Kikʼutunik ri yeskʼin rwäch qawuj
¿Ye achkë riʼ «ri ángeles ri yechaʼon» ri nutzjoj 1 Timoteo 5:21?
Ri apóstol Pablo xtzʼibʼaj ya reʼ che rä Timoteo: «Kan chwäch Dios, chwäch Cristo Jesús chqä chkiwäch ri ángeles ri yechaʼon, nwajoʼ nbʼij chawä chë tabʼanaʼ jontir ri xinbʼij chawä, ye kʼa kan kikʼë jontir tabʼanaʼ wä ya reʼ y ma xa xuʼ ta kikʼë jojun» (1 Tim. 5:21). ¿Ye achkë riʼ «ri ángeles ri ye chaʼon»?
Taq Pablo xtzjon chkij ri ángeles riʼ, ryä ma najin ta wä ntzjon chkij ri 144,000. Taq ryä xtzʼibʼan äl che rä Timoteo, ri cristianos ri yechaʼon rma Dios majanä wä tyaʼöx kikʼaslemal chlaʼ chkaj. Ri apóstoles chqä ri cristianos ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj, majanä wä keʼok espíritus, rma riʼ ma yë ta ryeʼ «ri ángeles ri yechaʼon» (1 Cor. 15:50-54; 1 Tes. 4:13-17; 1 Juan 3:2).
Chqä, Pablo ma najin ta wä ntzjon chkij ri ángeles ri ma xkinmaj ta rtzij Jehová pa rqʼij qa Noé. Ri ángeles riʼ xeʼok rchiʼil Satanás, xeʼok demonios chqä rkʼulel Jesús (Gén. 6:2; Luc. 8:30, 31; 2 Ped. 2:4). Chqawäch apü, Jesús 1,000 jnaʼ xkertzʼapij ri demonios riʼ chpan jun nüm jül (Jud. 6; Apoc. 20:1-3, 10).
Rma «ri ángeles ri yechaʼon» jnan yenatäx rkʼë Dios chqä Cristo Jesús chpan 1 Timoteo 5:21, nqʼax chqawäch chë ri ángeles riʼ ye kʼo rkʼë Dios chqä Jesús chlaʼ chkaj chqä najin yetoʼon kikʼë.
Kan pa mil ángeles (Heb. 12:22, 23). Ye kʼa rkʼë ri nuʼij le Biblia, nqʼax chqawäch chë Jehová achiʼel ta jojun wä kisamaj nuyaʼ (Apoc. 14:17, 18). Tnatäj chqë chë kʼo jmul, xa xuʼ jun ángel xkamsan ye 185,000 soldados aj Asiria (2 Rey. 19:35). Y rkʼë ri xuʼij Jesús, achiʼel ta xa xuʼ jun molaj ángeles xkeksäx rchë «xtkesaj chpan Rqʼatbʼäl Tzij Dios jontir ri nkiʼän chë nkʼaj chik yeqä pa mak chqä ri winäq ri xa nkiqʼäj ri pixaʼ» (Mat. 13:39-41). Rkʼë jbʼaʼ xkeksäx chik jun molaj ángeles rchë «xkekimöl ri yerchaʼon» Dios rchë yebʼä chkaj (Mat. 24:31). Chqä, ye kʼo jojun chik ángeles nbʼix chkë chë kojkichajij röj, achiʼel nuʼij Salmo 91:11 (Mat. 18:10; tajnamaj rkʼë Mateo 4:11 y Lucas 22:43).
Rkʼë ri xqatzʼët qa, «ri ángeles ri yechaʼon» ri nutzjoj 1 Timoteo 5:21, rkʼë jbʼaʼ ya riʼ jojun ángeles ri xyaʼöx jun samaj chkë ri rkʼwan riʼ rkʼë kitzʼetik ri congregaciones. We yeqaskʼij ri nkʼaj chik versículos rchë re capítulo reʼ, nqatzʼët chë Pablo najin wä ntzjon chkij ri ukʼwäy taq bʼey, y najin wä nuʼij chkë ri cristianos chë nkʼatzin ma nkiqasaj ta kiqʼij ri ukʼwäy taq bʼey riʼ. Chqä xuʼij chë ri ukʼwäy taq bʼey nkʼatzin nkiʼän ri samaj yaʼon pa kiqʼaʼ, nkʼatzin kan kikʼë jontir nkiʼän wä ri xuʼij ryä chkë chqä nkʼatzin nkiquʼ na naʼäy ri nkajoʼ nkiʼän. ¿Achkë rma? Rkʼë rtoʼik rchqʼaʼ Dios, Pablo xuʼij chë ryeʼ kan «chwäch Dios, chwäch Cristo Jesús y chkiwäch ri ángeles ri yechaʼon» nkiyaʼ kitoʼik qachʼalal. Reʼ ntel chë tzij chë Jehová, Jesús chqä «ri ángeles ri yechaʼon» najin nkitzʼët achkë rbʼanik ri ukʼwäy taq bʼey najin yekichajij qachʼalal pa congregación. Rkʼë ri xqatzʼët qa, nqʼalajin chqawäch chë ye kʼo jojun ángeles yaʼon jojun samaj pa kiqʼaʼ ri rkʼwan riʼ rkʼë ri congregación, achiʼel taq yekichajij ri nkiyaʼ rqʼij Dios, nkitzʼët ri samaj najin nbʼan chutzjoxik le Biblia chqä nkiʼij che rä Jehová achkë xkitzʼët chqä achkë xkikʼoxaj (Mat. 18:10; Apoc. 14:6).