Japta 3

?Hu Ya Trufala God?

1. ?From wanem plante man oli agri wetem ol faswan tok long Baebol?

TAEM yu lukluk i go antap long skae long wan klia naet, ?yu yu sapraes blong luk bigfala namba blong ol sta? ?Hu i mekem olgeta ya? ?Mo olsem wanem long ol laef samting long wol—ol flaoa we oli gat plante defren kala, ol pijin we oli singsing gud, ol welfis we oli gat bigfala paoa blong jyam aot long solwora? Lis blong ol samting ya i no gat en blong hem. Be olgeta samting ya oli no save kamaot from laki nomo. !Taswe plante man oli agri wetem ol faswan tok long Baebol se: “Bifo we bifo olgeta, God i mekem wol mo skae”!—Jenesis 1:1.

2. ?Baebol i talem wanem long saed blong God, mo i pulum yumi blong mekem wanem?

² Ol man oli gat plante defren tingting long saed blong God. Samfala oli ting se God i no wan man, be hem i wan paoa olsem win nomo. Plante milyan man oli wosip long ol ded bubu blong olgeta. Oli ting se oli no save kam kolosap long God from hem i stap longwe tumas long yumi. Be Baebol i talem se trufala God i wan prapa man we i intres long yumi wanwan. From samting ya, Baebol i pulum yumi blong ‘traem lukaot God,’ i talem se: “Hem i no stap longwe long yumi nating.”—Ol Wok 17:27.

3. ?From wanem ol man oli no save mekem wan stret pija blong God?

³ ?Bodi blong God i olsem wanem? Sam long ol man blong hem oli bin luk hem long drim, wetem bigfala paoa blong hem. Long ol drim ya, hem i bin soemaot hem wan olsem we i stap sidaon long wan jea blong king, mo bigbigfala laet we i waet tumas i stap saenaot long hem. Be ol man we oli luk ol drim ya, oli neva eksplenem se fes blong hem i olsem wanem. (Daniel 7:9, 10; Revelesen 4:2, 3) Hemia from we ‘God i wan speret man.’ Hem i no gat wan bodi blong mit mo blad. (Jon 4:24) Yes, man i no save mekem wan stret pija blong Man ya we i Wokem yumi, from we “i no gat man we i luk God samtaem.” (Jon 1:18; Eksodas 33:20) Nating se i olsem, Baebol i tijim yumi long plante samting long saed blong God.

TRUFALA GOD I GAT WAN NEM

4. ?Wanem sam taetel we Baebol i yusum long saed blong God, we oli gat mining?

⁴ Blong eksplenem trufala God, Baebol i yusum ol tok olsem ‘God we i gat Olgeta Paoa,’ ‘God we i Antap Olgeta,’ ‘Bigfala Man we i Wokem yumi,’ “Bigfala Tija,” ‘Masta King,’ mo ‘King blong Olwe.’ (Jenesis 17:1; Ol Sam 50:14; Eklesiastis 12:1; Aesea 30:20; Ol Wok 4:24; 1 Timote 1:17) Taem yumi tingting dip long ol taetel ya, samting ya i save givhan long yumi blong kasem moa save long saed blong God.

5. ?Wanem prapa nem blong God, mo nem ya i stap hamas taem long Hibru haf blong Baebol?

⁵ Be, God i gat wan spesel nem we i stap kolosap 7,000 taem long Hibru haf blong Baebol. Nem ya i kamaot moa long ol narafala taetel blong hem. Bitim 1,900 yia bifo, ol man Jyu oli stop blong talem nem blong God, from sam gyaman tingting blong olgeta. Taem oli raetem Baebol long Hibru lanwis, oli no putum a, e, i, o, u, insaed long ol wod. Taswe, yumi no savegud stret wei we Moses, Deved, mo ol narafala man long taem bifo oli bin yusum, blong talem fofala leta ya (יהוה) we oli minim nem blong God. Sam man blong stadi long saed ya, oli talem se maet ol man ya oli bin yusum “Yahweh,” be oli no save sua long samting ya. Fasin blong talem nem ya long Engglis, “Jehovah,” ol man oli bin yusum plante handred yia finis, mo plante man oli yusum nem ya yet long prapa lanwis blong olgeta.—Ridim Eksodas 6:3 mo Aesea 26:4 long King James Version.

?FROM WANEM YU MAS YUSUM NEM BLONG GOD?

6. ?Ol Sam 83:18 i talem wanem long saed blong Jeova, mo from wanem yumi mas yusum nem blong hem?

⁶ Spesel nem ya blong God, Jeova, i soem se hem i defren long ol narafala god. Hemia nao from wanem nem ya i stap oltaem long Baebol, antap moa long Hibru haf blong hem. Plante man we oli tanem Baebol i go long ol narafala lanwis, oli no yusum nem blong God. Be Ol Sam 83:18 (NW) i talem klia se: “Yu, we nem blong yu Jeova, yu nomo yu Hae God long olgeta wol.” Taswe i stret we yumi yusum prapa nem ya blong God taem yumi tokbaot hem.

7. ?Mining blong nem ya Jeova i lanem yumi long wanem samting long saed blong God?

⁷ Nem ya Jeova, i haf long wan veba long lanwis Hibru, we i minim “kamaot.” Taswe, nem blong God i minim “Hem i Mekem i Kamaot.” Olsem nao, Jeova God i soemaot se hem i Bigfala Man blong Mekem Ol Stampa Tingting blong Hem oli Kamtru. Oltaem hem i mekem ol stampa tingting blong hem oli kamaot tru. Trufala God nomo i gat raet blong tekem nem ya, from we ol man, neva oli save sua sipos ol plan blong olgeta bambae oli kamtru. (Jemes 4:13, 14) Jeova nomo i save talem se: ‘Tok we i kamaot long maot blong mi. . . . bambae hem i mekem wok we mi mi sanem hem blong mekem.’—Aesea 55:11.

8. ?Jeova i talemaot wanem tingting blong hem tru long Moses?

⁸ Ol man Hibru long taem bifo, olsem Ebraham, Aesak, mo Jekob, oli bin ‘singaot nem blong Jeova.’ Be oli no bin save fulwan mining blong nem ya blong God. (Jenesis 21:33; 26:25; 32:9; Eksodas 6:3) Biaen, Jeova i talemaot stampa tingting blong hem blong mekem ol pikinini blong olgeta, ol man Isrel, oli fri long fasin slef long Ijip, mo blong givim ‘wan kantri we i fulap long melek mo eg blong sugabag’ long olgeta. Maet oli bin ting se samting ya i no save hapen. (Eksodas 3:17) Be, God i soem se mining blong nem blong hem bambae i stap olwe, taem hem i talem long profet blong hem, Moses se: ‘Hemia nao tok we yu mas talem long ol pikinini blong Isrel se, “Jeova, God blong ol bubu blong yufala, God blong Ebraham, God blong Aesak mo God blong Jekob, hem nao i sanem mi long yufala.” Nem ya blong mi bambae i stap we i stap, we i no save lus samtaem. Mo olgeta we oli kamaot biaen long yufala, bambae oli singaot mi long nem ya.’—Eksodas 3:15.

9. ?Wanem tingting blong Fero long saed blong Jeova?

⁹ Moses i askem long Fero, king blong Ijip, blong letem ol man Isrel oli gofri blong mekem wosip long Jeova long draeples. Be Fero i wosip long ol narafala god blong ol man Ijip. Mo ol man oli leftemap Fero tu olsem wan god. Ale hem i ansa se: ‘?Hu ya Jeova? ?Weswe mi mi mas harem hem? ?From wanem mi mi mas letem ol man Isrel oli go? Mi mi no save Jeova ya, mo bambae mi no letem ol man Isrel oli go.’—Eksodas 5:1, 2.

10. ?Long Ijip bifo, Jeova i mekem wanem blong folem stampa tingting blong hem long saed blong ol man Isrel?

¹⁰ Nao Jeova i girap mo i gohed blong mekem stampa tingting blong hem i kamtru. Hem i folem mining blong nem blong hem. Hem i mekem ten bigfala trabol i kamaot long ol man Ijip ya. Laswan long ol bigfala trabol ya i kilim i ded olgeta fasbon blong Ijip, wetem pikinini boe blong flas man ya, Fero tu. Afta, ol man Ijip oli wantem blong letem ol man Isrel oli gofri. Mo sam man Ijip oli sapraes tumas long paoa blong Jeova, ale oli folem ol man Isrel taem oli goaot long Ijip.—Eksodas 12:35-38.

11. ?Wanem merikel we Jeova i mekem long Red Si, mo samting ya i fosem ol enemi blong hem blong luksave wanem?

¹¹ Stronghed man ya Fero mo ami blong hem, wetem plante handred kat blong faet, oli goaot blong kasem mo holemtaet ol slef ya bakegen. Taem ol man Ijip kolosap oli kasem ol man Isrel, God i mekem wan merikel. Hem i mekem wora blong Red Si i seraot long tu haf, nao ol man Isrel oli save wokbaot long drae graon blong gokros long medel blong tufala wora ya. Taem ol man ya we oli wantem kasem olgeta oli traem blong pas long sem rod, Jeova ‘i mekem we sam wil blong ol kat blong faet blong olgeta oli kamaot, nao oli no moa save rongud.’ Ol man blong faet blong Ijip oli singaot se: ‘!Hemia Jeova ya! !Hem i stap faet long saed blong ol man Isrel! !Yumi ronwe long olgeta ya!’ Be oli let tumas. Bigfala wora ya we i stanap long tufala saed blong olgeta olsem stonwol, i kamdaon wantaem, mo ‘i draonem ol kat blong faet blong olgeta, mo ol soldia blong ami blong Fero.’ (Eksodas 14:22-25, 28) Olsem nao, Jeova i mekem plante man oli save long nem blong hem. Mo kam kasem tede, ol man oli no fogetem samting ya we i bin hapen.—Josua 2:9-11.

12, 13. (a) ?Nem blong God i gat wanem mining long yumi tede? (b) ?Ol man oli mas lanem wanem kwiktaem, mo from wanem?

¹² Nem ya we God i mekem plante man oli save long hem, i gat bigfala mining long yumi tede. Nem blong hem, Jeova, i olsem wan promes se olgeta stampa tingting blong hem, bambae oli kamtru. Hemia i minim faswan stampa tingting blong hem tu, blong mekem wol blong yumi i kam paradaes. (Jenesis 1:28; 2:8) Blong mekem samting ya, God bambae i finisim ol man we oli agensem rul blong hem tede, from we hem i bin talem se: ‘Bambae oli mas save se mi mi Jeova.’ (Esikel 38:23) Biaen, bambae hem i mekem promes blong hem i kamtru. Bambae hem i sevem ol man we oli wosip long hem, blong oli go insaed long wan nyufala wol blong stretfasin.—2 Pita 3:13.

¹³ Ol man we oli wantem se God i glad long olgeta, oli mas lanem blong singaot nem blong hem wetem bilif. Baebol i mekem promes ya se: ‘Olgeta we oli singaot long Jeova, oli talem nem blong hem, hem bambae i sevem olgeta.’ (Rom 10:13) Yes, nem blong Jeova i gat dip mining. Sipos yu singaot long Jeova olsem God blong yu mo Man blong Sevem yu, samting ya i save lidim yu blong kasem glad blong olwe.

OL FASIN BLONG TRUFALA GOD

14. ?Wanem ol stampa fasin blong God, we Baebol i tokbaot?

¹⁴ Taem yumi stadi long store blong ol man Isrel we God i tekemaot olgeta long Ijip, yumi makem fo stampa fasin blong God, we hem i stretgud long evriwan. Samting we hem i mekem long Fero i soemaot bigfala paoa blong hem. (Eksodas 9:16) Nambawan fasin we God i yusum blong stretem bigfala bisnes ya, i soem se i no gat wan man we i waes olsem hem. (Rom 11:33) Hem i soemaot stretfasin blong hem taem hem i panisim ol stronghed man ya we oli agensem mo mekem nogud long ol man blong hem. (Dutronome 32:4) Wan nambawan fasin blong God, hemia lav. Jeova i soem bigfala lav taem hem i mekem promes blong hem i kamtru long saed blong laen blong Ebraham. (Dutronome 7:8) Mo tu, hem i soem lav taem hem i letem sam man Ijip oli livim wosip blong ol gyaman god, blong oli save kasem bigfala blesing taem oli stanap long saed blong God ya we hem nomo i tru.

15, 16. ?Wanem sam samting we God i mekem blong soem lav?

¹⁵ Taem yu ridim Baebol, bambae yu luk we lav i faswan bigfala fasin blong God, mo we hem i stap soemaot lav ya long plante rod. Eksampel: Lav nao i mekem se hem i kam Man blong Wokem olgeta samting, mo givim laef long ol enjel fastaem blong oli save glad tu. Ol handred milyan enjel ya oli laekem God tumas mo oli presem hem. (Job 38:4, 7; Daniel 7:10) Mo tu, God i soem lav taem hem i wokem wol, mo i mekemrere wol ya blong ol hapi man oli save stap long hem.—Jenesis 1:1, 26-28; Ol Sam 115:16.

¹⁶ Yumi kasem blesing from lav blong God long ol rod we oli plante tumas blong talem. Wan samting, from lav blong hem, God i mekem bodi blong yumi long nambawan fasin, blong yumi save haremgud long laef. (Ol Sam 139:14) Hem i soem lav blong hem taem hem i mekem ‘ren i foldaon, mo i stap mekem ol garen oli gat kakae long stret taem blong olgeta. Hem i stap givim kakae long yumi, mo hem i stap mekem yumi haremgud long tingting blong yumi.’ (Ol Wok 14:17) God i “mekem san blong hem i saen long ol gudfala man mo ol man we oli nogud, long sem mak nomo. Mo i save mekem i ren long ol stret man mo ol man we oli no stret tu.” (Matyu 5:45) Mo tu, lav i stap pusum Man ya we i Wokem yumi blong halpem yumi blong kasem save ya blong Hem, mo blong mekem wok blong hem long glad fasin olsem ol man blong wosip long hem. Tru ya, ‘God hem i lav.’ (1 Jon 4:8) Be hem i gat plante moa gudfala fasin tu.

GOD WE ‘I GAT SORE MO I GIVHAN WETEM GLADHAT’

17. ?Yumi lanem wanem long saed blong God long Eksodas 34:6, 7?

¹⁷ Afta we ol man Isrel oli krosem Red Si, oli nidim blong save moa yet long saed blong God. Moses i harem se hem i nidim samting ya, ale hem i prea se: ‘Sipos tingting blong yu i stap olsem long mi yet, plis yu tijim mi long ol fasin blong yu, blong mi save kasem save long yu, mo blong mi save stap mekem yu yu glad long mi olwe.’ (Eksodas 33:13) Moses i kasem save moa long God taem hem i harem prapa tok blong God se: ‘Jeova, Jeova, oltaem mi gat sore long man, mo mi stap givhan long man long gladhat blong mi. Mi mi no save kros kwik. Mi mi fulap long kaen fasin mo trutok. Mi mi stap soemaot kaengud fasin long plante taosen man, mo mi save fogivim man from ol mastik, ol rong, mo ol sin blong hem. Be taem man i mas kasem panis, bambae mi no blokem panis ya nating.’ (Eksodas 34:6, 7) God i stap skelemgud lav blong hem wetem stret fasin. Taem ol man oli gohed nomo blong mekem ol rabis fasin, hem i no save blokem nogud frut we oli mas kasem from ol sin blong olgeta.

18. ?Olsem wanem Jeova i soem se hem i gat sore long ol man?

¹⁸ Olsem Moses i luksave, Jeova i gat sore long man. Wan man we i gat sore, hem i save sore long ol man we oli stap safa, mo hem i stap traehad blong givhan long olgeta. Olsem nao, God i soemaot sore long ol man, taem hem i mekem rod blong oli save kam fri blong olwe long fasin blong safa, long ol sik, mo long ded. (Revelesen 21:3-5) Ol man blong wosip long God, oli save kasem hadtaem from ol nogud samting we i stap hapen long rabis wol ya. No maet oli mekem samting we i no waes, ale oli kasem trabol from. Be sipos oli mekem tingting blong olgeta i stap daon mo askem help blong Jeova, bambae hem i mekem olgeta oli haremgud mo bambae hem i halpem olgeta. ?From wanem? From we hem i gat sore mo hem i rili kea long ol man we oli wosip long hem.—Ol Sam 86:15; 1 Pita 5:6, 7.

19. ?From wanem yumi save talem se God i stap givhan long man wetem gladhat?

¹⁹ Plante haeman oli strong tumas long ol narafala man. !Jeova i no olsem, hem i givhan wetem gladhat long ol man blong hem we oli gat tingting daon! Nating se hem i Man we i hae olgeta long heven mo wol, hem i soem bigfala kaen fasin long olgeta man. (Ol Sam 8:3, 4; Luk 6:35) Mo tu, Jeova i stap givhan wetem gladhat long ol wanwan man. Hem i save ansa taem wan man i askem Hem blong mekem wan spesel samting blong hem. (Eksodas 22:26, 27; Luk 18:13, 14) I tru, God i no nid blong gat sore mo mekem i gud long eni man. (Eksodas 33:19) Taswe, yumi mas soemaot bigfala tangkyu long God from fasin blong hem blong gat sore mo blong givhan long man wetem gladhat.—Ol Sam 145:1, 8.

NO SAVE KROS KWIK, MEKEM I SEM MAK LONG OL MAN, MO STRET FASIN

20. ?Wanem i soem se Jeova i no save kros kwik mo se hem i stap mekem i sem mak long ol man?

²⁰ Jeova i no save kros kwik. Be, samting ya i no minim se hem i no save girap mo yusum paoa blong hem kwiktaem. Hem i mekem olsem taem hem i kilim i ded stronghed Fero mo ami blong hem long Red Si. Mo tu, Jeova i gat fasin blong mekem i sem mak long olgeta man. Taswe, taem ol man blong hem, Isrel, oli gohed nomo blong mekem rabis fasin, hem i no moa laekem olgeta. God i glad long eni man blong eni kantri we i mekem wosip long hem. Be Hem i save agri long ol man nomo we oli folem ol stret rod blong Hem.—Ol Wok 10:34, 35.

21. (a) ?Revelesen 15:2-4 i tijim yumi long wanem samting long saed blong God? (b) ?Wanem bambae i mekem i moa isi long yumi blong mekem samting we God i talem se i stret?

²¹ Buk blong Revelesen long Baebol i soemaot se i impoten tumas blong lanem ol “stret fasin” blong God. Hem i tokbaot ol enjel long heven we oli singsing se: ‘Jeova God, yu yu gat olgeta paoa, ol wok blong yu oli bigfala tumas, oli hae tumas. Yu yu king blong olgeta kantri, mo ol fasin blong yu oli stretgud, oli tru. ?Jeova, hu man i no save ona long yu? ?Hu man i no save leftemap nem blong yu? Yu nomo yu tabu. Bambae ol man blong olgeta kantri oli save kam blong mekem wosip long yu, from we yu yu soemaot finis ol stret fasin blong yu.’ (Revelesen 15:2-4) Yumi soem gudfala fasin fraet long Jeova, no dip ona long hem, taem yumi mekem ol samting we hem i talem se i stret. Samting ya i moa isi blong mekem, taem yumi tingting oltaem long waes mo lav blong God. Olgeta loa blong hem oli blong mekem i gud nomo long yumi.—Aesea 48:17, 18.

“JEOVA, GOD BLONG YUMI, I WAN JEOVA NOMO”

22. ?From wanem ol man we oli bilif long Baebol oli no wosip long wan Triniti?

²² Ol man Ijip bifo oli wosip long plante god, be Jeova i ‘no save letem man i mekem wosip long narafala god bakegen.’ (Eksodas 20:5) Moses i mekem ol man Isrel oli tingbaot se, “Jeova, God blong yumi, i wan Jeova nomo.” (Dutronome 6:4) Jisas Kraes i talem sem tok ya bakegen. (Mak 12:28, 29) From samting ya, olgeta we oli bilif long Baebol olsem Tok blong God, oli no wosip long wan Triniti we hem i olsem tri man, no tri god, long wan bodi. Tok ya “Triniti” i no stap long Baebol nating. Trufala God i wan Man, Jisas Kraes i narafala man. Tufala i no sem man. (Jon 14:28; 1 Korin 15:28) Tabu speret blong God i no wan man. Hem i paoa blong Jeova. God ya we i gat olgeta paoa i yusum tabu speret ya blong mekem ol stampa tingting blong hem oli kamtru.—Jenesis 1:2; Ol Wok 2:1-4, 32, 33; 2 Pita 1:20, 21.

23. (a) ?Olsem wanem yu save laekem God moa? (b) ?Jisas i talem wanem long saed blong fasin blong laekem God, mo yumi mas lanem wanem long saed blong Kraes?

²³ Taem yu tingbaot ol nambawan fasin ya blong Jeova, ?yu yu agri se i stret we yu mas mekem wosip long hem? Taem yu stadi long Tok blong hem, Baebol, bambae yu save moa long hem. Mo bambae yu kasem save long ol samting we hem i askem yu blong mekem, blong yu save kasem wan gud mo hapi laef blong olwe. (Matyu 5:3, 6) Antap long hemia, bambae yu laekem God moa. Samting ya i gud, from we Jisas i talem se: ‘Yu mas laekem Jeova we i God blong yu long olgeta hat blong yu, mo long olgeta laef blong yu, mo long olgeta maen blong yu mo long olgeta paoa blong yu.’ (Mak 12:30) I klia se, Jisas i laekem God long fasin ya. ?Be Baebol i talem wanem long saed blong Jisas Kraes? ?Wanem wok blong hem we i laenap wetem stampa tingting blong Jeova?

[Futnot]

JEKEM SAVE BLONG YU

?Wanem nem blong God, mo nem ya i stap hamas taem long Hibru haf blong Baebol?

?From wanem yu mas yusum nem blong God?

?Wanem ol fasin blong Jeova God we yu yu laekem tumas?

[Tok Blong Pija Long Pej 29]

?Yu yu savegud Man ya we i Wokem olgeta samting?