Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun
6-12 LIDAN UNSU-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AMOSU 1-9
“Áluaha huméi Heowá, ábame gabagari humá”
(Amosu 5:4, 6.)
w04-S 15/11 páh. 24 pár. 20.
Áluaha huméi Heowá, le subudihabúbei tun anigi
20 Mama meha aban katei ménrenguti lun furumiñeguarügü gürigia le awinwandubei lidan binadu Ísüraeli úaragua lan lun Heowá. Subudi hamuti kristiánugu uguñe weyu, dandu nibureingiña kei ha wéinamuhaña, hénrengu lan lawinwandun gürigia dan le mafalarun lani igaburi le lídanbei ubóu. Íbini ítara, ínchaha lumuti ínsiñeni le hasandirubei fiu ísüraelina luagu Bungiu luma busén hamá hagundaaragüdüni lun háhuduragun lun kei aubei labusenra. Lidan Amosu 5:4 adüga lumuti Heowá lubuidun agunbirahani le houn: “Ñübuin humá numoun, gabagari humaamuga”. Uguñe weyu, arufudati giñe Bungiu gudemehabu houn ha asakürihabaña lídangiñe hafigoun áluaha haméi lau hasubudiruni inarüni tídangiñeti Lererun luma lau hadügüni lugundan. Íbini gürewei lan katei le, ladügüba lun wibihin ibagari magumuchaditi (Huan 17:3).
(Amosu 5:14, 15.)
jd-S páh. 90, 91 pár. 16, 17.
Seriwi humá lun Heowá lau gaganbadi humá lun lilurudun le luáguti laruman ibagari
16 Marufudunti Adán, le furumiñeti wügüri, lichú aau lidan luáguti lanúadirun ladügüni le buídubei o le wuribabei. Agia wagía, warufuduba san lichú aau? Ínchaha lumutiwa Amosu lun héreñu wamá lidan luáguti katei le lau lariñagun: “Iyereegulá wuribani hun! Hínsiñela le buídubei hun!” (Amosu 5:15). Ariñagati meha finóu William Rainey Harper, aban máisturu le meha arufudahabei luáguti iñeñein tuma agumeiraguagüdüni tidan aban Luban Furendei Íñuti uburugu Chikagu, luagu bérusu le: “Arufuda lumuti le lariñagubei [profeta le], buidu lan o wuriba lan aban katei anhein úaragua lubéi luma lugundan Yawé”. Anihán aban lídangiñe saminaü súdiniti le gayaraabei wafurendeiruni hámagiñe 12 profetagu. Aranseñu waña san lun wánharun lun lilurudun Heowá le luáguti le buídubei luma le wuribabei? Dariwati lúrudu le tidan Bíbülia ani ménrengunti lun gunfurandawa lan seremei hafuranguagüdüni kristiánugu derebuguhaña ani subudihabútiña ha lílana “musu úaraguati ani gunfuranda ligía” woun (Matéu 24:45-47).
17 Íderagua lumutiwa warufudun iyereehabúni luagu le wuribabei lun madügün wamani katei le aubei magundan lan Bungiu. Kei hénpulu, másiñati gunfuranda lani aban gürigia weiri lan dencha lan tariawagúniwa iyawaü lánina agamariduni lidan Internet, ábati duari lan tuéi. Gama lumoun, ka lasaminarubei tuagu? (Éfesuna 3:16). Anhein gaganbadi lubéi lun adundehani lúmagiñeti Bungiu le lídanbei Amosu 5:15, ménrenguntimabei lun lun larufudun iyereehabúni luagu le wuribabei luma lun mígiraguagüdün lan lungua lidan láfaagun lun lóunigiruni lumadagua luma Bungiu.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Amosu 2:12.)
w07-S 1/10 páh. 14 pár. 8.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Hoeli luma Amosu
2:12. Moun lumuti wáfaagun lun wínchahaniña íbirigu benefatiña ha eseriwidubaña kei prekursorugu, óunigirutiña sirkuitu, misionerugu hama tílana Beteli lun hígiruni heseriwidun lidan dan dayarüti lúnrügü hawinwandun aban ibagari le nege buiti. Lubaragiñe lira, mosu wínchahaniña lun hasigirun adügei lubuidun hawadigimari.
(Amosu 8:1, 2.)
w07-S 1/10 páh. 14 pár. 6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Hoeli luma Amosu
8:1, 2. Ka meha uagu layanuhóua dan le layusurunbei dimurei “faniñe tau in funaaru”? Layanuhóuña luagu meha yarafaali lan luéyuri Heowá. Abudahóuatu in funaaru dan le lagumuchuña lan lidaani alubahani. Adügati Heowá lun larihin Amosu aban “faniñe tau in funaaru” lun larufuduni yarafaali lan meha dan lun hagünrinchawagun ísüraelina. Ligía lariñagunbei Bungiu lun Amosu: “Funaali Ísüraeli; úadigiaali ferudunanani”.
13-19 LIDAN UNSU-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ABÜDÍASI 1 DARÍ HONASI 4
“Furendei wamá lídangiñe wachara”
(Honasi 3:1-3.)
ia-S páh. 114 pár. 22, 23.
Furendeiti lídangiñe lichara
22 Kati ladügübei Honasi? Arufuda lumuti san teinki lani Heowá lau gaganbadi lan lun? Ítara liña. Ariñagati abahüdaguni aba lan layarafadun óunwenbu udu larun barana “lun lewerehani [...] Honasi múarugun” lárigiñe ǘrüwa weyu luma ǘrüwa áriebu (Hon. 2:10). Saminarügü humá luagu katei le, mama meha mosu láfulihan Honasi lun lachülürün larun barana! Inarüni dan le lan láruhali beya mosu lan láluahan ida luba lan lidin lídangiñe fulasu ligía. Murusun dan lárigiñe, gachansinti meha lun larufuduni leteingiradi. Ariñagati Honasi 3:1, 2: “Aba lariñagun Wabureme lun Honasi luagu libiaman wéiyaasu: “Beiba lidan óunwenbu uburugu Níniwe, ábame bapurichihani le lunbei nariñaguni bun”. Kaba méhati ladüga Honasi?
23 Masaminarunga bián wéiyaasu, “aba laranserun Honasi, aba lidin Níniwe, kei lariñaguni Wabureme lun” (Hon. 3:3). Furanguti larihíniwa furendei lan lídangiñe lichara, lugundun gaganbaditi masaminarungalei bián wéiyaasu. Ábaya hénpulu lira woun lun wáyeihani. Sun wagía gafigountiwa ani charatiwa (Rom. 3:23). Le súdinibei, ligaburi wóunabun dan le wachararun. Aba san lábürühan warüna? O furendeitiwa lídangiñe wachara ani ábaya wadügüni le buídubei?
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Abüdíasi 10.)
w07-S 1/11 páh. 13 pár. 5.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Abüdíasi, Honasi luma Mikeasi
10. Ka uagu lariñawagúa lagünrinchawaguba lan meha Edomu “lun súnwandan”? Ítara kei lariñawagún lidan profesía, gumuguati Edomu kei néchani, meredeti ni aban lídangiñe luburugute, merede ligía ni aban gürigia agumadiha lidan. Ragǘ lumuti Nabonídu, le lurúeite Babilónia, Edomu kéiburi lidan lamidangua sígulu sisi lubaragiñe lidaani Kristu. Bián sígulu lárigiñe, aba herederun nabatéuna aganawa lidan fulasu ligía. Aba lubeiti houdin edomuna awinwanda luagun suru libiti Hudéa, lidan fulasu Négebü, le subudiwabei lárigiñe kei Iduméa. Lárigiñebei hagünrinchaguni Rómana Herusalén lidan irumu 70 lidaaniwagu Kristu, gumuguati Edomu kei néchani.
(Abüdíasi 12.)
jd-S páh. 112 pár. 4, 5.
Óusera wamaña amu kei labusenruni Bungiu
4 Furendeitiwa amu katei lídangiñe asiadirúni le heresibirubei lílana Edomu lúmagiñe Bungiu, néchani le meha yarafabei lun Ísüraeli: “Moun lumuti buga bagundaarun lau barihini bíbiri lidan lilamiserun, moun lumuti buga bagundaarun lau barihini Hudá lidan günringuaü, moun lumuti buga badügün bula hau lidan hadiheri” (Abüdíasi 12). Íbirigu meha tíruna hama ísüraelina lidan luáguti bísini, ánhañati edomuna íbirigutima meha hagía hama ísüraelina lugundun hádangiñetiña meha ladügawagun Esaú, le louba Hakobu. Íbini Heowá ariñagati houn ísüraelina hawagu edomuna, “hiduheñu” (2 Lúrudu 2:1-4). Ligía aban lubéi meha busiganu hagundaarun edomuna lau hasufuriragüdüniña babilóniana huríu (Esekiéli 25:12-14).
5 Furanguti magundan lan Bungiu lau ligaburi hóuseruniña edomuna hábirigu huríu. Guentó, álügüdagua wamá woungua: “Ida liña larihini Heowá ligaburi nóuseruniña níbirigu lidan afiñeni?”. Lun wasubudiruni, gayaraati wakutihani ida liña lan warihini luma wóuseruni íbiri le meha úmabei gaturobulin wamá. Kei hénpulu, samina wamá aba lan lachararun aban kristiánu woun o gaturobulin lan luma aban hádangiñe waduheñu. Anhein mosu lubéi wekeharun luagu katei le, werederuba san lau igarihabúni, mabulieidun wabéi le asuseredubei, o michu wabéi furumiñeti pasu lun waransehani turobuli? (Kolosana 3:13; Hosué 22:9-30; Matéu 5:23, 24). Gayaraati larihíniwa igaburi le lidan ligaburi wóuseruni íbiri ligía; háfuga wóuseruni lau luriban, móundarun wamá luma, o wayanuhan wuriba luagu. Guentó, samina wamá aba lan lachararun íbiri le, ani másiñati megei lan libihin ererehóuni hámagiñe wéiyaaña lidan afiñeni ha lídanbaña damuriguaü (Galasiana 6:1). Lau warihini lidan lénrengunga, wagundaaruba san kei meha hadügüni edomuna? Ka igaburi labuserunbei Bungiu lun warufuduni?
20-26 LIDAN UNSU-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | MIKEASI 1-7
“Ka lamuriahabei Heowá wámagiñe?”
(Mikeasi 6:6, 7.)
w08-S 15/5 páh. 6 pár. 20.
Ida luba san wóuseruniña amu?
20 Lun Bungiu, wéiriti lisudinin ligaburi wóuseruniña wíbirigu lidan áhuduraguni inarüniti. Mebegiti meha sákürifisiu le hadügübei ísüraelina lun Heowá anhein meha wuriba lubéi hóuseruniña amu (Mik. 6:6-8). Ligía línchahanbaliña Hesusu lánigu disipulu lun hebelurun “lidoun úarani” hama amu lau lóufudagun (Mat. 5:25). Abürühati giñe Pábulu: “Anhaün agañida, mafigouha humá; málüdala weyu hau gáñiñu, míchiga humá lúgaaru lun Mafia” (Efe. 4:26, 27). Íbini anhein anihein lubéi resun wama lun wagañidun luma somu gürigia, mosu waransehani turobuli ligía lau lóufudagun. Ítara, merederunbadiwa gáñiñu míchugun wagíame chansi lun Mafia lun ladügüni le labusenrun wau (Lúkasi 17:3, 4).
(Mikeasi 6:8.)
w12-S 1/11 páh. 22 pár. 4-7.
“Ka lamuriahabei Heowá búmagiñe?”
Wadügüni le richabei. Ariñagatu aban líburu, dimurei “irichaü” lidan ebüréu mini lan “hadügüni gürigia katei lau úaraguni ani keisi lubudubu”. Amuriahati Bungiu wama lun wóuseruniña amu según igaburi le lariñagubei buidu lan richá ligía. Adüga wamuti le richabei lau úa lan himei wamá aban gürigia luéi aban, úaragua wamá, haruma ligía wóuserun hama amu (Fádirigu 19:15; Isaíasi 1:17; Ebüréu 13:18). Másiñati línchahabaña lan wóuseruniña amu lau irichaü lun hadügüni ligiaméme woun (Matéu 7:12).
Lun línsiñedun areini woun. Mámarügüñein lun warufudun areini lamuriaha Bungiu wámagiñe, mosu giñe línsiñedun igaburi le woun. Gayaraati giñe lariñawagún luagu dimurei ebüréu “areini”, (jésedh), “ínsiñeni luma úaraguni”. Ariñagati aban aturiahati Bíbülia: “Úati buídurügü lan lariñawagún ínsiñeni lan, gudemehabu lan, o areini lan mini lubéi jésedh. Mama layanuhaña luagu larufudún aban lídangiñe igaburi burí le, layanuhaña luagu larufudún súngubei lidan aban. Anhein hínsiñe lubéi areini woun, warufudubei lau sun wagundan, ani hínsiñebei woun wíderaguniña ha mégeitiña ídemuei. Ítara, wagundaaruba ladüga gíchigadi wamá (Adügaü 20:35).
Lun manaagun wamá woungua ligibugiñe Bungiu. Kati uagu lunti lubéi ǘnabugu wamá ligibugiñe Bungiu? Ladüga íderagua lumutiwa igaburi le lun gabaroun wamani anihein lan katei le gayara wamuti luma le siñá wamuti adüga, chará wamá, ani megei wamani lídehan Heowá. Ligíati, arufudatiwa manaagun wamá woungua ligibugiñe Bungiu dan le ariha wamani le lamuriahabei wámagiñe luma le wayaraabei adüga keisi lubudubu.
Ruti dǘgüdaguaü woun wasubudiruni mamuriahan lan Heowá ni kata wámagiñe lóugiñe le wayaraabei adüga. Gúndaati lau áfaaguni le wadügübei lun weseriwidun lun tau sun wanigi (Kolosana 3:23). Subudi lumuti le gayara wabéi luma le siñá wabéi adüga (Sálumu 103:14). Ánhawa ánhara lun lira lau ǘnabuguni gayaraabei gunda wamá lidan wafalaruni lémeri Bungiu. Busentün hamuga hasubudiruni ka lan lunbei hadügüni lun hafalaruni lémeri Bungiu le anügübei saragu abiniruni? (Ariñawagúni 10:22).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Mikeasi 2:12.)
w07-S 1/11 páh. 15 pár. 6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Abüdíasi, Honasi luma Mikeasi
2:12. Ídabuga habudúa “ha erederubaña hádangiñe ísüraelina”? Gúnfuliti profesía le luagu furumiñeti wéiyaasu lidan irumu 537 lubaragiñe lidaani Kristu, dan le háfuridunbei fiu hádangiñe huríu Babilóniagiñe lun hagiribudun hageiroun. Uguñe weyu, gúnfuliti profesía le hadan kristiánugu anuadirúaaña (Galasiana 6:16). Lúmagiñe irumu 1919, oundarawagúaaña kristiánugu anuadirúaaña “kei mudún lidan fárüga”. Ani óundaraaña “saragu gürigia”, hameme “amu mudún”, hamoun, lúmagiñetima irumu 1935. Ligíati, guentó hareinchuña úara “keisi aban guririguaü” (Arufudúni 7:9; Huan 10:16). Súngubei hagía hamisurahaña amu lidoun áhuduraguni inarüniti.
(Mikeasi 7:7.)
w03-S 15/8 pah. 24 pár.20.
Ka lagurabahabei Heowá wámagiñe?
20 Ínchaha lumutiwa warihini ida liña lan labiniruniwa Heowá lun wáyeihani ligaburi Mikeasi le ariñagubei: “Nagurabahaba lúmagiñe Wabureme, níchugubei nemenigin luagu Bungiu le nesefuragüle” (Mikeasi 7:7). Ida liña úaragua lan dimurei le luma manaagun wamá woungua ligibugiñe Bungiu? Íderagua lumutiwa wíchuguni wemenigin luagu Heowá, o gaguraasun wamá, lun masandirun wamá íruni ladügarügü machülügili lan luéyuri Heowá (Ariñawagúni 13:12). Le linarün katei, súngubei wagía ayumaha wamuti lachülürün lagumuchagüle ubóu wuribati le. Gama lumoun, sagü dimaasu gumesetiña saragu milu gürigia éibuga luéigiñe lémeri Heowá. Adügati wasubudiruni katei le lun ménrenguntima lan woun wíchuguni wemenigin luagu Heowá. Ariñagati aban Gefenti, le seriwihalibei lun Heowá luagu saragu irumu, libügürü katei le: “Dan le nasaminarun luagu 55 irumu le barǘ náalibei apurichiha, chouru numuti meferidirungidina lan ni kata lau nemenigidun luagu Heowá. Lubaragiñe lira, díreihadina luéi saragu turobuli”. Ligiaméme san hasaminarubei?
27 LIDAN UNSU-HATI DARÍ 3 LIDAN DUUSU-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | NAÚN 1 DARÍ ABAKÚKU 3
“Agagudúañu wamá ani meferidira waméi waguraasun”
(Abakúku 2:1-4.)
w07-S 15/11 páh. 10 pár. 4-6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Naún, Abakúku luma Sofoníasi
2:1. Ítara kei Abakúku, mosu agagudúañu wamá meferidirun wameime waguraasun. Mosu giñe aranseñu wamá lun wasansiruni ligaburi wasaminan lau wánharun lun furumiñeguarügü ererehóuni le weresibirun.
2:3; 3:16. Agagudúañu wamá, meferidirun wameime wafiñen lidan wagurabahani luéyuri Heowá le anitebei.
2:4. Lun wesefurun lídanme luéyuri Heowá le anitebei, mosu wawandun lau úaraguni (Ebüréu 10:36-38).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Naún 1:8; 2:6.)
w07-S 15/11 páh. 9 pár. 2.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Naún, Abakúku luma Sofoníasi
2:6. Ka mini lubéi dimurei “darati burí lubenari duna éibaaguati”? Layanuhaña luagu burí huyu le ladügübei duna Tígürisi luagu lubarieirun Níniwe. Lidan irumu 632 lubaragiñe lidaani Kristu, óundaratiña lisudaranigu Babilónia hama médiana lun hábürühan luagun Níniwe. Gama lumoun, saminatiña yebe lílana Níniwe magünrinchawagunbei lan uburugu ligía ladüga liñun burí lubarieirun. Lau sun lira, adügati luriban dan lun labuinchun duna Tígürisi. Ariñagati Diodoro, aban silisiana le abahüdaguti luagu dan le sügühalibei, aba lan “labuinchun aban fánreinti lánina uburugu lau duna ábati lanügüni lubarieirun águra dise”. Ítara liña ladaarun “burí lubenari duna éibaaguati”, ani kei aubei lariñawagúa lidan profesía, fureseti lagünrinchawagun Níniwe ítara kei furese lan lagumuchaguagüdüni watu sagadi sáühali (Naún 1:8-10).
(Abakúku 3:17-19.)
w07-S 15/11 páh. 10 pár. 11.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Naún, Abakúku luma Sofoníasi
3:17-19. Chouru wamuti líchuguba lan Heowá “erei” woun íbinime ánhawa agagibudagua luma lénrengunga lubaragiñe luma lárigiñe Arümahedón lun wasigirun eseriwida lun lau ugundani.