Tila 18

“Dinyɛ laban” ka surun!

1. Cogo jumɛn na dugukolo kan, Yesu ka kalandenw tun na se k’a dɔn, ko a ye masaya daminɛ sankolow la?

TUMA MIN NA Yesu ye Sitanɛ n’a ka mɛlɛkɛw gɛn ka bɔ sankolow la, ka fanga ta, Sitanɛ n’a ka kow sigicogoyajugu donw laban jate daminɛra (Jirali 12:7-12). Nka cogo jumɛn na dugukolo kan, Yesu ka kalandenw tun na bɔ o sankolola ko yebali kalama, k’a dɔn k’o kɛra tigitigi? U tun n’a dɔn cogo di ko, Krista bɛ cogoya yebali la a ka Masaya kɔnɔ ani ko “diɲɛ laban” surunyara? U tun na se ka o dɔn u kɛtɔ k’u nyɛmada Yesu ka “taamashyɛn” dilen tiimɛli fɛ.

2. Yesu ka kalandenw y’a ɲininka mun ko la?

² Waati dɔɔni Yesu ka saya nyɛ, k’a sɔrɔ a tun bɛ Oliviye kulu kunna, a ka cidenw la, naani ye “taamashyɛn” dɔ ɲini a fɛ. A filɛ u y’a ɲininka cogo min na ko: “I tè o kow kè tuma fò an ye wa, ani min na kè i nali taamashyèn ye, ani dinyè laban taamashyèn?” (Matiyu 24:3, ABU 1987). Nka “i nali” ani “diɲɛ laban” daɲɛw kɔrɔ tigitigi ye mun ye?

3. a) “I nali” ani “diɲɛ laban” daɲɛw kɔrɔ ye mun ye? b) O tuma, kalandenw ka ɲininkalikan ka kan ka kalan cogo di?

³ Gɛrɛkikan daɲɛ min yɛlɛmara yan ka kɛ “nali” ye, o ye “parusia” ye, o kɔrɔ ye “bɛyan waati”. O la sa, taamashyɛn bɔli tun na a jira ko Yesu bɛ yan, cogoya yebali la, ani ko Masaya fanga dira a ma. “Dinyɛ laban” daɲɛ kɔrɔ tɛ dugukolo laban ye, nka Sitanɛ ka kow sigicogoya laban (2 Korɛntekaw 4:4). O la sa, cidenw ka ɲininkalikan ka kan ka kalan tan: “A fɔ an ye: Tuma jumɛn na o ko inw bɛna kɛ, wa i bɛyan waati ani kow sigicogoya kuncɛli taamashyɛn bɛna kɛ jumɛn ye?”—Matiyu 24:3, Traduction du monde nouveau.

4. a) Yesu ka “taamashyɛn” dilen kɔnɔfɛnw ye mun ni mun ye? b) Cogo di “taamashyɛn” ni bolonkɔni nɔ bɛ se ka suma ni ɲɔgɔn ye?

⁴ Yesu ma “taamashyɛn” dan ko kelen dɔrɔn ma. A ye ko caman kofɔ. Ka fara Matiyu kan, Bibulu sɛbɛnnikɛla wɛrɛw da sera o kow ma, ko minnu tun bɛna nɔ bila “laban donw” la. O kow bɛɛ kɛ waati, bɛ wele Bibulu kɔnɔ ko “laban donw”. (2 Timote 3:1-5; 2 Piɛre 3:3, 4.) O ko inw bɛ se ka suma ni bolonkɔni nɔw ye, mɔgɔ kelenkelen bɛɛ dun de n’a bolonkɔni nɔw don. “Laban donw” ni a danma kow don, o kow bɛɛ lajɛnnen bɛ iko “bolonkɔni nɔw” bisikiw, minnu bɛ se ka ye ɲɛ la, u ni waati wɛrɛ si taw tɛ kelen ye.

5, 6. K’a sɔrɔ i bɛ ka “laban donw” taamashyɛn kɔnɔfɛn 11 mafilɛ, i bɛ mun faamu “kow sigicogoya kuncɛli” ko la?

⁵ Nin kitabu tila 16 la, an ye daliluw mafilɛ Bibulu kɔnɔ, minnu y’a jira ko Krista kɔseginna ka na, ka masaya fanga ta a juguw cɛla 1914 san na. Sisan sa, “taamashyɛn” kɔnɔfɛn minnu b’a jira ko Krista bɛ yan, an bɛna o kow kelenkelen mafilɛ, n’o ye Sitanɛ ka kow sigicogoya “laban donw” dalilu wɛrɛw ye. A filɛ cogoya min na o kow tiimɛra kabini 1914 san na.

“JAMANA BƐNA WULI JAMANA KAMA ANI MASAYA BƐNA WULI MASAYA KAMA.”—Matiyu 24:7.

“Taamashyɛn” ka ninko tiimɛli kabini 1914 san na, o ma se ka dogo i la. O san na, Dinyɛbɛɛ Kɛlɛba Fɔlɔ cira. O kɛra kɛlɛ dafalen ye, a mɔgɔfaga barika bonyara ka tɛmɛn a ɲɛ san 2 400 kɛlɛw bɛɛ lajɛnnen kan. O bɛɛ n’a ta, san 21 o kɔ, Dinyɛbɛɛ Kɛlɛba Filanan nana, o mɔgɔfaga cayara fɔlɔ ta ye sinyɛ naani.

Kabini Dinyɛbɛɛ Kɛlɛba Filanan bantuma la 1945 san na, marafakɛlɛ 150 ye diɲɛ yuguyugu, mɔgɔ minnu sara o senfɛ, o cayara ni mɔgɔ miliyɔn 25 ye, wa don o don, kɛlɛ 12 de jateminɛra. Ka fara o kan, diɲɛ bɛɛ kɛlɛba wɛrɛ bɛ ka mɔgɔw bagabaga. Kɛlɛkɛminɛn minnu bɛ Etazuni jamana kelen dɔrɔn fɛ, olu bɛ se ka diɲɛkɔnɔmɔgɔw ɲɔgɔnna tan ni fila halaki.

“KƆNGƆBAW BƐNA KƐ—Matiyu 24:7.

Dinyɛbɛɛ Kɛlɛba Fɔlɔ kɔ, kɔngɔba dɔ kɛra min ɲɔgɔn tun ma deli ka ye Tariki kɔnɔ abada. Shini jamana saheli yan fan dama dɔrɔn na, mɔgɔ 15 000 sara kɔngɔ fɛ don o don. Nka kɔngɔbaw ye diɲɛ kɔnɔmɔgɔw tila naaninan gosi Dinyɛbɛɛ Kɛlɛba Filanan kɔ. Kabini o waati la, kɔngɔw bɛ ka jamana caman tɔɔrɔ.

1967 san na, New York Times y’a fɔ ko “jamana minnu bɛ fɛrɛ sɔrɔ sira ɲini na, o jamana dɔ la mɔgɔ kelen bɛ sa segɔndi 8,6 o segɔndi 8,6 kɔnɔ k’a sabu kɛ serejalan ye”. Ani mɔgɔ miliyɔn 50 bɛ sa kɔngɔ bolo san o san! 1980 san na, dugukolo kan mɔgɔw tila naaninan (mɔgɔ 1 000 000 000) kɔngɔtɔ tun don, k’a sabu kɛ suman ntanya ye. Hali suman ka ca yɔrɔ minnu la, mɔgɔ caman tɛ se ka u balo san yen, faantanya kosɔn.

“YƆRƆ NI YƆRƆ, FINYƐBANAW.”—Luka 21:11.

Dinyɛbɛɛ Kɛlɛba Fɔlɔ bannen tantanni kɔ, giripu ɛsipanyɔli ye mɔgɔ 21 000 000 faga! Finyɛbana ni bana bɛ cɛnniw la ka taa a fɛ. San o san mɔgɔ miliyɔn caman bɛ sa dusukundimi ni kansɛri bolo. Cɛnimusoya banaw bɛ cayala kosɛbɛ. Sumayabana, nyɛgɛnɛbilenkɛ ani mara bɛ ka yɛrɛkɛ jamana ni jamana, janko Azi, Afiriki ani Amɛriki latin jamanaw la.

‘DUGUKOLO YƐRƐYƐRƐW BƐNA KƐ YƆRƆ NI YƆRƆ.’—Matiyu 24:7.

Kabini 1914 san na, dugukolo yɛrɛyɛrɛbaw bɛ ka kɛ ka tugu ɲɔgɔn kɔ cogo la min ma deli ka ye abada. A ka ca san 1 000 ye, o senfɛ (k’a ta 856 ka n’a bila 1914 la), dugukolo yɛrɛyɛrɛba 24 dɔrɔn de kɛra minnu ye mɔgɔ 1 973 000 faga. Nka san 63 kɔnɔ (k’a ta 1915 ka n’a bila 1978 la), mɔgɔ 1 600 000 sara dugukolo yɛrɛyɛrɛ 43 senfɛ.

“SARIYA TIGƐNSƆNYA BARIKA BƐNA BONYA KA TAA A FƐ.”—Matiyu 24:12.

Dinyɛ yɔrɔ bɛɛ, kojugukɛ ni sariya tigɛnsɔnya barika bɛ ka bonya. Mɔgɔfagaw, ka bin musow kan, sonyaliw ka ca kosɛbɛ kosɛbɛ. Etazuni jamana dama kan, kojugubakɛ kelen bɛ kɛ segɔndi o segɔndi. Yɔrɔ caman na, binnkannikow bɛ kɛ bɔlɔnw na hali tile fɛ. Su mana ko, mɔgɔw bɛ u ka sodaw sɔgɔ.

“MƆGƆW BƐNA SIRAN KOSƐBƐ.”—Luka 21:26.

Mɔgɔw bɛ siran. Bɔnbu atomiki fɔlɔw cilen kɔ, a ma mɛn, a filɛ laalimu Harɔld Urɛ ye min fɔ ko: “K’a ta sisan ma, n’an bɛ dumuni kɛ o, n’an bɛ sunɔgɔ o, n’an bɛ ɲɛnamaya kɛ o, n’an bɛ sa o, o na kɛ k’an sirannen to tuma bɛɛ.” O ye tiɲɛ ye, wa bɔnbu atomiki kɛlɛ nyɛsiran dɔrɔn tɛ. Siran bɛ mɔgɔw dusukun minɛ k’a sabu kɛ kojugu, yɔrɔw manɔgɔli, bana, o n’a ɲɔgɔnna ye, o bɛɛ de bɛ farati don nyɛsuma sigi, ani ɲɛnamaya la.

‘BANGEBAAW KANBILALI.’—2 Timote 3:2.

Bi, denw minɛ yɔrɔ bɛrɛ tɛ bangebaaw bolo. Denmisɛnw bɛ muruti kuntigiya ko bɛɛ ma. O de y’a to suguladenya kow bɛ diɲɛ fan bɛɛ. Jamana dɔw la, kojugubaw tila bɛɛ ye denmisɛnw nɔ ye, minnu si bɛ san 10 ni san 17 cɛ. U bɛ fagali kɛ, ka bin musow kan, ka bin mɔgɔw kan, o n’a ɲɔgɔnna. Abada Tariki kɔnɔ bangebaaw kanbilali ma deli ka jɛnsɛn nin cogo la.

“WARI KANUBAAW.”—2 Timote 3:2.

Wasabaliya bɛ fan bɛɛ. Wari nɔfɛ, mɔgɔ caman bɛ ko sifaya bɛɛ kɛ, sonyali ni mɔgɔfaga sen b’o la. Mɔgɔ wasabaliw dɔw tɛ sigasiga ka jagofɛn dɔw dila ka u feere k’a sɔrɔ a dɔnnen bɛ k’o fɛnw man ɲi u mɔgɔɲɔgɔnw ka kɛnɛya ni u ka ɲɛnamaya ma. Wala kɛnɛ kan, wala u ka ɲɛnamaya kɛ cogo fɛ, o mɔgɔ inw b’a fɔ wari ma: ‘Ne ka ala don.’

“U BƐ FARILADIYA KOW FƐ KA TƐMƐN ALA KO KAN.”—2 Timote 3:4.

Hadamadenw la, caman bɛ u yɛrɛ, wala u ka denbaya diyanyɛko dama dɔrɔn de ɲini, nka u hami tɛ ka ko diya Ala ye. Ala bɛ min haramu o de ka di u ye, kakalaya, jɛnɛya, dulɔtɔya ani nisɔndiyafuranin sen b’o la, o n’a ɲɔgɔnna. Nafa bɛ sɔrɔ nisɔndiya ko minnu la, u bɛ olu fisaya Ala ɲinili ni Ala ka baara ye.

“ALA NYƐSIRAN NYƐ BƐ U KUN, NKA U BƐ A KA SEBAAYA JANFA.”—2 Timote 3:5.

Tuma caman nyɛmɔgɔw ni mɔgɔ tɔw b’u ka Ala nyɛsiran ko jɛnsɛn bɛɛ nyɛna; nyɛmɔgɔw b’u kali Bibulu kan u ka fanga ta don, tɔw bɛ u ka nafɔlo kɛ ka diinɛw kow sinsin. Nka tuma caman nin si tɛ dɔ wɛrɛ ye “Ala nyɛsiran nyɛ” dɔrɔn kɔ. Iko Bibulu y’a fɔ cogo min na, Ala bato sira lakika barika man bon mɔgɔ caman ka ɲɛnamaya kɔnɔ. Nyumankɛ nege tɛ u taalan ye.

‘U BƐ DUGUKOLO CƐN.’—Jirali 11:18.

Finyɛ, ji ni dugukolo manɔgɔlen bɛ. Manɔgɔli barika bonya kosɔn laalimu Barry Kommonɛr ye nin kankaridakan fɔ ko: “Ne ka miiri la, dugukolo manɔgɔli ka taa a fɛ, ni o ma dabila, o bɛna laban ka dugukolo kɛ yɔrɔ ye mɔgɔ tɛna se ka sigi yɔrɔ min na.”

⁶ An ye ko minnu kalan nin ye, olu b’a jira ko Yesu ka “taamashyɛn” dilen ani a ka kalandenw ka ko fɔlenw bɛ ka tiimɛ. Tiɲɛ don ko dalilu wɛrɛw bɛ yen, nka an ye fɛn minnu ye olu bɛ wasa kɛ walasa k’a seereya ko Bibulu ye “laban donw” minnu kofɔ ko an bɛ o tile de la.

7. a) Ko Yesu bɛ yan ani “laban donw” ko, Bibulu kiraya kuma minnu ɲɛsinnen bɛ o ma, mun bɛ olu kɛ u danma fɛnw ye? b) Dinyɛ nyɛmɔgɔw tun bɛ ka mun fɔ waati dɔɔni 1914 san nyɛ, ka Bibulu ka kiraya kuma fɔlenw kɛlɛ?

⁷ “Nka, dɔ n’a fɔ, ko kɛlɛw, kɔngɔw, finyɛbanaw, o n’a ɲɔgɔnna., kɛra tuma caman, Tariki kɔnɔ. O tuma, o tɛ ko gɛlɛn ye k’a fɔ k’o ɲɔgɔnna kow bɛna kɛ kokura.” O bɛɛ n’a ta an bɛ se ka nin kɔlɔsi: Bibulu ma a fɔ dɔrɔn k’o kojuguw bɛna kɛ, nka a y’a pereperelatigɛ ko u bɛna kɛ ka diɲɛ kundama sɔrɔ. Bibulu b’a fɔ fana ko olu bɛɛ bɛna kɛ mɔgɔw nyɛna, minnu tun bɛ si la 1914 san na. K’a sɔrɔ waati dɔɔni 1914 san nyɛ, nyɛmɔgɔbaw tun bɛ k’a fɔ ko diɲɛ bɛɛ hɛrɛ sigili kow ma deli ka nɔgɔnya ka o waati ta bɔ. O bɛɛ n’a ta, bɔnɛ ko minnu kofɔra Bibulu fɛ, olu bɛɛ kɛra ka bɛn a waati latigɛlen ma, n’o ye 1914 san ye. Hali yɛrɛ, diɲɛ kuntigiw b’a fɔ bi ko 1914 ye kunsin yɔrɔ kura sigi Tariki kɔnɔ.

8. a) Yesu ka fɔ la, mɔgɔw jumɛn bɛna bi kow sigicogoya laban ye? b) O tuma, an bɛ se ka da mun na?

⁸ Waati min daminɛra 1914 san na, koba minnu kɛra o waati la, Yesu tilalen o kow kofɔli la, a ko: “O waatikelenmɔgɔw tɛna tɛmɛn ka ban ni o kow bɛɛ [bi kow sigicogoya laban sen b’o la] ma kɛ.” (Matiyu 24:34, 14). Yesu tun kan bɛ mɔgɔw ma, minnu tun bɛ si la 1914 san na. O mɔgɔ minnu bɛ si la bi, olu kɔrɔla kosɛbɛ. O bɛɛ n’a ta, u dɔw la kelenkelenw bɛna kɛ bi kow sigicogoyajugu laban seerew ye. An ka da a la ko sɔɔni, juguya bɛɛ, ani mɔgɔjuguw laban tuma bɛna bala ka se Harmagedɔn.

[Picture on page 149]

Yesu y’a fɔ a ka kalandenw ye, min ni min tun bɛna kɛ dalilu yeta ye, k’a jira ko a bɛ yan, cogoya yebali la, ni masaya fanga ye.

[Picture on page 154]

1914—HARMAGEDƆN

Mɔgɔ minnu tun bɛ si la 1914 san na, olu dɔw bɛna bi kow sigicogoya laban ye u ɲɛ la, ka kisi.