Ri utzil nqïl taq yeqatoʼ ri nkʼaj chik

Ri ntat ukʼwäy wä bʼey chpan jun iglesia Unida ri kʼo Canadá, rma riʼ ronojel domingos nmaqʼaʼ nqrtäq wä äl wanaʼ chqä rïn rchë nqatjoj qiʼ chrij le Biblia kikʼë nkʼaj chik akʼalaʼ. Chrij riʼ, a las 11:00 nqbʼä wä rkʼë ryä chpan rumoloj y tqaqʼij nqbʼä wä rkʼë qateʼ chpan ri Salón del Reino. Röj xqatzʼët chë ri kaʼiʼ religiones riʼ ma ye junan ta.

Ri nteʼ xtzjoj ri najin wä nutamaj che rä Bob chqä ya Marion Hutcheson. Ryeʼ ye rachiʼil ryä chqä xeʼok Testigos. Pa 1958, Bob chqä ya Marion xinkikʼwaj äl rïn chqä ri oxiʼ kalkʼwal chpan ri Asamblea Internacional «Voluntad Divina». Ri nimamoloj riʼ 8 qʼij xyalöj chqä Nueva York xbʼan wä. Komä nqʼax chi nwäch achkë xkʼatzin xkiʼän ryeʼ rchë xinkikʼwaj kikʼë. Rïn kan kowan nloqʼoqʼej ri xkiʼän ryeʼ, rma kan kowan yirutoʼon chpan nkʼaslemal.

RI KITOʼIK RI NKʼAJ CHIK XJÄL RUBʼANIK NKʼASLEMAL

Rïn xikʼïy pä chpan jun finca taq kʼa yïn kʼajol na, y kan nqä wä chi nwäch yenchajij ri chköp. Rïn xinrayij xintjoj wiʼ rchë yinok jun veterinario. Ri nteʼ xtzjoj che rä jun ukʼwäy bʼey pa congregación achkë wä nchʼobʼon rïn, y ryä xtzjon wkʼë. Ri ukʼwäy bʼey riʼ kan pa rubʼeyal xtzjoj chwä chë yoj kʼo chik chpan «rukʼisbʼäl taq qʼij» y xkʼutuj chwä achkë xtuʼän wachbʼilanïk rkʼë Jehová we kan kʼïy junaʼ xkibʼä pa universidad (2 Tim. 3:1). Rïn xinquʼ rij ri xuʼij ryä chwä y ma xibʼä ta chik pa universidad.

Ye kʼa rïn ma ntaman ta wä achkë nbʼän taq xtinbʼän graduar wiʼ. Rma riʼ xinel chutzjoxik le Biblia ronojel sábados chqä domingos tapeʼ ma kan ta nqä wä chi nwäch nbʼän riʼ. Chqä nquʼ wä chë ma xkikowin ta xkinok precursor. Ri ntat chqä ri nchʼutataʼ, ri ma ye Testigos ta, nkajoʼ wä chë rïn yisamäj chpan jun empresa chë seguros ri kan tamatäl ruwäch ri kʼo Toronto. Ri nchʼutataʼ kʼo wä jun nüm rusamaj chpan ri empresa riʼ. Pa rukʼisbʼäl, rïn xinkʼän ri samaj xkitzüj chwä.

Chriʼ yisamäj wä kʼïy horas extras chqä kan kʼïy wä tiempo nqʼaxaj kikʼë wachiʼil ri ma ye Testigos ta. Ya riʼ xuʼän chwä chë jantäq chik xibʼä pa qamoloj chqä chutzjoxik le Biblia. Chpan ri tiempo riʼ, rïn yïn kʼo wä rkʼë nmamaʼ ri ma Testigo ta. Ye kʼa taq ryä xkäm xkʼatzin xinkanuj chik jun wachoch.

Bob chqä ya Marion, ri qachʼalal ri xinkikʼwaj chpan jun nimamoloj pa 1958, xkiʼij chwä chë kijeʼ kikʼë. Ryeʼ kowan xinkitoʼ rchë xkʼuqeʼ más nkʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios. Pa 1960, rïn chqä John, jun chkë ri kalkʼwal ryeʼ xqqasäx pa yaʼ. Y rma John xok precursor, rïn xinyaʼ chi nwäch ntzjoj más le Biblia. Ri qachʼalal xkitzʼët chë rïn najin nyaʼ más ruqʼij Jehová y, taq xqʼax ri tiempo, xkiʼij chwä chë xkinok siervo de la Escuela del Ministerio Teocrático.a

JUN UTZILÄJ WACHIʼIL RI XIRUTOʼ RCHË XINOK PRECURSOR

Pa 1966 xikʼleʼ rkʼë ya Randi Berge, jun precursora ri nqä chwäch nutzjoj le Biblia chqä nrajoʼ ntoʼon akuchï nkʼatzin más toʼïk. Ri ukʼwäy bʼey rchë circuito xtzjon qkʼë y xuʼij chqë chë ütz nqtoʼon chpan ri congregación ri kʼo Orillia (Ontario). Rma riʼ xqamöl äl jontir ri nkʼatzin chqë y xqbʼä chpan ri tinamït riʼ.

Rma ya Randi kan nqä wä chwäch nutzjoj le Biblia, ya riʼ xbʼanö chwä chë taq xa xuʼ xqapon Orillia xinok precursor y xinyaʼ chi nwäch más ütz rubʼanik yenkʼüt ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia. Kan kiʼ nkʼuʼx xinnaʼ taq xinksaj le Biblia rchë xentoʼ ri nkʼaj chik rchë xkitamaj ruwäch Jehová. Kan jaʼäl xqanaʼ rma xqkowin xqatoʼ jun kʼlaj winäq ri ye kʼo Orillia rchë xkijäl kikʼaslemal y xeʼok rusamajelaʼ Jehová.

XQATAMAJ JUN CHIK CHʼAʼÄL CHQÄ XQAJÄL RI RUBʼANIK NQCHʼOBʼON

Kʼo jmul xibʼä Toronto y xintamaj ruwäch Arnold MacNamara, jun chkë qachʼalal ri kʼwayon bʼey pa Betel. Ryä xkʼutuj chwä we röj nqajoʼ nq-ok precursores especiales. Y rïn xinbʼij che rä: «¡Jaʼ, nqajoʼ! Xa xuʼ we ma nqtaq ta Quebec». Rïn yichʼobʼon wä achiʼel jojun aj Canadá ri yetzjon inglés. Ryeʼ itzel wä yetzjon chkij ri nkʼaj chik winäq aj Canadá ri yetzjon fránces. Chpan ri tiempo riʼ kʼo wä jun molaj winäq chpan ri tinamït Quebec ri nkajoʼ wä nkijäch kiʼ che rä Canadá.

Arnold xuʼij chwä: «Ri sucursal xa xuʼ najin nutäq precursores especiales chlaʼ Quebec». «Ütz kʼa» xichaʼ che rä. Rïn ntaman wä chik chë ya Randi nrajoʼ nbʼä ke laʼ. Jbʼaʼ chrij riʼ, xqʼalajin chi nwäch chë kan yë ri ütz xinchaʼ xinbʼän.

Taq xqakʼïs ri tjonïk xyaʼöx chqë chrij ri chʼaʼäl francés ri xyalöj 5 semanas, rïn ya Randi chqä jun chik kʼlaj qachʼalal, xqtaq Rimouski, ri kʼo jun 540 kilómetros kikojöl rkʼë pa noreste che rä Montreal. Rïn ma kan ta yikowin más yitzjon francés, y ya riʼ kan xqʼalajin taq xinskʼij jun rutzjol chpan jun qamoloj. Rïn xinbʼij chë chpan ri jun chik qanimamoloj xkepë ye kʼïy «qachʼalal avestruces» pa rukʼexel xinbʼij «qachʼalal aj Austria».

Ma xa xuʼ ta yoj kajiʼ xqjeʼ chpan jun jay, xa kan xejeʼ chqä kajiʼ qachʼalal ixoqiʼ y ri kʼlaj qachʼalal Huberdeaus, ri ye kʼo kaʼiʼ kalkʼwal. Re familia reʼ najin wä nkitöj jun jay ri kʼo 7 cuartos chpan; jontir nqatöj wä ri jay riʼ. Röj nqaʼij wä «Casa Blanca» che rä rma ru-color y rma ri columnas ri ye kʼo wä chwäch. 12 o 14 winäq xqjeʼ chpan ri jay riʼ. Rma ya Randi chqä rïn yoj precursores especiales, kan nmaqʼaʼ yän nqachäp rutzjoxik le Biblia y nqayaʼ qa kʼa chaqʼaʼ. Kan kowan xqatyoxij chë ronojel mul xjeʼ jun qachiʼil rchë xqaʼän qasamaj, yajün taq kowan tiw chqä jöbʼ nuʼän tqaqʼij.

Rma kan junan xuʼän qawäch kikʼë ri precursores riʼ, xqanaʼ chë achiʼel ta qa-familia qiʼ. Chojay nqabʼöx wä qʼaqʼ rchë junan nqjeʼ jontir y kʼo wä jun qʼij ri nqaʼän «pierogi», jun rukïl wäy achiʼel empanada ri nqayaʼ xa bʼa achkë ri nqajoʼ röj chpan. Kʼïy sábados chaqʼaʼ nqbʼixan wä chqä nqxajö rkʼë ri bʼix ri nuʼän wä jun qachʼalal.

Kan ye kʼïy ri ye kʼo Rimouski xkajoʼ xkitamaj más chrij le Biblia. Röj kan kiʼ qakʼuʼx xqanaʼ taq xqatzʼët chë, xa xuʼ chpan 5 junaʼ, ye kʼïy winäq xeqasäx pa yaʼ y ri congregación xkʼiyär; xejeʼ ye 35 publicadores chpan.

Ri xqjeʼ Quebec xqrtoʼ rchë más ütz rubʼanik xqatzjoj le Biblia. Xqatzʼët achkë rubʼanik xqrtoʼ pä Jehová chpan rusamaj chqä achkë rubʼanik xyaʼ pä ri xkʼatzin chqë. Chqä, xqatamaj kiwäch ri winäq ri yetzjon pa chʼaʼäl francés. Xqä chqawäch ri kichʼaʼäl chqä ri rubʼanik kikʼaslemal. Ya riʼ xbʼanö chë xeqajoʼ jontir winäq tapeʼ xa bʼa achkë na rubʼanik kikʼaslemal (2 Cor. 6:13).

Jun tiempo chrij riʼ, ri sucursal xkʼutuj chqë we nqajoʼ nqbʼä Tracadie, jun tinamït ri kʼo pa este che rä Nueva Brunswick. Röj ma qayoʼen ta wä ya riʼ. Majanäj ta xqaʼän firmar jun wuj rchë nqaqäj jun qachoch. Chqä yisamäj wä jojun horas chpan jun escuela rma yïn profesor, y ye kʼïy chkë ri najin wä yeqatjoj chrij le Biblia majanäj ta qa keʼok publicadores. Y, ma xa xuʼ ta riʼ, röj najin wä nqayäk jun Salón del Reino. Kʼayewal xuʼän chqawäch xqachaʼ achkë xqaʼän.

Xqakʼutuj qatoʼik che rä Jehová ri sábado chqä ri domingo rchë ri semana riʼ. Xqbʼä Tracadie y xqatzʼët chë ma junan ta rkʼë Rimouski. Ye kʼa xqaʼij chë we Jehová nrajoʼ chë nqbʼä chpan ri tinamït riʼ, röj xtqbʼä. Röj xqayoʼej chë Jehová nqrtoʼ pä, y xqatzʼët achkë rubʼanik xjäq äl ri bʼey chqawäch (Mal. 3:10). Achiʼel rubʼanon pä nkʼaj chik mul, ya Randi xtoʼon rchë ma kʼayewal ta xqanaʼ xqbʼä jukʼan chik tinamït, rma ryä kan junan wä ruwäch rkʼë Jehová, ma nukʼewaj ta nuʼän ri nbʼix che rä chqä ronojel mul kiʼ wä rukʼuʼx.

Chlaʼ Tracadie xa xuʼ wä jun ukʼwäy bʼey kʼo, Robert Ross. Ryä chqä ya Linda, ri rixjayil, ye precursores chpan ri tinamït riʼ y xekanaj qa chriʼ taq xaläx ri naʼäy kalkʼwal. Tapeʼ kan kʼo wä kʼïy kisamaj rchë nkikʼiytisaj kalkʼwal, ryeʼ kowan xkikʼuqbʼaʼ qakʼuʼx, rma yojkikʼül wä pa qachoch, ma yekos ta nkiyaʼ ruqʼij Jehová chqä kan kiʼ kikʼuʼx nkitzjoj le Biblia.

KAN KIʼ QAKʼUʼX XQAYAʼ RUQʼIJ JEHOVÁ XA BʼA AKUCHÏ XQTAQ WÄ

Kaʼiʼ chik junaʼ qakʼwan Tracadie taq xyaʼöx jun chik qasamaj; yeqabʼechʼaʼej ri congregaciones. 7 junaʼ xeqabʼechʼaʼej ri congregaciones ri yetzjon inglés, chrij riʼ xqtaq pa jun circuito chpan ri tinamït Quebec ri yetzjon pa chʼaʼäl francés. Ri ukʼwäy bʼey rchë distrito, Léonce Crépeault, nuʼij wä chwä chë kan ütz nbʼän chkë ri ntzijonem. Ye kʼa chrij riʼ nuʼij chwä: «¿Achkë ütz naʼän rchë ri atzijonem yekitoʼ más ri winäq chpan kikʼaslemal?».b Rma ryä xirutoʼ, más xeqʼax ri ntzijonem chqä xintamaj xinkʼüt ütz taq naʼoj.

Nnatäj na chwä ri Asamblea Internacional «Fe Victoriosa» ri xbʼan chpan ri tinamït Montreal pa 1978. Rïn yïn kʼo wä chpan ri departamento rchë rukïl wäy, y qayoʼen wä chë xkeʼapon jun 80,000 winäq. Ye kʼa komä kʼo kʼïy ri xejalatäj, rma ye kʼo wä chik máquinas qkʼë, xjal ri rukïl wäy yeyaʼöx chqä ri rubʼanik nbʼan che rä. Ye kʼo wä jun 20 furgones qkʼë ri tiw kipan rchë yekʼol ri rukïl wäy. Ye kʼa kʼo mul xa yechaʼ chiʼ ri rukïl wäy chpan. Y, ma xa xuʼ ta riʼ, röj ma xqkowin ta xq-ok yän pa estadio rchë xqaʼän rubʼanik jontir. Xbʼanatäj riʼ rma ri jun qa qʼij xksäx ri estadio riʼ rchë jun atzʼanen. Ya nkʼaj aqʼaʼ chik taq xq-ok. ¡Y nkʼatzin wä yeqatzäj ri hornos rchë nqaʼän ri desayuno! Kan kowan xqkos, ye kʼa kan kʼïy xintamaj qa chkij ri qachʼalal ri xisamäj kikʼë. Ryeʼ kan jaʼäl kinaʼoj chqä kan kiʼ kikʼuʼx. Ri xbʼanatäj ri qʼij riʼ xqrtoʼ rchë junan xuʼän qawäch jontir; jojun chkë ryeʼ kʼa ye wachiʼil na komä. Majun bʼëy xtqamestaj ta ri nimamoloj riʼ ri xbʼan Quebec. Ya riʼ xbʼan chpan ri tinamït ri akuchï pa taq junaʼ 1940 chqä 1950 ri winäq ri itzel xkinaʼ chqë xkiyaʼ kʼayewal pa qawiʼ.

Kan kʼïy xintamaj qa chkij ri nkʼaj chik superintendentes chpan ri nimamoloj ri xebʼan Montreal. Kʼo jmul, David Splane, komä ryä jun chkë ri Molaj Ukʼwäy Bʼey, xok ri superintendente rchë ri qanimamoloj. Chrij riʼ, taq rïn chik xibʼanö ri samaj riʼ chpan jun chik qanimamoloj, David kowan xirutoʼ.

36 junaʼ xinok ukʼwäy bʼey rchë circuito. Y chrij riʼ, pa 2011, xbʼix chwä chë xkinok instructor chpan ri Tijobʼäl rchë Yetjöx ri Ukʼwäy Taq Bʼey pa Congregación. Xa xuʼ pa kaʼiʼ junaʼ, ya Randi chqä rïn xqwär chpan 75 jalajöj jay. Kan kʼayewal xuʼän chqawäch, ye kʼa kan kʼo utzil xqïl. Taq nkʼis ri semana, ri ukʼwäy taq bʼey kan kowan yetyoxin rma nkitzʼët chë ri Molaj Ukʼwäy Bʼey nrajoʼ chë ryeʼ kuw nuʼän kachbʼilanïk rkʼë Jehová.

Chrij riʼ, xbʼix chwä chë xkinok instructor chpan ri Tijobʼäl rchë Yetjöx ri Nkitzjoj Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. Ri qachʼalal kan kʼayewal xuʼän chkiwäch taq nkitzʼët jontir ri nkʼatzin wä nkiʼän: 7 horas yejeʼ pa tijobʼäl, oxiʼ horas nkiʼän ri samaj ri nyaʼöx chkë y nkiqʼaxaj 4 o 5 asignaciones chpan jun semana. Ri jun chik instructor chqä rïn nqaʼij wä chkë chë xa xuʼ rkʼë rutoʼik Jehová ryeʼ xkekowin xtkiʼän jontir riʼ. Majun bʼëy xtinmestaj ta taq xintzʼët chë ryeʼ kan ntel kikʼuʼx taq nqʼalajin chkiwäch chë rkʼë rutoʼik Jehová yekowin nkiʼän xa bʼa achkë samaj ri majun bʼëy kiquʼun ta.

RI UTZIL NQÏL TAQ YEQATOʼ RI NKʼAJ CHIK

Rma nteʼ xkʼüt chkiwäch ri winäq ri xerutjoj chrij le Biblia chë nrajoʼ yerutoʼ, ryeʼ xkʼuqeʼ pä kikʼuʼx pa ruchʼaʼäl Dios. Chqä xtoʼ ntat rchë ma itzel ta chik xtzjon chrij ri nqanmaj. Taq ri nteʼ kamnäq chik oxiʼ qʼij, ri ntat kʼo jun xuʼän ri ma qayoʼen ta wä röj; ryä xapon pa Salón del Reino rchë xkʼoxaj jun tzijonem. Chpan ri 26 junaʼ ri xeqʼax chrij riʼ, ryä majun bʼëy xyaʼ ta qa ri qamoloj. Ri ntat majun bʼëy xqasäx ta pa yaʼ, ye kʼa ri ukʼwäy taq bʼey xkiʼij chwä chë yë ryä naʼäy napon pa qa-Salón.

Ri nteʼ xyaʼ qa jun utziläj tzʼetbʼäl chi nwäch rïn chqä chkiwäch ri oxiʼ wanaʼ. Ryeʼ chqä ri kichjil ye rusamajelaʼ Jehová. Kaʼiʼ chkë ryeʼ ye kʼo pa Betel, jun kʼo Portugal y ri jun chik Haití.

Ya Randi chqä rïn yoj precursores especiales chpan ri tinamït Hamilton (Ontario). Taq yeqabʼechʼaʼej wä ri congregaciones, kan nqä wä chqawäch nqbʼä kikʼë qachʼalal taq nkiʼän ki-revisitas chqä taq nkiyaʼ kitjonik. Ye kʼa komä nqä chqawäch chë kan röj yeqatjoj ri winäq chrij le Biblia chqä nqatzʼët achkë rubʼanik nkijäl kikʼaslemal. Chqä nqkowin nqatamaj más kiwäch ri qachʼalal pa congregación y kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx nqatzʼët chë Jehová yeruchajij pä taq ütz kiwäch chqä taq kʼo kʼayewal nkiqʼaxaj.

Taq nnatäj ri qachʼalal chqë ri xkiyaʼ qatoʼik, kan kowan nqtyoxin. Rma riʼ röj chqä qatjon qaqʼij rchë yeqatoʼ ri nkʼaj chik chqä rchë nqaʼij chkë chë tkibʼanaʼ jontir ri yekowin nkiʼän rchë nkiyaʼ ruqʼij Dios (2 Cor. 7:6, 7). Xqatamaj kiwäch jun familia ri akuchï ri teʼej chqä ri kaʼiʼ ral ye precursores. Rïn xinkʼutuj che rä ri tataʼaj we ruquʼun ntok precursor chqä. Ye kʼa ryä xuʼij chwä chë najin chik yerutoʼ ye oxiʼ. Rïn xinkʼutuj che rä: «¿Ma naʼij ta komä rït chë Jehová más ütz xkeruchajij chawäch rït?». Xinbʼij che rä chë tnaʼ achkë nkinaʼ ru-familia rma ye precursores. Y 6 ikʼ chrij riʼ xok precursor.

Ya Randi chqä rïn xtqatzjoj na chkë ri nkʼaj chik chrij jontir ri rubʼanon qa Jehová, y nqayoʼej chë ryeʼ chqä kiʼ kikʼuʼx nkiyaʼ ruqʼij Jehová achiʼel nqaʼän röj (Sl. 71:17, 18).