Chönvörī

Pōyen nuk vanāchö mufē yik feresī misī. Sā ngih, tö yik tarik nö mötlö mat tö ngam sinöich tīre, öt mötlö pöri ngam inṙūötken më yöng cha. Lökten ang Yēsū nö halööktö mufē cha. (Mët. 15:1-11) Pôrò nö tainy yik mākūö kūönṙô nö hang ṙô Yēsū, ötkô pöri cha-a nö asökngö nuk ṙô ò nö vënyö ngam kanô-en. Hameuktö vanāchö nuk inköphöti ang Yēsū nuk ṙô yik mahaköptö chööngö. Öt hō-en un ṙòkhöre ngam Tēv. Mikahtö elmat cha anga-aṅ tö minë tönët talöökö, hěng ngam chamuh im kinpaha, ngaich pōyen yip lamök ël e, tö cheūkti ngamuh chamuh im nômö tö-örheūheu aṅ ngaich öt pōyen yip tökôtökūö min tö e. (Mët. 7:13, 14) Ngö ṙô inrē anga-aṅ, vë-enyre min yip muh nö löklōn ngam Tēv nöng hö-ö. Ngö ṙô anga-aṅ tö yik haköptöre: “Ṙēmen tö yip tötkô-en pròfĕt, yip yamihtöre nö in yīö nö inyuttö uk pököre; ellōn cha pöri nup tötainy aṅ el inchōn am. Lökten i nup ṙòng u yin min akahalōn tö u.”—Mët. 7:15-20. w21.05 pěch 9 përa 7-8

Pīhö Elkāna ang Hëna. Ōt inrē ök tahëng pihö Elkāna, ang Pënīnah. Mööḵlö hanangenlōn pöri anga-aṅ tö Hëna. “Kūönu ök Pënīnah, ötkūönu pöri Hëna.” Lökten ang Pënīnah “nö halīplölōn ò lökten ò nö peuiny.” Haṙivlōn takô ang Hëna. Sā ṙô ngam miröökö “tö ò nö peuiny ngaich öt nyā.” Öt hěng heuh pöri ang Hëna nö vënyu inlahen nö havahölvah re. Vë-eny ṙô ellōn re pöri anga-aṅ nö in Yāvē ngaich ṙatö-ellōn re tö ò min nö hayööken ò. (1 Sa. 1:2, 6, 7, 10) Asuh öp haköplö hī mihôiṅ öi in Hëna? Yěn ōt tö hòṅ kasālöre nö in hī ngaich öt kô ayī-ö ilöö līplö. Öt kô öi havahlö töchōich tö töchōich vī ngam lanāmö pöri öi I holre. (Rōm. 12:17-21) Pòrô nö iṙūöhen öp hol hī nö kasālö hī öthō pöri min ayī-ö kihngen ellōn höng ṙamlōn pöri. w21.07 pěch 17 përa 13-14

Kēkö tötlöök ök Yūtā Iskaryôt tö kūöre nö yikhanga. Hachilö Yēsū anga-aṅ. Hö-ö pöri anga-aṅ nö ngatī inlahen ik urěh. (Lūk 6:13, 16) Katöl-len ò öng Yēsū nö mahaköp. Tö heūveu-en ök hēk, ṙatö ellōnre ön Yēsū nö ò kētuṙen anga-aṅ mahayōmken minë chūök rupiö nö in ò nö hayōmken e. Unôichngöre pöri ngaich Yūtā nö ulayö. Pòrò öng Yēsū nö rōlhu ṙô nö un yikhanga. (Māk. 7:22, 23; Lūk. 11:39) Ngaich nö urěhkūö kinpaha Yēsū nö vönhöt öng Yūtā nö el ngam inhūt yinikhanga. Chu patī Simòn Hē Yēsū tö yip haköptö ò nö nyā. Tö yeūnyu ök Simòn nö urěhngöre. In e nö Mariöm nö Mārta. Ik hē e öng Mariöm nö röstö kui Yēsū tö ök tö tahūsa tavi-i. Meuk inlahen ò ngaich yip haköptö Yēsū hēk tö Yūtā nö tainy. Ngö ṙô yip tahěng mahaköp yöölen öre yip yaich tö nup rupīö nö löktö in ngam tavi-i. Taheng pöri öp elkuilōn Yūtā. “Ma-ulayö ök” hēk ulaingö nup rupiö inrē anga-aṅ el kasòng.—Yôh. 12:2-6; Mët. 26:6-16; Lūk. 22:3-6. w21.06 pěch 18 përa 12-13

Kihngen öm tö nup la-en kinë-ekūö meh hēk vöö hòng yěm öt vāyö inlahen öm kēken u? Ngatī pinṙūtölōn misī ang Pôl nö fēkö ‘nuk māṅ nö ṙòkhöre.’ (2 Kòr. 11:23-28) Vahavö öm inrē töp lökten meh yīhi miṙivlōn. Ngatī miṙivlōn misī ang Pôl, pön aṅhav alaha tök invahre tö sā tö “lòklöre nö i alaha ò,” lohten anga-aṅ nö hòṅ kēngen e nö ṙa-ang in re. (2 Kòr. 12:7-10) Ngatī miṙivlōn öm më-eṅ inrē? Yěm ngatī miṙivlōn, ngaich mihôiṅ öm haköplu öm in Pôl. Pön ngatī misī ang Pôl nö hòṅ la-evṙen tö nup tölöök la-en, sön nö ötkô nö kēken u, tö kūö öt hanëtöre. Ngö ṙô anga-aṅ töre: “Ō chū-ö tötkôlò tarik!” (Rōm. 7:21-24) Öt ṙangenre ang Pôl nö löklōn ngam Tēv pôrò anga-aṅ nö kihngen. Kūöyòh anga-aṅ nö ngatī? Pön ṙatö-ellōn re nö im tökitaknyu mahām Kristū. w21.04 pěch 22 përa 7-8

Töhet ök sin Ātöm nö tarik. Hē ò pöri ngaich nö köölö fālen, löhlö tī ngaich anga-aṅ töm nômö tö-örheūheū aṅ, tö më kūön ò inrē. Tölngenre ang Ātöm nö kēken ngam tökööl lökten òn kētu sācha töm kinpaha. Öt vanachu pöri më kūön ò. (Rōm. 5:12, 14) Mihôiṅ aich rih më kūön ò nö ṙānyu nö ṙa-ang im kinpaha? Heūṅ! Vënyu nang in tö Yāvē tö inlahen tī ò min nö ṙānyö më kūön Ātöm nö ṙā-ang im kinpaha. Tīntö ngam kūön re anga-aṅ. (Ran. 3:15) Lökten in e ayī-ö mihôiṅ haröhtöre in Yāvē pôrò öi höng töthet. Lökten in e min inrē ngam Sī-ö nö ahëti. (1 Yôh. 3:8) Lökten in e min ngam kuilōn ngam Tēv nö teung nö ing panam. Vī-i min hēk angū-ö nö peretāis. w21.04 pěch 14 përa 1; pěch 19 përa 17

In ök raneh senchurī. Pōyen yip tarik i Yērūsalem nö hamūlöre. Kölöktöre cha-a nö inuk panam re hēk kö tahëngö ëlô inrē cha-a. Ngaich yik aṅ Yahūti nö ṙôtö ëlô cha. Ngaich pingangkūö ngaich cha-a! Ngaich hēk cha-a nö pingangkūö nö hang ṙô cha nö i ëlô re. Vë-eny öng Pītör, yēn hòṅ hayöökaren ngaich hòṅ ṙatö ellōnre öi in Yēsū. Yip hamang ngaich nö hatön: “Kahōlö sitih öi min?” Ngö ṙô öng Pītör: “Havöötö ellōn re yin vōkö inrē yī-ö ṙòkhör.” (Inl. 2:37, 38) Ōt ngöre hēk nup pinngangkūö ik hē e. 3,000 ṙôken yik kamëḵ ngam vinôkö, ngaich haköp nö in Kristū. Kalēḵ kinëken ngaich ngam tölöök inhāngö löktö kūö ik hē e. Söl ing 21st senchurī. w21.06 pěch 2 përa 1-2

Öt lööṙen ayī-ö lohten teūngen tö istötī re. Öt ṙòkhöre yip tarik nö yal nö hang ngam tölöök inhānga. Sitih inlahen pökeh ayī-ö yěi hòṅ köpsöṙen ṙanamlōn im la-en re? Köpölōn më-eṅ ötlöktu nöt harīkngöre inlahen min më tarik, yô-ôv hē min cha-a më tö sōḵ sin nö hang vītöre min cha-a kò-òren nö yal nö hang mine ṙô ngam Tēv. (Mët. 5:3) Yip tö sōḵ sin nö kēḵ minë līpöre vītöre ngaich cha-a nö haköpmat ngam Paipöl. Pön Yāvē an Mākūö ngih la-en. (Mët. 9:38) Hōten hī anga-aṅ öi höng teūch, ṙös röönti u inrē, Anga-aṅ pöri min ma-asīöp. Lökten ayī-ö hòṅ köpölōn, pòrô öm öt teūngen tö istötī re umuh pöri ngam kuilōn meh öm hayööken tarik angu-ö ngëchka Yāvē nö I meh. Meuk ngam lumrāḵ meh anga-aṅ öm chöh më tarik yip hamang ngam tölöök inhāngö, rö-ö nö ngëchkö ṙôken meh kahëḵ istötī meh! w21.07 pěch 6 përa 14

Kētö heuneū-en ngòh tarik an Yāvē nö fötnyö nyiö, kētu la-en inrē cha-a nö haköpten më nyiö nö hangenlōn tö ò hēk löklōn ò inrē. Pōyen nup heuneu-en vē ma-ahānga kahëtö Yāvē, öt kētu heuneu-en pöri acha-a nö fötnyö nyiö. Kē-ěkūö meh an Yāvē tö ngam la-en. Ngam lōn ò tö yīö ‘harūkö cha im chinökṙen, inlēnö inrē aṅ im Mā.’ (Efi. 6:4; Chöö. 6:5-7) Pōyen nup halēnlö ngam söngkötön inyööken meh nö löktö in minë līpöre, vītiō, tinköökö hēk minë ātiköl inrē el ngam website. In e öi akahakūö tö Yāvē nā Yēsū nö hangenlōn tö vē nyiö. (Lūk. 18:15-17) Yēḵ meh öm hayönglen re in Yāvē hēk vayö tī inrē öm haruklö më kūön re, ngaich ṙamlōn anga-aṅ. Ngaich kētö ṙētak më kūön re inrē më-eṅ nö mupakö alaha ngam mikūönö ngam Tēv Yāvē. w21.08 pěch 5 përa 9

Ṙinātö ellōn ngöṙô yip rīkre tö ngam inlahen hī ṙātö ellōn re inup töt meūkö pôrò nöt ōt minë mahameuknyen u nö ōt. Öt ngatī ṙô pöri ngam Paipöl nö vë-eny ngam tö kô-en ṙinātö ellōn. Ṙātö ellōnre in ayī-ö in Yāvē in Yēsū in ngam Pūlngö ò inrē, öt tö meukö cha-a, ṙātö ellōnre pöri ayī-ö pön ōt minë mahameuknyen u nö ōt. (Hep. 11:3) Ngatī ṙô ök ihih prötör: “Hö-ö in ayī-ö mameuchkö matre ṙātö ellōnre, sāta inrē minë ṙinātö ellōn hī nö iṙô ngam science.” Sitih pöri nö pōyen yip töt ṙamātö ellōnre nö im Vamīlen hī yěn ōt minë mahameuknyen ò nö ōt? Pô cha nö öt chumkūöṙen nö ngëichken minë tö meūkö. Ngatī ṙô ök Ròpöt ngam Vamënyen Yāvē nö vë-eny inlahen re: “Öt hěngheuh öi vënyu nang el iskul tö inlahen ngih panam nö tö vīlöng, lökten chu höng ṙātö ellōn re in minë ahang re. Hanöng saha chu meuk minë aṅmat ngam Paipöl vamënyen ngam Tēv nö ōt.” w21.08 pěch 15 përa 4-5

Ngatī inlahen in mihôiṅ, yěi haköp ngam Paipöl hēk löktö in nup ekspīriön yip tahěng inrē öi mikahtökūö re töm lanöökö Yāvē. Yěi hòṅ akahakūö takò pöri tö ò ngaich hòṅ kahngenre öi “kalah” ngaich ngeicha inrē. Öi sitih inlaha? Sā meh öre yěm hòṅ painīör. Lēnngen ṙô ök Yēsū yěi urěhlöm Pūlngö ngam Tēv, ngaich hateūngö nup töng kuilōn hī min ang Yāvē. (Mët. 6:33) Yěi kētöre ngaich im painīör hòṅ ṙatö ellōre ayī-ö töm ṙô Yēsū ngaich vī ngam tinrīken re nö simpöl, hakūönngö nup kahëṙen re, harikngö inlahen re im kinmānöre ngaich chumkūöṙen öi im linökölōn ngam Tēv. Yēḵ hī min öi iṙuhen, meūk inlahen Yāvē min ayī-ö nö hateūngö minë kuilōn hī. Ngatī inlahen öi “kalahken” Yāvē tö ò nö tölöök. w21.08 pěch 26 përa 2

Meuk tö ngatī inlahen öi tö ngamuh kanihngen? Heūṅ. Höng yip tö pōi rupīö tömilēḵkaṙen tö yip yöngkūö në tinlööken töngamuh, yip tö kirööngö minënyi hēk tö pōihöl nö mahaköp nö imat ngih panam. Pôrò min nup tinrīken cha nöng öt sā nup kuilōn ngam Tēv. Harīkngöre pöri yip tarik Yāvē tö cha, pô chan asīnkö minë tinrīken ngam Tēv pôrò nöng töng yācha nö tarik. Ngö ṙô Pôl, Katöllöng cha-a töm Tēv yip “tö sō-ovö.” (1 Kòr. 1:26-29) Pōyen ṙāi pöri cha-a nö imat Yāvē. Sitih inlahen öm min më-eṅ hòṅ meh öt sā mufē vē aṅ ngih panam? (Mët. 11:25, 26.) Uh man sā mufē vē tarik sā mufē ngam Tēv pöri, pön katöllö yip yāich anga-aṅ nö hateungngö nup lōnre. (Sal. 138:6) Afītöre man tö yip töng hö-öv nö imat ngih panam ngaich kirööngö la-en cha-a nö im inteung ngö nup lōn ò. w21.05 pěch 8 përa 1; pěch 9 përa 5-6

Ha-öiny nuk inyööken re ang Pôl tī yik hol maneuk re. Öt tāilölōn pöri anga-aṅ hē yik hol maneuk ò nö hayööken ò. (Filip. 2:19-22) Yī-ö tököiny, pōyen nup inlahen yīö kò-òren hameuktöre ṙamlōn tö nup la-en më tö ayal tarik. Lökten yin ui sō yěn hòṅ hayööken yīö cha-a. Tön löktö tī Yāvē nö hameuktöm hanangenlōn re tö yīö. Lohten min an tökô-en an holre. Ngam tahëng kò-òren inlahen yīö öi hameuktö ṙanamlōnre, yěi hayööken më tö ayal tarik nö haröhtöre nö in Yāvē. Vë-eny nang më ṙāl tarik man tö meh öm ṙamölōn meuk inlahen cha nö hayööken yip tahëng. Kē-ěny ṙētak re öm hanôlö cha ngaich vë-eny nang ò tö nup inlahenre. Yēḵ meh min öm ngatī ngaich hameuktöre min më-eṅ öm ṙamlōn tö Yāvē nö kēten më tö ayal tarik nö inkôlò meh nö el ngam māṅ.—Kòl. 3:15; Yôh. 6:44; 1 Tös. 5:18. w21.09 pěch 11-12 përa 12-13

Hangenlōn ang Yāvē tö më prötör sistör hī. Mihôiṅ pöri min ayī-ö öi kihngen öi hameuktöm hanangenlōnre tö cha pöi kö harīkngöre inruklö. Kò-òren min cha-a nö haṙivlōn tö tī hī, pöi öthet. Sön pöri öi mihôiṅ öi hameuknyö ngam hanangenlōnre tö më aṅ ngam mikūönö ngam Tēv. Öi sitih inlahen? Yěi asīnken ngam Yöngre nö hameuktöm hanangenlōnre tö më prötör sistör hī. (Efi. 5:1, 2; 1 Yôh. 4:19) Yēḵ hī min ayī-ö īnu tö ngam neukölōn ngaich chöh talöökö tī re öi hayööken cha. Ngatī inlahen misī ang Yēsū nö hameuktöm neūkölōnre nö asīnken ngam Yöng re Yāvē. (Yôh. 5:19) Hē ò ‘nö meuk yik tömaṙôngö, ngaich aṙē-ĕlōn Anga-aṅ tö cha; pò cha nö ötkôlò, parāta inrē, sā sīöṅp töt yōmu.’ (Mët. 9:36) Halanken nuk invah cha anga-aṅ ngaich haṙamkölōn yik ‘töchei, hēk tölangan tö kumre.’—Mët. 11:28-30; 14:14. w21.09 pěch 22 përa 10-11

Kūö ò nö hangenlōn. Ngöṙô tī Pôl nö kūich, “Pōyen kanòlô pöri ngam Tēv tö neūkölōn.” Vënyen ngam Tēv ang Pôl nö mahameuktö neūkölōnre, kūö ò nö kētö maheūṅkkö yip töt het tarik re nö chuh el halīöngö. (Efi. 2:4-7) Rö-ö pöri nöng yip töhachāmö elkui chūök ò nö hameuktö neūkölōn re, tön ngö ṙô ang Tavit, “Löökö tī an ngam Mā Tēv tö taṙòkhöre, i kui nup la-en ò nö ṙòkhöre nup miṙēlōn ò.” (Sal. 145:9) Marô-òten takô na Yāvē na Yēsū nö holre nö el halīöngö. (Inch. 8:30, 31) Ṙōl heuh ang Yēsū nö meuk inlahen ngam Yöngre nö hameuktö neūkölōn re tö yip tarik tököölö fālen. (Sal. 78:37-42) Lökten ang Yēsū hē ò nö ing panam, nö ṙōlheuh nö kakkö ngih tövai tinrīken ngam Yöngre. w21.10 pěch 8-9 përa 4-5

Ngaich löktö el halīönö ṙô ang Yāvē nö kilēḵngôre tö re min nö harōilö ngam mine-enyre. Ngatī inrē ang Yēsū nö vë-eny nang yik tahëng tö minë-eny ngam Yöng re Yāvē ngaich harōilen e. (Yôh. 17:26) Ngatī töngamuh vē tö kô-en Kristīön nö asīnken Yēsū nö kē mine-eny ngam Tēv ngaich vë-eny ngam yip tahëng inrē tö e. Unôichhrit ranulten ngam tökô-en Kinristīönö ang Yāvē, nö ngëichkö yik ‘tahëng mihëṅṙö tarik pò ò nö hòṅ kēḵ tarik re tö aṅ in cha.’ (Inl. 15:14) Ngaich cha-a nö kēḵ mine-eny ngam Tēv hēk vë-eny nang tahëng inrē cha. Ik sā cha inrē nö kūich ngam Paipöl, ngaich kūichhöt ngam mine-eny ngam Tēv cha-a. Lökten in e cha-a nö hameuktöre nö maharōilen ngam Tēv. (Inl. 2:14, 21) Ngatī töngamuh më Vamënyen Yāvē nö akahka nö maharōlen ngam minë-eny Yāvē. w21.10 pěch 20-21 përa 8-10

Örheūheu nö köp ngam hanangenlōn ngam Tēv. Nët anāi tafūöl heuh kinakka ngam töt chanuhuvṙen hanangenlōn nö imat ngam Salmai 136. Ngöṙô ngam ranehnyô e, “Ha-öny ngam Mā Tēv, tön tölöök an, pò ngam miṙēlōn Ò nö örheūheu nö köp.” (Sal. 136:1) Pingangkūö ayī-ö öi meuk minë talöökö tī Yāvē nö hameuktö ngam töt chanuhuvṙen hanangenlōnre tö yip tarik re. Öthō inrē anga-aṅ nöng ilöö ṙāngenre nö hameukten e. Hē el kanihngen takô anga-aṅ nö mööḵlö inlahen nö hameukten e. Teūngen ayī-ö tö ṙanamlōnre hēk nganötö re öi la-al minë kanihngen re ngaich iṙūöhen öi löklōn Yāvē.—Sal. 31:7. w21.11 pěch 4 përa 9-10

Öt vöö öm ṙung hēkpī yěm fēkö nup tö hòṅ yih kanihngen nö lākūö hī, tö sā ngam pinyāingö në tövaich tinlööken, hēk töm inlahen Kōk Makōk min nö la-al yip tarik ngam Tēv hēk yěm fēkö ngam Armakētòn inrē? Hatönö re öm ṙung ngö ṙô ‘Köptī öich vö min töm ṙinatö ellonre yěn yih nup kanihngen nö lakūö chu?’ Yēḵ meh ngatī mūfē, ngönlöre min më-eṅ yěm hang minë ṙô Yēsū im tövë-evkūö töngamuh, tö ngö ṙô: “Uh yin röingö ellon. Ṙātö ellon re yin.” Yěn ngön min ngam ṙinātö-ellōn hī ngaich angū-ö min kamëtö kumlēḵ hī la-al nup yamih kanihngen. Nup inlahen tī hī töngamuh la-al nup kanihngen re angu-ö min mahayööken hī öi la-al nup yamih kanihngen re. Ngaich kôtökūö min ayī-ö tö nup chūök re mihôiṅ halööktit re. w21.11 pěch 20 përa 1-2

Tölṙô Timôtī ang Pôl tölṙô hī inrē öi keuheūt ngenre tö ngam la-en kinë-ekūöre. (2 Tim. 4:5) Pōyen pöri nup kanihngen hī. Afēkö kanihngen yip holmaneuk hī man yip mi-iyöng inup panam tö sōtu nö kēken minë la-en ngam Tēv. Ōt minë tahëng kanihngen më tarik Yāvē, tömihôiṅ nö haṙivlōn tī tö cha. Sā në, kinëten nya-aṅkūö ngam mikūönö, linöklōn ngam Tēv, ōt yip tö kihngen kūö invah re, kūö ṙēḵti re hēk ötkô nö kunyi-inyre tö patī re. Ōt yip tö ngö mufē inrē töre nö öt pōiṙāi nö imat Yāvē. Sön pöri pòrô nö pōyen minë kanihngen hī, mihôiṅ ang Yāvē nö kētö kumlēḵ hī la-al u, hayööken hī inrē iṙūöhen löklōn ò. w21.05 pěch 20 përa 1-3

Pi-a in ayī-ö hòṅ harīkngöre mineukö tö yip tahëng pò hī öi hòṅ köp in ngam hanëtö. Hö-ö pöri angū-ö nö tö lööṙen. Pi-a lohten öi hakihtuṙen el iskul, in nup chūök hī la-evṙen, yip hol maneuk hī hēk yip tahëng inrē nö hōten hī öi kēken minë la-en sahō-o Yāvē. Mihôiṅ in köplōn in ngam La-en Lēvī 19:19 ngam tö ngö kinūichngö: “Um rēhěn hayūtlöre töp tönët kangen kinpātö hilā nö katēhěmat.” Kô-en cha-a nö harikngöre mineukö yik aṅ Israel tö yip tahëng pò cha nö hang ngih chööngö. Hö-ö töngamuh öi el katôh chööngö Môsös, lökten ayī-ö öt ngatī chinhenen. Hang ngam lökngörit minë chööngö pöri ayī-ö, öi öt asīntöre öi in yip tarik töt tamunkui minë inköphötī aṅ mat ngam Paipöl. Kô-en in hangenlōn tö yip lā chiröre hēk yip mikūönöre inrē, möḵlö pöri ngam hināngö chööngö tö Yāvē. Lökten ayī-ö yěi hòṅ harikngöre mineukö tö më tahëng ngaich hòṅ örheūheu ayī-ö ngatī inlahen. Pò hī tö haṙēviyö öi i linöökö lōn ngam Tēv.—2 Kòr. 6:14-16; 1 Pīt. 4:3, 4. w21.12 pěch 5 përa 14; pěch 6 përa 16

Öt kihngen chinöhö ön ngam talöökö chamuh im nômö. Ngô ṙô ang Yēsū: “Yē yīö ngöhören ing ngam ṙô Chu, ngaich yī-ö tökô-en mahaköp in Chu. Akahalōn yī-ö min tö ngam kanô-en, ngaich ngam kanô-en, min nö luhnyen yīö.” (Yôh. 8:31, 32) Ṙamölōn in tö meh pò meh öt asīntö inlahen re in yip tahëng, chöh ngam kanô-en pöri më-eṅ. Haköp mat ngam Paipöl inrē, ngaich mikahtökūöre tö nup lōn ngam Tēv. Haköp minë inköphöti inrē më-eṅ ṙô Yēsū. Akahakūö ngaich më-eṅ tö ngam lōn Yāvē nö in hī tö ò nö hōten hī öi sō-en minë tövaich inköphöti hēk ṙāngen minë tökirööng sakamö lōn ngih panam. Kihngen lohten më-eṅ öm ṙāngen u, sön pöri më-eṅ öm harīkngö ngam tinrīken re. (Mët. 10:34-36) Kūö meh hangenlōn tö Yāvē ngaich örhō ang Yāvē nöt ṙamölōn nö meuk minë la-en meh!—Inch. 27:11. w21.12 pěch 22 përa 3; pěch 23 përa 5

Yē hī halēnö kūö nup fālenre ngach hôṅ hāngö u ayī-ö. Tö vāyö inlahen ök Mòsös nö inchō-elmat hī. Hěngheuh anga-aṅ nö tāny ngach öt milēṙen tö Yāvē. Lökten anga-aṅ nö öt teunghöt nö ip kinlēḵngô panam. (Kin. 20:1-13) Vë-ekūö Yāvē ang Môsös nö haṙīngö ngam mufēre. Ngö ṙô pöri Yāvē: “Um hēk vë-ekūö chu tö e angu-ö töngatī.” (Chöö. 3:23-27) Öt haṙīvlōn pöri Môsös tö ṙô Yāvē. Ngach hō-en ngam fësla Yāvē anga-aṅ lökten ò nö hayöng më aṅ Israel. (Chöö. 4:1) Tö vay nö inchōḵ elmat hī ang Môsös nö hamang inlēnö. Lōnu Môsös töre nö teunghöt nö im kinlēḵngô panam öt teunghöt pöri anga-aṅ söönen nö söl kinpahare nö chiplen nö i linöökö lōn Yāvē. Yöölen in ayī-ö inrē yei asīnken Môsös. (Inch. 4:11-13) Pōyen yip ngaich prötör sistör tö ngatī inlahen. w22.02 pěch 11 përa 9-10

Tö akaha nö hol Yēsū, hē Lāsörös tö nak kanānö ò nā Mārta nā Mariā. Ik 32 C.E ang Lāsörös nö pōihangen nö vahavö ngaich kapah. (Yôh. 11:3, 14) Ik sā Yēsū nö teung nö in öp panam Petenī ngaich fāltöre ang Mārta nö chuh in ò nö ngö ṙô: “Mā öt hōḵ ök öre kanônyö chu nö kapah, yē Meh ihih.” (Yôh. 11:21, 32, 33) Ik sā Yēsū nö meuk miṙivlōn nā Mārta nā Mariā tö kinpahlöre tök kanôinyö re, lökten anga-aṅ nö öt ansökken mak mat nö peuiny. Yē meh kapahlöng tö yip hanāngenlōn re, ngaich, akahakūö ang Yāvē tö kanihngen ellōn meh. ‘Sā ngam yöngre takô’ an Yēsū. (Hep. 1:3) In ngam inlahen Yēsū ayī-ö nö peuiny, öi akahakūö tö mufē Yāvē tö hī yěi kapahlöng tö holmaneuk re. (Yôh. 14:9) Yē hī öi kapahlöng tö më holmaneukre, ngaich mihôiṅ ayī-ö ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö meuk kanihngen hī akahakūö inrē tö kanihngen ellōn hī. Rö-ö nöng angū-ö, pön hòṅ chūtngö mak mat hī inrē anga-aṅ.—Sal. 34:18; 147:3. w22.01 pěch 15 përa 5-7

Yēḵ meh öm kēnyö ṙētak re vë-ekūö Yāvē hangihtöre tö nup ṙô ò hēk fēken ò inrē ngaich pōyen min nup yanöölen meh Ngam raneh, löng min nup atöllö meh. Vë-eny nang hī ön ngam Paipöl “akaha ön ngòh kumröönngöre nö hol röön tö akaha tarik.” (Inch. 13:20) Ngam innëtö, heuveū-en min më-eṅ haköptö tahëng. Yēḵ hī öi kēḵ istötī, lōnu ayī-ö tö yip kahë istötī re nö haröhtöre nö in ngam Tēv Yāvē. Hòṅ sitih nlahen öi chěi? Hòṅ kēnyö ṙētak re ayī-ö in ngam Tēv ngaich sīöp min ngam hanangenlōn hī tö ò ngaich haköpten yip kahë istötī re min ayī-ö tö ngam hanangenlōn. Sā inlahen Yēsū nö akahakūö tö ngam Yöng re Yāvē hangenlōn inrē anga-aṅ tö ò, lökten ò nö hayööken yik tahëng nö hangenlōn tö ò inrē. (Yôh. 17:25, 26) Ngam linūöyö, sīöp min ngam ṙinātö-ellōn meh. Sīöp ṙung ngam ṙinātö-ellōn hī in Yāvē yěi meuk inlahen ò nö örheūheu nö sapṙô hī ip hē hī havëkö inlēnö re hēk inyööken re öi in ò.—1 Yôh. 5:15. w22.01 pěch 30 përa 15-17

Hangenlōn ang Yāvē tö hī, lōnu inrē tö hī vāyö tinrīken. (Isa. 48:17, 18) Lökten anga-aṅ nö tölṙô hī ṙāngenre afēkö nup tötlöng mufē hēk la-en inrē. Akahakūö anga-aṅ, yēḵ hī öt ngatī inlahen ngaich kihngen min ayī-ö, kihngen inrē min yip tahëng tö tī hī. Ngaich yēḵ hī öi kihngen tī tö yip holre ngaich haṙivlōn ang Yāvē nö meuk inlahen hī. Yē hī pöri halööktit re, lohten nö ōt yip hol hī hēk aṅ patī hī inrē töt ööire nö meuk inlahen hī. (1 Pīt. 4:3, 4) Pi-a cha-a nö ngöṙô, mihôiṅ in öt hatöntöre i tahëng tö nup tölöng hēk tönup tövaich pöi mahayöngöre. Yēḵ hī pöri öt asīnkö minë inchöngten re aṅ im Tēv ngaich öt hayöngöre ayī-ö pöi höng hayöngö tö ngam Sī-ö. (Rōm. 12:1, 2) Lökten nö eltī hī ngam inlahen hī, yěi hòṅ köptī tö ngam hötṙeh tinrīken, ngaich halöngten ngam Sī-ö töm tökööl nö hayööngö hī. Hēk höng löö öi ṙāngen ngam hötṙeh tinrīken re ngaich kēḵ inyöööken re in Yāvē öi halööktit re ngaich vī ngam tinrīken re nö vai.—Isa. 64:8. w22.03 pěch 3 përa 6-7

Yēḵ hī öi fēkö nup ṙô ngam Tēv, ngaich löng ngam mufē hī. Ngëichkö ngòh kanānö hī, tö kapah löng tö pīhöre. Haṙivlōn anga-aṅ. Hěng heuh ök minṙöinylen nö töl ṙô ò nö vë-ekūö öp līpöre Yōp. Hē ò nö haköp ngaich vāchö mufē anga-aṅ tö Yōp. Ngöṙô anga-aṅ nö ellōnre lōn, “Yōp! Höng fēkö minë kanihngenre man kòl! Öt tö löng ön angū-ö.” Löktö in ngam Paipöl anga-aṅ nö teūngen tö inyöökenre nö fēkö minë kinlēḵngô Yāvē. Höhlö ngaich anga-aṅ töm miṙivlōn re tö ṙināngöre tök pīhöre. Löktö in më prötör sistör tī Yāvē nö kētö nganöönö hī. Ngö ṙô tī Pôl, paṙūtölōn chin öich hòṅ meuk kūö yip prötör sistör hī, hòṅ cha “Nö kö hareuskö alaha höö.”—Rōm. 1:11, 12. w21.05 pěch 22 përa 10-11; pěch 22 përa 12

Ngö vinë-ekūö yik aṅ Israel: “Ṙòkhöre yip kikōnyö in meh min nö lūöi heuh i töhěng samyeūheu nö hameuktöre nö i kūö ngam Tēv meh ngam Mā Tēv [Yāvē] ip chūökö atöllö ò min.” (Chöö. 16:16) Yip aṅ Israel kikōnyö nö lūöi heuh i töhěng samyeūheu nö halēn ngam tökirööng sakāmö, ngaich öt ōt yip amahtö minë patī cha hēk tö minë panò-òṅ cha inrē. Kilēngôre pöri ang Yāvē nö in cha: “Ötrēhěn nö tarīku min tö hòṅ lōnu tö ngam panam meh, yē meh hameuktöre i kūö ngam Tēv ngam Mā Tēv [Yāvē] meh.” (Man. 34:24) Lökten cha-a nö ṙatö-ellōre nö in Yāvē nö halēn ngam töhet sakāmö örheūheu i tö hěng samyeūheu. Ngaich teūngen cha-a tö yanöölen re nö in e. Pön akahakūö cha-a tö minë chööngö Yāvē, ngaich fēkö ṙòken minë tölöök tī Yāvē cha-a nö in re hēk hanôlhötre inrē nö yip tarik Yāvē. Ngatī inlahen in ayī-ö öi asīnken më aṅ Israel yē hī öi chuh el mīting ngaich lohten nö ōt nup ṙāhangö hī, ngaich teūngen pöri ayī-ö tö yanöölen re. Ngaich yē hī urēhěkūö re chuh el mīting ngaich halēnṙen re ayī-ö ngaich yē hī öi kētö minë tö rahëichyen sanapṙô, ngaich ṙamlōn ang Yāvē nö in hī. w22.03 pěch 22 përa 9

Haköplu ang Yēsū töm hināngö minë chööngö Yāvē nö öt lööṙen. “Pōitô anga-aṅ nö peunyhökūö” ngam yöngre. Lökten ayī-ö min yěi kihngen ngaich mihôiṅ min ang Yēsū nö havëkö inyööken hī. Pön ngaich anga-aṅ nö ‘kalah minë kanihngen.’ Lökten in ṙamölōn pô ò nö kē-ěkūö hī töm töngatī Kūönṙô nö tö “akahakūö tö nup ötkumlē-en hī”, ngaich aṙē-ělōn tö hī. (Hep. 2:17; 4:14-16; 5:7-10) Hökngen Yēsū ang Yāvē nö ngatī chanöökö, pön hòṅ kētö sanapṙô ngih intöönö: Mihôiṅ ang ngòh tarik nö köp nö löklōn ngam Tēv yēḵ ò nö kihngen? Hö-ö nyin öi kô tö ṙô ngam Sī-ö. Pöi höng kūö nup taneūngenre öi löklōn ngam Tēv, Öt kūö ngam hanangenlōnre. (Yōp 1:9-11; 2:4, 5) Kô-en ang Yēsū nö köp nö hang chööngö ngam yöngre, pôrò nuk kanihngen ò, nö minyônyngö aṅ ngam Sī-ö. w21.04 pěch 16-17 përa 7-8

Mihôiṅ ngòh mahaköp, nö kēḵ ngam vinôkö yēḵ ò nö asinkö kaha minë haköp re. Ngaich asinken ngam ṙô Yēsū inchō-elmat anga-aṅ nö sā ngam “tö-akaha tarik” nö aṙūöti tī nö vī ngam patīre nö i kui ihong chūök rööntö machööḵlö. (Mët. 7:24, 25; Lūk. 6:47, 48) Hayööken öp haköptöre nö halööktit nup tinrīken re. (Māk. 10:17-22) Akahakūö ang Yēsū tö kanihngen ngòh tökòlò tarik nö nö i-nyihngö nup chehenre yēḵ ò nö hòṅ haköp nö in ò. (Māk. 10:23) Sön pöri ang Yēsū nö tölṙô ò nö halööktit ngam tinrikngen re. Kūöyòh? Pòn hangenlōn Yēsū tö ò. Mihôiṅ min ayī-ö öi öt lōnu öi hareuskö alaha yip haköptöre yěi meuk inlahen ò nö öl nö halööktit minë tinrīkenre. (Kòl. 3:9, 10) Yēḵ meh pöri ilööṙen mikahtökūö ò töp tö hòṅ halööktu tinrīken ò, ngaich mihôiṅ min anga-aṅ nö ilööṙen nö halööktitre. Yēḵ meh ngatī inlahen, inmeuk tö meh öm hangenlōn tö ò.—Sal. 141:5; Inch. 27:17. w21.06 pěch 3 përa 3, 5

Vë-eny nang hī ang Pītör tö Yēsū nö hachōten hī öi hòṅ keun kanihngen töpòkūö holre. Pōyen minë inlahen Yēsū tö vai, inchōkūö hī. (1 Pīt. 2:18-25) Pōyen haköp in öi in minë ṙô Yēsū, minë inlahen ò inrē. Heūṅ! Mihôiṅ in öi tömkö röön Yēsū pôrò öi töthet. Kööpölōn tö Pītör nö rö-ö nö tölṙô hī öi sā ta röön takô öi in Yēsū, höng tölṙô hī pöri anga-aṅ öi ‘haröhtö röön re öi tömkö röön ò.’ Lökten in pôrò öi töthet, sön öi mihôiṅ asīntö röön re öi in Yēsū ip tölngö kanô-òṅ hī. Ngaich hamang ṙô Yôhan min ayī-ö nö ngö ṙô: “Anga-aṅ inrē tö hòṅ vangngöre, nö sā ngam röön ò [Yēsū].” (1 Yôh. 2:6) Yēḵ hī min öi tömkö röön Yēsū, ngaich röhta min ayī-ö in Yāvē. Ngam raneh inlahen hī, öi hòṅ örheūheu la-evṙen tö nup la-en Yēsū. (Yôh. 8:29) Yēḵ hī min asīnken ò, ngaich ṙamlōn min ang Yāvē. Ngaich mihôiṅ öi ṙatö-ellōn re tö Yāvē nö ṙūöhtöre min nö in hī.—Yāk. 4:8. w21.04 pěch 3 përa 4-6

Höng ngëichkö nup tö vai tinrīken hī an Yāvē, pò ò nö ṙatö-ellōnre tö hī min halööktit ngam tinrīken re. Mihôiṅ min öi hol ò. Lökten anga-aṅ nö hanôlö hī. Yēḵ hī min haköpngöre in ò, ngaich örheūheu min anga-aṅ nö hol hī. (Yôh. 6:44) Yēḵ hī pöri öt ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö hī, ngaich mihôiṅ min öi ṙangenre öi löklōn ò. Yěn ngatī ngam mufē hī, tö Yāvē nö öt hangenlōn tö hī, ngaich mihôiṅ min öi haṙivlōn, ‘ngaich kūönngöre min ngam kumlēḵ hī.’ (Inch. 24:10) Ngaich ötkô min öi la-al ngam Sī-ö. (Efi. 6:16) Ngölōn yip rīkre prötör sistör tö Yāvē nö öt hangenlōn hēk öt chumkūöṙen tö cha. Lökten cha nö kūönngöre ṙinatö-ellōn. Yěn ngatī inlahen yanīhi nup ‘töt löng mufē,’ ngaich mihôiṅ öm havëkö kūö Yāvē tö hinòlṙen re öm kēnyen u nö ṙa-ang ellōn meh. “Ngaich ngam lanāmö ngam Tēv, ngam chamööḵngö taṙòkhöre mikah min, nö aṅtö nômö.” (Sal. 139:23; Filip. 4:6, 7) Kööpölōn man, rö-ö man höng më-eṅ tö ngatī mufē. w21.04 pěch 20 përa 1; pěch 21 përa 4-6

Lohten më-eṅ teūngen töm kanô-en öm lökten in nap yöng re, i chūök meh kamān, el iskul hēk lohten nö ōt yik chamuh patī meh nö vë-eny nang meh tö e. (Māk. 13:10) Kē-ě istöti ngaich më-eṅ lohten öm chumngëṅtuvö ṙô haköpmat Paipöl. Sīöp ngaich ngam hanangenlōn meh tö Yāvē kūö meh meuk ngam hanangenlōn ò tömeh. Maheūṅkku ngaich më-eṅ tö ngam nômö tö örheūheu aṅ pön tūökten meh ang Yāvē im kanô-en. (Yôh. 6:44) Kirööngen ṙô më-eṅ öm ha-öinyö Yāvē kūö ò nö halöinykö ellōn öp kamë istötī meh nö haköpten meh tö mine ṙô ò, lökten meh ngaich kētöre löklōn ò. Sā hī ayī-ö teūngen töm kanô-en, hòṅ ngatī inlahen ayī-ö hayööken yip tahëng nö mikahtökūöre tö e. Lööṙen më-eṅ lohten yěm ahangköm tölöök inhānga, kihngen pöri yěm kēḵ istötī. w21.07 pěch 2 përa 1-2