Bone mengabe ya metyi a ôsal

Bone mengabe ya metyi. Bone mengabe mete ma so beta mengabe menyine ma: beglobule rouge, beglobule blanc, beplaquette a plasma. Bi tame nyoñ éve’an beglobule rouge; be bili protéine éziñe ba loone na hémoglobine. Ba belane hémoglobine betit nge ke nyi bôt na be kôm mebiañe me ne saé môt a te jañele abui metyi.

Plasma (mendim me ne été tañe 90%) a bili abui behormone, besel inorganique, beenzime, a biôme bife ane beminéraux a minkôk. Plasma a bili fe biôm bia volô na metyi me bo te sôlé, biôm bia juan a akone ya nyule jangan, a beprotéine béziñ ane albumine. E wô’ô kui na, éyoñe ba yene na môt a ne bi jama ôkon, bedokita be jô nye na a lumbane begammaglobuline. Ba kôme biañ éte a plasma môt a vo’o beta bi ôkon ôte. Beglobule blanc ki ba kuli beinterféron a beinterleukine, mbe bete ba saé beta b’akon ane cancer.

Ye Kristen ja yiane kañese na be saé nye a bone mengabe ya metyi? Kalate Zambe a nji kate bia ne sañesañe jame bia yiane bo; ajô te, Kristen ébien nje ja yiane nyoñe ntyi’an e mise me Zambe. Bekristen béziñ be ne bene saéban a bone mengabe ya metyi, amu Atiñe Yéhôva a nga ve bone b’Israël é mbe é jô’ô na, ba yiane “sôé [metyi] si.” (Deutéronome 12:22-24) Bevo’o ki be ne jô na, ja’a ba bene beta mengabe ya metyi, be ne saéban a bone mengabe ma so beta mengabe mete. Ba simesane na, éyoñe ngabe metyi é dañeya tyôtyoé, be vo’o beta jô na é nga’ane metyi.

Ôsusua na wo nyoñe ntyi’an a lat a bone mengabe ya metyi, sili’i womiene na: Ye ma yeme fo’o na, e bene saéban a bone mengabe ya metyi, a tinane na, ma bene fe mebiañ méziñ ma volô na be saé akon éziñ, a ma ma volô na metyi me bo te sôlé? Ye me ne ngule ya kate dokita amu jé ma kañese mone ngabe ya metyi éziñ, nge ke amu jé ma bene nye?

Ôsal. Bia zu kobô ajô hémodilution, a ‘récupération du sang épanché.’ Hémodilutiion a ne éyoñ ba vaa môt abim metyi éziñ ôsusua na ba sale nye; e señe metyi, ba belane jôm éfe ja ve metyi, éyoñ éte ba su’ulane nye beta futi metyi mete nyul. ‘Récupération du sang épanché’ ki, a ne éyoñ ba bo na metyi môt a jañele nté ba sale nye me bo te ke fé. Ba nyoñe metyi mete vôm aveñ é né, éyoñ éte nje ba sôbe me, be mane fe me len, a beta futi me nyule môt. Mbôle dokita ase a bo avale dé, Kristen ja yiane kôme sili dokita aval avé a ye saé nye.

Ôsusua na wo nyoñe ntyi’an, wo yiane taté sili womiene na: ‘Nge ba vaa ma metyi nyul, ye mone môte ya nleme wom a me’ete na, metyi mete me ngenane ngabe jia ya nyule jam, a na, be nji yiane “sôé me si”? Ye mone môte ya nleme wom a kañese na nlenane metyi mete ma lene ma nyul ô tebe, ja’a a ne ve asu mon éyoñ? (Deutéronome 12:23, 24) Nge ba ba’ale metyi ma kui ma nyul, be taté sôbe me ôsusua na ba beta ma me futi nyul, ye nalé a ye ke ndeñele mone môte ya nleme wom? Ye ma yeme fo’o na, nge ma bene na be belane metyi mam na ba saé ma, nalé a tinane na, ma bene fe mimfaseban metyi, hémodialyse, a cœur-poumon artificiel?’

Kristen ébien nje ja yiane tyik aval ja yi na be belane metyi mé éyoñe ba sale nye. Melebe mete ma fombô fe mimfasebane mia sili na be nyoñe môte bone metyi nyul, be mane me kôm aval éziñ ôsusua na ba beta nye me futi nyul.