Māch

Tölṙô yik holmaneuk re ang Pītör, nup töng heuneu-en cha inup la-en, mihôiṅ cha-a nö in u nö hareuskö alaha yip holmaneuk re. Ngöṙô tī anga-aṅ nö kūich: “Sā öp taneūngen ngòh töhěng tak tö inlōnti hökngen ò nö kēken e nö kanôlô yī-ö nö ṙòkhöre, sā nup töṙōlkangen inlōnti yīö aṅ im Tēv.” (1 Pīt. 4:10) Ötkô min öi ngö lōn rāinyngö yip min hol hī hēk haṙivlōn inrē tö minë heuneu-en hī öi la-evṙen lökten öi öt la-evṙen ,ötkô ayī-ö öi heūlngöre pöi höng iṙūöhen öi la-envö. Ötkô pöri inrē öi eū-eure. Hòṅ köpölōn ayī-ö tö minë töng taṙòkhöre heuneū-en hī nöng lamöktö in ngam Tēv. Rö-ö kô ayī-ö höng kūö re öi hòṅ meukö in minë heuneū-en re pöi hòṅ hayööken yip el ngam māṅ. (Filip. 2:3) Yēḵ hī min öi chumkūöṙen tö minë kumlēḵ hī hēk tö minë heuneū-en hī öi kētöre i linökölōn ngam Tēv, ngaich maha-öinyö Yāvē min ayī-ö. Ngaich teūngen min tö ṙanamlōn re. w22.04 pěch 11-12 përa 7-9

Hangenlōn ök misī Yēsū tö ngam Töhet Līpöre. Eūka ngam inlahen ò nö imat ngam Salmai 40:8. Ngam tö ngö kinūichngö: “Ō Tēv chu, ööire chin la-evṙen tö lōn meh: hòṅ, ellōn chu an ngam chöngö meh.” Lökten ang Yēsū nö holtö ṙanamlōnre nö im linöklōn Yāvē, teung inrē nup töng la-en ò. Ngatī min ayī-ö yěi haköp minë ṙô ngam Tēv, ngaich sīöp min ngam hanangenlōn hī tö ò, ngaich teūngen min ayī-ö töm ṙanamlōn, teung min inrē nup töng la-en hī (Sal. 1:1-3) Ta-a chěi töi asīnkö minë haköp re in minë inlahen hēk ṙô Yēsū inrē, hòṅ hī hēk öi chumkūöṙen takô öi haköp mat ngam Paipöl. Lökten yěi hòṅ akaha elnang töp töhěng haköpre, ngaich hòṅ vë-ekūötēv ayī-ö öi havëkö hinòlṙen re, ui höng haveut ṙôre yěi haköp, mihôiṅ öi hatöönöre, hēk kūichngö nup haköpre inrē. Hòṅ chumkūöṙen inrē öi chöh manah nup töt keuheūtnyöre vinënyi. Mihôiṅ öi chöh minë tö aṙū-uti manah u öi imat minë līpöre hī. Hòṅ lēnö ellōn in inrē yěi haköpmat ngam Paipöl. Yēḵ hī min ngatī inlahen, yöölen min ayī-ö, röhta min inrē öi in Yāvē.—Sal. 119:17; Yāk. 4:8. w23.02 pěch 13 përa 15-16

Asuh öp heuneū-en meh tö hòṅ asīöpö, fēken e më-eṅ, ngaich iṙūöhen öm asīöpö e. Asëhkūöre man yēḵ meh asīöp ngam heuneū-en re in ngam inköphöti. Ngaich haköp ngam prōsör më-eṅ Asīöp Ngam Heunu-en Im Inkööpö Hēḵ Inköphötī. Yēḵ meh kētu la-en el mīting ihôi ngam afta, ngaich mihôiṅ më-eṅ havëkö inyööken re öm in öp tö heuveū-en prötör. Mihôiṅ öm urěh ahangtö elnang ò tö ngam la-en meh min tö kētu ngaich mihôiṅ öm havëkö inlēnö re inrē. Yēḵ meh öm urěhten halēnlö ngam la-en re tö kētu ngaich meuk ngam kumlēḵ alaha min yip tahëng öm in ngam la-en re (2 Kòr. 8:22) Yēḵ meh öm kihngen tö ngam heuneū-en re ngaich sitih inlahen më-eṅ mihôiṅ? Um heūlngöre iṙūöhen më-eṅ öm kēken e. Kô-en ök ngaich Timôtī nö tö vayö ṙô nö kētö minkahten hēk tö heuveū-en inrē nö haköphöti kūö ô nö hang ngam inlēnö re kahëtö Pôl? Öt vënyu nang in tö ngam Paipöl. Akahalōn pörī ayī-ö tö ò nö hang ngam inlēnö re kahëtö Pôl lökten anga-aṅ ngaich nö teungten nö kēken minë kinë-ekūö re.—2 Tim. 3:10. w22.04 pěch 24-25 përa 8-11

Achiö öng ngam töṙeūla tö sātö kui? Fën kangen minë töṙeūla tövënyu nö im līpöre Tanī-ěl tö 7 mirulö, kö harīkngöre anū-ö tö höö, nö mahameuktö yip mahayöng. Hěng nòng ngam töṙeūla tö sā lepöt, ngaich sā për ngam tahëng, ngam linūöyö nö sā lāyön ngaich ngam finënö nö tö sömö sinrōl. Ngam töṙeūla pöri tövënyu, ngam tö satö kui nö sā mineukö minë töfën anga-aṅ töṙeūla. Pön ngam alaha ò nö sā ṙēngen lepöt, ngaich minë kalröön ò nö sā për, ngaich ngam kūö ò nö sā lāyön ngaich söm minë sinrōl ò. In e mikahkūö ayī-ö tö ngam töṙeūla tö satö kui nö rö-ö nöng kakkö ngam töng hěng inyööngö. Vënyu anga-aṅ inrē nö hayöng nö “i kui yip miyöngö, i tarik, i tum mi-ëlô, ane inrē i pumnāmö tarik.” (Inm. 13:7) In e mikahkūö ayī-ö tö ngam tö satö kui töṙeūla nö ṙôtö minë inyööngö nö ṙôkhöre söl ing töngamuh. (Mum. 8:9) Inmeuktö tö keuheūtlöre ön ngam number tö söm. w22.05 pěch 9 përa 6

Achiö yip min tö teūngen tö minë inkôlò in ngam tö 1,000 samyeūheu? Urěh min yip tömaṙôngö töt kanṙeuken, yip töt kô-òngvah nö im Armakētòn. Ngaich yěn kūönu min cha-a nö el öp tufömngöre panam, teūngen inrē më kūön cha tö inkôlò. Vënyu inlahen inrē yip tökapah nö ha-aṅlöng min nö im Inmeukhömat tö 20 mirulö. (Inm. 20:11-13) Yip “tölöök tötlöök” min tö ha-aṅlöng. (Inl. 24:15; Yôh. 5:28, 29) Tö ngö manah hòng angū-ö tö yip tö kapah min nö ṙòkhöre nö ha-aṅlöng ip tö hěng köṅny samyeūheu? Hö-ö. “Tölöök” tarik ngöṙô in tö cha yip samöl kinpaha re nö löklōn Yāvē. Ngaich “tötlöök” tarik ngöṙô ayī-ö tö cha yip töt teūngen tö ṙētak re nö haköp inlahen Yāvē ngaich kapah. Acha-a pöri yip tö teūngen tö ṙētak re nö löklōn Yāvē sön nö öt kētöre nö löklōn ò, cha-a min tö ha-etiyö, öt ha-aṅlöng inrē min cha-a.—Mët. 25:46; 2 Tös. 1:9; Inm. 17:8; 20:15. w22.05 pěch 18 përa 16-17

Löktö in ngam ‘tö-akaha mahalanṙen’ ang Yēsū nö hayōmken ngam söngkötön hēk ṙūöhlö alaha hī in ngam töhet vinë-ekūötēv. (Mët. 24:45) Sitih mufē öm më-eṅ töre öm nôlhöt öm el ngam söngkötön. Lohten më-eṅ öm sā mufē Pītör öm sā ṙô ngam tö vë-evkūö töngamuh. Sitih inlahen öi öre ing töngamuh yěi öt nôlhöt öi el ngam söngkötön Yāvē? Angū-ö ngih söngkötön löktö tī Yēsū nö kē-ěkūö hī tö minë ‘tö löngö ṙētak nya-aṅkūö,’ löktö in e ngam innôlö hī öi in Yāvē nö ngön, ngaich löktö in e tī anga-aṅ nö haköpten hī öi sitih inlahen ahangkö ngam tölöök inhānga. Hayööken hī inrē ang Yēsū öi hayutlöre tö ngam “tufömngöre tarik” hòṅ hī ṙamölōn tī tö Yāvē. (Efi. 4:24 El ṙūngö ngih kanihngen inrē ang Yēsū nö halēnö hī. Ik sā ranultökūö ngam COVID-19 invah nö ing panam, pōyen yik tarik töt akahakūö tö inlahen re. Löktö in ngam söngkötön tī pöri ang Yēsū nö halēnö hī öi sitih inlahen öi chumkūöṙen tö re. w22.07 pěch 12 përa 13-14

Tölṙô yik aṅ Israel misī ang Yāvē nö örheūheu nö kēnyö ṙētak re nö vë-ekūö më kūön re hēk haköpten cha inrē. (Chöö. 6:6, 7) Mihôiṅ më inyööngö yěn ṙònghöichṙen nö la-evṙen, ngaich hē e kô-òren cha-a nö vë-ekūö më kūön re ngaich haköpten cha inrē nö hāngenlōn tö Yāvē. Tö sā cha yěn el panô-òṅ nö teūch hēk uvòh inrē ngaich holṙen cha më kūön cha ngaich yěn la-evṙen ngam inyööngö kikānö hēk chōk hilā inrē ngaich kēkö nup tahëng inrē la-en ngaich holuṙen anga-aṅ tö ngam kūön re kikanö. Hē e kò-òren cha-a nö kakkö inlahen Yāvē, tö sā cha kò-òren nö kakkö minë tövai la-en Yāvē hēk sitih tī anga-aṅ nö hayööken ngam mikūönö cha. Ōt më inyööngö töngamuh töt ṙētakvö nö in më kūön re. Pön lohten nö hòṅ kamān ngam inyööngö ngaich chuh el iskul më nyīö. Lökten më inyööngö nö hòṅ kēnyö ṙētak re nö vë-ekūö më kūön re.—Efi. 5:15, 16. w22.05 pěch 28 përa 10-11

Yēḵ öp tarik nö kēkö öp tökiröng fālen ngaich hameuktöre anga-aṅ nö öt milēḵṙen tö minë chööngö Yāvē. Lökten anga-aṅ nö hòṅ vë-ekūö Yāvē nö havëkö inṙě-ěl re, ngaich vë-eny nang yip minṙöinylen inrē. (Sal. 32:5; Yāk. 5:14) Mihôiṅ hòng yip minṙöinylen nö aṙēlen yip tarik? Höng Yāvē an tö aṅhavin, tömihôiṅ inrē nö kētö inṙēlö öp tarik. Pön löktö im tö kitaknyu mahām Kristū nö mihôiṅ nö kētö inṙēlö ò. Kē-ěkūö më minṙöinylen pöri ang Yāvē tö ngam la-en, tö cha nö lökngörit im Paipöl nö kēḵ minë fësla tö inlahen cha yěn ha-uknyö ngam tarik nö ṙā-ang el ngam māṅ hēk hö-ö. (1 Kòr. 5:12) Ngaich yēḵ më minṙöinylen nö kēḵ fësla, ngaich hòṅ chumkūöṙen cha-a tö në intöönö, tö sā ngam tarik yěn fāluṙen, höng tölngenre hòng anga-aṅ? Hēk hayunngö ngam fālen re hòng anga-aṅ? Hēk marô-òten hòng inrē nö kēken ngam fālen? Ngaich chumkūöṙen inrē më minṙöinylen nö ngëichkö inlahen ò, yēḵ ò hòng nö kô-en nö halööktit re. Ōt hòng inrē tö meukö inlahen ò nö aṙēlöng tö Yāvē.—Inl. 3:19. w22.06 pěch 9 përa 4

Tölṙô yik haköptöre ang Yēsū nö chöh ngam lanöökö. (Mët. 5:6) Tö ngö manah angū-ö tö hī hòṅ kalē-ělōn öi la-evṙen tö nup tölöng nö imat ngam Tēv, ngaich köp min öi het öi ikūö ò. Ngatī hanangenlōn man më-eṅ lohten töm kanô-en hēk töm lanöökö, surīkhö nup töchōich inrē. (Sal. 119:128, 163) Yip tarik tö minyôiny aṅ, ma-asīnken ngam Sī-ö cha-a ngam rācha ngih panam. (Yôh. 8:44; 12:31) Hòṅ hachōichngö ngam töhet minënyö Yāvē ngam Sī-ö, löktökūö el ök panò-òṅ Ēten anga-aṅ nö ngatī inlahen. Höng sā vamīlö fālen Yāvē anga-aṅ nö tö minyôny aṅ hēk töng ngamëichköre inrē, hēk sā öp rācha öp töt heuveū nö hayöngken tarikre. (Ran. 3:1, 4, 5) Ngatī inlahen an ngam Sī-ö töngamuh nö sūöchken Yāvē nö in yip tarik nö hachōchngö elkuilōn cha, hòṅ cha nö öt ‘hangenlōn töm kanô-en.’ Ngaich yěn ngatī mufē min më tarik ngaich lööṙen anga-aṅ nö halō-ongkūö cha ngaich la-evṙen cha-a tö nup tötlöök la-en.—Rōm. 1:25-31. w23.03 pěch 2 përa 3

Pī-a min öm ngö mufē, teungta öich vö min chū-ö yěich hòṅ kē ngam vinôkö. Asuh öp min mahayööken meh öm öt ṙāngenre öm halēnöre öm kē ngam vinôkö? Ngam hanangenlōn meh tö Yāvē. In minë tövai tinrīken meh, ngam hanangenlōn meh tö Yāvē, tömötlö nö in u. (Inch. 3:3-6) Öt tö chuhngöre inrē angū-ö nö hō nöng sā inlahen ngam ṙētak, kamëtö kumlēḵ meh inrē angū-ö hē el nup kanihngen. Vë-eny nang hī inrē ngam Paipöl tö ngam hanangenlōn Yāvē tö yip tarik ò nö tököp nöng örheūheu. Töngö manah angū-ö tö ò nö öt ṙāngen yip tarik re, örheūheu pöri nö hangenlōn tö cha. Vī-i man më-eṅ inrē öm sā inlahen Yāvē. (Ran. 1:26) Sitih inlahen öm min hameuknyö e angū-ö hanangenlōn? Hòṅ örheūheu in ha-öny nup kinë-ekūö re. (1 Tös. 5:18) Kaheuk sakāmö hatöönö re, öm ngö ṙô, ‘Sitih inlahen tī ang Yāvē taheui nö hameuktö ngam hanangenlōnre nö in chu?’ Ngaich ha-öinyö Yāvē më-eṅ öm vënyen u. Kò-òren öm meuk ngam hanangenlōn Yāvē, ngaich ha-öiny nup tī ò nö in meh. w23.03 pěch 12 përa 17-19

Köptī ang Yēsū töm manööyö hēk töm hanangenlōnre tö cha. In ngam inlahen Yēsū ayī-ö öi haköplu, tö nup inlahen tī yip tahëng nö ötlēḵken hī, nö öt uroh anū-ö nö tö mötlö, pön nup inlahen hī yěi meuk yip holre nö vaich nö in hī ngaich hòṅ sitih inlahen min öi in cha angū-ö tö hòṅ mötlö nö in hī. Yěn hěng tak öre öp prötör hēk sistör mumṙivngölōn hī, ngaich mihôiṅ öi hatöönöre öi ngö ṙô, ‘Kūö yòh öich līn tö në ṙô ngòh holre? Un höng kūö ngih ellōn chu lohten nö öt vai nö in ò, hòṅ halööktö ngam mufē re chū-ö öich in ò? Pī-a ngam prötör hēk ngam sistör nö īnu töp kanihngen re? Pòrô ngam inlahen ò nö tövaich, ötkô hòng pöri chū-ö öre höng aṙēlen ò, kūö re öich hanangenlōn tö ò?’ Yēḵ hī min höng hangenlōn tö yip prötör sistör re, pòrô cha-a nö vaich nö in hī, ngaich hameuktöre ayī-ö öi tökô-en mahaköp öi in Yēsū Ngih inrē haköplö hī öi in Yēsū tö hī hòṅ akahakūö tö më prötör sistör re. (Inch. 20:5) Kô-en in öt kô sā Yēsū öi meuk ellōn tarik, yěn vaich pöri më holmaneuk hī, ngaich ötkô öi ilöö havööngökūöre tö cha. Höng möi pöri öi in cha. (Efi. 4:1, 2; 1 Pīt. 3:8) Lööṙen min öi ngatī inlahen yěi akahakūö min tö cha. Töi ngëichkö ngih töhěng inchōḵ elmat. w23.03 pěch 30 përa 14-16

Ṙōlheuh ngam Sī-ö nö löktö in yip tarik hēk mahayöng nö pinhë-elkūö hī öi ṙāngen re i linöökölōn Yāvē, ngaich mihôiṅ min cha-a nö fëlngen hī. Hēk yěi vahavö ngaich mihôiṅ cha-a nö löktö in yip tòktör hēk yip mikūönö hī nö hōten hī öi kēhötvö mahām hēk nup tahëng inrē hinôtö hī tö cha öi lë-enöre nö öt sā ṙô ngam Paipöl. Öthěng tak tö lōnu tö hī öi kapah, akahakūö pöri ayī-ö tö hī min pòrô öi kapah, sön ang Yāvē nö hangenlōn tö hī. (Rōm. 8:37-39) Yěn kapah yip hol ngam Tēv, öthō anga-aṅ nö vaichngen cha. Pön haköpngölōn re tö cha, pò ò nö kapahöre nö ha-aṅlen cha. (Lūk. 20:37; Yōp 14:15) Uroh anga-aṅ nöng kēngen ngam töng hěng maneuk kūönre nö kētö ngam nômö tö örheūheu aṅ nö in hī. (Yôh. 3:16) Öt kintöngulōn in tö Yāvē nö hangenlōn tö hī; ngaich chumkūöṙen inrē anga-aṅ tö hī. Lökten yēḵ hī öi vahavö ṙung hēk yěi pinhë-elkūö, ngaich öthō min ayī-ö öi ṙūöhöngre tö Yāvē. Pöi ngö ṙô min öi in ò tö ò nö kē-ěkūö hī tö ngam mikah, hanöhlö hī hēk kumlē-ěn hī inrē.—Sal. 41:3. w22.06 pěch 18 përa 16-17

Ngöṙô ngam Paipöl: “Ranehlö mikah an ngam pinhë-eṅkūö tö ngam Mā Tēv, lā tuhēt mat inrē ngam inkaha ngam Töhet.” (Inch. 9:10) Lökten yēḵ hī öi kēḵ nup fësla, ngaich hòṅ mikahtökūöre ayī-ö tö ngam mufē Yāvē. Sitih inlahen öi mihôiṅ akahakūö tö ngam mufē ò? Yēḵ hī öi vë-ekūö ngam Paipöl hēk minë tahëng inrē līpöre. Ngaich yēḵ hī min akahakūö tö mufē Yāvē, ngaich ngatī inlahen min ayī-ö öi kēḵ fësla re. In e mikahkūö min ayī-ö, töre öi īnuvö tö ngam tökô-en mikah. (Inch. 2:5-7) Höng in Yāvē in teūngen tö ngam tökô-en mikah. (Rōm. 16:27) Kūö yòh mihôiṅ öi ngatī ṙô? Lūöi nun minë lāinyngen. Ngam raneh, Anga-aṅ vamī-il në taṙòkhöre, akahakūö inrē anga-aṅ tö inlahen minë vahīre. (Sal. 104:24) Ngam innëtö, nup töng la-en kahëken ò, in e mikahkūö ayī-ö tö ṙôken ngam mikah ò. (Rōm. 11:33) Ngam linūöyö, yēḵ hī öi hang minë inlēnö aṅ in Yāvē, yöölen ayī-ö. (Inch. 2:10-12) Yēḵ hī öi fēken u ngaich ṙinatu-ellōn min ayī-ö tö Yāvē nö anga-aṅ kamëtö ngam tökô-en mikah. Ngaich yěi kēken nup la-en re, hēk kē nup fësla re, ngaich urěh min ayī-ö öi mikahtökūöre tö nup mufē Yāvē. w22.10 pěch 19 përa 3-4

Ötkô ngam Sī-ö nö kiyung sā vinënyö e im Inmeukhömat tö 12 mirūlö, suktu anga-aṅ nö ing panam holre tö yip tötlöök ma-ahānga ò inrē. Ngaich ngam Sī-ö nö kirööngö lanīnö nö i taṙòkhöre tarik. Lökten ngam Paipöl nö ngö ṙô “ötkôlò yin yī-ö panam.” (Inm. 12:9-12) Sitih inlahen ngih tö-eūka nö ngönlöre tī töm ṙinātö-ellōn hī? Sā ṙô minë tövë-evkūö ngaich tö hī, yěi meuk vē tarik ngaich nöng öt löng, höng ngëichköre inrē, lökten in e ngaich öi akahakūö tö Yēsū ngaich nö hayöng. Ötkô inrē öi yahlö miṙivlōn yěi meūkö u, hòṅ köplōn pöri ayī-ö tö minë tö-eūka kinlēḵngô aṅmat ngam Paipöl nö teungtökūö vinënyö ngam Pūlngö ngam Tēv anū-ö ngaich, nö hayöng nö el halīöngö! (Sal. 37:1) Sā ranöhta ngam sakāmö Armaketòn ngatī ṙôken sanīöpö min nup kanihngen hī. (Māk. 13:8; 2 Tim. 3:13) Ṙamlōn pöri ayī-ö pön urěhangen ṙô Yāvē nö vë-eny nang hī töp lāinyngen në ötlanöökö ing panam? w22.07 pěch 3-4 përa 7-8

Pōyen inrē më prötör sistör hī tö vahavö, ōt yip lama-al minë tö faltöre kanihngen, ōt inrē yip më-el ṙētak kinyūngö më tö hakihtuṙen inrē. Ngaich mihôiṅ ayī-ö vë-elkui cha tö Yāvē nö holṙen cha nö la-al minë kanihngen re. Mihôiṅ inrē öi vë-elkui më prötör sistör yip mahayööken më tahëng prötör sistör el ṙungö minë kanihngen. Ōt hòng mikahkūö meh prötör sistör tö ṙònghöichṙen nö la-al minë kanihngenre? Ngaich yēḵ meh hěngtak öm vë-ekūötēv, mihôiṅ öm kēḵ minë-eny më prötör sistör öm vë-elkui cha. Ngaich yēḵ meh min ngatī inlahen ngaich hameuktöre më-eṅ öm hangenlōn tö më holmaneuk re. Hòṅ ngatī inrē ayī-ö öi vë-elkui më prötör mahayōmken hī el minë māṅ. Yēḵ hī öi vë-elkui më prötör ngaich hayööken cha ang Yāvē nö kēken minë la-en nö teūngten cha-a nö kēken u. Ngaich milēḵṙen më prötör tö minë inyööken re tö tī cha. Ngatī lōn ök inrē Pôl nö in yik prötör sistör nö hōten cha nö vë-elkui ò. Kūö yòh? Pön ngö ṙô tī anga-aṅ nö kūich ök chitri: “Vë-elkui chu inrē, hòṅ chu kēhötvö elvāng tö ṙô, hòṅ chu öt pinhë-eṅvkūö mikahtölōn tö ngam öt mikahkūö sin, aṅ im, tölöök inhānga.” (Efi. 6:19) Ngatī inlahen yin töngamuh vē mahayōmken hī prötör nö sā inlahen Pôl cha-a nö kēken nup tö ngatī la-en, hangenlōn inrē ayī-ö tö cha. Lökten öi vë-elkui cha öi in Yāvē, hòṅ nup la-en cha nö kētu inkôlò tö Yāvē. w22.07 pěch 23-24 përa 14-16

Sā ṙēngen öp kumyung ṙung nö sapīövu nö kiyung pön sōtu ngam kui ò nö pala-aiṙen. Ngatē ngam Sī-ö töngamuh nö chöh tö tīre nö halō-ongkūö hī pön lōnu anga-aṅ tö hī öi afēken nup tötlöng, lökten ayī-ö töngamuh öi hòṅ laklen minë mufēre. Sā-ṙēngen öp kumyung yěn sapīövu ngaich öthō ngam kui ò nö pala-aiṙen, ngatī inlahen min yěi fēken minë maheūṅkköre ngaich laklöre min minë mufē hī köp inrē min öi löklōn Yāvē. Ngaich yēk hī pöri öi öt afēken minë maheūṅkköre ngaich sā töng lamök minë kuilōnre min ayī-ö ngaich vaichngö tö minë kinlēḵngô Yāvē. Ngatī inlahen yik raneh senchurī Kristīön aṅ Kòrin pön ngölōn cha-a tö ngam kilēḵngô Yāvē min nö öt teung nö in ngam invanlö më tö kapah. (1 Kòr. 15:12) Ngö ṙô ang Pôl nö vë-eny inlahen yik tarik nöng ngamëichkö ngih töng töngamuh. (1 Kòr. 15:32) Ngatī yin vē tarik töngamuh nöng öt akahakūö tö minë kinlēḵngô Yāvē, öt aṅhavin inrē tö maheūṅkköre” höng in minë inṙamlōnre pöri cha-a pön ngö lōn acha-a kūö yòh öi afēken ap huṙöich, öp töng inlahen hī töngamuh. Ötkô pöri ayī-ö sā vē töngatī pöi hòṅ ṙatö-ellōnre tö minë kilēḵngô Yāvē. w22.10 pěch 25-26 përa 8-9

Lōnu ang Yāvē tö meh öm vë-ekūötēv. Akahakūö anga-aṅ tö nup töng kanihngen hī lökten öi mihôiṅ öp töng yòh ṙētak öi vë-ekūö ò ngaich öthō anga-aṅ nö öt hang ṙô hī. Ṙamlōn anga-aṅ yěn hang nup ṙô hī vë-ekūötēv. (Inch. 15:8) Yěm akahaiṙen töre öm hěng tak ngaich hòṅ sitih ṙô më-eṅ vë-ekūötēv? Keuheūtnyö ṙô ellōn re öm vë-ekūö Yāvē. (Sal. 62:8) Yěm akahaiṙen töre öm hěng tak ngaich mihôiṅ öm vë-eny nup kanihngen re, ngaich mihôiṅ öm havëkö inyööken re öm in ò hòṅ meh lā-al nup mufē re ngaich mihôiṅ öm ṙô-òvö in Yāvē tö ò nö kētö kumlēḵ meh. Mihôiṅ öm havëkö kūö Yāvē inrē tö mikah re hòṅ meh öm vāyö ṙô öm vë-eny nang cha hēk öt līnö tī inrē tö cha. (Lūk. 21:14, 15) Yēḵ meh öm īnu tö miṙivlōn re, mihôiṅ öm ṙô-òvö in Yāvē tö ò nö hayööken meh öm vë-eny nup miṙivlōn re in yip prötör sistör. Mihôiṅ inrē öm vë-elkui yip prötör sistör hòṅ cha nö akahakūö tö minë ṙô meh. Ngaich chumkūöṙen më-eṅ tö nup tī ò nö sapṙô meh vë-ekūötēv ngaich hatöntöre in yip tahëng. w22.08 pěch 10 përa 6

Ngam tö tufömngöre māṅ i Tösalònikē, hakihtuṙen ngaich yik mahaköp aṅ in e. Ik hē yik tömaṙôngö nö kē yik tahëng prötör sistör nö chuh in yik makūö panam. (Inl. 17:6, 7) Pī-a lohten nö pa-ekūö yik tufömngöre Kristīön nö meūkö u. Öt lōnu pöri ang Pôl tö ngam ṙinatö-ellōn cha nö kūṅnöre hēk öt ṙāngenre nö i linökölōn ngam Tēv Yāvē. Hěng ngam halēnlö Pôl nö inyööken cha, tīnngen Timôtī anga-aṅ nö hangëṅkö alaha yik Kristīön. Ngö ṙô tī ang Pôl nö in yik aṅ Tösalònikē, ‘Tīnten Timôtī chin in yīö, nö mahangëken yīö i ngam ṙīnatö-ellōn, hòṅ yīö öt kannyichken tö kūö nup kanihngen.’ (1 Tös. 3:2, 3) Kôtömat ang Timôtī lohten nö meuk inlahen Pôl nö hayööken yik Kristīön aṅ in e. Lökten anga-aṅ nö kētö ṙinatö-ellōn yik aṅ Tösalònikē, tö Yāvē min nö öthō nö öt hayööken cha nö halööktit minë töng sitih kanihngen cha.—Inl. 14:8, 19-22; Hep. 12:2. w22.08 pěch 21 përa 4

Ik samyeūheu 1870 ang Chāls Rössöl hēk tö yik Paipöl istutent inrē nö chumkūöṙen nö haköpmat ngam Paipöl nö mikahtökūöre cha-a tö Yēsū nö kūö yòh nö kapah ngaich asuh öp yanöölen hī tö ngam inlahen ò nö kitaknyö mahāmre. Ngaich sitih inlahen öi fēkö ngam kinpaha ò inrē. Teūngen ayī-ö töngamuh tö yanöölen re in minë tö chöhötö cha. Öi sitih inlahen? Akahakūö ayī-ö ngaich tö Yēsū nö kūö yòh nö kapah hēk asuh öp yanöölen hī öi löktö im kinpaha ò. (1 Yôh. 2:1, 2) Löktö im Paipöl inrē ayī-ö öi akahakūö tö yip tö chiplö lamöklōn Yāvē nö ōt min yip chamuh el halīöngö nö örheūheu nö aṅ, ngaich yip tö pōyen inrē min tarik tö örheūheu nö aṅ ikūö ngih panam. Yēḵ hī öi fēken u ngaich kôtö kūö ayī-ö tö hanangenlōn Yāvē tö hī. Ngaich pōyen minë taneuglen hī inkòlô öi löktö in ngam tö kitanyu mahām Yēsū ngaich löktö in e ayī-ö öi röhta öi in Yāvē. (1 Pīt. 3:18) Lökten ayī-ö öi havëten yip tahëng inrē nö yihtökūö nö in ngam Memorīöl. w23.01 pěch 21 përa 6-7

Haköptö yik tarik ang Yēsū tö nup inkôlò min lamöktö in ngam inyööngö tö ngam Tēv. Hameuktö minlēḵṙen re ayī-ö tö ngam inlahen Yēsū nö kēngö nômöre. Pò hī öi löktö in e öi hanôlö Yāvē hēk Yēsū inrē. Akahakūö in inrē yēḵ hī öi hameuktö ṙinatö-ellōnre öi in Yēsū, ngaich örheūheu min ayī-ö öi aṅ. Ngaich yip holmaneuk hī tö ngaich nö kapah, ngaich ha-aṅlöng min cha-a. (Yôh. 5:28, 29; Rōm. 6:23) Hö-ö in öi tö teūngen öre tö në tö ngatī inkòlô. Ötkô inrē öi havahal tī Yāvē hēk Yēsū inrē nö kē-ěkūö hī tö u. (Rōm. 5:8, 20, 21) Mihôiṅ pöri öi hameuktö ngam minlēḵṙenre tö cha. Öi sitih inlahen? Yēḵ hī kētö minë aṅ in re öi i tinānyö ngam tölöök inhānga. Tö sā hī kô-òren kētöre im la-en minānö minë patī chūök linökö lōn ngam Tēv. w23.01 pěch 26 përa 3; pěch 28 përa 5

Yěn hayöng pöri min ang Yēsū nö holtö yip tö 1,44,000 ṙôken ngaich hayöng më taṙòkhöre tarik min nö ikūö ngih panam. Sā Yēsū min më tö 1,44,000 nö Rācha hēk mākūö kūönṙô inrē nö la-envö. (Inm. 5:10) Ik sā yik aṅ Israel misī nö kē-ěvkūö tö ngam chööngö Môsös nö tölṙô yik mākūö kūönṙô nö chumkūöṙen tö yip tarik yěn ṙôkhöre nö kòlò el alaha hēk köp inrē nö haröhtöre nö in Yāvē. Akahakūö in tö ngam chööngö Môsös nöng “nyat minë ṙô anū-ö ip yamih” ṙētak. Lökten ayī-ö mihôiṅ öi ngöṙô tö më tö 1,44,000 ṙôken min nö sā la-en yip mākūö kūönṙô nö chumkūöṙen min tö yip tarik yěn ṙôkhöre nö vayö el alaha ngaich haköpngöre inrē nö in Yāvē. (Hep. 10:1) Hö-ö in öi akahakūö tö inlahen më Rāchā hēk tö më mākūö kūönṙô nö el Peretāis min nö sitih inlahen min cha-a nö vë-ekūö yip tarik nö ṙôtö inlahen ngam pūlngöm Tēv hēk këtö inlēnö cha inrē.Ṙātö-ellōnre ayī-ö tö ò min nö öthō nö öt löngötī nö hachōkūö cha.—Inm. 21:3, 4. w22.12 pěch 11 përa 11-13

Hěng ön ngam lānyngen hī öi havëten yip tahëng nö yihtökūö nö in ngam Memorīöl pön më töt akahakūö tö Yāvē hòṅ cha nö ṙūöhtö mikah kūöre. Asuh nup inrē tī na Yāvē hēk Yēsū nö in cha. (Yôh. 3:16) Lōnu in tö cha nö chumkūöṙen nö hang ngam minkahten im Memorīöl hòn sīöp ngam inlahen cha nö mikahtökūöre tö Yāvē ngaich vī töre cha-a nö tarik ò. Havëten yip tarik in inrē nö im Memorīöl yip ramāngenre sin nö löklōn Yāvē. Yēḵ hī ngatī inlahen ngaich sā famëlen cha ayī-ö tö Yāvē nö hangenlōn tö cha. Ōtre yin më hamô-en minë invitēsön hī ngaich yěn yihtökūö ngaich ṙamlōn ayī-ö ngaich fē-ělre cha-a tö minë inlahen re nö löklōn Yāvē. (Sal. 103:1-4) Pòrô yip tarik nö yih hēk öt yih höng iṙūöhen ayī-ö öi havëten cha. Ngaich köp lōn inrē tö Yāvē nö ngëichkö ellōn ngòh tarik.—Lūk. 15:7; 1 Tim. 2:3, 4. w23.01 pěch 20 përa 1; pěch 22-23 përa 9-11

Urēhěkūö kinpāha re ang Yēsū nö vë-ekūö ngam yöng re. Havëkö kūö Yāvē angā-aṅ nö chumkūöken më haköptö ò. (Yôh. 17:15, 20) Akahakūö ang Yēsū tö Yāvē nö öthō nö öt chumkūöken më tarik re hēk laklen cha inrē. Inup yamih pöri ṙētak ngam Sī-ö nö ötlēken më mahaköp lökten ang Yēsū nö vë-elkui cha pön akahakūö angā-aṅ tö ngam inyööken lamöktö in Yāvē nö mihôiṅ min cha-a nö lā-al minë tötlinëken re töm Sī-ö. Kihngen in töngamuh tö kūö në kanihngen re tö tī ngam Sī-ö. Lökten ṙung ayī-ö hēṙu öi havīlöng tö miṙivlōn re ngaich hēṙu inrē öi kihngen öi köp i linökölōn ngam Tēv. Ötkô pöri ayī-ö öi pa-ekūö. Pön ngëichken hī ang Yāvē hēk akahakūö inrē anga-aṅ tö hī öi sitih inlahen öi lā-al në kanihngen re. Ngaich hòṅ hīnöre anga-aṅ nö örheūheu nö hayööken hī. Chumkūöṙen ang Yāvē tö yip tarik re yip tö pa-ekūö tö ò.—Sal. 33:18-20. w22.08 pěch 8 përa 1-2

Örheūheu ayī-ö urēhěkūö yanihi ngam Memorīöl öi fēkö minë inlahen tī Yēsū nö in hī tö kūö ò nö kēḵngö nômöre tö pòkūö hī. Hòṅ iṙôken inlahen öi hameuk tö minlēḵṙenre in ngam tö kitaknyu mahām ò. Havëten yip tarik inrē ayī-ö nö yihtökūö nö in e, ngaich yihtökūö inrē ayī-ö öi in e. Ngaich un hěng ma-asökngöröön hī öi chuh in e. El ṙētak ngam Memorīöl, pōyen minë tö vënyu nö in e. Tö sā ngam inlahen hī kūö yòh öi hòṅ lōnu tö ngam ṙāi ṙinānyi, ngaich sitih inlahen më tö lāku ṙòken tarik nö teūngen tö inṙē-ěl tököölre nö löktö in ngòh töhěng tak tarik. Fēḵlöng min ayī-ö tö yip tö mihôiṅ nyā ngam ṙôtī hēk òk ngam vāin hēk minkahngö chīö anū-ö. (Lūk. 22:19, 20) Kakken minë inkòlô in min inrē nup taneūnglen hī min el ngam Peretāis. (Isa. 35:5, 6; 65:17, 21-23) Tö pōiṙāi nun minë kanô-en aṅmat ngam Paipöl lökten in ötkô öi hööhö elmat tö u. w23.01 pěch 20 përa 2; pěch 21 përa 4

Kētö ngam töhěng maneuk kūön re ang Yāvē kūö ò nö hòṅ hateungngö ngam kuilōnre nö ing panam. Ngaich löktö in ngam tö kitaknyu mahām Yēsū öi teūngen tö inṙē-ěl minë tökööl re ngaich teūngen tö ngam inlahen re öi mihôiṅ örheūheu aṅ. (Mët. 20:28) Ngatī ṙô ang Pôl, “Sā yanihih ngam kinpaha nö lökten tarik; ngatī inrē ngam yanīhih ngam invanlö tökapah, nö lökten tarik. Sā taṙòkhöre nö kapah nö in Ātöm; ngatī inrē min taṙòkhöre nö aṅ nö in Kristū.” (1 Kòr. 15:21, 22) Hachōtô yik haköptöre ang Yēsū nö vë-ekūötēv nö ngöṙô, yih an yēḵ ngam pūlngö ngam Tēv ngaich hateungngö ngam kuilōnre nö ing panam. (Mët. 6:9, 10) Ngaich ngam kuilōn Yāvē nö ing panam tö ngòh tarik nö örheūheu nö aṅ nö ikūö e. Ngaich vīlen Yēsū anga-aṅ nö rācha nö hateungngö ngam kuilōn re. Löktökūö ik raneh senchurī ang Yāvē nö hamūl më tarik tö 1,44,000 hòṅ cha min nö holṙen Yēsū nö hateungngö ngam kuilōn ò.—Inm. 5:9, 10. w22.12 pěch 5 përa 11-12

Yěn kapah ṙung yip hanangenlōn hī, ngaich yīhi mufē ayī-ö tö cha, öi afēkö ṙôken nuk kanihngen cha urēhěkūö cha nö kapah. Unôichrit e pöri ayī-ö öi fēkö nup tövai inlahen re öi in cha. Tö sā cha nö vāyô nö vë-ekūö hī kētö inreuskö alaha hī inrē. Lohten öi tahënylöng kūö yěi fēken u hēk ṙamlōn inrē. Ngatī inlahen ayī-ö yěn röhta ngam infēkö kinpaha Yēsū öi haköp inlahen ò hēk fēkö nuk inkihten ò inrē, ngaich haṙivlōn ayī-ö. Yēḵ hī pöri öi fēkö nuk la-en ò hēk nuk inköphöti inrē ṙô ò nö ing panam, ngaich ṙamlōn ayī-ö. Ngaich yěi fēkö ngam ṙāi ṙinānyi nö tö pōiṙāi, tö nup la-en ò ing töngamuh hēk ip yamih ṙētak inrē, ngaich ngönlöre ayī-ö. (1 Kòr. 11:24, 25) Yēḵ hī öi fēken u tö ngam hanangenlōn Yēsū inrē tö hī, ngaich sīöplöre ngam minlēḵṙen hī tö ò. w23.01 pěch 26 përa 1-2

Haṙivlōn yip haköptö Yēsū tö kinpaha ò. Rö-ö nöng ngam hol cha ṙamāngen cha pön ngam maheūkkö cha inrē. (Lūk. 24:17-21) Hē Yēsū pöri nö aṅlö ngaich yihtöre anga-aṅ nö in cha, iṙôken ṙanamlōn ngaich cha-a lohten. Mikahtö elnang cha anga-aṅ tö ngam tökētu kahëtö ò nö sitih inlahen taneungtakūö angū-ö ngam tö urěhnyi-ineūka tö ngam Paipöl. Ngaich hěng ök la-en töt ṙanāngen kahëtö ò nö in cha. (Lūk. 24:26, 27, 45-48) Yônlö ngaich Yēsū nö el halīöngö. Keuheūtnyöre tö ṙanamlōnre ngaich yik mahaköp pò Yēsū nö aṅlö, ngaich hayööken cha inrē anga-aṅ nö keuheūtngen ngam la-en kinë-ekūö cha tö ò. Angū-ö löktö ngam ṙanamlōn cha lökten nö iṙūöhen nö harōilen Yāvē. (Lūk. 24:52, 53; Inl. 5:42) Yěi hòṅ asīnken yik mahaköp nö in Yēsū ngaich hòṅ urööṙen ngam inlahen hī urěhlö ngam Pūlngö. Kē-ěkūö hī min ang Yāvē tö nup inkòlô yēḵ hī chiplen i linöökö lōn ò hēk urěhlen ngam Pūlngö ò inrē.—Inch. 10:22. w23.01 pěch 30-31 përa 15-16

Yēḵ hī öi sōḵ öi asīnken nā Ātöm nā Ēva, ngaich hòṅ asīöp ngam hanangenlōnre ayī-ö tö Yāvē. Yēḵ hī pöri hòṅ asīöp ngam hanāngenlōn re tö Yāvē, ngaich hòṅ mikahtökūö re ayī-ö tö ò, tö minë tinrīken ò, mikahtökūöre inrē tö minë mufē ò. Ngatī inlahen ök misī Aprahām. Tö hangenlōn anga-aṅ tö Yāvē. Hěngheuh ik sā ò nö öt akah elmat tö minë fësla kahë Yāvē, sön anga-aṅ nö hang minë chööngö Yāvē. Kūö ò nö akahakūö tö mufē Yāvē töp lāinyngen ò inrē nö ngatī inlahen. Tö sā ngih, hē ò nö vënyu nang tö Yāvē nö hòṅ piyāingö ngam panam Sôtöm, Kômòra, ngaich pa-ekūö anga-aṅ. Lökten ò nö ngö lōn, mihôiṅ ang min ngam kamhòkken ngih panam nö ahetngen yip tötlöök nö anòngngövah yip tölöök. Lökten anga-aṅ nö hatön kūö Yāvē ngaich sapṙô ò ang Yāvē. Löktö in e ngaich anga-aṅ nö akahakūö takô tö Yāvē, tö ò nö mameuk ellōn tarik. Öthō inrē min anga-aṅ nö kētö sācha yip töt fāluṙen.—Ran. 18:20-32. w22.08 pěch 28 përa 9-10

Ik samyeūheu 455 B.C.E. nö havanlöng vinī-i ngam kinlōngö Yērusalem. Ngaich ang Nahimiā nö chöh yik tarik ngamëichkö inlahen ngam kinlōngö ngam panam. Lökten anga-aṅ nö halēnlö yik tarik ngaich hěngtak ang Hananiyā ök mahayöng ök tökiröng patī i Yērusalem “pò ò nö tömötlö kanô-en tö yik tömaṙôngö, ane inrē tarik töpa-ekūö tö ngam Tēv.” (Nah. 7:2) Töhāngenlōn ök tö Yāvē ngaich öt kēken nup la-en anga-aṅ nup sinòkkūö ngam Tēv lökten anga-aṅ nö kē-ěvkūö tö nup la-en. Ngaich yēḵ ò nö kē-ěvkūö tö nup la-en ngaich holtö ellōnre anga-aṅ nö kētöre nö in u. Ngatī inrē min ayī-ö yěi hāngenlōn tö Yāvē ngaich pa-ekūö inrē tö ò ngaich nup kinë-ekūö hī inrē min la-en ngaich öthō min ayī-ö öt teungten öi kēken u. Ngaich hē e min yip prötör sistör hī nö ṙātö-ellōn re nö in hī. Pōyen haköplö in öi in Tikikös pô ò nö hol Pôl nö chūök ṙinātö-ellōn. Holṙen Pôl ang Tikikös, lökten ang Pôl nö kaheūkö ò nö “tökô-en [nö] mameukṙen.” (Efi. 6:21, 22) Samöömtö nuk chitri ang Tikikös nö in yik aṅ Efisös hēk Kòlòsī holmaneuk cha. Rö-ö nöng angū-ö la-en ò, pön tölṙô ò ang Pôl nö mahareuskö alaha yik holmaneuk re. Ngaich ṙātö-ellōn re anga-aṅ nö in Tikikös tö ò nö öthō nö öt hateungngö ngam kinë-ekūö re la-en. Pōyen yip inrē prötör töngamuh tö sā inlahen Tikikös yip mahangön ngam innôlö re nö in Yāvē nö mā-anyre cha-a nö in minë la-en re.—Kòl. 4:7-9. w22.09 pěch 9-10 përa 5-6

El minë tö lūöi sīön samyeūheu nöng yīhi kūö re minë kanihngen Yôsěf. Ngaich mihôiṅ öre anga-aṅ nö yīhi mufē tö në, kô-en hòng Yāvē nö hangenlōn tö chu? Lohten inrē anga-aṅ nö ngö mufē, hē nup ṙētak lōn chu öich hòṅ hayöökaṙen tö ò ngaich ṙāngen chu anga-aṅ? Öt kunyaha lōn pöri ang Yôsěf. Pò-ò nö īnu tö ngam lanāmö hēk holtö mikah elmat re inrē nö kēken nup la-en. Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô? Mihôiṅ öre anga-aṅ nö havahölvah re nö in yip mëmre, hö-ö pöri anga-aṅ nö ngatī inlahen. Pön hangenlōn tö yip mëmre, lökten anga-aṅ nö aṙēlen cha, ngaich vayö tinrīken inrē anga-aṅ nö in cha. (Ran. 45:4, 5) Lökten ang Yôsěf nö holtö mikah elmat re nö kēken minë la-enre, kūö ò nö öt fēken minë kanihngen re, pön fēkö minë kuilōn Yāvē. (Ran. 50:19-21) Asūp haköplö hī in Yôsěf? Yěn ōt öp tö haṙivlōn tī tö meh, ngaich ötkô më-eṅ öm haṙivlōn öm in Yāvē, ngaich ötkô inrē öm ngö mufē tö ò nö ṙāngen meh. Fēkö minë inyööken re pöri më-eṅ tö Yāvē öm lā-al minë kanihngen re ngaich aṙēlen yip holre. Köpölōn man, “tön hanyatngö nup töpōyen tökööl an ngam hanāngenlōn.” w22.11 pěch 21 përa 4

Löktö in minë maheuk ök pròfět Tanīěl in öi akahakūö tö Yāvē nöng anga-aṅ tökiröng tö më mahayöng. Meuk minë tö fën anga-aṅ tökiröng töṙeūla im raneh minë mahameuknyö më tökalēḵ mahayöng aṅ Pēpilön, Mītō-Pörsia, Krīs, Rōm hēk tö ngam lamöknyö in Rōm tökalēḵ mahayöng ang Pritēn Amerika ngam mahayöng ing töngamuh. (Tan. 7:1-3, 17) Meūkö Yāvē hēk ang Tanīěl nö ūichhaka nö el öp kantēra re nö el halīöngö, ngaich ikūö ò nö ūichhaka yik tö kahòkkaṙen. (Tan. 7:9, 10) Kē-ěyö min në inyöngö tö më tarik tö ngam Tēv nö in öp tö mötlö heuneū-en hēk kumlēḵ inrē nö hayöng tö cha. Achīö yip min tö kē-ěvkūö tö ngam inyöngö? Tö sā ngam kūön tarik, ang Yēsū Kristū hēk tö “yip töhet aṅ im Lamātulöng,” më tö 1,44,000 tö “örheūheu” min nö hayöng. (Tan. 7:13, 14, 18) Höng Yāvē an tö kiröngkūö tökiröng. Lökktö in ngam sinātö heūvö tö meūkö tö Tanīěl, hēk tö minë tahëng inrē kahūich ò öi akahalōn tö Yāvē nö mihôiṅ nö kēngen ngam inyöngö nö eltī tahëng, ngaich kē-ěkūö yip tahëng inrē. —Tan. 2:19-21. w22.10 pěch 14-15 përa 9-11