Génesis
Jacob Labánꞌ yanu maluꞌ miinu kemi.
31 Bene Jacob mijami naa Labánꞌ nalaya, yanu kumuinchi junu yalaꞌ apachi jumunu tene dekakeꞌ juntsachin taruku ne tiyaive, tis nendetsuñuba. 2 Tsenmin Jacob mijami, naa Labán bain yumaa yanu kaspele naajuwa juꞌba juntsaa jutyu detiyaintsuñuba. 3 Tsenñu Jacobnu Yavé tsandimi: Ñuꞌ apaꞌ tusha, ñuꞌ paandela chudenashu junga miide; iya miimishtinu tsuyu, timi.
4 Tsenñu Jacob, Raquelnu bain, Líanu bain jeenbaasha yaꞌ animaa washkensha janu mandanguemi, 5 tsejtu tsandimi: Naa ñullaꞌ apa inu kaspele naajuwa juꞌba yumaa juntsaa jutyu tiyaiñuba mijayu; tsenñuren in apalaꞌ Diosya naa-uwanuba inu kemishtintsuve. 6 Tsaaren ñulla nara mideeve naa iya ñullaꞌ apachi pudengura taawasha ken chumuñuba; 7 tsaanuren yaa inu anbukikeñunguiikeꞌ, naa in taawashaꞌ mitya inu kuwandu bain wajtunun jeke veraꞌ mangui manguikive. Naa tsanguiñu bain, Diosya tiba yanu inu firuꞌ kekarendyuve. 8 Tsaꞌ mityaa naa-uwanu: Umaa peꞌpeꞌjaraa animaalaa ñuꞌ taawashaꞌ mitya kuwanu tsuyu, tiñuba, supu animaala nakamee peꞌpeꞌjaraa tene kamu deeve. Tsenmala naa-uwanu: Umaa piichililijaꞌtee animaalaa ñuꞌ taawashaꞌ mitya kuwanu tsuyu, tiñuba, kumuinchi supu animaala nakamee piichililiindene kamu deeve. 9 Entsanguitaa Dios ñullaꞌ apaꞌ animaa dechiꞌkeꞌ inu kuwave.
10 Tsaaren ma malu, supu animaala de-asanu uwanu kipiyu, tsenñu kipibi unbee ruku animaala supu animaalanu na pumula piichililii bain, naa peꞌpeꞌjaraa bain tsaandene juju deewa. 11 Tsenñu tsaiꞌ kipiñu, Diosaꞌ anjee inu in mumunu pawa, tsenñu iya: Enu entsanayu, tikawayu. 12 Tsenñu anjee inu entsandiwa: Uraꞌ keekide, tsejtu katanu tsuve, unbee rukula supulanu na pumula piichililii bain, naa peꞌpeꞌjaraa bain tsaayaa tsa tsa dekive, tsaanuren Labán ñunu naakintsuñuba mijaꞌ mityanguiyu tsanguemi. 13 Iyaa ñunu Betel tenabi katawamu Diosyu, ñu shupukanu muli tsureꞌ uwain tsanguenbera kenu tsuyu tiꞌ panu tenanu katawamu Dios. Tsaꞌ mitya entsa tenanu mangujpaꞌ miide, tsaiꞌ ñuꞌ nakayanu tusha miide, tiwa, timi.
14 Tsenñu Raquel Líaba entsandi pakala: Lalaya yumaa apaꞌ yasha tiba laachi tirekenuu tajtu tiya deiyu. 15 ¡Tsenmin lalanu vee chachi dejuñu ken tsangueꞌ, naa atyanchi bain lalanu atikeñunguive, tsenmin ñu lalaꞌ mitya paanguiñu taawashaꞌ mitya bain yaa mujmuusu kive! 16 Naa tsanguiñuba ti bain Dios lalaꞌ apanu ñuchi detirenu chipakishu juntsaya laachi tene juuve, naa lalaꞌ kaillachi bain. Tsaꞌ mitya Dios ñunu naatiñuba tsanguide, tila.
Jacob Padán-aram tunu maluꞌ miimi.
17 31:17-18 Tsejtu Jacob yaꞌ apa Isaacꞌ chunu Canaán tusha miinu uraꞌ demanguikemi. Tsangueꞌ yaꞌ kaillanu bain, naa yaꞌ shinbulanu bain, kameyu jandala de-eꞌlareꞌ chujtimi, Padán-aram tusha taawasha keꞌ kañu animaalaba demangaꞌ miinu ketu. 18 —— 19 Tsenñu Labán yaꞌ uvejalanu ju dedaanu vee tenasha jimuwaañu, Raquel tsaa yaꞌ apaꞌ chi dyusla, yaꞌ paandelachi jumuwaañu tanamunu tsaa taranguemi. 20 Entsaitaa Jacob: Mijintsuyu, tiꞌ waintyuꞌ miitu, Aramnu seraꞌ jimu chachi Labánnu anbukemi. 21 Tsaiꞌ kumuinchi ya ti tajuꞌba juntsalaba nepiyaꞌ miimi. Tsejtu wajturen Éufrates pinu mandapullaꞌ, ajkesha Galaad kuyi tenasha miimi.
Labán Jacobnu bendaa kemi.
22 Bene pen malu insha Labánnu Jacob nepiyaꞌ miive, tiꞌ wainla. 23 Tsenmalan Labán bendaa kenu yaꞌ paandelaba luꞌ jiimi, tsejtu mandishpai malu insha Galaad kuyi tenasha mamiꞌna jimi. 24 Tsenñuren Dios juntsa kepe, Aramnu seraꞌ jimu chachi Labánnu kipibi katawatu tsandimi: Inu meedika; Jacobnu naꞌbaasa panu kityude, timi.
25 Labán Jacobnu Galaad kuyibi mamiꞌnajimi, junaa Jacob kajdiñuꞌ mitya. Tsejtu Labán bain yaꞌ paandelaba juntsa butyunuren kajdijimi. 26 Tsejtu Jacobnu ajaa tiꞌ patu entsandimi: ¿Nenñaa inu anbukiyu? ¡In naꞌmalanu vingueꞌ pullaꞌ peesu chacheeba kaꞌ tajan tsaiñuve! 27 ¿Nenñaa inu anbukeꞌ, tiba paiꞌmujchi nepiyaꞌ maayu? Mijaiba ituya, tsamantsa sunden depuimishtiꞌ, naa chiki chiki juu bain depakareꞌ, naa arpachi juu bain beesa dekikareꞌba tsangueꞌ me-eechuyu. 28 Tsenmin naa in naꞌmalanu bain, naa in pañalanu bain miindetsuñu ne estikaanunguiꞌve. ¡Matyu yuj iiñuu ne kikeñuve! 29 Iya ñullanu naꞌbaasa kenu tenñuya tsangueꞌbanguichuyu; tsaanuren kepe ñuꞌ apaꞌ Dios inu patu tsandingayu: Inu meedika; Jacobnu naꞌbaasa panu kityude, tingayu. 30 Tsaaren ñuꞌ apaꞌ yasha mijiꞌkera tenñu malaꞌ maamiba, ¿nenñaa chi dyus jumula inchi taanguetunguiyu? timi.
31 Tsenñu Jacob Labánnu pakatu tsandimi: Iya jeetenñuuyu ñunu waintyumi. Iya tsandinmalan derancheeba ñuꞌ naꞌmalanu machiꞌkeꞌba kichuve pensangueꞌ mityaa tsaayu. 32 Tsaaren mun enu pudenashu juntsala ñuꞌ chi dyus jumula tanañu katashu juntsaa ¡matyu peyasa! Ñuꞌ paandela bain, naa in paandela bain dekeenave. Tsaꞌ mitya wainka i ñuchi tyeeba tanañuya, tsangueꞌ mangaꞌ miide, timi.
Tsaaren Jacobya mijtumi, Raquelyaa juntsa chi dyus jumula taanguiñu bain.
33 Tsenñu Labán Jacobꞌ yapayasha viꞌ keemi, tsejtu bene Líaꞌ yapayasha bain viꞌ keetu, juntsa pallu manda-imu shinbulaꞌ yapayasha bain viꞌ keetun kataiꞌmi. Tsejtu bene Raquelꞌ yapayasha bain vimi, 34 tsenñuren Raquel juntsa chi dyus jumula katu, pishkali keraanu tsaa pukeꞌ, kameyu jandala tsureꞌ chuntsumi kelunu yangareꞌ juntsa jandala chudiñumi. Tsenñu Labán juntsa yapayanu demityaketuren kataiꞌmi. 35 Tsenñu Raquel tsandimi: Apa, naa iya ñuꞌ ajuunu kujpaiꞌñu bain ajaavityude, tsaaren supulanaa naa-imuwa deeñuba juntsa juꞌ, asa mangueewaraꞌ mityaa tsaayu, timi.
Tsaꞌ mitya Labán juntsa chi dyus jumula miꞌketun mangataiꞌmi.
36 Tsenñu Jacob ajaaviitu, Labánnu entsandimi: ¿Iya tyee urajtu kiwa? ¿Iya ti ujchaa keñaa tsamantsandyaꞌ inu bendaa ketunguiyu? 37 Kumuinchi inchi ti juñuba detyashiꞌ kerakive. ¿Tsejtu ñuꞌ yasha tsumu juuya tyee katayu? ¡Enu ñuꞌ paandelaꞌ ajuunu bain, naa in paandelaꞌ ajuunu bain tsungaade, tsenmala yalaa panu detsuve, maa uraꞌ pantsuñuba! 38 Tsenmin ñuba kumuinchi entsa 20 añu taawasha kikeeshu juntsa tinbutala naa-uwanuba ñuꞌ uveja, naa supu chibu juula bain nashuikindetyuve; tsenmin ñuꞌ uveja paasha pumulanu ne main juuñu bain tuteꞌ fibanguindyuyu; 39 tsenmin naa-uwanuba ne jeen animaa, ñuꞌ animaalanu detuꞌñu bain ne tajaꞌ keewarekebanguindyuyu, juntsan mitya iya in uvejaren manbu manbukiwayu; tsenmin naa mandala bain, naa kepe bain ñuꞌ animaalanu tara dekiñuba, ñu inaa manbaki manbakikemuve. 40 Mandalaa lujaranchin naa-in tsandentsu punamuwaayu, tsenmala kepe bain ishanchiren naa-in tsandentsu punamuyu. ¡Tsajuꞌ kasujturen pulla pullaimuwaayu! 41 Ñuꞌ yanu ñuba 20 añu chuyu, tsejtu ñuꞌ pai naꞌmalaꞌ mityaren ñuꞌ uudenchi 14 añu taawasha kiyu; tsenmin in tanaashu juntsa animaa demiyandinu bain, ñuꞌ animaa kejtsapala mandishmain añu taawasha kiyu, tsanguiñun ñuya inu in taawashaꞌ mitya kuwanduba wajtutalan jeke veraꞌ mandire mandirekiwa. 42 Tsaꞌ mitya Abrahamchi bain, naa in apa Isaacchi bain aawa kureꞌ keewaawaakenu Diosren iba juiꞌñuya, uwaindiyu ñu inu tyanjuu me-eekichuve. Tsaanuren Diosya iya llakindyañuba keenaꞌ, naa in tyaapaꞌ taawasha keñutala bain keenañuve. Tsaꞌ mityaa kepe in mitya bale-iꞌ ñunu nepañuve, timi.
Jacob Labánba vetaꞌ vetaꞌ uraꞌ kenu tiyala.
43 Tsenñu Labán Jacobnu pakatu tsandimi: Entsa naꞌmalaa in naꞌmala deeve; naa entsa pañala bain in pañala deeve; naa entsa uvejala bain in uvejala deeve. ¡Tsajuꞌ kumuinchi enu tanashu juntsa inchi tene judeeve! Tsaaren ¿iya challa in naꞌmalanu laapuꞌ pañu bain, naa yalaꞌ demiyandiñu kaillanu laapuꞌ pañu bain, yalaꞌ mitya tyee kitaa uraa kenu juwa? 44 Engu jade, ñuba vetaꞌ vetaꞌ uraꞌ kedaa tiꞌ tsanguenu tiyasai, tsenmala lala palluutala naakenu tiꞌ deshuwañuba lalanu tsa tsanguen chunu mandengaapumu junutsu, timi.
45 Tsenñu Jacob ma shupuka kaꞌ, tyutya juuñuu uyukaami. 46 Tsejtu yaꞌ paandelanu tsandimi: ¡Shupuka dekaꞌ junu waꞌkaadei! timi. Tsenñu kumuinchi yala shupuka dekaꞌ waꞌkaatu, shupuka tenen ma aa butyuke dewaꞌkareꞌ juntsa shupuꞌ aa butyu waꞌkara kelunu panda fila. 47 Tsenñu Labán juntsa tenanu yaꞌ palaachi Jegar Sahadutá timi, (matyu Aramnu seraꞌ jimulaꞌ palaachiya “uwain tsa dekive tiꞌ waꞌkara aa butyu” titu). Tsenñu Jacob bain yaꞌ palaachi Galaad timi, (matyu hebreo palaachiya “uwain tsa dekive tiꞌ keewara” titu).
48 Tsenñu Labán tsandimi: Uma, entsa shupuꞌ aa butyu jumu uwain lala palluutala tsa tsanguenu deshuwañuba, mandengaapupu kenu junu tsuve, timi.
Tsaꞌ mityaa junu Galaad mumu vimi, 49 tsenmin Mispá mumu bain vimi, (hebreo palaachiya entsa palaa, “washnaꞌ keenanunu” titu), Labán entsandiñuꞌ mitya: Lala pallu jumula develaꞌ miinmala, lalanu muba keenatyu tiyañuba Yavéya lalanu keenanu juve, titu. 50 Tsandenna ñu in naꞌmalanu naꞌbaasa keñu bain, naa yala dejuñun vee supu mangakeñuba, lalanu muba dekeenaiꞌñu bain, Diosyaa keenaꞌ kuipa punu juñuba tengaya jude, timi.
51 Tsanditu Labán Jacobnu kayu tsandimi: Keekide, iya ñuba tyee kenu paꞌba tsanguenu tiꞌ shupuꞌ butyu wakukaawashu juntsa bain, naa tyutya keraa uyukaawashu juntsa bain enu entsanave. 52 Entsaa lala ñuba vetaꞌ vetaꞌ naakenu depañuba juntsa keewara junu tsuve, tsenmalaa mu bain enu dapullaꞌ jiꞌ laatala firuꞌ kiiken jutyu. 53 Tsaꞌ mitya entsa ajkeshaya mun firuꞌ kenu tyaꞌ dapuiñuba, ñuꞌ aa-apa Abrahamchi bain, naa in aa-apa Nahorchi bain jumu dyusla kavitu dekisa, timi.
Tsenñu Jacob yaꞌ apa Isaacꞌ aawa kureꞌ keewaawaakenu Diosnu pakaꞌ uwain tsanguenbera kenu tsuyu, timi. 54 Tsejtu bene juntsa kuyisha animaa tuteꞌ juꞌkeꞌ Diosnu keewaami. Tsanguetu bene yaꞌ paandelanu mikami panda finu. Tsejtu kumuinchi panda fiꞌ juntsa kepe kuyinu kasla.
55 Tsejtu ayunchi dishkepenene, Labán kujpatu yaꞌ pañalanu bain, naa yaꞌ naꞌmalanu bain de-estiꞌ, yalanu tichiba uraꞌ dejusa tiꞌ depaꞌ, bene yaꞌ tusha miimi.