?“Lavem Ol Enemi Blong Yufala” i Minim Wanem?
Ansa we Baebol i givim
Long bigfala toktok we Jisas i givim antap long hil, hem i talem se: “Lavem ol enemi blong yufala.” (Matiu 5:44; Luk 6:27, 35) Hemia i min se yumi mas soemaot lav long olgeta we oli no laekem yumi o oli mekem i no stret long yumi.
Jisas i soemaot lav long ol enemi blong hem taem hem i fogivim olgeta we oli mekem i nogud long hem. (Luk 23:33, 34) Ol tijing blong hem long saed blong lavem ol enemi blong yumi, oli laenap wetem ol tok long Hibru haf blong Baebol we plante man oli singaotem se Oltesteman.—Eksodas 23:4, 5; Ol Proveb 24:17; 25:21.
“Yufala i mas gohed blong lavem ol enemi blong yufala, mo yufala i mas gohed blong prea from olgeta we oli stap ronem mo kilim yufala.”—Matiu 5:43, 44.
Long atikol ya
?From wanem yu mas lavem ol enemi blong yu?
God i soemaot eksampol long yumi. God “i kaen long ol rabis man mo long olgeta we oli no stap talem tangkiu long hem.” (Luk 6:35) Hem i “mekem san blong hem i saen long ol rabis man.”—Matiu 5:45.
Lav i save pulum wan enemi blong jenisim fasin blong hem. Baebol i talem se taem yumi soemaot kaen fasin long ol enemi blong yumi, yumi “stap hivimap ol hot sakol long hed blong hem.” (Prov. 25:22) Pijatok ya i stap tokbaot taem we oli bonem ol ston blong mekem ol sas samting long olgeta i ronaot. Long sem fasin, sipos yumi kaen long wan man we i no laekem yumi, yumi save mekem kros blong hem i godaon mo ol gudfala fasin blong hem oli kamaot.
?Yu save mekem wanem blong lavem ol enemi blong yu?
‘Mekem i gud long olgeta we oli no laekem yu.’ (Luk 6:27) Baebol i talem se: “Sipos enemi blong yu i hanggri, yu givim kakae long hem. Sipos hem i tosta, yu givim wan samting blong hem i dring.” (Rom 12:20) Yu save faenem sam narafala rod blong soemaot lav long enemi blong yu taem yu folem tok ya blong Jisas se: “Samting we yufala i wantem blong ol man oli mekem long yufala, yufala i mas mekem long olgeta.”—Luk 6:31.
‘Blesem olgeta we oli stap singaot trabol i kam long yu.’ (Luk 6:28) Yumi blesem ol enemi blong yumi taem yumi toktok kaen long olgeta mo toktok wetem respek, nating se oli tok nogud long yumi. Baebol i talem se: “Taem man i tok nogud long yufala, yufala i no mas tok nogud long hem bakegen. Be yufala i mas toktok kaen long hem.” (1 Pita 3:9) Advaes ya i save givhan blong jenisim fasin ya we man i no laekem narafala.
‘Prea from olgeta we oli stap mekem yu yu sem.’ (Luk 6:28) Taem wan man i tok nogud long yu, yu “no mas givimbak fasin ya long hem.” (Rom 12:17) Be i gud yu askem long God blong i fogivim man ya. (Luk 23:34; Ol Wok 7:59, 60) Yu no mas givimbak ol nogud fasin long hem, be yu lego i stap long han blong God we i gat stret fasin blong jajem man.—Levitikas 19:18; Rom 12:19.
“Gohed blong lavem ol enemi blong yufala, mo blong mekem i gud long olgeta we oli no laekem yufala nating. . . . Gohed blong blesem olgeta we oli stap singaot trabol i kam long yufala, mo blong prea from olgeta we oli stap mekem yufala i sem.”—Luk 6:27, 28.
‘Gat longfala tingting mo kaen.’ (1 Korin 13:4) Taem aposol Pol i eksplenem lav, hem i yusum semfala Grik tok (a·gaʹpe) we i stap long Matiu 5:44 mo Luk 6:27, 35. Yumi soemaot Kristin lav ya long ol enemi taem yumi gat longfala tingting mo yumi kaen, be yumi no jalus, flas, mo jiki.
“Man we i gat lav, hem i gat longfala tingting mo i kaen. . . . Hem i no jalus. Hem i no tok flas mo tingting blong hem i no go antap. . . . Hem i no mekem ol samting we i no stret, hem i no tingbaot hem wan nomo, mo hem i no kros kwik. Hem i no tingbaot rong we ol narafala oli mekem long hem. Hem i no glad long ol fasin we i no stret, be hem i glad long ol fasin we i tru. Hem i no letem wan samting i daonem tingting blong hem, mo hem i bilif long olgeta samting, hem i gat hop long olgeta samting, mo hem i stanap strong long olgeta samting. Lav i no save finis samtaem.”—1 Korin 13:4-8.
?I stret blong go faet agensem ol enemi long taem blong wo?
Nogat. Jisas i tijim ol man blong hem se oli no mas faet agensem ol enemi blong olgeta. Traem tingbaot taem ya we hem i givim woning se ol enemi bambae oli kam atakem Jerusalem. Hem i no talem long olgeta se oli mas stap long taon ya mo faet, be hem i talem se oli mas ronwe. (Luk 21:20, 21) Mo tu, Jisas i talem long aposol Pita se: “Yu putumbak naef blong faet blong yu long ples blong hem. Man we i yusum naef blong faet, hem bambae i ded long naef blong faet.” (Matiu 26:52) Baebol mo histri i soemaot se ol man blong Jisas bifo, oli no go faet long ol wo agensem ol enemi blong olgeta.a—2 Timoti 2:24.
Rong tingting long saed blong lavem ol enemi
Rong Tingting: Loa we God i givim long ol man Isrel i talem se oli mas agensem ol enemi blong olgeta.
Trutok: I no gat wan tok long Loa ya we i talem olsem. Long defren fasin, Loa ya i talem long ol man Isrel se oli mas lavem neba blong olgeta. (Levitikas 19:18) Tok ya “neba” i minim ol narafala man, be sam man Jiu oli ting se i minim ol man Jiu nomo, from we oli bilif se ol man blong narafala laen oli enemi blong olgeta mo oli mas agensem olgeta. (Matiu 5:43, 44) Blong stretem rong tingting blong olgeta, Jisas i talem wan parabol long saed blong wan gudfala man Sameria we i soemaot lav long neba blong hem.—Luk 10:29-37.
Rong Tingting: Sipos yu lavem ol enemi blong yu, hemia i min se yu agri long ol nogud fasin blong olgeta.
Trutok: Baebol i soemaot se yu save lavem wan man, be yu no agri long ol nogud fasin blong hem. Eksampol: Jisas i no agri long ol raf fasin, be hem i prea from olgeta we oli kilim hem i ded. (Luk 23:34) Mo tu, hem i no laekem ol fasin blong brekem loa o ol sin. Nating se i olsem, be hem i givim laef blong hem from ol sinman.—Jon 3:16; Rom 6:23.
a Buk ya The Rise of Christianity we E. W. Barnes i raetem, i talem se: “Taem yumi lukluk gud long histri, yumi faenemaot se bifo long taem blong Marcus Aurelius [we i empera blong Rom long 161 kasem 180 K.T.], i no gat wan Kristin we i kam wan soldia, mo taem wan soldia i kam wan Kristin, hem i lego ami.”