April

Ọ mwẹ ọlọghọmwa ne uwẹ werriẹ aro daa ra? Egbọre ọtẹn vbe uwu iko ru emwi nọ sọnnọ ruẹ. (Jems 3:2) A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, emwa ne uwa gba winna, ra ne uwa gba rre owebe ya ruẹ gbogiẹ, rhunmwuda ne u na re Osẹe Jehova. (1 Pit 4:​3, 4) Emwa vbe uwu ẹgbẹe ruẹ, sẹtin vbe gha hoo ne iran da ruẹ obọ yi, ne u ghẹ ghi yo iko, ra ne u ghẹ ghi kporhu. (Mat 10:​35, 36) Adeghẹ ọlọghọmwa ne u werriẹ aro daa na vuọn sẹ ruẹ urhu, ọ sẹtin ya ruẹ do gha roro ẹre wẹẹ, u sẹ e Jehova rae ẹre ọ maan sẹ. Sokpan gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, u ghaa werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin, e Jehova gha rhie ẹwaẹn kevbe ẹtin nuẹn, ne u ya sẹtin zin egbe ẹre. E Jehova ẹre ọ dia emwa ya gbẹnnẹ okha ọghe emwa eso ni ma gba ye uwu e Baibol, kevbe vbene iran ya zin egbe ọlọghọmwa ne iran la gberra. Vbọzẹe? Rhunmwuda ọ hoo ne ima miẹn emwi ruẹ vbọ. Ọna ẹre Jehova loo ukọ e Pọl ya gbẹn yotọ. Ma ghaa tie avbe okha na, ọ gha sẹtin fu ima ẹko rre, ọ ghi vbe ya ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi hia gha dunna. Sokpan ma ghaa hoo ne ima miẹn ere vbe Baibol ne ima tie, ma i khian wa gha tie ẹre kẹkan, nọghayayerriọ, ma ghi gi emwi ne ima tie mu ima ekhọe, ma ghi vbe gi ẹre dia iziro ọghe ima. w21.03 14 ¶1-2

De aro ne uwẹ ya ghee emwa ne u kporhu ma? Uwẹ ghee iran zẹvbe emwiokọ ni sẹ nẹ na rhọọ ra? Adeghẹ u na gha ya aro vberriọ ghee iran, ọ gha gua ruẹ kpa ya ru emwi eha. Nokaro, u ghi do gha ghee iwinna ikporhu zẹvbe iwinna ẹgiẹgiẹ. Ẹghẹ na ya rhọọ emwiokọ i mobọ kpẹẹ gbe vbe otọ, erriọ iwinna ikporhu iyẹn nọ maan vbe ye, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ọ khian ghi ya vbe otọ, rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne ima yae rhẹghẹrẹ. Nogieva, u ghi do gha ghọghọ vbe emwa ghaa rhie ehọ nuẹn ta yi. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, te “emwa ghọghọ vbe iran a gha rhọọ emwiorhọ.” (Aiz 9:3) Nogieha, u ghi gha ghee dọmwadẹ emwa ne u kporhu ma zẹvbe emwa ni gha sẹtin do ga e Jehova vbe ẹdẹ ọkpa. Ẹghẹ nii, u ghi gha loo obẹlẹ ne u rẹnrẹn wẹẹ ọ gha mu ekhọe ọghe emwa ne u kporhu ma. Ọ gha kẹ, erhuanegbe Jesu eso te gha roro ẹre wẹẹ, ai khian miẹn Ovbi e Sameria nọ gha do khian ọrhuanegbe Jesu, sokpan Jesu ma ghee iran vberriọ. Ọ vbe khẹke ne ima gha ghee emwa ne ima kporhu ma zẹvbe emwa ni gha sẹtin khian ọrhuanegbe Jesu vbe odaro. Ukọ e Pọl wa rhie igiemwi esi yotọ ne ima. Ọ ghaa muẹn roro, emwi ne emwa ne irẹn kporhu ma yayi, ọ ghaa ya ekhọe zomwa rẹn, emwi nọ gha mu iran ekhọe, ọ na vbe gha ghee iran zẹvbe emwa ni gha sẹtin khian erhuanegbe Jesu vbe ẹdẹ ọkpa. w20.04 8-9 ¶3-4

Ghẹ gha zaan emwa ọvbehe, rhunmwuda emwi ne iran ru, nọghayayerriọ, hia ne u rẹn vbene emwi ye iran hẹ. E Jehova ọkpa ẹre ọ gele rẹn ọmwa sẹ otọ ẹko. Rhunmwuda ọni, rinmwiaẹn nọ ru iyobọ nuẹn ne u sẹtin gha ghee emwa zẹvbe ne irẹn ghee iran kevbe ne u sẹtin gha mwẹ ẹnina daa iran. Ọ ma khẹke ne ima gha hannọ etẹn ne ima khian gha mwẹ ẹnina daa. Vbe na ghee Jona, Ẹlaija, Hega kevbe Lọt, a sẹtin miẹn wẹẹ etẹn ima eso ẹre ọ ya obọ si ọlọghọmwa ne iran ye. Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, ẹghẹ eso, ma tobọ ima vbe si ọlọghọmwa gie egbe ima. Ẹi khabe ne Jehova na hoo ne ima gha mwẹ amuroro daa etẹn ima. (1 Pit 3:8) Ma gha gele gha mwẹ amuroro daa etẹn, akugbe ne ima mwẹ vbe otu ọghe Jehova ghi gha wegbe yọ. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ amuroro kevbe ẹnina daa etẹn ima. w20.04 18-19 ¶15-17

Te Jesu wa rhie igiemwi esi yotọ ne ima, vbe nọ dekaẹn na gha họn ẹmwẹ ne Jehova. Nọnaghiyerriọ, odẹ ọkpa kpataki ne ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ, ma họn ẹmwẹ ne Jehova ọre ne ima gha ya egbe tae Jesu. (Jọn 8:29) Ma ghaa hoo ne ima mudia gbain vbe odẹ ọghe ẹmwata na, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova i sẹtin ta ohoghe kevbe wẹẹ, emwi hia nọ tama ima vbe Evbagbẹn Nọhuanrẹn keghi re ẹmwata. Ọ khẹke ne ima vbe yayi wẹẹ, e Jesu ọre Mẹzaia. Emwa nibun vbe ẹdẹnẹrẹ ma yayi wẹẹ, Jesu ọre ọmwa ne Jehova zẹ nọ gha kha zẹvbe Ọba ọghe Arriọba Osanobua. Ukọ e Jọn keghi kha wẹẹ, “avbe ọrẹrẹ ọmwa nibun” rrọọ, ni gha sẹtin rẹrẹ emwa ni ma mu ẹtin yan emwi ne Baibol tae vbekpae Jehova kevbe Jesu. (2 Jọn 7-11) E Jọn vbe kha wẹẹ: “Gha ọ ghi re nene ọhọnhoghe khekherriọ? Irẹn nọ ighẹ ọmwa nọ khare ighẹ Jesu i re nene Kristi.” (1 Jọn 2:22) Adeghẹ ima ma hoo ne ọmwa rhọkpa mu ima rẹrẹ, ọ khẹke ne ima gha ruẹ e Baibol ne egbe ima. Ẹghẹ nii, ma ghi gele do rẹn e Jehova kevbe Jesu. (Jọn 17:3) Ọna ẹre ọ khian ghi ya ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi ne ima yayi keghi re ẹmwata. w20.07 21 ¶4-5

Odẹ ọkpa ne ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ, ima ma hoo ne ima khian okuta irhuawẹ ne emwa ne ima gba rhie ulẹ ọghe arrọọ ọre wẹẹ, ma i khian gha hoo ne iran wa gha ru emwi hia vbene ima gualọe yi. (Rom 14:​13, 19-21; 1 Kọr 8:​9, 13) Ọna ẹre ọ ya ima lughaẹn ne emwa ni rhie ulẹ ọghe osuan, rhunmwuda, te dọmwadẹ ọghẹe hoo ne irẹn mu okaro, ne ive nii mieke na sẹ ọre obọ. Iran ghaa rhulẹ khian, ọghe enegbe iran ọkpa ẹre iran mu ye okaro. Iran ghi gha hoo ne iran si emwa ọvbehe digiẹn ne iran mieke na ke odaro. Sokpan, ulẹ ọghe ima i ye vberriọ, rhunmwuda ma i gu egbe suan. (Gal 5:26; 6:4) Te ima kue hoo ne ima ru iyobọ ne emwa ọvbehe ya musọe vbe ulẹ na, ne ive ọghe arrọọ mieke na vbe sẹ iran obọ. Ọna ẹre ọ si ẹre ne ima na lele adia ne Baibol rhie ne ima, nọ khare wẹẹ, “Wa gha hoo ọ maan ye egbe egbe, ẹi re ne egbe [uwa] ọkpa.” (Fil 2:4) E Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn gha ya arrọọ ọghe etẹbitẹ san iran ẹse ighẹ emwa ni sẹtin rhie ulẹ ọghe arrọọ sẹ ufomwẹ, eso gha sọyẹnmwẹ arrọọ etẹbitẹ vbe ẹrinmwi, vbene eso gha na sọyẹnmwẹ arrọọ etẹbitẹ vbe uhunmwu otagbọn na. w20.04 28 ¶10; 29 ¶12

Ẹbo emwa nibun, ni da imudiase ọghe iran yi, gha miẹn uhunmwu vbe orueghe nọkhua, iran ghi do gha rre agbọn ọgbọn. Aro iran gha sẹ ọre, vbe ẹghẹ ne ẹbu emwa nibun ni wulo ke ẹghẹ gha dee khian ya rhiọ kpaegbe. Odẹ ọvbehe na khian ya khọnmiotọ yan uwu ẹre ọna khin! Ọsughe khian gha nọ! (Iwinna 24:​15, NW ) Emwa hia ni ghi da imudiase ọghe iran yi vbe ẹghẹ nii, ghi khọnmiotọ yan uwu ne orukhọ ọghe Adam si ye ima egbe. Iran ghi gha rrọọ vbe etẹbitẹ. Te ọ khẹke ne Ivbiotu e Kristi hia gbọyẹmwẹ ye ẹmwẹ nọ fu ọmwa ẹko rre ne Pọl tae vbekpae arhiọkpaegbe vbe ebe Kọrinti nokaro. Nọnaghiyerriọ, te ọ khẹke ne ima gha lele ibude ne Pọl rhie ne ima, nọ na wẹẹ ne ima rhiegbe ye iwinna na “winna ne Nọyaẹnmwa.” (1 Kọr 15:58) Ma gha ya ekhọe hia rhiegbe ye iwinna na, ẹre ima khian na sọyẹnmwẹ arrọọ ne Osanobua mwamwa khẹ ima vbe odaro. Emwi rhọkpa i rrọọ na ya gie ọna! Ẹghẹ nii, ẹre ima khian na gele rẹn wẹẹ, iwinna hia ne ima winna ne Nọyaẹnmwa, ọkpa i rrọọ nẹi mwẹ esa. w20.12 13 ¶16-17

Ma gha tie ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Ẹzikiẹl 38:​10-23; ebe Daniẹl 2:​43-45; 11:44–12:1; kevbe ebe Arhie Maan 16:​13-16, 21 rhilo ginna egbe. Adeghẹ erriọ nọ, emwi ne ima khian guan kaẹn na, ọre emwi ne ima yayi wẹẹ, ọ khian sunu. Orueghe nọkhua gha ghi suẹn nẹ, “avbe ọba ni rre otọ agbọn” hia ghi si agbẹnvbo ughughan koko. (Arhie 16:​13, 14) Okulugbe ọghe agbẹnvbo na ẹre Baibol tie ẹre ‘Gọg ọghe Magọg.’ (Ẹzik 38:2) Okulugbe ọghe agbẹnvbo na gha werriẹ aro daa eguọmwadia Osanobua hia, ne iran mieke na wabọ iran rua. Ukọ e Jọn ghi guan kaẹn ẹghẹ na, ọ na wẹẹ te okuta avannukhunmwu nikhua khian gha dele yan eghian ọghe Osanobua. Ọ gha kẹ, okuta avannukhunmwu na mudia ye ihe igiuhunmwu ọghe ibuohiẹn ne eguọmwadia e Jehova khian ya gha wewe. A sẹtin miẹn wẹẹ, igiuhunmwu na ẹre ọ khian ya ohu mu e Gọg ọghe Magọg, rhunmwuda ọni, ọ ghi gha hoo nọ ya eguọmwadia Osanobua khian otọ nọ gbẹvbi.​—Arhie 16:21. w20.05 15 ¶13-14

Ọ khẹke ne ima gbọyẹmwẹ ye orhiọn nọhuanrẹn ne Osanobua ya ru ima ẹse. Ma ghaa muẹn roro emwi ne orhiọn nọhuanrẹn he ru iyobọ ne ima ya fiangbua vbe ẹdẹnẹrẹ, ọ gha ya ima gha gbọyẹmwẹ ye iyobọ orhiọn nọhuanrẹn sayọ. A te miẹn wẹẹ Jesu kpa gha rrie ẹrinmwi, ọ keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Orhiọn nọhuanrẹn gha ghi hin yan uwa nẹ, ẹtin nọkhua ghi gha gue uwa, wa ghi ya sẹ osẹe mẹ . . . ya sẹ ehe ne agbọn sẹ.” (Iwinna 1:8) Rhunmwuda iyobọ ọghe orhiọn nọhuanrẹn, emwa ni gberra ẹbo erẹnrẹn ẹre ọ ghi ga e Jehova vbe ehe ughughan vbe uhunmwu otagbọn. Vbe deba ọni, ma wa vbe mwẹ akugbe rhunmwuda ne orhiọn nọhuanrẹn na ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ avbe akpa esiesi vbe na ghee ahoẹmwọmwa, oghọghọ, ọfunmwegbe, izinegbe, itohan, umamwẹ, amuẹtinyan, ufumwẹ kevbe a mu egbe ye ọghọ. Ọmwa ne orhiọn nọhuanrẹn ọghe Jehova loo, ẹre ọ khian sẹtin gha mwẹ avbe akpa na. (Gal 5:​22, 23) Vbe nai na gbawawẹ, ẹse ọhẹ nọ ghaan ẹre orhiọn nọhuanrẹn khin! w20.05 28 ¶10; 29 ¶13

Ma gha sẹtin kha wẹẹ, emwa ima ni wulo gha rhiọ kpaegbe, ma gha ye rẹn iran. Vbọzẹe ne ima na kha vberriọ? Vbe igiemwi, arhiọkpaegbe ni sunu vbe ẹghẹ nọ gberra ya ima rẹn wẹẹ, emwa gha rhiọ kpaegbe, e Jehova ghi ru ẹre ne iran gha ye vbene iran ka gha ye a te miẹn wẹẹ iran wu, iran ghi vbe gha guan vbene iran ka ya guan, odẹ ne iran ya roro emwi i vbe fiwerriẹ. Yerre wẹẹ, ovbe, ẹre Jesu ya gie uwu. Ọ na vbe gi ima rẹn wẹẹ, vbene a huẹn emwa ni vbiẹ kpaegbe vbe ovbe, erriọ ẹre a khian vbe huẹn emwa ni wulo kpaegbe. (Mat 9:​18, 24; Jọn 11:​11-13) Emwa gha rhiọrre vbe ovbe, iran i fiwerriẹ, vbene iran ye iran ke lovbiẹ, erriọ iran vbe ye vbe iran gha rhiọrre nẹ. Ọ na gha mwẹ emwi ne iran ghaa mu roro iran ke lovbiẹ, ọni ẹre iran khian ye gha mu roro vbe iran gha rhiọrre nẹ. Gia guan kaẹn emwi nọ sunu dae Lazarọs vbe ọ ghi rhiọ kpaegbe nẹ. Vbe ẹghẹ ne Jesu ya huẹn ọnrẹn kpaegbe, ikpẹdẹ enẹ ẹre ọ ghaa ye nọ ghi ya wu, egbe ẹre vbe suẹn gha kẹkẹ nẹ. Ọrheyerriọ, vbe Jesu ghi huẹn ọnrẹn kpaegbe, uhukpa ẹre etiọnrẹn ya rẹn ọnrẹn, vbe nai na gbawawẹ, e Lazarọs wa vbe yi iran ẹro.​—Jọn 11:​38-44; 12:​1, 2. w20.08 14 ¶3; 16 ¶8

Aro ọkpa ẹre Jehova ya ghee etẹn na hannọ zẹ kevbe avbe ohuan ọvbehe; ọ ma hoẹmwẹ ẹbu ọkpa sẹ nọkpa. Rhunmwuda, arrọọ ọghe Ovbi ẹre nọ ghaan ẹre ọ ya dẹ ehia werriegbe. Emwi nọ ya ẹbu eva na lughaẹn, ọre ayayẹro ne iran mwẹ. Sokpan ọkpa nọ, te ọ khẹke ne ẹbu eva na, da imudiase ọghe iran yi ya sẹ ufomwẹ. (Psm 31:23) Yerre wẹẹ, iyobọ ne dọmwadẹ ọghẹe gualọ, ẹre Osanobua loo orhiọn nọhuanrẹn ya rhie nẹẹn, ọ gha khọnrẹn nọ gha re ọtẹn na hannọ zẹ ra ẹi re ọre. Emwi ne Jehova mwamwa khẹ eguọmwadia re hia vbe odaro i gia gie! (Jer 29:11) Ugie Ayere keghi kie ẹkpotọ ne dọmwadẹ ima, ne ima ya rho Osanobua kevbe Kristi ye emwi hia ne iran ru, nọ zẹe ighẹ ima mwẹ ayayẹro ọghe arrọọ etẹbitẹ. Ẹghẹ hia ẹre Ivbiotu e Kristi ya si egbe koko, sokpan Ugie Ayere na do vbe ukpo ukpo, ẹre ọ ghi ru ekpataki sẹ. w21.01 18 ¶16; 19 ¶19

Nibun sẹ vbe emwa ni rrie Ugie Ayere yaro yọ wẹẹ, uhunmwu otagbọn na ẹre iran khian gha ye. Vbọ ghi zẹe ne iran na rrie Ugie Ayere? Gia ya inọta ọkpa rhie ewanniẹn yọ. Vbọzẹe ne emwa na yo orọnmwẹ ọghe ọsie iran, agharhemiẹn wẹẹ ẹi re iran ẹre ọ ru orọnmwẹ? Rhunmwuda, iran hoo ne iran rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ ọsie iran nii kevbe wẹẹ, iran rre ọre iyeke. Ọna ẹre ọ vbe ya avbe ohuan ọvbehe rrie Ugie Ayere, ne iran mieke na rhie ẹre ma wẹẹ iran hoẹmwẹ e Kristi kevbe etẹn na hannọ zẹ, kevbe wẹẹ, iran ye iran ike. Te iran vbe yae rhie ẹre ma wẹẹ, iran gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu, nọ zẹe ighẹ ẹkpotọ kie ne iran ya gha rre agbọn na vbe etẹbitẹ. Emwi ọvbehe ne kpataki nọ ya iran yo Ugie Ayere, ọre ne iran mieke na họn ẹmwẹ ne Jesu. Vbe asọn ne Jesu mu Ugie Ayere na gbọọ, ọ na tama avbe ukọ ọghẹe wẹẹ: “Wa gha ru ọna ya ye mwẹ rre.” (1 Kọr 11:​23-26) Nọnaghiyerriọ, vbe ẹi re te etẹn na hannọ zẹ hia kpa hin agbọn na rre nẹ, te avbe ohuan ọvbehe khian ye gha yo Ugie Ayere. w21.01 17-18 ¶13-14

Ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gele hoẹmwẹ ọmwa, te ọ khẹke ne ima gha bẹghe ẹre vbe uyinmwẹ ima. (Yae taa Jems 2:​17, 26.) Vbe igiemwi, e Jehova hoẹmwẹ ima. (1 Jọn 4:19) Ẹmwẹ ni rhiẹnrhiẹn nọ tae vbe Baibol wa so igiẹ ye ọna. (Psm 25:10; Rom 8:​38, 39) Sokpan ẹi wa re ọni ọkpa; emwi nọ ru ne ima, vbe so igiẹ yọ. E Jehova keghi gie ukpọmọkpa nọ mwẹ gha die agbọn na, nọ do rri oya, nọ vbe wu rhunmwuda ima. (Jọn 3:16) Ọna ma ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova gele hoẹmwẹ ima? Ma ghaa họn ẹmwẹ ne Jehova kevbe Jesu, te ima rhie ẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ iran. (Jọn 14:15; 1 Jọn 5:3) Ọkpa vbe iyi ne Jesu yi ne ima, ọre ne ima gha hoẹmwẹ egbe. (Jọn 13:​34, 35) Gberra wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha tama etẹn ima wẹẹ ima hoẹmwẹ iran, ọ vbe khẹke ne ima gha rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ima.​—1 Jọn 3:18. w21.01 9 ¶6; 10 ¶8

Etẹn na hannọ zẹ keghi mwẹ ayayẹro wẹẹ, iran gha gu e Jesu kha vbe Arriọba Osanobua vbe etẹbitẹ. Na kha na, te iran khian gha bẹghe Jesu ghee mwẹ ghee ruẹ, iran ghi vbe sẹtin gu ẹre gha ziro zẹvbe ọse. (Jọn 14:​2, 3) Vbọ vbe ye hẹ ne emwa ni khian gha rre agbọn na? Te iran khian ye gha re ọsie Jesu agharhemiẹn wẹẹ iran i gu ẹre rre ẹrinmwi. Zẹvbe ne iran khian ya gha sọyẹnmwẹ agbọn ọgbọn ne Jehova loo e Jesu ya kpemehe ẹre ne iran, erriọ asikẹgbe ne iran gu e Jesu mwẹ khian ya gha wegbe sayọ. (Aiz 9:​6, 7) Afiangbe nibun ẹre ima khian lae miẹn deghẹ ima na gha re ọsie Jesu. Vbe igiemwi, Jesu wa ru iyobọ ne ima vbe ẹdẹnẹrẹ. Ẹkpotọ vbe kie ne ima ya gha rrọọ vbe etẹbitẹ. Sẹ ehia, asikẹgbe ne ima gu e Jesu mwẹ gha ya ima sikẹ e Jehova ẹsẹsẹmwẹse. U miẹn ukpamuyọmọ nọkhua ne ima mwẹ, ne Jesu na tie ima ọsie ọre! w20.04 25 ¶15-16

Etẹn na hannọ zẹ ni ghaa rre Kọrinti, ni khian rhiọ kpaegbe gha rrie ẹrinmwi, ẹre Pọl gbẹn elẹta na gie. Iran na ọre, “emwa ne a tiere ne iran do gha re emwa ni huanrẹn Osanobua, emwa ni khian ọghẹe rhunmwuda ighẹ iran ya egbe ba e Kristi Jesu.” E Pọl na vbe ya unu kaẹn “iran ni wulo nẹ vbuwe iran ni ya e Kristi yi.” (1 Kọr 1:​2, NW; 15:18; 2 Kọr 5:17) Vbe elẹta ọvbehe ne Pọl gbẹn, ọ na kha wẹẹ, emwa ni ‘wu vbe na ghee Jesu’ gha vbe ‘rhiọ kpaegbe vbene ọ vbe rhiọ kpaegbe.’ (Rom 6:​3-5, NW ) Vbe Jesu ghi rhiọ kpaegbe, ọ na khian ọmwa orhiọn, ọ na gha rrie ẹrinmwi. Erriọ khian vbe gha ye ne etẹn hia na hannọ zẹ. E Pọl kha wẹẹ e Kristi ọre “ọmwa nokaro na . . . huẹn kpaegbe vbe idin.” (1 Kọr 15:20) Jesu ọre ọmwa okaro nọ rhiọ kpaegbe zẹvbe ọmwa orhiọn, ọ na vbe gha mwẹ arrọọ etẹbitẹ. w20.12 5-6 ¶15-16

Ọmwa na hannọ zẹ gha wa wu nia, ọ ghi wa gha rrie ẹrinmwi vbobọvbobọ. Ẹmwẹ ne ukọ e Pọl tae vbe ebe 1 Kọrinti 15:​51, 52 ẹre ọ so igiẹ ye ọna. Etẹn na hannọ zẹ gha rhiọ kpaegbe, iran i khian sẹtin ghọghọ. E Baibol gi ima rẹn iwinna ne iran ni rrie ẹrinmwi khian ya ru. Jesu keghi tama iran wẹẹ: “Iran ni khọnmiotọ nẹ, I gha rhie egbe asẹ ne Erha mwẹ rhie mẹ vbe ne iran. I gha rhie asẹ ne iran yan avbe uhunmwu ẹvbo, ne iran gha ya ukpokpo ematọn khaemwisẹ yan iran, ne iran guọghọ iran rẹnkhẹn rẹnkhẹn zẹvbe akhe.”​—Arhie 2:​26, 27. w20.12 12 ¶14-15

Ne Pọl na kha wẹẹ Jesu ọre “ọmwa nokaro” rhiema wẹẹ, a gha vbe huẹn emwa ọvbehe gha rrie ẹrinmwi. Te Pọl ya ọna kha wẹẹ, ọ gha sẹ ẹghẹ, a gha huẹn avbe ukọ kevbe emwa ọvbehe na hannọ zẹ gha rrie ẹrinmwi, vbene Jesu vbe gha ye. (1 Kọr 15:18) Vbe ẹghẹ ne Pọl ya gbẹn elẹta na gie etẹn ni rre Kọrinti, a ma he suẹn gha huẹn etẹn na hannọ zẹ kpaegbe gha rrie ẹrinmwi. Emwi nọ khian sunu vbe odaro ẹre Pọl ghaa guan kaẹn, ọ na wẹẹ: “Dọmwadẹ ọghẹe vbe ehe nọ na sẹ ọre egbe, Kristi, nọ re ne okaro vbe uwu ehia, vbe iyeke ọni, iran ni re ọghe Kristi vbe ẹghẹ ne ọ gha ya rre.” (1 Kọr 15:23; 1 Tẹs 4:​15, 16) Ẹghẹ ne Kristi “gha ya rre” ne Pọl guan kaẹn ẹre ima wa ye na. Ọna rhiema wẹẹ, ọ sẹ ẹghẹ urremwẹ ọghe Kristi nẹ, a te miẹn wẹẹ, avbe ukọ kevbe etẹn na hannọ zẹ suẹn gha rhiọ kpaegbe gha rrie ẹrinmwi.​—Rom 6:5. w20.12 5 ¶12; 6 ¶16-17

Ẹi re emwa ni khian rhiọ kpaegbe gha die agbọn na, ẹre Pọl guan kaẹn mwa. Sokpan arhiọkpaegbe ọghe emwa na khian huẹn gha rrie ẹrinmwi, ni khian gha mwẹ “egbe orhiọn,” ẹre Pọl ghaa guan kaẹn. (1 Kọr 15:​43, 44) Vbe Jesu rre agbọn na, egbe ọmwa nagbọn ẹre ọ ghaa mwẹ. Sokpan vbe ọ ghi rhiọ kpaegbe nẹ, ọ na do khian ọmwa “orhiọn . . . ne ọ rhie arrọọ ne ọmwa,” ọ na gha rrie ẹrinmwi. Erriọ etẹn na hannọ zẹ khian vbe ya rhiọ kpaegbe zẹvbe emwa orhiọn. E Pọl khare wẹẹ: “Zẹ vbene ima te ka gha yevbe ama ọghe ọni ne a ya ekẹn ma, erriọ ima ghi mu akpa ọghe ọmwa ne ọ ke ẹrinmwi rre yọ.” (1 Kọr 15:​45-49) Ọ khẹke ne ima kọe ye orhiọn wẹẹ, Jesu ma ghi gha mwẹ egbe ọmwa nagbọn vbe ọ rhiọ kpaegbe nẹ. E Pọl keghi rhan otọ evbọzẹe nọ na gha yerriọ vbe ebe 1 Kọrinti 15:​50, ọ na wẹẹ: “Emwi ne a ya efun kevbe esagiẹn ma, i sẹtin mwẹ ọghae vbe Arriọba Osanobua” vbe ẹrinmwi. Ọna rhiema wẹẹ, etẹn na hannọ zẹ i khian sẹtin mu egbe ọghe emwa nagbọn nọ mwẹ efun kevbe esagiẹn, nọ sẹtin vbe kẹkẹ la ẹrinmwi. w20.12 10-11 ¶10-12

Osanobua keghi loo erhuanegbe Jesu eso ni ghaa rrọọ vbe orre nokaro, ya gbẹn ẹmwẹ eso yotọ vbekpae arhiọkpaegbe ọghe etẹn na hannọ zẹ. Ukọ e Jọn khare wẹẹ: “Ivbi Osanobua ọre ima ghi khin nian, sokpan ọ ma he vẹ ne a rẹn, emwi ne ima ra khian. Sokpan emwi ne ima rẹnrẹn ọrọre wẹẹ, Kristi gha [ghi] ya egbe ladian nẹ, ma [ghi] gha yevbe ne irẹn ye.” (1 Jọn 3:2) Ọna rhiema wẹẹ, etẹn na hannọ zẹ ma rẹn vbene iran khian gha ye hẹ, vbe iran gha rhiọ kpaegbe gha rrie ẹrinmwi zẹvbe emọ orhiọn. Vbọrhirhighayehẹ, iran gha bẹghe Jehova ghee mwẹ ghee ruẹ vbe iran gha sẹ ẹrinmwi nẹ. E Baibol ta emwi eso vbekpa vbene emwi khian gha ye hẹ ne iran, vbe iran gha rhiọ kpaegbe. Etẹn na hannọ zẹ gha deba e Kristi vbe ẹghẹ nọ khian ya wabọre rua, “avbe ọdakha kevbe ẹtin” ọghe agbọn na, kẹ kevbe “uwu.” Vbe okiekie, Jesu kevbe emwa ni khian deba re kha ghi mu emwi hia ye obọ e Jehova, e Jehova ghi do gha khaevbisẹ yan emwi hia. (1 Kọr 15:​24-28) Ẹghẹ nii gha rhiẹnrhiẹn gbe! w20.12 8 ¶2

Vbọ khian gha ye hẹ ne etẹn nẹi rrie ẹrinmwi? Iran vbe mwẹ ayayẹro ọghe arhiọkpaegbe. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ emwa ni rrie ẹrinmwi ẹre “arhiọkpaegbe nokaro” khian sẹ ọre obọ. (Fil 3:​11, NW ) A gha wẹẹ arhiọkpaegbe nokaro, ọni rhiema wẹẹ arhiọkpaegbe ọvbehe ye rrọọ. Arhiọkpaegbe nogieva na ẹre Job ghaa mwẹ vbe ekhọe. (Job 14:15) “Iran ni re ọghe Kristi” a gha rre ẹrinmwi vbe ẹghẹ ne Kristi khian ya wabọ arriọba emwa nagbọn hia rua. Uhiẹn “oghian ne okiekie,” nọ re uwu gha khian na ho bẹkun. Emwa na khian huẹn kpaegbe gha rrie ẹrinmwi i khian ghi dọlegbe wu. (1 Kọr 15:​23-26) Emwa ni khian yin agbọn na yaro ye emwi ne Pọl tae vbe ako Evbagbẹn Nọhuanrẹn ne ebe ẹdẹ ọghe ẹdẹnẹrẹ ke ladian. Ma rẹnrẹn wẹẹ emwa ni ma ru emwi esi i khian sẹtin la ẹrinmwi, rhunmwuda ọni, ma gha sẹtin kha wẹẹ, uhunmwu otagbọn na ẹre arhiọkpaegbe na, khian na sunu. w20.12 6-7 ¶18-19

Ma sẹtin ye gha roro ẹre wẹẹ, ‘Vbia khian ya rẹn wẹẹ, egbe mwẹ ma he wọọ e Jehova?’ Ọmwa ghaa nọ egbe ọta vbenian, ọ rhiema wẹẹ, ọmwa nii hoo nọ fi werriẹ; e Jehova i khian vbe yangbe ẹre. The Watchtower nọ ladian vbe ukpo nibun nọ gberra keghi kha wẹẹ: “A sẹtin miẹn wẹẹ, ọ mwẹ uyinmwẹ dan eso nọ gua ima obọ ro, ma ke suẹn gha ga e Jehova, egbọre ọ kpẹẹ re ne ima ke hia, ne ima ban rẹn, sokpan ọ ma gba re. . . . Ghẹ gi egbe wọọ ruẹ. Ghẹ roro ẹre wẹẹ, e Jehova i khian sẹtin yabọ ruẹ. Iziro vberriọ ẹre Esu hoo ne u gha mwẹ. Ne ekhọe ruẹ na fi ruẹ uwẹnrhiẹn rhiema wẹẹ, u i re ọmwa dan. Mu egbe ruẹ rriotọ, ne u gha ya ekhọe hia na erhunmwu gie Jehova nọ yabọ ruẹ, u ghi gha rinmwiaẹn nọ ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ ekhọe ọguọmwaziro nọ hianrẹn kevbe ne u sẹtin fi werriẹ. Ọvbokhan kherhe ghaa mwẹ ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin, ọ ghi tu bu erhae, erhae ghi gele vbe ru iyobọ nẹẹn, ọ gha khọnrẹn ne ọmọ nii bu ẹre rre inugba nọ khin. Erriọ vbe ye, u gha vbe sẹtin tu bu e Jehova inugba nọ khin, egbe ruẹ i khian wọọ re. Nọghayayerriọ, ọ ghi tohan ruẹ, ọ ghi vbe ru iyobọ nọ khẹke nuẹn.” A te miẹn wẹẹ, e Pọl khian Ovbiotu e Kristi, ọ kegha mwẹ obọ vbe uyinmwẹ dan nibun. Ẹmwata nọ wẹẹ, e Pọl ma mianmian emwi dan nọ ru vbe ẹghẹ nọ gberra, sokpan ọ ma gi ọni gha re emwi ne irẹn ghi mu roro vbe ẹghẹ hia. (1 Tim 1:​12-15) Sokpan ọ na gha ghee izọese adẹwerriegbe nii zẹvbe emwi ne Jehova ya ru irẹn ẹse. Rhunmwuda ọni, e Pọl ma gi ekhọe re gha fi ẹre uwẹnrhiẹn gberra egbe. Nọghayayerriọ, ọ keghi rhie aro tua emwi ne irẹn gha sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova. w20.11 27 ¶14; 29 ¶17

Emwi bun ne Setan ya danmwẹ ima ghee. Vbe igiemwi, ma sẹtin gha kha wẹẹ: ‘I gha ru emwi na, ai khian kan mwẹ fua vbuwe iko, rhunmwuda ọni, ẹi re orukhọ nọ wegbe.’ Egbe iziro vbenian i zẹdẹ maan hiehie. Ma ghaa rre egbe ihe vbenian, inọta nọ khẹke ne ima nọ egbe ima ọre wẹẹ: ‘Te Esu hoo nọ ya edanmwẹ na mu mwẹ ekhọe rhia ra? I gha ru emwi na, ọ gha rhie ozan gie eni e Jehova ra? Emwi ne I khian ru na gha ya mwẹ sikẹ e Jehova sayọ ra, ra ọ gha ya mwẹ khian rree nẹẹn?’ Inọta vbenian ẹre ọ khẹke ne ima gha mu roro. Ọ vbe khẹke ne ima gha na erhunmwu ne Jehova rhie ẹwaẹn ne ima, ne ima sẹtin rhie ewanniẹn nọ khẹke ye avbe inọta na, vbene ima i na rẹrẹ egbe ima. Ọna gha wa kakabọ ru iyobọ ne ima vbe ima gha werriẹ aro daa edanmwẹ. Zẹvbe ne Jesu ru ẹre, ma ghi vbe sẹtin si agbada vbe unu tama e Setan wẹẹ: “Ladian mwa Setan!” (Mat 4:10) Ọ ma khẹke ne ima gi emwi rhọkpa mu ekhọe ima rhia. w20.06 12-13 ¶16-17

Ekhọe hia ẹre ima ya lele adia ne Jehova rhie ne ima, rhunmwuda, ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ rẹn emwi nọ maan ne ima sẹ. (Ẹfis 4:​22-24) Imuegberriotọ ẹre ọ khian ya ima gha mu ahoo ọghe Jehova ye okaro kevbe ne ima ya gha ghee emwa ọvbehe wẹẹ, iran maan sẹ ima. Ma ghaa ru vberriọ, ma ghi do gha gu e Jehova kevbe etẹn ne ima gba ga mwẹ asikẹgbe ne khuankhuankhuan. (Fil 2:3) Adeghẹ ima ma na begbe, ma sẹtin do gha ya egbe taa emwa ni rre uwu agbọn, ni tọn egbe mu kevbe ni rẹn ọghe enegbe iran ọkpa. Ọ khọ wẹẹ, isievẹn na ẹre etẹn eso ni ghaa rrọọ vbe orre nokaro ghaa werriẹ aro daa, rhunmwuda, vbe ebe ne ukọ e Pọl gbẹn gie etẹn ni ghaa rre Rom, ọ keghi tama iran wẹẹ: “I tama uwa hia wẹẹ, wa ghẹ mwa egbe ye ukpo nọ gberra ehe nọ ke yi. Sokpan wa gha re nẹi si ukankan vbe iro ne uwa zẹ.” Emwi ne Pọl ghaa ta vbe ako nii ọre wẹẹ, ọ ma khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, ma hiunsi sẹ emwa ọvbehe. Imuegberriotọ ẹre ọ khian ru iyobọ ne ima ya sẹtin lele ibude na. w20.07 2 ¶1-2

Vbene ẹghẹ ya khian, ẹghẹ ọfunmwegbe ne Asa kevbe Ivbi e Juda ghaa sọyẹnmwẹ ọnrẹn keghi sẹ ufomwẹ. Ivbiyokuo ọrhẹnrhẹn ni ke Ẹtiopia rre na mu okuo gie iran. Okpia ọkpa na tie ẹre Zẹra, ẹre ọ ghaa re ọkaokuo ọghe iran. E Zẹra kegha roro ẹre wẹẹ, irẹn vbe ivbiyokuo ọghẹe gha sẹtin khọnmiotọ yan Ivbi e Juda. Vbọrhirhighayehẹ, Asa keghi mu ẹtin yan e Jehova, ọ ma mu ẹtin yan ivbiyokuo ọghẹe. Ọ keghi na erhunmwu gie Jehova wẹẹ: “Ye ima obọ nian Nọyaẹnmwa rhunmwuda, wẹ ọre ima mu ẹtin yan, eni ruẹn ọre ima ya ladian ne a do gu ivbiyokuo ọrhẹnrhẹn na gbinna.” (2 Krọ 14:11) Vbene ivbiyokuo ọghe Ẹtiopia bun sẹ, a gha ghae iran ye ihe eva, ekherhe ẹre ivbiyokuo ọghe Asa hia, ya bun sẹ obọ ọkpa vbọ. Ọrheyerriọ, Asa kegha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha gbinna ne emwa rẹn. Gele gele, e Jehova ma ya ekhue mu Asa; ọ keghi ru iyobọ ne iran ya khọnmiotọ yan ivbiyokuo ọghe Ẹtiopia. (2 Krọ 14:​8-13) Agharhiemiẹn wẹẹ ima ma rẹn vbene emwi khian gha ye hẹ ne dọmwadẹ ọghẹe vbuwe ima vbe odaro, sokpan emwi ne ima rẹnrẹn ọre wẹẹ, ẹghẹ ọfunmwegbe ne eguọmwadia Osanobua sọyẹnmwẹ ọnrẹn nia, i khian kpẹẹ vbe otọ. Vbe Jesu ghi gu erhuanegbe ẹre guan vbekpa emwi nọ khian sunu daa iran vbe ẹghẹ okiekie ẹdẹ, ọ na wẹẹ, “Emwa hia ghi gha khuiwu uwa.”​—Mat 24:9. w20.09 17-18 ¶14-16

Ai miẹn ọmwa nọ hoo na gha ya unu kpamisikan ku ọre. Vbọrhirhighayehẹ, deghẹ egbe emwi vbenian na sunu daa ima, ọ sẹtin gbe orhiọn ye ima iwu deghẹ ima na gha roro ẹre gberra egbe. (Itan 24:10) Nọnaghiyerriọ, vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ emwa ni gbe ima odan na gha rhovbiẹ ima, ra deghẹ iran na gha ya unu kpamisikan ku ima? Ọ khẹke ne ima gha ghọghọ vbene uko e Pọl vbe gha ye. Vbọzẹe? Rhunmwuda, emwa ghaa rhovbiẹ ima, ra iran ghaa zẹ ima kpokpo, ọ rhiema wẹẹ erhuanegbe Jesu ẹre ima gele khin. (1 Pit 4:14) Jesu khare wẹẹ, erhuanegbe irẹn gha werriẹ aro daa ukpokpo. (Jọn 15:​18-20) Erriọ gele gha ye vbe orre nokaro. Vbe ẹghẹ nii, te Ivbi e Grik wa gha ghee Ivbiotu e Kristi sila sila, iran na vbe gha ghee iran zẹvbe emwa ni ma rẹn emwi rhọkpa. Uhiẹn, te Ivbi e Ju eso kue gha ghee ukọ e Pita, ukọ e Jọn kevbe Ivbiotu e Kristi nikẹre zẹvbe “emwa kẹkan ni ma ruẹ ebe.” (Iwinna 4:13) Emwa nibun kegha roro ẹre wẹẹ, emwa ne vburriẹ vburriẹ ẹre Ivbiotu e Kristi khin. Iran na vbe gha roro ẹre wẹẹ, rhunmwuda ne iran ma na gha mwẹ obọ vbe emwamwa otu azẹ, iran i mwẹ iyobọ ne iran ye vbe ẹvbo. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, iran i vbe mwẹ obọ vbe okuo, emwa kegha roro ẹre wẹẹ, iran i khian sẹtin gha gbinna ne egbe iran. Ivbiotu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe orre nokaro ma gi egbe wọọ iran, agharhemiẹn wẹẹ, emwa ghaa ghee iran sila sila. w20.07 14-15 ¶3-4

Te ukọ e Jọn wa kakabọ hoẹmwẹ etẹn ni ghaa rre iko ọghe Ivbiotu e Kristi, ọ na vbe gha hoo ne iran mudia gbain vbe odẹ ọghe ẹmwata. Elẹta eha nọ gbẹn gie iran nọ ya rhie ibude ne iran so igiẹ yọ wẹẹ, ọ gele hoẹmwẹ iran. U miẹn vbene ọ sẹ ima ọyẹnmwẹ hẹ, ne ima na rẹn wẹẹ, emwa nikẹre ni khian deba e Kristi kha vbe ẹrinmwi keghi mwẹ ekhọe ahoẹmwọmwa, zẹvbe ne ukọ e Jọn ghaa ye! (1 Jọn 2:27) Wa gi ma kọe ye orhiọn ighẹ ẹmwẹ ibude ne ima ziro yan na. Gi ẹre gha re atamuolọyan ọghe ima wẹẹ, te ima khian ye gha rre odẹ ọghe ẹmwata na. Ọna rhiema wẹẹ, te ima khian gha họn ẹmwẹ ne Jehova vbe emwi hia ne ima ru, ma ghi gha ruẹ e Baibol ne egbe ima, ma ghi vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi hia fẹẹrẹ ni rre uwu e Baibol keghi re ẹmwata. Deba ọni, ma ghi gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe dae Jesu. Ma ghi vbe gha lẹẹ ne iziro ọghe emwa nagbọn kevbe imamwaemwi ọghe emwa okeke. Ọ ma khẹke ne ima kue ne emwa kpikpi ima ya ru emwi dan, rhunmwuda, ma i khian sẹtin gha ga e Jehova, ne ima vbe gha mwẹ obọ vbe uyinmwẹ dan. Ọ khẹke ne ima gha ya avbe ilele ọghe Jehova nọ gbae ru emwi vbe arrọọ ọghe ima. Ma ghi gha yabọ etẹn ni ru ima khọọ, ma ghi vbe gha ru iyobọ ne etẹn ni rre uwu ibavbaro, ne iran mieke na mudia gbain vbe odẹ ọghe ẹmwata na. Ma ghaa ru ena hia, ma tobọ ima ghi sẹtin mudia gbain vbe odẹ ọghe ẹmwata, agharhemiẹn wẹẹ, ma werriẹ aro daa isievẹn ughughan. w20.07 24-25 ¶15-17

Iwinna ughughan ẹre Jehova waa ne eguọmwadia ẹre ni rre uwu iko. Agharhemiẹn wẹẹ iwinna ughughan ẹre ima winna, ma hia fẹẹrẹ mwẹ esa ne ima ye, ma wa vbe gualọ iyobọ egbe. Ukọ e Pọl keghi gi ima rẹn wẹẹ, ma rhọkpa i khian sẹtin tama ọtẹn ọvbehe vbuwe iko wẹẹ, “I i mwẹ emwi ne I ya a ru.” (1 Kọr 12:21) Adeghẹ ima hoo ne ọfunmwegbe gha rre uwu iko, te ọ khẹke ne ima gha ya aro nọ ghaan ghee emwa ọvbehe vbuwe iko, ma ghi vbe gha mwẹ akugbe. (Ẹfis 4:16) Ẹghẹ nii, ahoẹmwọmwa nọ rre uwu iko ghi gha wegbe yọ, etẹn ni rre uwu iko ghi vbe deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Orhiọn nọhuanrẹn ẹre Jehova ya zẹ ediọn hia ni rre uwu iko, sokpan dọmwadẹ iran mwẹ eke ne iran na hia. (1 Kọr 12:17) Eso rrọọ ni da suẹn gha ga zẹvbe ediọn vbuwe iko, rhunmwuda ọni, iran ma wa he fuẹro vberriọ. Ediọn eso rrọọ nẹi ghi sẹtin ru emwi ne iran ka ru vbuwe iko rhunmwuda iran khian ọmaẹn nẹ, eso vbe rrọọ ni khuọnmwi. Ọrheyerriọ, ọ ma khẹke ne ọdiọn rhọkpa gha roro ẹre wẹẹ, ọdiọn ọvbehe vbuwe iko i mwẹ esa nọ ye, nẹ ghẹ do yevbe na miẹn wẹẹ te ọ tama rẹn wẹẹ, “I i mwẹ emwi ne I ya a ru.” Nọghayayerriọ, ọ khẹke ne dọmwadẹ ediọn lele adia ọghe ukọ e Pọl nọ rre ebe Rom 12:10. w20.08 26 ¶1-2; 27 ¶4

E Jehova keghi loo otu ọghẹe ya rhie adia ni rre Baibol ne ima vbe odẹ ọghe arrọọ ne ima ye na. Otu e Jehova gha rhie adia ne ima vbe nọ dekaẹn odẹ nọ khẹke ne ima ya gha yin, ra iran gha ru afiwerriẹ ye emwi eso ne ima te yayi, uhukpa ẹre ima ya miẹn ọnrẹn yi. Sokpan deghẹ afiwerriẹ ne iran ru na mwẹ vbene ọ ya dekaẹn ima hẹ ghi vbo? Vbe igiemwi, deghẹ a khiẹn Ọgua Arriọba ọghe ima, vbe ima khian ru? Emwi nọ khian ya ima gha sọyẹnmwẹ vbe ẹghẹ hia vbe ugamwẹ e Jehova, ọre deghẹ ima na gha yerre wẹẹ e Jehova ẹre ima winna na kevbe wẹẹ, irẹn ẹre ọ dia otu ọghẹe. (Kọl 3:​23, 24) Ọba e Devid keghi rhie igiemwi esi yotọ, vbe ẹghẹ nọ na gha ru izọhẹ na khian ya bọ Ọgua Osa. Ọ na kha wẹẹ: “Mẹ kevbe emwa mwẹ i sẹtin gele rhie emwi ke emwi nuẹn, rhunmwuda, emwi hia, wẹ ẹre ọ yae ru ọmwa ẹse, ọni nọ wẹẹ, emwi ne ọre ọwuẹ nẹ, ọre ima vbe dọlegbe viọ nuẹn.” (1 Krọ 29:14) Ma ghaa ru iyobọ ye iwinna Arriọba, ma ghi yerre wẹẹ, emwi ne Jehova ya ru ima ẹse, ẹre ima vbe rhie nẹẹn werriegbe. Agharhemiẹn wẹẹ e Jehova ẹre ọ yan ima yan emwi hia ne ima mwẹ, te ọ ye gbọyẹmwẹ ye ẹghẹ, ẹrhiọn kevbe emwi ewe ne ima loo ya ru iyobọ ye iwinna Arriọba.​—2 Kọr 9:7. w20.11 22-23 ¶14-16

Ẹi re inu emwa ne ima ru iyobọ na ya la otu ọghe Jehova, ẹre a khian ya rẹn deghẹ ima runagban. (Luk 8:​11-15) Adeghẹ ima na ye gha kporhu iyẹn nọ maan, ma na vbe gha maa emwa ọvbehe emwi vbene egbe ma na wọọ ima, e Jehova gha ka ima ba emwa ni runagban. Vbọzẹe? Rhunmwuda, ma ghaa ru vberriọ, ọ rhiema wẹẹ, ma họn ẹmwẹ ne irẹn kevbe Ovbi ẹre. (Mak 13:10; Iwinna 5:​28, 29) Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ufomwẹ agbọn na sotọ fo nẹ, ẹghẹ kherhe ẹre ọ ghi kẹ ne ima khian ya winna iwinna ikporhu iyẹn nọ maan na. Rhunmwuda ọni, ẹi re ẹghẹ na, ẹre ima khian ya gha si egbe ghee iyeke, ra ne ima gha mudia khẹ ẹghẹ ne emwi hia khian ya fu ima egbe rre, ma ke rhiegbe ye iwinna ne kpataki na. Nọnaghiyerriọ, gi iwinna ikporhu iyẹn nọ maan gha yẹẹ ruẹ, gha mwẹ irẹnmwi nọ dinmwi ọghe Baibol, gha mwẹ udinmwẹ, ghẹ vbe ya iwinna na rhẹghẹrẹ. Do deba etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo ni gberra ẹbo erẹnrẹn, ni munọ ehẹn ọghe orhiọn. Ẹghẹ nii, u ghi do gha mwẹ oghọghọ ne Jehova rhie ne ọmwa. (Neh 8:10; Luk 5:10) Gi ẹre gha re atamuolọyan ọghuẹ ne u ya rhiegbe ye iwinna na ya sẹ ufomwẹ. w20.09 7 ¶18-20

Ọ ma khẹke ne ima gi iwinna emwi ewe ọghe agbọn na mu ima. Adeghẹ ima na gi “ẹmwẹ ẹfe” ọghe agbọn na mu ima, ọ sẹtin gbe ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova muotọ, ma i ghi ka Ẹmwẹ Ọghe Osanobua yọ, ma i ghi vbe hoo ne ima gha tama emwa ọvbehe vbekpa re. (Mat 13:22) Ma ghaa hoo ne ima vbe sẹtin gbogba ga emwi ewe ni hiunsi ne Jehova mu ne ima, te ọ khẹke ne ima rherhe gha zẹ emwi ru, vbe ima gha bẹghe ẹre wẹẹ ẹbe dee. Te ọ khẹke ne ima vbe mu egbe yotọ, ne ima mieke na rẹn emwi ne ima gha ru deghẹ ima na dekun ughe ọghe uyinmwẹ esakan ra ne a na gbinna igbinna oguo, ra deghẹ ima na vbe dekun emwi ne emwa okeke gbẹnnẹ vbe intanẹt. Ma ghaa mu egbe yotọ vbe odẹ vbenian, ẹi ghi lọghọ ne ima ya rherhe zẹ emwi ru, deghẹ ima na dekun emwi nọ gha sẹtin rhie ikuanegbe ne ima vbe odẹ ọghe orhiọn. Ma ghaa ru vberriọ, ma ghi gha re emwa ni huanrẹn vbe odaro e Jehova. (Psm 101:3; 1 Tim 4:12) Te ọ khẹke ne ima gbogba ga emwi ewe ne Jehova mu ne ima. Ọni ọre ukpamuyọmọ ne ima mwẹ, ne ima na rẹn ẹmwata ni rre uwu e Baibol kevbe ne ẹkpotọ na kie ne ima ya gha tama emwa ọvbehe vbekpa re. Adeghẹ ima na gbogba ga emwi ewe na, ma ghi do gha mwẹ ekhọe ọguọmwaziro nọ hianrẹn, ma ghi gha mwẹ oghọghọ nọ sẹ otọ ẹko, ma ghi vbe sẹtin gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe ne iran vbe do rẹn e Jehova. w20.09 30 ¶16-19

Uwẹ dinmwiamẹ nẹ ra? Adeghẹ erriọ nọ, ẹdẹ ne u dinmwiamẹ ẹre u rhiẹre ma vbe idagbo wẹẹ, u mwẹ amuẹtinyan dae Jehova kevbe wẹẹ, u mu egbe ne u ya deba otu ọghẹe gha gae. Odẹ ne Jehova ya dia otu ọghẹe vbe ẹdẹnẹrẹ keghi ya ima rẹn aro ọmwa nọ khin, emwamwa ọghẹe kevbe ilele ọghẹe. Gia guan kaan emwi eha ne ima khian miẹn ruẹ vbekpae Jehova vbe odẹ nọ ya dia otu ọghẹe. Nokaro, “aro ọkpa ọre Osanobua ya ghee emwa hia.” (Iwinna 10:34) Ahoẹmwọmwa ne Jehova mwẹ, ẹre ọ yae gie Ovbi ẹre gha dee, nọ do ya arrọọ ọghẹe “dẹ emwa ne agbọn hia werriegbe.” (1 Tim 2:6; Jọn 3:16) E Jehova keghi loo eguọmwadia ọghẹe ya kporhu iyẹn nọ maan ma emwa hia ni hoo ne iran danmwehọ; odẹ vbenian ẹre irẹn ya kie ẹkpotọ ne emwa ughughan, ne iran ya miẹn ere vbe izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu. Nogieva, e Jehova keghi re Osa ọghe ọfunmwegbe kevbe nọ ru emwi hia ye uhẹn uhẹn. (1 Kọr 14:​33, 40, NW ) Rhunmwuda ọni, emwa ni gae keghi re emwa ọfunmwegbe, ni vbe ru emwi hia ye uhẹn uhẹn. Nogieha, e Jehova ọre Ọmamwaemwi Nọ Sẹ Ehia. (Aiz 30:​20, 21) Ọni ẹre ọ si ẹre ne otu ọghẹe na hia, ne iran gha loo Ẹmwẹ ọghẹe ya maa emwa emwi vbuwe iko kevbe ikporhu. w20.10 20 ¶1-3