Ye ô ne fo’o “tyi’ibi ya bo mewôk”?

1. Amu jé é ne bo ayaé na bi bo mewôk?

YE É kuiya wo éyoñ éziñe na ô kate bo mewôk? Njô bôte David a nga tebe aval été éte, ane a nga ye’elane Zambe a jô’ô na: “Ba’ale ma a nleme wo nye’e mam môé.” (Bsa. 51:12) David a mbe a nye’e Yéhôva. Ve, biyoñe biziñ a nga kate kui na a bo nye mewôk, a avale jam éte é ne fe bia kui den. Amu jé? Jam ôsu, bi be’e metyi ya abé, mme ma tindi bia éyoñ ése na bi bo melo. Jame baa, Satan a jeñ éyoñ ése na a tindi bia na bi bo Yéhôva melo aval émien a nga bo. (2 Cor. 11:3) Jame lale, bia nyiñ émo é ne njalan a nsisim éngana’a, “nsisime wo bo ésaé be bone ya melo.” (Éphé. 2:2) Ajô te, bia yiane saé ngul, sake fo’o ve asu na bi wosane metyi ya abé bi be’e, bia yiane fe de bo asu na Diable a émo ji be bo te tindi bia na bi bo bôte be ne melo. Bia yiane ve ngule ya bo Yéhôva mewôk, a bo fe bôt a nga ve abim éjôé éziñe mewôk.

2. Jé ja tinane na e bo “tyi’ibi ya bo mewôk”? (Jacques 3:17)

² Lañe’e Jacques 3:17. A ngule ya mfufube nsisim, Jacques a nga jô na bôte be ne fe’e be ne “tyi’ibi ya bo mewôk.” Tame ve’ele simesan atinane ya mejô mete. Mejô mete ma liti na bia yiane bo nkômesane ya bo bôte Yéhôva a nga ve abim éjôé éziñe mewôk. É ne été na Yéhôva a nji yi na bi bo môt a jô bia na bi tyame metiñe Mé mewôk.—Mame mi. 4:18-20.

3. Amu jé Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñe bia bo bôt a nga ve abim éjôé éziñe mewôk?

³ É ne kui na bi tebe bité biziñe bia sili na bi bo Yéhôva mewôk a lôte môta binam. Amu melebe mese Yéhôva a ve bia me ne ma me ne mvo’é. (Bsa. 19:7) Ve bone be bôte be bili abim éjôé éziñe be be’e metyi ya abé. Ve to’o nalé, Ésa wongane ya yôp été a nga ve bebiaé, bijôé a bemvendé abim éjôé éziñ. (Mink. 6:20; 1 Thes. 5:12; 1 P. 2:13, 14) Éyoñe bia bo be mewôk, bia liti fo’o na Yéhôva nnye bia bo mewôk. Bi tame zu yen aval avé bi ne bo bôte Yéhôva a nga ve abim éjôé éziñe mewôk, to’o éyoñe da kui biyoñe biziñe na bi yen ayaé ya kañese melebe ba ve bia a tôñe me.

BO’O BEBIAÉ BÔÉ MEWÔK

4. Amu jé abui bone da bo bebiaé bap melo?

⁴ Bisoé bia nyiñe zañe bôte be bili fulu ya bo “bebiaé bap melo.” (2 Tim. 3:1, 2) Amu jé abui bisoé é ne melo? Bisoé biziñe bia simesane na bebiaé bap be ne bôte medu’an. Bebiaé béziñe ba jô bone bap na be bo mame bebiene ba kate kui na be bo, a bone ba simesane na mboon ôte ô ne ékotekot. Bone béziñe ba simesane na mbôl abui mam é tyendéya émo éyoñe ji, melebe bebiaé bap ba ve be me nji beta bo mfi, nge ke na bebiaé bap ba beté ôdo’é. Nge ô ne ésoé, ye ô tameya simesane nalé éyoñ éziñ? Abui bisoé da yen ayaé ya tôñ atiñe Yéhôva di: “Bo’ané bebiaé benane mewôk avale da yiane be Tate, amu nalé a ne zôsô.” (Éphé. 6:1) Jé é ne volô wo na ô tôñ atiñ éte?

5. Avale kalate Luc 2:46-52 a liti, amu jé Yésus a ne mbamba éve’ela asu ésoé ja bo bebiaé bé mewôk?

⁵ Ô ne yé’é aval ô ne bo mewôk éyoñe wo vu mbamba éve’ela —Yésus. (1 P. 2:21-24) Yésus a mbe môt a ne teke ayeñ, ve bebiaé bé be mbe be be’e metyi ya abé. Akusa bo nalé, Yésus a mbe a semé’é bebiaé bé to’o éyoñe be mbe be bo’o bikop, nge ke éyoñe be mbe be kate kui na be wô’ô mboone mame wé. (Nkôl. 20:12) Bi tame zu yene jam é nga kui éyoñe Yésus a mbe a bili mimbu 12. (Lañe’e Luc 2:46-52.) Yésus a bebiaé bé be nga ke Jérusalem, ve éyoñe be nga bulane nda be nji yemelane na Yésus a li’iya mvus. A too ki na éyoñ abôk é nga man, Joseph ba Marie bebiene be mbe be yiane véé mise na be bulane nda jap a bone bap bese. Éyoñe Joseph ba Marie be nga su’ulane yene Yésus, Marie a nga komekane nye amu na a nga li’i Jérusalem étam. Yésus a mbe ve kate be na mboone wop ô ne ékotekot, ve a nga yalane bebiaé bé évôvoé été a ésemé ése. Joseph ba Marie be “nji tu’a wô’ô jam a mbe a jô’ô be.” Akusa bo nalé, Yésus “a nga ke ôsu a bo be mewôk.”

6-7. Jé é ne volô bisoé na bi bo bebiaé bap mewôk?

⁶ A ésoé, ye é kuiya éyoñ éziñe na ô kate bo bebiaé bôé mewôk éyoñe ba bo bikobe, nge ki éyoñe ba kate kôme wô’ô mboone mame wôé? Jé é ne wo volô? Jam ôsu, taté fas avale Yéhôva a wô’ôtan. Kalate Zambe a jô na éyoñe wo bo bebiaé bôé mewôk, “nalé a ne mvaé mise me Tate.” (Col. 3:20) Yéhôva a yeme na biyoñe biziñe bebiaé bôé be ne bo te kôme wô’ô wo, a na biyoñe biziñe be wô’ô ve wo metiñe me ne ayaé ya tôñ. Ve éyoñe wo tyi’i na wo bo be mewôk, wo ve Yéhôva nlem avak.

⁷ Jame baa, simesa’an avale bebiaé bôé ba wô’ôtan. Éyoñe wo bo bebiaé bôé mewôk, wo ve be nlem avak a nalé a bo na be tu’a tabe wo ndi. (Mink. 23:22-25) Élate jenane ja ye fe tu’a bo ngul. Mojañ Alexandre, a bili mimbu 19 a nyiñe Belgique a jô na: “Éyoñe me nga taté na ma bo bebiaé bame mewôk, élate jangan é nga tyendé. Bia bebe bi mbe bi ntoo ane bemvôé, a bi mbe angôndô ya mevak.”b Jame lale, nge wo bo bebiaé bôé mewôk éyoñe ji, nalé a ye volô wo melu ma zu. Paulo, a nyiñe Brésil a jô na: “Mbôle me nga yé’é na ma bo bebiaé bame mewôk, nalé a nga volô ma na me bo fe Yéhôva mewôk a na me bo bôt a nga ve abim éjôé éziñe mewôk.” Kalate Zambe a ve mbamba beamu be ne volô wo na ô bo bebiaé bôé mewôk. A jô na: ‘Asu na mame môé me wulu mvo’é a na ô nyiñ ayabe si nyu.’—Éphé. 6:2, 3.

8. Amu jé abui bisoé da tyi’i na da bo bebiaé bap mewôk?

⁸ Abui bisoé é nga kôme yen abim avé mame ma wulu be mvo’é éyoñe be ne mewôk. Luiza fe a ne Brésil, a bili mimbu 16, a nga kate kui na a wôk amu jé bebiaé bé be nga jô nye na a nji yiane bi téléfôn. A mbe a jô’ô émiene na, nga abui bongô ya ôkala wom é bili betéléfôn! Ve mvuse ya valé, a nga su’ulane yene na bebiaé bé be nji be be yi’i na mbia jam a kui nye. Éyoñe ji a yeme na éyoñ a bo bebiaé bé mewôk, nalé a nji tinane na a ne mimbôk amu melebe ba ve nye me ne fo’o ve ma me ne mfi asu ényiñe jé. Élizabeth, ésoé sita éziñe ja nyiñ État-Unis é ngenan é yen ayaé ya bo bebiaé bé mewôk biyoñe biziñ. A jô na: “Éyoñe ma kate kui na me wôk amu jé bebiaé bame ba ve ma metiñe méziñ, ma beta simesane biyoñe metiñe be nga ve ma me nga volô ma.” Monica, sita éziñe ya Arménie a bili mimbu 17, a jô na mame me mbe me dañe wulu mvo’é éyiñe jé éyoñ ése a mbe a bo’o bebiaé bé mewôk a lôt éyoñ a mbe a bo’o be melo.

BO’O “BIJÔÉ” MEWÔK

9. Aval avé abui bôte da yen atiñ?

⁹ Abui bôte da yeme na bijôé bi ne bia mfi, a na bia yiane bo metiñe meziñe “bijôé” bia telé mewôk. (Rom. 13:1) Ve bôte bete be ne bo teke semé metiñe ba nye’e ki nge ke metiñe ba yene na me ne ékotekot. Bi tame zu kobô ajô ñya’ane toya. E si éziñe ya Europe, abui bôte da simesane na: “Môt a nji yiane ya’ane toya nge a simesane na bôte ba sili je ba beté ôdo’é.” Ajô te bôte ya si éte be ne teke ya’ane betoya bese bijôé bia jô be na be ya’an.

10. Amu jé bia yiane semé to’o metiñe bi nji nye’e?

¹⁰ Kalate Zambe a liti na bijôé bi bôte bia soo abui minjuk, na Satan nnye a jôé bijôé bite, a na bijôé bite bi mbeme jañ. (Bsa. 110:5, 6; Eccl. 8:9; Luc 4:5, 6) Kalate Zambe a jô fe na: “Nyu ase a bo te bo éjôé mewôk, a tebe nta’ane mame Zambe ngame yat.” Ve éyoñe ji, Yéhôva a kañese na bijôé bi bôte bi ke ôsu a jôé asu na bi volô bôte na be bi abime mvo’é éziñ. Yéhôva a yi na bi bo bie mewôk. Ajô te, bia yiane ya’ane betoya bangan, bia yiane bo bijôé mewôk a semé bie. (Rom. 13:1-7) Bi ne yene na atiñ éziñ é nji yian, na é ne ékotekot, bi ne fe yene na nge bia tôñ atiñ éziñe bi ne jañele abui moné. Ve bia bo bijôé mewôk amu Yéhôva nnye a jô bia na bi bo de nté bi ngenane teke jô bia na bi tyame metiñe mé.—Mame mi. 5:29.

11-12. Avale kalate Luc 2:1-6 a liti, Jé Joseph ba Marie be nga bo asu na be semé atiñ, a bibotane bivé be nga bi? (Fombô’ô fe befôtô.)

¹¹ Bi tame nyoñ éve’ela Joseph ba Marie, be mbe nkômesane ya bo bijôé mewô’ô to’o éyoñ é nji be ti’ibi asu dap na be bo de. (Lañe’e Luc 2:1-6.) Éyoñ abume Marie é mbe é ntoo bebé ngon ébul, bijôé bi nga jô be na be bo jam éziñ é mbe angôndô ya ayaé. César Auguste a nga telé atiñe na bôte bese be ne éjôé jé si be bulane mesi map, a ke élañe bôt. Joseph ba Marie be mbe be yiane wulu kiliméta 150 asu na be bulane si jap Bethéhem, a dulu éte é mbe é sili’i na be bet a sis abui minkôl. Dulu éte é nji be tyi’ibi asu dap, e dañedañ asu Marie. Joseph ba Marie be mbe be yiane tyelé minleme yôp asu mvo’é minsône Marie a nyi mon a mbe a yiane bialé. Be nga ye bo aya nge Marie a nga ye taté na a kô’ôlô mie zen? Be mbe be yiane nyoñe ngap a mon a mbe nye abum amu nnye a mbe Messie Yéhôva a nga kak. Nde ye jam éte é mbe é yiane bo na be bo teke bo atiñ éjôé é nga ve mewôk?

¹² Akusa bo Joseph ba Marie be mbe be bili beamu ya tyelé nleme yôp, ve be nga tôñ atiñe bijôé bi nga ve. Yéhôva a nga botane mewô’ô map. Marie a nga ke kui Bethléhem mvo’é, mon a nga biaé a mbe a too nya mvo’é, a nalé a nga volô na nkulan ajô ya Kalate Zambe ô tôéban!—Mich. 5:2.

13. Aval avé mewô’ô mangane me ne bo mfi asu bobenyañe bangan?

¹³ Éyoñe bia bo bijôé mewôk, bia bi abui bibotan a nalé a ye volô fe bôte bevok. Amu jé bia jô nalé? Amu ôsu a ne na, bia ye sa’ale fonos bôte ba bene tôñe metiñ éjôé ja ve ba tôbane je. (Rom. 13:4) Éyoñe bia bo bijôé mewôk, bia ye yene na Bengaa be Yéhôva be ne mbamba be bôt. Bi tame zu yene jam é nga bobane Nigéria den a ntoo abui mimbu. Nté ésulan é mbe é boba’an, bezimbi be nga zu nyiin Aba Éjôé be jeñe’e bôte ba bene ya’ane toya. Ve masa wop a nga jô be na be kui nseñ. A nga ke ôsu a jô be na: “Bengaa be Yéhôva ba ya’ane toya éyoñ ése.” Éyoñ ése wo semé metiñ, nalé a ye volô na bôte be yeme na Bengaa be Yéhôva be ne mbamba be bôt. A môs éziñ, nalé a ne volô na be bo teke bo bobejañ a besita jam é ne abé.—Matt. 5:16.

14. Jé é nga volô sita éziñe na a bo bijôé mewôk?

¹⁴ Ve é ne teke bo tyi’ibi éyoñ ése na bi bo bijôé mewôk. Joanna, sita ya États-Unis a meme na: “É mbe angôndô ya ayaé na me bo mewôk, amu bôte béziñe ya nda bôte jame be nga tôban ékotekot é so’o be bijôé.” Ve Joanna a nga yene na a yiane tyendé ôsimesane wé a lat a bijôé. Jam ôsu a nga bo é mbe na a telé nlañane bemessage ya internet be mbe be bo’o na a bi nkômbane ya bo bijôé melo. (Mink. 20:3) Jame baa, a nga ye’elane Yéhôva na a volô nye na a tabe nye mebun a lôte na a tabe ndi a bijôé bi bôt. (Bsa. 9:9, 10) Jame lale, a nga lañe minlô mejô ya bekalate bangane mia ye’ele na bi nji yiane nyoñe ngap a mame ya émo ji. (Jean 17:16) Joanna a jô na mbôl a nga semé bijôé a bo bie mewôk, a ne mevak éyoñe ji a “nlem ô bôô nye si ne mieññ.”

SEMÉ’É MEBENDÉ ÉKÔANE YÉHÔVA JA VE

15. Amu jé é ne bo ayaé biyoñe biziñe na bi tôñe mebendé ékôane Yéhôva ja ve bia?

¹⁵ Yéhôva a jô bia na bi bo bôte be tele bia ôsu ékôane bekristene mewôk. (Héb. 13:17) É ne été na Yésus, Njôô wongan a ne môt a ne ne seleñe teke ayeñ, ve bobejañ a belane be na be tebele bia si va be be’e metyi ya abé. Bi ne yen ayé ya bo be mewôk, e dañedañ éyoñe ba jô bia na bi bo jôme bi nji kômbô bo. Nlômane Pierre ô nga bi mebendé méziñ, ve ô nji taté kômbô tôñe me. Éyoñ éngele a nga jô nye na a di betite Atiñe Moïse é mbe é tyili’i, Pierre a nga jô biyoñe bilale na a ye ke di betite bete! (Mame mi. 10:9-16) Amu jé a nga bene di betite bete? Pierre a mbe a maneya yembane na a bo mam aval afe. Ajô te, a nga yene na jam éngele a nga jô nye na a bo é nji be zôsô mise mé. Éngele a mbe ne seleñe teke ayeñ, ve Pierre a nga yen ayaé ya tôñe jam a nga jô nye. Ajô te, bi nji yiane vembe nge da kui biyoñe biziñe na bi kate tôñe mebendé bôte be be’e metyi ya abé ba ve bia.

16. Akusa bo nlômane Paul ô nga yene na abendé be nga ve wô é nji be mvo’é, jé ô nga bo? (Mame minlôman 21:23, 24, 26)

¹⁶ Nlômane Paul ô mbe “tyi’ibi ya bo mewôk,” to’o éyoñ ô nga bi mebendé ô nga yene na me nji yian. Bekristene be mbe bejuif be nga wô’ô bôte be kobô menyine na Paul a kañete bôte na be nji yiane tôñ Atiñe Moïse, be mbe fe be jô’ô na Paul émien a nji be a semé’é Atiñ éte. (Mame mi. 21:21) Bekristene be mbe be too benya bôtô Jérusalem be nga jô Paul na a ke temple a befame benyin, éyoñ éte a fubu émien asu na a liti na a tôñe fo’o Atiñe Moïse. Akusa bo Paul a mbe a yeme’e na bekristene be nji beta bo Atiñe Moïse si, a na a nji bo jam éziñ é ne abé, ve a nga bo be mewôk été été. Kalate Zambe a jô na: “Môs ô nga tya’a valé, Paul a nga ke a bôte bete, a tun émien.” (Lañe’e Mame minlôman 21:23, 24, 26.) Mbôle Paul a nga tôñe mebendé be nga ve nye, nalé a nga volô na ba be bobenyañe be nyiñe mvo’é été.—Rom. 14:19, 21.

17. Nkañete Stéphanie wo ye’ele wo jé?

¹⁷ Sita a ne jôé na Stéphanie a nga yen ayaé ya kañese ntyi’ane bobejañe ba tebele ésaé Bengaa be Yéhôva si jé be nga nyoñ éyoñ éziñ. Ba nnôme wé be mbe meva’a ya saé angôse bekañete é mbe be kobô’ô nkobô ôfe. Mvuse ya valé, wofise ya Béthel ô nga fete angôse bekañete éte, a jô Stéphanie ba nnôme na be ke ékôane bekristene ja kobô nkobô wop. Stéphanie a jô na: “Me mbe angôndô ya éyôé, me mbe me yeme’e na bekañete ba jembane ki ékôane bekristene ja kobô nkobô wongan.” Ve akusa bo nalé, Stéphanie a nga tyi’i na a zu su’u ntyi’ane wofis ô nga nyoñ. A jô na: “Ane éyoñ é nga lôt, me nga su’ulane yene na ntyi’ane bobejañe be nga nyoñ ô mbe mvo’é. Bi nga su’ulane bo bebiaé ya nsisim asu abui bobejañe ya ékôane bekristene jangan, amu menda me bôte map me nji bo benya mejôô. Ma bo ayé’é a sita a mbe a voéya nsisim. A éyoñe ji, me bili abui éyoñe ya bo ayé’é étame dam.” A beta ba’a na: “Mone môte ya nleme wom a bôô si ne mieññ amu ma yeme na me nga bo abim ése me mbe ngule ya bo asu na me bo mewôk.”

18. Bibotane bivé bia bi éyoñe bi ne mewôk?

¹⁸ Bi ne yé’é na bia bo mewôk. Yésus “a nga yé’é bo mewôk,” sake fo’o ve éyoñe mame me mbe me wulu’u nye mvo’é, ve “minjuk a nga tôbane mie” mi nga volô fe nye na a yé’é bo mewôk. (Héb. 5:8) Aval ane Yésus, bi wô’ô yé’é avale bi ne bo mewôk to’o éyoñe bia tôbane minjuk. Éve’an é ne na, éyoñ ébubua ôkone COVID-19 é nga taté, éyoñe be nga jô bia na bi bo teke beta bo bisulane Meba m’Éjôé, a na bi telé ésaé nkañete ya menda menda, ye ô nga yen ayaé ya bo mewôk? Ve mewô’ô môé me nga volô na mbia jam a bo teke wo kui, na ékôane bekristen é tabe nlatan, a jam éte é nga ve Yéhôva nlem avak. Éyoñe ji, bia bese bi ne nya nkômesane ya tôñe memvinda bia ye bi éyoñe ya beta étibila’a. Mewô’ô bia ye bo mebendé mete ma ye volô na bi bi ényiñ!—Job 36:11.

19. Amu jé wo kômbô bo mewôk?

¹⁹ Bia ke yene na mewô’ô ma soo bia abui bibotan. Ve bia tobe na bia bo Yéhôva mewôk amu bia nye’e nye, a amu bia kômbô nye ve nlem avak. (1 Jean 5:3) Bi vo’o kui na bi bulane Yéhôva mame mese a veya bia éyoñ éziñ. (Bsa. 116:12) Ve bi ne bo nye mewôk a bo bôt a nga ve abim éjôé éziñe mewôk. Éyoñe bi ne mewôk, bia liti na bi ne fek. A bôte be ne fek ba ve Yéhôva nlem avak.—Mink. 27:11.