Plante Moa Blesing From Nyufala Kontrak

‘Kontrak blong God we Jisas i tekem i kamtru long ol man, hem i moagud, i winim kontrak ya bifo.’​—HIBRUS 8:6.

1. ?Hu ya ‘laen blong woman’ we God i mekem promes blong hem long Iden, mo olsem wanem laen ya i kasem ‘kil long bak blong leg blong hem’?

AFTA we Adam moIv isin, Jeova i talemaot jajmen blong hem agensem man we i gyaman long Iv, Setan. Hem i se: “Bambae mi mi mekem we yu mo woman ya, yutufala i enemi blong yutufala, mo laen blong yu mo laen blong hem, tufala i enemi blong tufala. Hem bambae i kilim hed blong yu, mo yu bambae yu givim kil long bak blong leg blong hem.” (Jenesis 3:15, NW) Laen ya we Jeova i bin mekem promes blong hem long Iden, i kamtru taem Jisas i tekem baptaes long Jodan Reva long 29 K.T. Taem hem i ded long pos long 33 K.T., wan haf blong olfala profet tok ya i kamtru. Setan i ‘givim kil long bak blong leg’ blong Laen ya.

2. Folem ol tok blong Jisas, ?olsem wanem ded blong hem bambae i karem blesing i kam long olgeta man?

² Nating se kil ya i soa bitim mak, yumi glad tumas we i no stap blong olwe. Jisas i laef bakegen olsem wan speret man we i no save ded bakegen samtaem, nao hem i go antap long heven blong joen wetem Papa blong hem. Long ples ya, hem i givim praes blong blad blong hem olsem ‘wan ransom blong pem rod blong plante man oli gofri.’ Taswe, prapa tok blong hem i kamtru se: “Mi, mi Pikinini blong Man, bambae ol man oli leftemap mi, blong olgeta we oli bilif long mi bambae oli save kasem laef we i no save finis. God i laekem tumas ol man long wol, nao hem i givim mi, mi stret Pikinini blong hem, mi wan nomo we hem i gat, blong olgeta man we oli bilif long mi bambae oli no save lus, oli gat laef we i no save finis.” (Matyu 20:28; Jon 3:​14-​16; Hibrus 9:​12-​14) Nyufala kontrak i mekem wan impoten wok blong givhan long profet tok ya blong Jisas blong kamtru.

Nyufala Kontrak

3. ?Wetaem ol man oli luk wan samting blong soem se nyufala kontrak i stap wok?

³ Smoltaem bifo we Jisas i ded, hem i talem long ol man blong hem se blad blong hem we bambae i ron, hem i ‘blad blong [nyufala] kontrak.’ (Matyu 26:28; Luk 22:20) Ten dei afta we hem i go antap long heven, ol man oli luk se nyufala kontrak ya i stap wok, taem tabu speret i kamdaon long samwe 120 disaepol we oli hivap long wan rum long Jerusalem. (Ol Wok 1:​15; 2:​1-4) Taem ol 120 disaepol ya oli joen long nyufala kontrak ya, samting ya i soemaot se “olfala” kontrak, hemia kontrak blong Loa, i lus.​—Hibrus 8:​13.

4. ?I stret blong talem se olfala kontrak i nogud? Eksplenem.

⁴ ?Samting ya i minim se olfala kontrak i no bin mekem gudfala wok? No gat. I tru se, taem nyufala kontrak i tekem ples blong olfala kontrak ya, ol prapa man Isrel oli no moa stap olsem spesel nesen blong God. (Matyu 23:38) Be, samting ya i kamaot from we Isrel i no obei long God, mo from we oli sakemaot Man we Jeova i Jusumaot. (Eksodas 19:5; Ol Wok 2:​22, 23) Be, bifo we Loa i lus, hem i mekem wan bigfala wok. Blong plante handred yia, Loa ya i mekem rod blong ol man oli save fren moa wetem God. Mo tu, Loa ya i lukaotgud long ol man blong oli no joen long ol gyaman skul. Samhaf blong Loa ya oli olsem pija blong sam samting long nyufala kontrak. Wetem ol sakrifaes we ol man oli mas mekem bakegen mo bakegen, Loa i soemaot se ol man oli rili nidim wan samting blong sevem olgeta long sin mo ded. Yes, Loa i wan ‘tija we i lidim ol man oli go long Kraes.’ (Galesia 3:​19, 24; Rom 3:​20; 4:​15; 5:​12; Hibrus 10:​1, 2) Be, ol blesing we God i promes long Ebraham, bambae oli kamtru fulwan from nyufala kontrak nomo.

Ol Nesen Oli Kasem Blesing From Laen Blong Ebraham

5, 6. Taem kontrak blong Ebraham i kamtru long saed blong speret, ?hu ya Laen blong Ebraham, mo weswan nesen i faswan blong kasem blesing from Laen ya?

⁵ Jeova i promes long Ebraham se: “From laen blong yu, olgeta nesen blong wol bambae oli kasem blesing.” (Jenesis 22:​18, NW) Aninit long olfala kontrak, plante man blong ol narafala kantri, we tingting blong olgeta i stap daon, oli kasem blesing from we oli kampani wetem laen blong Ebraham, hemia nesen blong Isrel. Be, bigfala mining blong Laen blong Ebraham long saed blong speret, hemia wan man nomo we i stretgud olgeta. Pol i eksplenem samting ya, i se: “God i mekem promes blong hem long Ebraham, mo long laen blong hem. Tok ya i no talem se ‘mo long ol man blong laen blong hem,’ we i min olsem plante man. Hem i talem se ‘mo long wan man blong laen blong hem,’ we i min se wan man nomo, we i Kraes.”​—Galesia 3:16.

⁶ Yes, Jisas nao i Laen blong Ebraham. Hem i givim wan blesing long ol nesen, we i bigwan moa olgeta, i bitim enikaen blesing we ol prapa man Isrel oli save kasem. Mo Isrel nao i faswan nesen blong kasem blesing ya. Smoltaem afta long Pentekos 33 K.T., aposol Pita i talem long wan grup blong ol man Jyu, i se: ‘Yufala i pikinini blong ol profet blong God bifo. Mo kontrak we God i mekem wetem ol olfala blong yufala bifo, i blong yufala. Tok we God i givim long Ebraham, i talem se “From laen blong yu, olgeta nesen blong wol bambae oli kasem blesing.” Long fasin ya, God i jusumaot man blong wok blong hem, mo i sanem hem i kam long yufala fastaem, blong hem i blesem yufala. Yes, hem i kam blong pulum yufala blong tanem tingting blong yufala from ol rabis fasin blong yufala.’​—Ol Wok 3:​25, 26.

7. ?Hu ya ol nesen we oli kasem blesing from Jisas, Laen ya blong Ebraham?

⁷ I no longtaem biaen, blesing ya i goaot long ol man Sameria tu, mo biaen bakegen, long ol man blong ol narafala nesen. (Ol Wok 8:​14-​17; 10:34-​48) Raonabaot long yia 50 no 52 K.T., Pol i raet i go long ol Kristin longGalesia, Esia Maena, i se: ‘Baebol i talem finis we bambae God i save mekem ol hiten man oli kam stret man long fes blong hem, from we oli bilif long hem. Ale, hem i talemaot gud nyus ya long Ebraham, i se “From laen blong yu, olgeta nesen blong wol bambae oli kasem blesing.” Nao God i stap blesem olgeta we oli stap bilif long hem, olsem we i mekem long Ebraham bifo, we i bilif long hem.’ (Galesia 3:8, 9; Jenesis 12:⁠3) Nating se plante Kristin longGalesiaoli ‘hiten man’ fastaem, Jisas i givim blesing long olgeta from we oli gat bilif. ?Long wanem fasin hem i blesem olgeta?

8. ?Ol Kristin long taem blong Pol oli kasem wanem blesing from Laen blong Ebraham, mo wanem fulnamba blong ol man we oli kasem blesing ya?

⁸ Nomata wanem laen ol Kristin longGalesiaoli kamaot long hem, Pol i talem long olgeta se: ‘Sipos yufala i blong Kraes, ale, yufala i olsem laen blong Ebraham. Bambae yufala i save kasem ol samting ya we God i promes finis blong givim long laen blong hem.’ (Galesia 3:​29) Long saed blong ol manGalesiaya, blesing we oli kasem from Laen blong Ebraham, hemia se oli save joen long nyufala kontrak ya, mo tu, oli save rul wetem Jisas long heven. Long rod ya, oli joen wetem Jisas long laen ya blong Ebraham. Yumi no save stret namba blong ol prapa man Isrel bifo. Yumi save nomo se oli fulap tumas olsem “sanbij kolosap long solwora.” (1 King 4:​20) Be, yumi save stret namba blong ol man we oli joen wetem Jisas long laen ya long saed blong speret​—hemia 144,000. (Revelesen 7:4; 14:1) Ol 144,000 man ya oli kamaot long ‘olgeta laen, olgeta lanwis, olgeta kantri, mo olgeta kala’ blong wol, mo oli joen blong mekem ol blesing blong kontrak blong Ebraham oli kamtru long ol narafala man blong wol.​—Revelesen 5:9.

Wan Profet Tok i Kamtru

9. ?Long wanem fasin ol man we oli joen long nyufala kontrak oli gat loa blong Jeova insaed long olgeta?

⁹ Taem Jeremaea i talemaot nyufala kontrak, hem i raetem se: “Jeova i talem se: ‘Hemia nao kontrak ya we bambae mi mi mekem wetem ol man Isrel taem ol dei ya oli finis. Bambae mi mi putum loa blong mi insaed long olgeta, bambae mi raetem loa ya long hat blong olgeta.’ ” (Jeremaea 31:33) Wan fasin we i makemaot olgeta we oli joen long nyufala kontrak ya, hemia lav we i pusum olgeta blong mekem wok blong Jeova. (Jon 13:35; Hibrus 1:9) Jeova i raetem loa blong hem long hat blong olgeta, mo oli wantem tumas blong mekem wok blong hem. I tru, sam man Isrel blong bifo, we oli gat strong bilif, oli laekem loa blong Jeova tumas. (Ol Sam 119:97) Be plante blong olgeta oli no gat fasin ya. Nating se i olsem, ol man ya oli gohed blong joen wetem nesen ya. Be, long saed blong nyufala kontrak, man i no save gohed blong joen long hem sipos loa blong God i no stap long hat blong hem.

10, 11. ?Long wanem rod Jeova i “kam God blong olgeta” we oli stap long nyufala kontrak, mo long wanem fasin olgeta ya oli save hem?

¹⁰ Jeova i gohed blong tokbaot ol man long nyufala kontrak ya, i se: “Bambae mi mi kam God blong olgeta, mo olgeta bambae oli kam ol man blong mi.” (Jeremaea 31:33) Plante man Isrel bifo, oli wosipim ol gyaman god blong ol nesen raonabaot, be oli stap yet olsem man Isrel. Tru long nyufala kontrak, Jeova i wokem wan nesen long saed blong speret, hemia “Isrel blong God,” blong tekem ples blong ol prapa man Isrel. (Galesia 6:16; Matyu 21:43; Rom 9:​6-8) I no gat wan man we i save gohed blong stap long nyufala nesen ya long saed blong speret, sipos hem i no moa wosipim Jeova, no sipos hem i no givim wosip i go long Jeova nomo.

¹¹ Mo tu, Jeova i talem se: “Bambae olgeta evriwan oli save mi, stat long man nating i go kasem ol haeman.” (Jeremaea 31:34) Long Isrel bifo, plante man oli no lesin long Jeova nating, i olsem we oli stap talem se: “Bambae Jeova i no mekem i gud, mo bambae hem i no mekem i nogud.” (Sefanaea 1:​12) Wan man i no save gohed blong joen long Isrel blong God sipos hem i no lesin long Jeova, no sipos hem i mekem klin wosip i kam doti. (Matyu 6:​24; Kolosi 3:5) Ol man Isrel long saed blong speret oli “ol man we oli savegud God blong olgeta.” (Daniel 11:32) Oli haremgud tumas blong ‘kasem save long saed blong trufala God mo Jisas Kraes.’ (Jon 17:3) Save blong olgeta long saed blong Jisas i mekem se oli gat moa dip save long saed blong God tu, from we i no gat wan narafala man be Jisas nomo, we i “soemaot [God] long yumi.”​—Jon 1:​18; 14:​9-​11.

12, 13. (a) ?Fasin blong Jeova blong fogivim sin blong olgeta long nyufala kontrak i stanap long wanem? (b) ?Olsem wanem nyufala kontrak i moagud long olfala kontrak long saed blong fasin ya blong fogivim ol sin?

¹² Narafala promes blong Jeova se: “Bambae mi fogivim ol rong blong olgeta, mo bambae mi no moa tingbaot ol sin blong olgeta.” (Jeremaea 31:34b) I gat plante handred smosmol rul we oli raetem long Loa blong Moses, mo ol man Isrel oli mas obei long olgeta. (Dutronome 28:​1, 2, 15) Ol man we oli brekem Loa ya oli mas mekem wan sakrifaes i go long God blong tekemaot sin blong olgeta. (Levitikas 4:​1-7; 16:​1-​31) Plante man Jyu, oli bin tingting se oli save kam stret man from ol wok blong olgeta folem Loa. Be, ol Kristin oli luksave se oli no save kasem stretfasin from ol prapa wok blong olgeta. Oli no save ronwe long sin. (Rom 5:​12) Aninit long nyufala kontrak, wan man i save kam stret man long fes blong God from wan samting nomo, hemia sakrifaes blong Jisas. Be, fasin ya blong kam stret man long fes blong God, i wan presen, wan samting we God i givim nomo from gladhat blong hem. (Rom 3:​20, 23, 24) Jeova i stap askem yet long ol man blong hem, blong oli obei long hem. Pol i talem se olgeta we oli joen long nyufala kontrak, oli stap “aninit long Loa blong Kraes.”​—1 Korin 9:​21.

¹³ I gat wan sakrifaes blong tekemaot sin blong ol Kristin tu, be sakrifaes ya i sas moa i bitim olgeta sakrifaes we ol man Isrel oli mekem aninit long kontrak blong Loa. Pol i raetem se: “Evri dei, ol pris blong ol man Isrel [aninit long kontrak blong Loa] oli stap mekem ol wok blong olgeta yet, we plante taem oli stap mekem sem fasin blong kilim anamol, blong tekemaot ol sin blong ol man. Be fasin ya bambae i no save tekemaot ol sin blong ol man samtaem. Be Kraes i givim laef blong hem blong tekemaot ol sin blong ol man. Mo fasin ya we hem i mekem, we wan taem nomo hem i ded, hemia i naf blong tekemaot ol sin blong ol man, gogo i no save finis. Nao biaen hem i go sidaon long raet saed blong God.” (Hibrus 10:​11, 12) From we ol Kristin long nyufala kontrak oli soem bilif long sakrifaes blong Jisas, Jeova i luk olgeta olsem we oli stret man, oli no gat sin. From samting ya, oli nafgud blong God i makemaot olgeta wetem tabu speret blong oli kam ol pikinini blong hem. (Rom 5:⁠1; 8:​33, 34; Hibrus 10:14-​18) Nao, sipos olgeta ya oli mekem wan nogud samting from we oli sinman, oli save askem wetem fulhat blong olgeta blong Jeova i fogivim olgeta, mo tru long sakrifaes blong Jisas, Jeova bambae i fogivim olgeta. (1 Jon 2:​1, 2) Be, sipos oli wantem nomo blong gohed blong mekem sin, ale, oli no moa save stap olsem stret man long fes blong God, mo oli no moa save gat blesing ya blong joen long nyufala kontrak.​—Hibrus 2:​2, 3; 6:​4-8; 10:26-​31.

Olfala Kontrak Mo Nyuwan

14. ?Wanem kaen sakomsaes we ol man oli mas mekem aninit long kontrak blong Loa? ?aninit long nyufala kontrak?

¹⁴ Aninit long olfala kontrak, olgeta man oli mas sakomsaes. Hemia blong soemaot se oli stap aninit long Loa. (Levitikas 12:​2, 3; Galesia 5:3) Afta we Kristin kongregesena i stanap, samfala oli ting se olgeta Kristin we oli no man Jyu oli mas sakomsaes tu. Be, Tok blong God mo tabu speret i mekem ol aposol mo ol elda long Jerusalem oli luksave se oli no nidim blong mekem olsem. (Ol Wok 15:​1, 5, 28, 29) Sam yia biaen, Pol i talem se: ‘Prapa fasin blong man Isrel, hem i no samting we ol man oli save luk long ae blong olgeta. Mo prapa sakomsaes, hem i no samting blong bodi blong man nomo. Prapa fasin blong man Isrel, hem i samting we i kamaot long tingting blong man. Mo prapa sakomsaes, hem i samting blong hat blong man, we speret blong God i mekem long hem, i no wan samting we Loa ya we oli raetem finis i save mekem.’ (Rom 2:​28, 29) Long tingting blong Jeova, fasin blong sakomsaes i no moa impoten long saed blong speret, mo samting ya i sem mak long ol prapa man Jyu tu. Olgeta we oli joen long nyufala kontrak, oli mas sakomsaes long hat blong olgeta, i no long bodi. Sipos oli gat sam tingting, sam samting we oli wantem, no sam tingting we oli pusum olgeta, we oli no stret no oli doti long ae blong Jeova, ale, oli mas sakemaot ol samting ya fulwan.b Plante man tede oli pruvum long laef blong olgeta se tabu speret i gat bigfala paoa blong jenisim ol nogud tingting blong man.​—1 Korin 6:​9-​11; Galesia 5:​22-​24; Efesas 4:​22-​24.

15. ?Olsem wanem Isrel blong God i sem mak long ol prapa man Isrel long saed blong king we i rul long olgeta?

¹⁵ Aninit long kontrak blong Loa, Jeova i King blong Isrel. Biaen, hem i yusum sam man blong rul long nem blong hem long Jerusalem. (Aesea 33:22) Jeova i King blong Isrel ya blong God tu, hemia Isrel long saed blong speret. Stat long 33 K.T., hem i yusum Jisas Kraes, we i kasem “olgeta paoa . . . long heven mo long wol,” blong rul long olgeta. (Matyu 28:18; Efesas 1:​19-​23; Kolosi 1:​13, 14) Tede, Isrel blong God i luksave se Jisas i King blong Kingdom blong God long heven, we i stanap long 1914. King ya Jisas i moagud i bitim Hesekaea, Josaea, mo ol narafala king blong Isrel bifo, nating se oli ol gudfala man we oli stap tru long God.​—Hibrus 1:​8, 9; Revelesen 11:15.

16. ?Ol man we oli olsem Isrel blong God oli wanem kaen pris?

¹⁶ Isrel i no jes wan kingdom, be hem i gat ol pris tu we God i putumap olgeta. Long 33 K.T., Isrel blong God i tekem ples blong ol prapa man Isrel, mo hem i kam “wokman” blong Jeova, yes, “ol wetnes” blong hem. (Aesea 43:10) Stat long yia ya, tok we Jeova i bin talem long Isrel, long Aesea 43:21 mo Eksodas 19:​5, 6, i stret long Isrel blong God long saed long speret. Nyufala nesen ya blong God long saed blong speret, hem i stap olsem ‘wan laen we God i jusumaot, wan kampani blong ol pris blong king, wan tabu nesen, ol spesel man we oli blong God nomo.’ Nesen ya i gat wok blong ‘talemaot ol gudfala fasin blong Jeova.’ (1 Pita 2:9) Olgeta man mo woman long Isrel blong God, oli wok olsem wan grup blong ol pris. (Galesia 3:​28, 29) Olgeta ya oli olsem namba tu haf blong laen blong Ebraham, taswe oli stap talemaot se: “Yufala ol nesen i mas stap glad wetem ol man blong God.” (Dutronome 32:43) Smol namba blong ol man Isrel long saed blong speret we oli stap yet long wol ya, oli wok olsem ‘slef we i stret mo waes.’ (Matyu 24:​45-​47) Yumi mas joen mo wok wetem olgeta ya nomo, sipos yumi wantem se God i agri long tabu wok we yumi mekem.

Kingdom Blong God​—Profet Tok i Kamtru Fulwan

17. ?Ol man we oli joen long nyufala kontrak oli bon long wanem fasin?

¹⁷ Ol man Isrel we oli bon afta long 1513 B.K.T., oli joen wantaem nomo long kontrak blong Loa, taem oli bon. Ol man we Jeova i mekem nyufala kontrak wetem olgeta, olgeta ya tu oli bon long wan fasin​—⁠hemia se, oli bon long saed blong speret. Jisas i tokbaot samting ya long Farisi ya Nikodimas, i se: ‘Tru mi talem long yu, sipos man i no bon bakegen blong i kam nyufala man, bambae hem i no save go insaed long kingdom blong God.’ (Jon 3:​3) Ol 120 disaepol long Pentekos 33 K.T., oli ol faswan sinman blong kasem nyufala fasin ya blong bon bakegen. Nyufala kontrak i mekem olgeta oli kam stret man long fes blong God, nao oli kasem tabu speret olsem ‘saen blong promes ya’ se bambae oli rul olsem ol king. (Efesas 1:​14) Taem oli ‘bon long tabu speret,’ i olsem we God i adoptem olgeta blong oli kam ol pikinini blong hem. Samting ya i mekem se oli kam ol brata blong Jisas, ale, oli “joen long Kraes blong kasem haf long ol gudgudfala samting we God i putum olgeta oli tabu, se bambae oli blong Kraes.” (Jon 3:6; Rom 8:​16, 17) Fasin ya blong “bon bakegen” i mekem rod blong oli kasem plante nambawan blesing.

18. ?Fasin blong bon bakegen i mekem rod blong olgeta we oli joen long nyufala kontrak blong kasem wanem nambawan blesing?

¹⁸ Taem Jisas i tekem nyufala kontrak i kamtru long ol man blong hem, hem i mekem wan narafala kontrak wetem olgeta tu. Hem i se: ‘Olsem we Papa blong mi i mekem wan kontrak wetem mi, mi tu mi mekem wan kontrak wetem yufala blong wan kingdom.’ (Luk 22:​29) Kontrak ya blong kingdom i mekem rod blong bambae nambawan vison blong Daniel 7:​13, 14, 22, 27, i save kamtru. Daniel i luk “wan man we i olsem pikinini blong man.” “Olfala blong ol Dei,” hemia Jeova God, i givim paoa long man ya blong kam king. Daniel i luk se, biaen “ol tabu man tu oli kam rul long kingdom ya.” Jisas nao i “olsem pikinini blong man.” Long 1914, Jeova God i putumap hem olsem king blong Kingdom long heven. Ol disaepol we tabu speret i makemaot olgeta, oli “ol tabu man” we oli joen wetem hem long Kingdom ya. (1 Tesalonaeka 2:​12) ?Olsem wanem oli joen wetem hem?

19, 20. (a) ?Olsem wanem laswan haf blong promes blong Jeova long Ebraham, bambae i kamtru long nambawan fasin long olgeta we oli joen long nyufala kontrak? (b) ?Wanem narafala kwestin we yumi mas tingbaot?

¹⁹ Afta we ol tabu man ya oli ded, oli laef bakegen long speret bodi we i no save ded bakegen samtaem, olsem Jisas. Nao oli go wok wetem Kraes long heven, olsem ol king mo pris. (1 Korin 15:50-53; Revelesen 20:​4, 6) !Hemia i rili wan nambawan hop! “Bambae oli king, oli rul long olgeta man long wol,” i no jes long kantri blong Kenan. (Revelesen 5:​10) ?Bambae olgeta ya oli “winim ol enemi blong olgeta”? (Jenesis 22:17) Yes, bambae oli winim olgeta fulwan, taem oli luk olgeta gyaman skul, Bigfala Babilon, we i olsem wan rabis woman blong rod, i lus olgeta. Mo tu, ol tabu man ya we oli laef bakegen long ded, bambae oli winim ol enemi blong olgeta fulwan, taem oli joen wetem Jisas blong lidim ol nesen ‘wetem wan wokingstik blong aean,’ mo blong smasem hed blong Setan. Long rod ya, bambae oli joen blong mekem laswan haf blong profet tok blong Jenesis 3:​15 i kamtru.​—Revelesen 2:​26, 27; 17:14; 18:​20, 21; Rom 16:20.

²⁰ Be, maet yu askem se, ?Kontrak blong Ebraham mo nyufala kontrak ya oli stret long ol 144,000 gudfala man blong God nomo? No gat.Samnarafala man tu, we oli no joen long tufala kontrak ya, oli save kasem blesing from. Bambae yumi tokbaot samting ya long nekis stadi.

[Ol futnot]

?Yu Yu Rimemba?

◻ ?Wanem faswan taem we ol man oli luk wan samting blong soem se nyufala kontrak i stap wok?

◻ ?Olfala kontrak i mekem wanem samting i kamtru?

◻ ?Hu i rili Laen blong Ebraham, mo folem wanem oda ol nesen oli kasem blesing from Laen ya?

◻ ?Wetaem las haf blong kontrak blong Ebraham mo nyufala kontrak bambae i kamtru long ol 144,000?

[Tok Blong Pija Long Pej 15]

Fogif blong ol sin i mekem samting we i bigfala moa long olgeta we oli stap aninit long nyufala kontrak, i bitim olgeta we oli bin stap aninit long olfala kontrak