Semé’é “jôme Zambe a maneya lat”

1, 2. Kalate Behébreu 13:4 a ve bia abendé avé?

YE WO semé fo’o Yéhôva a nlem ôse? Bi too ndi na ôwé. Yéhôva a yian ésemé, a émien a semé fe bia. (1 Sa. 2:30; Min. 3:9; Nli. 4:11) Yéhôva a yi fe na bi semé bôte be tele bia ôsu, aval ane bijôé bi ngovina. (Bero. 12:10; 13:7) Ve bi ne fe liti Yéhôva ésemé a zene fe, éyoñ bia semé aluk.

² Nlômane Paul ô nga tili na: “Aluk e bii ésemé be bôte bese, a énoñ aluk é bo’o te mvin.” (Beh. 13:4, Mfefé Nkôñelan) Paul a nji kômbô liti fo’o ve na alu’ é ne étyi. Ve a ve Kristen ése abendé na é semé aluk, a na é yene de ane jôm é ne édima. Ye nne fo’o wo fe wo yen alu’u nalé nga? Nge ô ne nlu’an, ye nne fo’o wo yen alu’u dôé nalé?

3. Beta melebe mevé Yésus a nga ve a lat a aluk? (Fombô’ô fôtô ya atata’a.)

³ Môt a semé aluk a bo angôndô ya mbamba jam. Yésus fe a mbe a semé’ aluk. Éyoñ Bepharisien be nga sili nye nsili a lat a ntyaman aluk, Yésus a nga ba’alane be mejô Yéhôva a nga jô éyoñ a nga lat alu’ ôsu: “Ajô te nde ñhe fam ja ye li’i ésaa ba nyia, a ke lat a ngale wé, a ba ye bo nsône wua bebaane.” A nga jô fe na: “Jôme Zambe a maneya lat, môt a bo’o teke kandé je.”​—Lañe’e Marc 10:2-12, Mfefé Nkôñelan; Met. 2:24.

4. Yéhôva a nga kôm alu’ aval avé?

⁴ Mejô me Yésus mete ma liti na, a mbe a yeme’ na alu’u da so be Yéhôva, a na da yiane tabe nnôm éto. Yéhôva a nji ve Adam ba Ève ngule ya tyam alu’u dap. Éyoñ a nga late be afub Éden, a nga liti na fam ja yiane lu’u ve minga wua, a na “bebaane” ba yiane ba’ale élate jap akekui nnôm éto.

BONE MINTYÉNDAN A LAT A ALU’ MELU MVUS

5. Aval avé awu da ndaman aluk?

⁵ Ve nsem Adam ô nga zu ndaman ajô. Ô nga soo awu, awu ki é ndaman aluk. Paul a nga bo’olô jam ete éyoñ a nga tili Bekristen na be nji beta bo Atiñe Moïse si. A nga jô be na awu da man aluk, a na da ve môt a li’i nkuse fane ya beta luk.​—Bero. 7:1-3.

6. Aval avé Atiñe Moïse da bo na bi yem avale Yéhôva a yen aluk?

⁶ Atiñe Yéhôva a nga ve ayoñ Israël e mbe e kobô’ abui mam a lat a aluk. E mbe e kañese’ alu’ éval, amu valé bôte be tatéya na ba lu’ abui binga kom, ôsusua ébiene na Yéhôva a ve Israël Metiñ. Ve asu na te beyôm ba beté ôdo’é, alu’ éval é mbe é bili ngume nkobe metiñ. Bi tame nyoñ éve’an: nge mon Israëlite a nga taté lu’u minga a too ôlo, éyoñ éte a beta ke lu’u minga mfe, a mbe a yiane ke ôsu a belane minga ôsu avale da yian, a va’a nye bidi, biyé, a ke binoñ a nye. Zambe a nga jô na a yiane kamane nye a voñôlô nye. (Nk. 21:9, 10) Bi nji fo’o bo Atiñe Moïse si, ve atiñ ete da volô bia na bi yen abim avé Yéhôva a nyan aluk. Nga nalé a bo na wo fe ô semé aluk?

7, 8. (a) Jé Atiñ é mbe é jô’ô a lat a ntyaman aluk e kalate Deutéronome 24:1? (b) Yéhôva a yen ntyaman alu’ aya?

⁷ Jé Atiñ é mbe é jô’ô a lat a ntyaman aluk? To’o Yéhôva a nga jibi na bôt be tyam aluk, a nga ke ôsu a liti na alu’ é ne nya dia mise mé. (Lañe’e Deutéronome 24:1.) Mon Israëlite a mbe ngule ya suu ngal vengevenge ve “a yeneya mbia jam éziñ be nye.” Atiñ e nji be e kôme’ timin jôm é ne “mbia jam.” A mbe a yiane bo nya jame a ne wo’o môt ôsone nyul, sa ke zezé ékobe môt a ne bo. (Dt. 23:14) Ve étua jam é ne na, melu me Yésus, abui Bejuif e mbe e suu beyal “amu aval étom ése.” (Mt. 19:3, Mfefé Nkôñelan) Bi nji yiane vu be.

⁸ Nkulu mejô Malachie fe a nga liti avale Yéhôva a yene ntyaman aluk. Melu mé, befam be mbe be koñe’e ‘binga be nga lu’u be too bendôman,’ na ba ke lat aluk a bengone be binga, nge ke a binga ya meyoñ mefe. Malachie a nga tili be mejô me Yéhôva ma: “M’avini nsuan [nge ke ntyaman aluk].” (Mal. 2:14-16) Mejô mete ma lu’an a ma Yéhôva a nga kobô éyoñ a nga lat alu’u ôsu: “[Fam ba] ngale b’aye tabe nlatan a b’ aye bo nsône wua.” (Met. 2:24) Yésus a nga yemete ôsimesan Ésaa a lat a aluk éyoñ a nga jô na: “Jôme Zambe a lateya, môt a nji yiane kandé je.”​—Mt. 19:6.

SUSU’A JAM É NE BO NA MÔT A TYAM ALUK

9. Mejô me Yésus bia koone me kalate Marc 10:11, 12 ma tinan aya?

⁹ Môt éziñ a ne sili na: ‘Ye teke jam éziñ é ne bo na Kristen é tyam aluk a beta lu’u môte mfe?’ Éyalane Yésus ji: “Nge môt a suu nga a lu’u minga mfe, a bo mejian a minga ate. Nge minga ki a kôlô be nnôm a ke lu’u fame fe, nye fe a bo mejian.” (Marc 10:11, 12, Mfefé Nkôñelan; Luc 16:18) Da kôme yené na Yésus a mbe a semé’ aluk, a yii fe na bôte bevo’o be semé de. Môt a mbe a vañe suu ngal, (nge ke minga a mbe a vañe kôlô nnôm) éyoñ éte a beta ke lu’u môte mfe, a mbe a bo’ mejian. Nalé a boban amu, éyoñ bôte bebaé ba kandan aval ete, nalé a nji tinane na alu’ dap é maneya. E mise me Yéhôva, be ngenane ve “nsône wua.” Yésus a nga jô fe na, môt a vañe suu ngal a ne tindi nye na a bo mejian. Aval avé? Amu azoé e mbe ve tindi minga a tebe aval été éte na a ke alu’ afe. Yéhôva ki a jô na nyili a se ki aluk, a ne mejian.

10. Jam avé é ne ve Kristen fili ya tyam aluk a beta lu’u môte mfe?

¹⁰ Yésus a nga liti susu’a jam é ne bo na môt a tyam aluk, a nga jô na: “Me ajô mia na, môt a ye suu nga, te yen a za [bo’o mvine mame ya bisôk (pornéia nkobô Grek)], a lu’u mfe, a boya mejian.” (Mt. 19:9) A nga kobô fe de nkañete a nga bo nkôle yôp. (Mt. 5:31, 32) Biyoñ biyoñ bibaé, Yésus a nga kobô ajô “mvine mame ya bisôk.” Jé é ne ne mvine mame ya bisôk? A ne minsem mise mi tii a nkeane binoñ ane: mejian, bijabô, éyoñ bôte bebaé ba jô’ôbô a too ke na be nji bo nlu’an, éyoñ befam befam a binga binga ba jô’ôbô, éyoñ môt a jô’ôbô a betit. Bi tame jô na fam ja bo nseme wua ya minseme mi, minga wé a ne tyi’i na a tyam aluk, nge momo. Nge a tyi’i na a tyam aluk, mise me Yéhôva alu’ ete e maneya fo’o.

11. Jé é ne bo na Kristen é bo teke tyam alu’u dé to’o é bili nya amuu ya bo de?

¹¹ Ve Yésus a nji kômbô jô na Kristen é mba’a mba’a ve tyam alu’u dé amu na, môte ba nye be ne nlu’an a te bo mvine mame ya bisôk (pornéia). Minga a ne tyi’i na a tyame ki alu’u dé to’o nnôm a te bo nsem ôte. Éko éziñ amu a ngenan a nye’e nnôm; a ne fe kômbô jamé nye a volô nye na be beta yemete élate jap. Nya ajôô a ne na, minga a tyi’i na a tyam aluk a ne tôbane minju’ mife. Za é beta toñe nye, nge ke énoñ a nye? Ye a ye fo’o jibi éto étam? Ye ba nnôm be bili bon? Nge a tyam aluk, ye da ye ke bo ayaé na be ye’ele be benya mejôô nga? (1 Beco. 7:14) Minsili mite mia liti na, ntyaman aluk ô nji bo ntyi’an môt a yiane nyoñ éngbwemese.

12, 13. (a) Jé é nga kui alu’u nkulu mejô Osée? (b) Amu jé Osée a nga beta nyoñe Gomer, a jé jam ete da ye’ele bia?

¹² Jam e nga kui nkulu mejô Ôsée da ve bia fek. Zambe a nga jô nye na a lu’u Gomer, Gomer ate a nga su’ulane bo “minga ya bijabô a [bi fe] bone ya bijabô.” Gomer “a nga nyoñ abum, a biaé [Osée] mona fam.” (Os. 1:2, 3) Éyoñ éte a nga beta bo mejian a biaé mona fam a mona minga. Akusa bo a nga beta bo mejian, Osée a nji suu nye. Nde émien a kôlô nnôm a môs ava, a ke bo ôlo. Ve Osée a nga ke kôté nye. (Os. 3:1, 2) Yéhôva a nga belane jam e nga kui Osée na a liti aval avé a jaéya jibi mejian me bone b’Israël. Jé jam ete da ye’ele bia?

¹³ Nge môte mia nye mi ne nlu’an a bo mejian, ô bili na wo nyoñe ntyi’an. Yésus a nga jô na, éyoñ nalé a kui, Kristen é ne ngule ya tyam aluk, a beta lu’u môte mfe. Ve ô ne fe tyi’i na wo jamé. Teke jôm éziñ ja kamane wo na ô jamé nyo ngal nge ke nyo nnôm. Osée fe a nga jamé Gomer. Éyoñ Gomer a nga bulane be Osée, be nga ve nye étyi na a bo te beta ke binoñ a fame fe. Ôsée émien a nga bo fe abim éyoñ éziñ teke ke binoñ a nye. (Os. 3:3, MN a ndeme kui nkobô fulasi.) Ve mvuse mon éyoñ, a nga beta taté na a ke binoñ a ngal, nalé a liti’i nkômbane Yéhôva ya beta late ngbwa a ayoñe dé. (Os. 1:11; 3:3-5) Jé nkañete ôte wo ye’ele bia? Wo ye’ele na, nge wo tyi’i na wo ba’ale alu’u dôé éyoñ môte mia nye mi ne nlu’an a te sem, ô nji yiane bene ke binoñ a nye, a zen éte nje wo ye liti na wo te fo’o jamé nye. (1 Bec. 7:3, 5) Éyoñ ki mi keya binoñ, ô vo’o beta kobô ajô ntyaman aluk. Éyoñ éte, mia nye mia yiane jeñ a ngul ése na mi bi ôsimesane Zambe a lat a aluk.

SEMÉ’ ALU’U DÔÉ TO’O ÉYOÑ MEJÔ ME NÉ

14. Kalate 1 Becorinthien 7:10, 11 a liti na jé é ne kui nda aluk?

¹⁴ Kristen ése ja yiane jeñe na é yen aluk avale Yéhôva ba Yésus ba yene de. Ve abé é ne bia menyul da bo na Bekristen béziñ be kate de bo. (Bero. 7:18-23) Jôm éte nje bia vembe ki éyoñ bia wô’ô na, Bekristen béziñe ya ntete mimbu ôsu be mbe be tôba’ane minju’u menda melu’u map. Paul a nga tili be na “ngal a bo’o te kôlô be nnôme wé”; ve mam méziñ me mbe ve bo na belu’u be kandan.​—Lañe’e 1 Becorinthien 7:10, 11.

15, 16. (a) To’o belu’u be bili mejô, nsôñane wop wo yiane bo ôvé, amu jé? (b) Aval avé jam ete da fombô Kristen é bili nnôm nge minga a ne te buni?

¹⁵ Paul a nji kate mam me ne bo na belu’u be kandan. Ve a nji be a kobô’ ajô mvine mame ya bisôk, amu bi maneya yene yôbe na, nge fam ja bo nsem ôte, minga wé a ne fili ya tyam aluk, a ke alu’u afe nge a yi. Paul ki a nga jô na, minga ba nnôm ba kandan a yiane “tabe te luk, nge na a [yiane beta late nnôme wé ñbwa].” Nalé a liti na, mise me Zambe, ba nnôm be ngenane nlu’an. Paul a nga bemene Bekristene na, ane ô vaa mvine mame ya bisôk, teke ajô éziñ ba yiane kate kôme nda aluk, to’o ajô éte é ne aya, nsôñane wop wo yiane bo na be beta late ñbwa. Bebaane be ne yene bemvendé na be volô be. Bemvendé ki be nji yiane tebe ngume môte ngam, ve ba yiane ve bese melebe ma so Bible.

¹⁶ Éyoñ bia lañe mejô me Paul, a ne ane ajô ete e mbe e yiane bo nju’ asu môt a kañe Yéhôva, e dañedañ nge nnye étam a jeñe na a tôñe memvinda me Yéhôva nda alu’u jé. Ve to’o nalé, ye nkandan alu’ ñwô ô mbe ô sili’i? Aval bi maneya yen, Bible a jô na mvine mame ya bisôk étam nnye a ne bo na Bekristen be tyam alu’u dap nge ba yi, ve Bible a tu’a ke kate bia mam me ne bo na belu’u be kandan. Paul a nga tili na: “Minga . . . a bili nnôm a ne te buni, a nnôm ate a me’ete tabe be nye, minga ate a bo’o te kôlô be nnôme wé.” (1 Bec. 7:12, 13) Mejô mete ma fombô fe bia den.

17, 18. Amu jé Bekristene béziñ ba jibi zômbô minju’u ya nda alu’u jap?

¹⁷ Ve é ne fe kui na “nnôm a ne te buni” a bo mam méziñ ma liti na a nji “me’ete tabe” a minga wé a ne Kristen. A ne wo’o nye bibôm aval é ne na, minga a nga ye viane wu wu. A ne fe bene toñe nda bôte jé, nge ke bo na é tebe mbia été mfa’a ya nsisim. E nga kui na besita béziñ be kandan a avale beyôm ete, amu be nga yene na mengule mese ba ve na be ba’ale alu’u dap me nji volô jôm. Ve Bekristen befe be tele aval été éte be ba tyi’i na ba tabe a môte be nga luk; ba ke ôsu a jibi, be va’a ngul ése na alu’u dap é wuluu. Amu jé?

¹⁸ Nkandan alu’u wo tyame ki alu’u mise me Yéhôva. Nge môt ase a ke nyiñe vôme wé, be ne tôbane minju’u mife avale bi maneya yen. Paul a kate bia jam afe e ne volô na belu’u be bo te kandan. A nga jô na: “Nnôm a ne te buni a ne ntelan étyi amu minga wé. A minga a ne te buni a ne ntelan étyi amu nnôme wé. Nge aval afe e nga ye boban, bone benane be nga ye bo mvin, ve e too na be ne étyi.” (1 Bec. 7:14, Mfefé Nkôñelan) Abui Bekristen e ne nlu’an a bôte be nji kañe Yéhôva e nga zômbô minju’u ya nda alu’u jap. Be nji jôban, amu abui ya be be e nga volô beyôme bap a beyale babe na, be su’ulane bo Bengaa be Yéhôva.​—Lañe’e 1 Becorinthien 7:16; 1 P. 3:1, 2.

19. Amu jé abui melu’u Bengaa be Yéhôva da wulu nya mvo’é?

¹⁹ Yésus a nga kobô ajô ntyaman aluk, Paul ki a nga ve melep a lat a nkandan aluk. Bese be mbe be kômbô’ volô bebo bisaé be Yéhôva na be semen aluk. Si se meku’u menyin, abui bobejañ da bu’uban mvo’é melu’u map. Abui ya be be e ne fe akônda dôé. Be ne bitôtôlô Bekristen, ba nye’e binga bap, binga bab ki be ne biwôlô besita, ba su’u a semene beyôme bap, be liti’i a mboan ôte na aluk é ne bi ésemé. Bia wô’ô be mvaé amu ényiñe ya nda alu’u jap ja yemete mejô me Yéhôva ma: “Ajô te fam ja ye li’i ésaa ba nyia, ja ye lat a ngal, a bebaane ba ye bo ve nsône wua.”​—Beép. 5:31, 33, Mfefé Nkôñelan.