kasem, we naoia oli go long ol narafala sipsip tu?
11 Long olgeta yia we oli pas finis, “tabu nesen” blong God i gat wan spesel wok blong mekem, hemia blong talemaot ol nambawan fasin blong Jeova. Pol i tokbaot samting ya olsem wan sakrifaes long haos prea. Mo Jisas i givim oda long olgeta we bambae oli kam “ol pris blong king,” se oli mas prij long ol man mo tijim olgeta. (Eksodas 19:5, 6; 1 Pita 2:4, 9; Matyu 24:14; 28:19, 20; Hibrus 13:15, 16) Be, Wajtaoa blong Ogis 1, 1932, i mekem spesel toktok blong pulum grup we i olsem Jonadab bifo, blong olgeta tu oli joen long wok ya. Long taem ya, plante long ol narafala sipsip ya oli mekem olsem finis. Tede, ol narafala sipsip nao oli mekem bighaf blong wok blong prij. Hemia i olsem wan impoten haf blong ‘wosip we oli mekem long dei mo long naet insaed long haos blong God.’ (Revelesen 7:15) Long sem fasin, long ol faswan yia we ol man blong Jeova oli wok long taem blong yumi, olgeta elda long kongregesen oli ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Oli olsem ol “sta” long raethan blong Jisas Kraes. (Revelesen 1:16, 20) Be Wajtaoa blong Mei 1, 1937, i talemaot se sam narafala sipsip we oli nafgud, oli save kam ol man blong lukaot long ol kongregesen (ol presiden elda). Nating se i gat sam man we tabu speret i makemaot olgeta oli stap yet, be ol narafala sipsip oli save tekem wok ya sipos ol tabu Kristin ya oli no moa save mekem. Tede, kolosap olgeta elda long ol kongregesen, oli ol narafala sipsip.
12. ?Wanem sam eksampel long Baebol we oli soemaot se i stret we sam narafala sipsip we oli nafgud oli kasem sam impoten wok insaed long ogenaesesen?
12 ?I stret blong givim ol bigfala impoten wok ya long ol narafala sipsip? Yes. Hemia i stret folem samting we i hapen long taem bifo. Samfala proselaet blong ol narafala kantri (ol strenja), oli gat sam bigfala impoten wok tu blong mekem long Isrel bifo. (2 Samuel 23:37, 39; Jeremaea 38:7-9) Afta we ol man Isrel oli aot long kalabus long Babilon, sam Netinim (olgeta we oli no man Isrel be oli wok long haos prea), oli kasem blesing blong mekem sam wok long haos prea we bifo ol Livaet nomo oli mekem. (Esra 8:15-20; Nehemaea 7:60) Mo tu, Moses, we i stap wetem Jisas long vison we bodi blong Jisas i jenis, i lesin long gudfala advaes we man Midian ya, Jetro i givim long hem. Biaen, hem i askem pikinini blong Jetro, Obab, blong lidim ol man Isrel oli gotru long draeples.—Eksodas 18:5, 17-24; Namba 10:29.
13. Taem ol tabu man oli soem tingtingdaon mo letem sam wok blong olgeta i go long ol narafala sipsip we oli nafgud, ?oli folem gudfala eksampel blong hu?
13 Kolosap long en blong ol 40 yia long draeples, Moses i save se bambae hem i no go insaed long Promes Lan. Ale, hem i prea long Jeova blong stanemap wan narafala man blong tekem ples blong hem. (Namba 27:15-17) Jeova i talem long hem blong putumap Josua long fored blong olgeta man. Moses i mekem olsem, nating se hem i strong yet long bodi blong hem, mo hem i no stop yet blong mekem wok long Isrel. (Dutronome 3:28; 34:5-7, 9) Ol tabu Kristin tede oli gat semkaen tingtingdaon olsemia. Oli putum finis, plante bigfala wok, i go long han blong sam narafala sipsip we oli nafgud.
14. ?Wanem ol profet tok we oli soemaot se ol narafala sipsip bambae oli kasem moa wok blong lidim ogenaesesen?
14 Ol profet tok oli soemaot tu se bambae ol narafala sipsip oli kasem moa wok blong lidim ogenaesesen ya. Sekaraea i talemaot se man Filistia we i no blong Isrel, bambae i kam “olsem wan jif long Juda.” (Sekaraea 9:6, 7) Ol jif oli olsem ol lida blong ol man. Taswe, Sekaraea i stap talem se wan man we bifo hem i enemi blong Isrel, bambae i folem trufala wosip, nao bambae hem i kam olsem wan lida long Promes Lan. Mo tu, taem Jeova i toktok long Isrel blong God, hem i se: “Ol strenja bambae oli stanap, mo bambae oli lukaot long ol kampani blong sipsip blong yufala. Mo ol man blong narafala kantri bambae oli wokem garen blong yufala, mo bambae oli lukaot long ol rop blong yufala we yufala i stap mekem waen long frut blong hem. Mo long saed blong yufala, bambae oli singaotem yufala se ol pris blong Jeova. Bambae oli save talem se yufala i minista blong God blong yumi.” (Aesea 61:5, 6) Ol “strenja” mo “ol man blong narafala kantri,” hemia ol narafala sipsip. Olgeta ya oli kasem sam impoten wok finis, mo bambae oli save karem moa wok long fyuja. Hemia i stret, from we sloslou, ol tabu Kristin we oli olfala finis, oli stap lus long ded. Oli go long heven blong mekem wok blong ol “pris blong Jeova” fulwan, we oli stap raon long bigfala jea blong Jeova, olsem ol ‘minista blong God blong yumi.’—1 Korin 15:50-57; Revelesen 4:4, 9-11; 5:9, 10.
“Ol Man We Bambae Oli Bon Biaen”
15. Long taem ya blong en, ?weswan grup blong ol Kristin oli kam “olfala” finis, mo weswan grup oli ‘ol man we bambae oli bon biaen long olgeta’?
15 Smol grup blong ol tabu Kristin we oli stap yet long wol, oli wantem tumas blong trenem ol narafala sipsip blong karem moa wok. Ol Sam 71:18 i talem se: “Naoia we mi mi olfala, hea blong mi i waet, plis yu no lego mi, yu stap wetem mi taem mi stap talemaot yu long ol man we bambae oli bon biaen long mi se yu yu strong, paoa blong yu i bigfala.” Wajtaoa blong Desemba 15, 1948, i tokbaot vas ya, mo i joenem wetem grup blong ol tabu Kristin we oli olfala finis. Hem i gohed blong talem se, ol tabu Kristin ya oli glad blong “tingbaot fyuja we ol profet tok blong Baebol oli tokbaot, mo luk ol man we bambae oli bon biaen long olgeta ya.” ?Oli stap tokbaot hu? Wajtaoa ya i talem se: “Jisas i tokbaot ol man ya olsem ol ‘narafala sipsip’ blong hem.” “Ol man we bambae oli bon biaen,” i minim ol man we bambae oli laef long wol aninit long nyufala fasin blong lidim ol man, we Kingdom blong heven bambae i rul antap long hem.
16. ?‘Ol man we oli bon biaen long olgeta’ oli stap tingting wetem glad long wanem blesing long fyuja?
16 Baebol i no talemaot klia, wetaem stret bambae ol tabu Kristin oli lego ol brata ‘we oli bon biaen long olgeta,’ mo go antap blong kasem paoa wetem Jisas Kraes long heven. Be ol tabu man ya oli sua se taem ya i kolosap. Ol samting we Jisas i talemaot long bigfala profet tok blong hem long saed blong “taem blong en” oli stap kamtru finis, long ol yia stat long 1914 kam kasem naoia. Hemia i soemaot klia se taem blong spolem wol ya i kolosap. (Daniel 12:4; Matyu 24:3-14; Mak 13:4-20; Luk 21:7-24) I no longtaem, bambae Jeova i mekem wan nyufala wol. Long ples ya, ‘ol man we oli bon biaen,’ bambae oli ‘kasem ol blesing blong kingdom [long wol ya], we hem i rerem blong olgeta stat long taem ya we hem i wokem wol finis.’ (Matyu 25:34) Oli glad tumas blong tingbaot taem ya we Paradaes bambae i kamtru bakegen, mo taem ya we plante milyan dedman bambae oli girap bakegen long Hades. (Revelesen 20:13) ?Bambae i gat sam tabu man i stap yet long wol blong welkamem olgeta ya we oli laef bakegen long ded? Long yia 1925, Wajtaoa blong Mei 1 i talem se: “Yumi no mas talemaot prapa tingting blong yumi long saed blong ol samting we God bambae i mekem mo i no mekem. . . . [Be] yumi bilif se ol memba blong Jyos [ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta], bambae oli kasem paoa long heven bifo we ol olfala man blong God [ol wetnes we oli laef bifo Kraes] oli laef bakegen long ded.” Long sem fasin, Wajtaoa blong Septemba 1, 1989, i tokbaot sipos sam tabu man ya bambae oli stap blong welkamem olgeta we bambae oli laef bakegen. Hem tu i se: “Bambae oli no nidim blong stap long taem ya.”e
17. ?Wanem ol nambawan blesing we ol tabu man, olsem wan grup, bambae oli kasem wetem King Jisas Kraes we i sidaon long jea blong hem?
17 Tru ya, yumi no save wanem samting bambae i hapen long ol Kristin wanwan we tabu speret i makemaot olgeta. Be from we Moses mo Elaeja tufala i stap wetem Jisas long vison ya we bodi blong hem i jenis, samting ya i soemaot se ol tabu Kristin we oli laef bakegen finis, oli mas stap wetem Jisas taem hem i kam wetem bigfala paoa, blong “givim pei long evri man, stret long ol wok we olgeta oli mekem.” Hemia taem we hem i jajem ol man mo mekem jajmen blong hem i kamtru long olgeta. Mo tu, yumi no fogetem promes blong Jisas se ol tabu Kristin we oli ‘win long faet blong olgeta,’ bambae oli joen wetem hem long Amageden, blong ‘rul long olgeta nesen wetem wokingstik we i olsem wan aean.’ Taem Jisas bambae i kam wetem bigfala paoa, bambae oli sidaon wetem hem ‘blong jajem ol twelef laen blong Isrel.’ Bambae oli joen wetem Jisas, blong “kilimdaon Setan olgeta mo purumbut long hem.”—Matyu 16:27 kasem 17:9; 19:28; Revelesen 2:26, 27; 16:14, 16; Rom 16:20; Jenesis 3:15; Ol Sam 2:9; 2 Tesalonaeka 1:9, 10.
18. (a) ?Olsem wanem long wok blong hivimap ‘olgeta samting long heven oli kam joen long Kraes’? (b) ?Yumi save talem wanem long saed blong wok ya blong hivimap ‘olgeta samting blong wol ya oli kam joen long Kraes’?
18 Folem fasin blong Jeova blong lidim ol samting, sloslou hem i stap ‘karem olgeta samting oli kam joen long Kraes.’ Long saed blong “olgeta samting long heven,” kolosap nao stampa tingting blong hem i kamtru fulwan. Taem ya we bambae Jisas i joen wetem ol 144,000 long heven blong mekem ‘mared blong Smol Sipsip,’ hem i kolosap. Taswe, plante moa brata blong ol narafala sipsip we oli stap folem trufala bilif longtaem finis, mo we oli bigman long saed blong speret, naoia oli kasem plante moa impoten wok, blong givhan long ol tabu brata blong olgeta. Olgeta ya oli olsem ‘ol samting blong wol ya.’ !Yumi laef long wan taem we i nambawan tumas! !Yumi glad tumas blong luk olsem wanem stampa tingting blong Jeova i stap kamtru! (Efesas 1:9, 10; 3:10-12; Revelesen 14:1; 19:7, 9) Mo ol narafala sipsip tu oli glad tumas blong givhan long ol tabu brata blong olgeta. !Tufala grup ya oli wok tugeta olsem “wan kampani nomo,” aninit long “wan man nomo blong lukaot long olgeta” we oli obei long hem, hemia King, Jisas Kraes! !Oli karem bigfala ona i kam long Haefala King blong heven mo wol, Jeova God!—Jon 10:16; Filipae 2:9-11.
[Ol futnot]
a Fasin blong lego trufala wosip mo agensem hem.
b Lukluk Wajtaoa blong 1981, (Engglis, Ogis 1; Franis, Novemba 1) pej 16-26.
c Eksampel, stat long 1914, oli soemaot “Foto-Drama Blong Ol Samting We God i Wokem” long plante ples long ol kantri blong Wes, mo fulap man oli kam lukluk. Hem i wan kaen sinema, we oli soem ol pija mo man i toktok blong eksplenem olgeta.
d Blong faenemaot sam risen we maet oli pusum samfala Kristin man Jyu blong gohed blong holem Loa, lukluk Insight on the Scriptures, we Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., i wokem, Buk 2, pej 1163 mo 1164.
e Lukluk Wajtaoa (Engglis mo Franis), Ogis 15, 1990, pej 30 mo 31; Desemba 15, 1990, pej 30.
?Yu Yu Save Eksplenem?
◻ ?Olsem wanem ogenaesesen blong God i gohed bigwan long faswan handred yia?
◻ ?Olsem wanem Hed Kampani blong ol Wetnes blong Jeova i jenis long taem blong yumi?
◻ ?Wanem ol vas blong Baebol we oli soemaot se i stret we ol narafala sipsip tu oli kasem wok blong lidim ogenaesesen blong Jeova?
◻ ?Olsem wanem “olgeta samting long heven” mo “long wol” oli kam joen long Kraes?
[Tok blong pija long pej 16]
Afta we ol faswan memba blong hed kampani oli no moa stap long Jerusalem, grup ya i gohed blong wok long ples ya
[Tok blong pija long pej 18]
Ol tabu Kristin we oli bigman long saed blong speret oli karem plante blesing i kam long ol man blong Jeova
C. T. Russell 1884-1916
J. F. Rutherford 1916-1942
N. H. Knorr 1942-1977
F. W. Franz 1977-1992
M. G. Henschel 1992-