Mareferensiya a txibhukwana txa mitshangano
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 KA SETEMBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | ESTERI 1-2
“Tikaratele kuva wo dinganisela kufana ni Esteri”
Simama u ti veka hahatshi hagari ka siduko
11 Kudinganisela kwathu ku nga dukwa ngako vamwane va txi hi ndunduzela mwendo ku hi guleta. Ka mbimo ya kale, Esteri a guletilwe ni ku ndunduzelwa. Ka ditiko da Persiya, a ti pala votshe ngu kutshura. Mbimo yi mkoma a nga ti lava msikati, Esteri ni vamwane va langilwe kasiku ve ya ka wukhalo wo sawuleka ti to ve ya emela kulangwa ngu mkoma. I mani a nga langwa ngu mkoma? I Esteri. Kambe Esteri kha nga tiguleta, e khata kutialakanyela. Ene a simamile e dinganisela, e va ni wunene ni txixonipho.—Esteri 2:9, 12, 15, 17.
ia 130 ¶15
Ene a vhikete vathu va Txizimu
15 Mbimo yi Esteri a nga sawulwa ku ya ti kombekisa ka mkoma, a ningilwe mkhanjo wo sawula asi a si lavako ti to e ti tshurisela ngu sona .Ene kha kombela txilo hahanze ka si Hagayi a nga ti mningile. (Esteri 2:15) Ene a pfisisile ti to hi nga kutshura dwe ku ndi no tsakisa mbilu ya mkoma. Se kudinganisela ni kutiveka hahatshi ka Esteri ina ku mmahile e humelela?
Simama u ti veka hahatshi hagari ka siduko
12 Ngako hi txi dinganisela, hi na Ambala ngu nzila yi yi kombisako ti to ha va xonipha vamwane ni nathu hi pune. Hahanze ko zama kukomba vamwane, hi na zama ku va ni “moya wo thutha ni wa kudikha.” (Lera 1 Pedro 3:3, 4; Jeremiya 9:23, 24) Ati hi ti wombako ni ti hi ti mahako, ti na kombisa nzila yi hi titekako ngu yona. Ngu txikombiso, hi nga maha ti to vamwane ve alakanya ti to athu hi sawulekile nguku hi tikotako kumaha, ati hi tizivako ni mu hi kuzivako. Mwendo ngu loko hi di mahile hi pune to kari ta lisima ngutu hambi i di ti to vamwane va hi vhuni. Kambe alakanya ngu Jesu. Phela adi ndindile vathu ngu wutxhari wu a nga ti nawo. Kambe mbimo yo tala Jesu a ti seketela mapswi akwe ka Dipswi da Txizimu. A si ti lavi ti to vathu ve mu dhumisa, kambe a lavile ti to ve dhumisa Jehovha.—Johane 8:28.
Tithomba ta moya
Ina u ti ti ziva?
Vaxolisisi va tumbute mibhalo ya Vapersiya yi womba wombako ngu wamwamna a dhanwako ku i Marduka (ngu mawomba-wombelo athu i ku Mordhekayi). Ene atxi thuma kota mthangeli ni ku ti nga maha a txi khatalela timhaka ta timale khe Susani. Arthur Unganad i ku m’zivi wa ta matimu a wombile to ka mbimo yile “hahanze ka Bhiblia m’bhalo wonewo i ti wona basi wu nga txi womba-womba ngu Mordhekayi.”
Msana ka ti Unganad a nga womba sigondi si hunduluxete mibhalo ya yingi ya Vapersiya. Yimwani ka yona i ti sileti si nga manwa ka marumbi hafuhi ni maguma a didhoropa. Sileti soneso nza mbimo ya mkoma Xerxes I. Sona si bhatwe ngu lidimi la Txielami ni ku si ni matina a mangi ma ku ka dibhuku da Esteri.
Sileti soneso si txi womba-womba ngu Marduka a nga txi thuma kota mabhalane ka nyumba ya wukoma khe Susani ka mbimo yi ku nga txi fuma Xerxes I. Txileti tximwani txi wombile to Marduka i ti muhunduluxeli. Toneto ta yelana ni ti Bhiblia yi ti wombako ngu Mordhekayi. Ene i ti m’thenwa awu wu nga txi thuma ka nyumba ya mkoma Asuwero i ku Xerxes I, ni ku a txi womba-womba tidimi timbidi. Makhambi o tala Mordhekayi a txi khalahatsha ha txikeni ka nyumba ya mkoma khe Susani. (Est. 2:19, 21; 3:3) Txike txonetxo i ti wuaki wa wudhumo ni ku i ti wukhalo wu ku nga txi thuma kona mithenwa ya mkoma.
Kuho kufana ka hombe ka Marduka awu a nga wombwa ka sileti ni Mordhekayi awu a wombwako ka Bhiblia. Votshe va txi zumba ka wukhalo wumwewo, ka mbimo yimweyo ni ku va txi thuma kota mithenwa ka wukhalo wumwewo. Kufana kuwa ku kombisa to ati vaphandi va silo sa kale va nga ti tumbula ta yelana ni Mordhekayi awu kuwomba-wombwako ngu ngene ka dibhuku da Esteri.
11-17 KA SETEMBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | ESTERI 3-5
“Vhuna vamwani ti to ve thumisa wusikoti wawe”
it-2 431 ¶7
Mordhekayi
Ene a lambile ku khozela Hamani. Hamani muagagi a ti vekilwe kota mthangeli wo khata ngu mkoma Asuwero, se mkoma a ti wombile ti to votshe vathu va ti fanete ku khizamela Hamani ngu ku a di ngadi ku emiswa ngu mkoma. Mordhekayi a lambile ku maha toneto nguku i ti Mjudha. (Est 3:1-4) Kuva Mordhekayi a di lambile ti ti veka hakubasani ti to ene i ti Mjudha wu a nga di tiningetete ka Jehovha Txizimu txakwe. Ene a txi ti ziva ti to ku khizamela Hamani ti txi pinda kuva a txi kombisa txixonipho ngu m’thu wu a ku ngadi ku emiswa kota mthangeli, nga ha ma Israyeli ma nga di mahile ngu kona kale. (2Sam 14:4; 18:28;1 Vafu 1:16) Ku ti ni txivangelo txo pfala txo va Mordhekayi a sa tumela ku khizamela Hamani. Ti woneka Hamani i ti muamaleki, ni ku Jehovha ati wombile ti to a ndi na maha yimbi yo wukela vaamaleki “ka liveleko ni liveleko.” (Eks 17:16) Mordhekayi a txi lava ku thembeka ka Txizimu i singa ka tipolitika.
it-2 431 ¶9
Mordhekayi
A thumisilwe kasi ku hulukisa Vaisrayeli. Akuwa Vajudha votshe va nga txi lava ku loviswa, Mordhekayi a kombisile likholo ngu ku a txi ti ziva ti to Esteri a ti tekilwe e yiswa ka wukhalo wo guleka kasi kuya hulukisa Vajudha. Ene a kombisile Esteri wutixamuleli wa hombe wu a nga ti nawo ni ku mkongomisa ti to eya kombela txivhuno ka mkoma. Hambiku eto ti nga txi veka wutomi wa Esteri ha phangoni ene a tumete.—Est 4:7–5:2.
ia 133 ¶22-23
Ene a vhikete vathu va Txizimu
22 Esteri a thavile nguto mbimo a nga pfa didungula donedo. Atxiya i di txiduko txa hombe txa likholo lakwe. Ngu ditshuri ene a txi thava eto ti wonekile ka xamulo yi a nga ningela Mordhekayi. Ene a mkhumbutisile mlayo wa mkoma. Wa ti to mani ni mani a yako ka mkoma a sa dhanwa a na dawa. Hahanze kova mkoma a txi m’xungameta ngu ndonga yakwe ya wukoma adi fanete ku divalelwa. Esteri a di ni txivangelo txo pfala txo pimisa ti to a sina ku divalelwa, ngu ku khumbula ti ti nga maheka ni Vhasta mbimo yi a nga dhanwa ngu mkoma e lamba. Esteri a gete Mordhekayi ti to ku di pindile 30 wa masiku a sise danwa! Se toneto ti mmahile e kanakana ti to ina i nga di wa lisima ka mkoma.—Est 4:9-11.
23 Mordhekayi a xamute a di ni themba kasi ku tsanisa likholo la Esteri. Ene a mtsanisile ngu ku m’gela ti to ngako a si wombawombi ni mkoma kuhulukiswa ka Vajudha ku nata ngu didhawa dimwani. Kambe a di na ku emelisa kutxani ku hulukiswa koneko kasi kuxaniswa kutxiya ku kula? Mordhekayi a kombisile likholo lo tsana ka Jehovha nguku a txi tiziva ti to a sina kutumelela ti to vathu vakwe ve loviswa, ni ku a sina kutumelela ti to sithembiso sakwe si si hetiseki. (Jox 23:14) Se Mordhekayi a wotisile Esteri a txi: “Se kona ti ziwa ngu mani, mwendo u tile ngu mbimo yiya ka mfumu wuwa ngu mhaka yiya kani?” (Esteri 4:12-14) Ina Mordhekayi hi nga txikombiso txa txinene txo txi etetela? Yotshe mbimo ene a txi themba Jehovha Txizimu. Se athu ko?—Mav 3:5, 6.
Tithomba ta moya
kr 160 ¶14
Lwela mkhululeko wo khozela
14 Kufana ni Mordhekayi ni Esteri, vathu va Jehovha nyamsi va maha ngu ha va nga kotako ngu kona ti to ve khozela Jehovha ngu nzila yi a yi lavako. (Esteri 4:13-16) Se awe u nga maha to kari? Ina. U nga pata vanathu ka mikombelo yako ava va xaniswako ngu mifumo ya ditiko diya. Mikombelo yoneyo yi nga vhuna vanathu ava va mananako ni kuxaniswa (Lera Jakobe 5:16.) Jehovha wa xamula mikombelo yoneyo? Ku humelela kwathu matribhunal ku komba ti to Jehovha ngu ditshuri wa xamula mikombelo yoneyo!—Vaheb. 13:18, 19.
18-24 KA SETEMBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | ESTERI 6-8
“Gondo ya lisima ka nzila yo womba-wombisana”
ia 140 ¶15-16
Ene i ti m’thu wa wutxhari wa txibindi ni ku a txi alakanyela vamwani
15 Esteri a vile wo timisela e verela kala kuza di hoka ditshiku ti to e ya wombawomba ni mkoma, Hamani a tekile mbimo a txi pimisa timhaka ta walo ti ti nga gwita ti wuya ngu ngene. Ina Jehovha kha maha ti to mkoma e pwatekelwa ngu wukohe? (Mav. 21:1) Kha ti xamalisi aku dipswi da Txizimu di hi kuzetako ti to hi va ni “moya wo verela”! (Lera Mika 7:7.) Mbimo yi hi verelako Txizimu hi nga tumbula nzila yo lulamisa sikarato ngu nzila yo hi sa yi emela.
Ene a wombawombile a di tsani
16 Esteri kha emela kala kuza mkoma e gumelwa ngu ku laphisa mbilu; ka ditshiku da wumbidi da m’buso ene a gete mkoma totshe. Se ati mahisile kutxani? Nga ha hi nga ti wona ngu kona, mkoma a tshumete e mninga mkhanjo wo e womba ti ti nga txi mkarata. (Esteri 7:2) Se yi ti hokile “mbimo yo Esteri e womba.”
ia 140 ¶17
Ene i ti m’thu wa wutxhari wa txibindi ni ku a txi alakanyela vamwani
17 Hi nga alakanya Esteri a txi maha mkombelo ka Txizimu a si se womba mapswi yawa: “Ngaku awe mfumeli ni di mani dithomo masoni kwako, ni ku ngako ti txi woneka i di tatinene ka mfumeli, ni na ningwe wutomi wa va ka kwathu madingano ni ku vilela kwangu.” (Esteri 7:3) Ha tiwona ti to ene a kombisile ti to atxi xonipha malamulela a manene a mkoma. Ti ha kubasani ti to Esteri a ti hambanile ni Vhasta awu a nga dhanisa ni ku eyisa mwamna wakwe kha kwenye! (Esteri 1:10-12) Esteri kha wombawomba kubiha ngu txisungo txa mkoma txo sawula ku themba Hamani. Hahanze keto ene a kombete mkoma ti to e vhikela wutomi wakwe wu wu nga di ha phangoni.
ia 141 ¶18-19
Ene i ti m’thu wa wutxhari wa txibindi ni ku a txi alakanyela vamwani
18 Txikombelo txonetxo txi gwesile ni ku xamatisa mkoma. Se i mani a di no duketa ku veka haphangoni msikati wa mkoma? Esteri a tshumela e womba tiya: “Nguko hi xavisilwe, ani ni va ka kwathu, kasi kuve hi lovisa, ve hi dayela ni ku hi maha hi luzekelwa; i ti ku va to hi xavisa kasiku hi va tikhumbi ta txiwamna ni ta txisikati, ni di na malala, hambi ku mxanisi a no tandeka kutshumetela ku luzekelwa ka mfumeli.” (Esteri 7:4) Wona to Esteri a wombile txikarato txakwe ka mkoma, a tshumete a txi khene a di malate ni mhaka yiya ngako va to ko mahwa tikhumbi i singa kudawa. Eto ti di pandile nguto mkoma ngako Esteri a to ko malala.
19 Txikombiso txa Esteri txo womba-womba ngu nzila ya yinene txi hi gondisa to tala. Ngako u txi lo womba mhaka yo kari ka m’thu wu u mdhundako mwendo wu a ku ni wutixamuleli wo kari, ku laphisa mbilu ni txixonipho ti ngava ta lisima nguto.—Mav. 16:21, 23.
Tithomba ta moya
w06 1/3 11 ¶1
Timhaka ta lisima ta dibhuku da Esteri
7:4—I ngu nzila muni ku loviswa ka Vajudha ku ndi no maha ti to “mkoma e pandiseka”? Ti txita ka mhaka yo Vajudha me xaviswa kota tikhumbi, Esteri a txhamusete mkoma kotshe kupandiseka ku a ndi no kupfa ngu ku dawa ka Mjudha. Ka 10.000 wa tipimo ta silivhela a ti Hamani a nga di thembisile Mkoma, i di tidotho nguto ka tithomba ti mkoma a ndi no ti mana nga ku Hamani a ti ko xavisa Vajudha ti to me va tikhumbi. Ni ku ngaku Vajudha ma to ko dawa mkoma a di luzeketwe ngu msikati.
25 KA SETEMBRO–1 KA OUTUBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | ESTERI 9-10
“A thumisile wulawuli wakwe ngu nzila ya yinene”
it-2 432 ¶2
Mordhekayi
Mordhekayi a vhaletile wukhalo wa Hamani kota mthangeli wo khata, ni ku a veketwe phera ya mkoma ti to e khatalela mapapilo a mkoma. Esteri a vekile Mordhekayi ka nyumba ya Hamani ayi a nga ningwa ngu mkoma. Ngu toneto Mordhekayi a thumisile lungelo yi a nga di ningilwe ngu mkoma kasi ku maha Vajudha ve pfa mkhululeko ni ku vhikeleka. Ka Vajudha, eto ti txi tisa mkhululeko ni litsako la hombe. Kutala kwawe ka mfumo wa Persiya va ti patile kumweko ni Vajudha se mbimo yi di nga hoka ditshiku da wu 13 ka adar i ku ditshiku di milayo yi nga ti khata ku thuma ngu yona, Vajudha se va di lungekile. Wukoma wu va seketete ngu mhaka ya txikhalo atxi Mordhekayi a nga txi maneka ka txona. Se Susani kuengetetwe ditshiku dimwedo ku txi lwiwa yimbi. Kupinda kona mu ka 75.000 wa valala va Vajudha khe Peresiya va lovisilwe ku pata ni 10 wa vanana va Hamani. (Est 8:1–9:18) Ngu kutumelelwa ngu Esteri Mordhekayi a rumisile ti to ku mahwa m’buso wa masiku a 14 ni 15 ka Dar, ni “masiku a purim,” Kasiku ve tsaka, vedya ni ku tshumela ve ninga tiningo sisiwana. Vajudha va tumete ku maha m’buso wonewo ve tshumela ve gondisa tihunzu tawe kupata ni votshe va va nga di ti patile navo. Kota mthangeli wa wumbidi Mordhekayi a txi xoniphwa ngu Vajudha, i ku vathu va va nga txi ti ningetela ka Txizimu, se ene a simamile a txi thuma ti to veva ni kuzumbiseka.—Est 9:19-22, 27-32; 10:2,3.
it-2 716 ¶5
Purim
Txikongomelo. Hambi ku vamwani va nga txi m’buso wa Purim, awu wu nga txi mahwa ngu Vajudha va mbimo yoneyo, wu txi thuma nguto ka vathu kupinda ka wukhongeli, ni ku ka yona ku txi dyiwa nguto, ati ti nga si maheki ka mbimo yi wu nga vekwa ngu yona, nem ka mibuso yo khata. Mordhekayi kumweko ni Esteri i ti malanda a Txizimu txa ditshuri Jehovha, se m’buso wuwa wu txi mahwa kasi ku ningela wudhumo kwakwe. Ku hulukiswa ka Vajuda ku txita ngu ka Jehovha, ngu kona ha ka kuthembeka ka dilanda dakwe Mordhekayi, ngu kuva a di khozete Jehovha ngu ku thembeka. Ti nga maha Hamani i ti Muamaleki i ku lihunzu li li nga si amukeleki ka Jehovha ngu toneto a txi lava ku li lovisa. Mordhekayi a txi xonipha mlayo wa Jehovha ngu toneto kha tumela ku khizamela Hamani. (Est 3:2, 5; Eks 17:14-16) Mapswi a Mordhekayi a ya a nga gela Esteri ma kombisile ti to a txi themba mtamo wa hombe wa Jehovha ti to wu hulukisa Vajudha (Est 4:14) ni ku ti txi lava Esteri e titona asi se ya ka mkoma e ya womba txikombelo txakwe, txikombelo txo ve maha mbuso txi txi komba ti to va txi lava txivhuno txa Txizimu.—Est 4:16.
cl 101-102 ¶12-13
“Tekelelani Txizimu” ka nzila yi mi thumisako mtamo ngu yona
12 Jehovha a vekile madhota ti to me khatalela Dibanza da Wukristu. (Vahebheru 13:17) Vavamna vava vo thembeka va fanete ku thumisa wusikoti wu va nga ningwa ngu Txizimu ti to ve vhuna ni kukhatalela mtxhambi. Aku Jehovha a nga va ninga wutixamuleli wo khatalela mtxhambi ina ti lava kuwomba ti to va fanete ku va fuma? Ni ku dotho! Madhota ma fanete me dinganisela, ma si ti guleti ngu konaha ka wutixamuleli wu ma ku nawo dibanzani. (1 Pedro 5:2, 3) Bhiblia yi womba tiya ka madhota: “Dyisani mtxhambi wa Txizimu, awu mi nga vekelwa, mi txi wu xayisa.” (Mithumo 20:28) Mapswi awa o gwita ma kombisa txivangelo txi txi mahako ti va ta lisima ku ñola mmweyo ni mmweyo ngu nzila ya yinene.
13 Alakanya ngu tiya. Mngana wako wa hombe e ku kombela ti to u sala u khatalela tximaha txakwe txa lisima. Se awe wa ti ziva ti to a hakete kudhula tximaha txonetxo. Se khu na ku txi xayisa ngu nzila ya yinene? Ngu ha kufanako Txizimu txi ningile wutixamuleli madhota ti to me khatalela vathu va txona vo dhundeka: Siro sa dibanza si fananiswa ni tinvuta. (Johani 21:16, 17) Jehovha a wona tinvuta takwe kota vathu va lisima ava a nga va xava ngu mnoha wa mwanana wakwe wa matiwula Jesu Kristu i ku mtengo wa hombe awu a nga hakela. Madhota a kutiveka hahatshi kha ma divali eto se ona ma ñola mtxhambi wa Jehovha ngu nzila yi ene a lavako ti to wu ñolwa ngu yona.
Tithomba ta moya
w06 1/3 11 ¶4
Tithomba ta mu ka dibhuku da Esteri
9:10, 15, 16—Hambi ku ti nga txi tumelelwa ku tekelwa sawe, ngu ku txani Vajudha va sa timaha? Ku lamba kwawe ku teka tithomba toneto ti txi komba ti to vona va txi ninga lisima ku engisa i singa tithomba.
2-8 KA OUTUBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU |JOBE 1–3
“Simama u kombisa lirando lako lo tshima ka Jehovha”
Tekelela likholo ni kuengisa ka Nowa, Dhaniyeli ni Jobe
16 Ngu sihi sikarato si Jobe a nga manana naso? Wutomi wa Jobe wu txitxile ngutu. Kukhatani, Jobe i ti “wamwamna wa hombe kupinda votshe va wutxani.” (Jobe 1:3) Ene a ti ganyile ngutu ni ku a ti ziwa ngu vathu va vangi ni ku va txi mu xonipha. (Jobe 29:7-16) Hambiketo, ene kha ti wona i ti wa tshuko kupinda vamwani mwendo kwa mbi va ni mhaka ni Txizimu. Ha tiziva nguko Jehovha a gete Jobe a txi khene “njithumi txakwe” a tshumete a txi khene: “Wamwamna wa ditshuri ni kululama, wo thava Txizimu, wo vayilela wubihi.”—Jobe 1:8
17 Kambe ngu txikuluveta wutomi wa Jobe wu txitxile ngutu. A luzeketwe ngu silo so tala, ni kukarateka ngutu ha koza e wona i di tshuko kufa. Nyamsi ha ti ziva ti to Sathani ngene a nga vanga sikarato sa Jobe. Ene a ti khene Jobe a thumela Jehovha ngu kulava so kari. (Lera Jobe 1:9, 10.) Jehovha kha ma wona i di msakano makuhu onewo o biha. Ngu tihi ti Jehovha a nga maha kukombisa ti to Sathani i m’hembi wo biha? A to leka Jobe e kombisa wuthembeki wakwe ka Txizimu ni kukombisa ti to a txi txi thumela nguko a txi randako.
Xayisa wuthembeki wako!
10 Ni nyamsi Sathani a maha ti ti fanako kwathu. Se awe u patekisa kutxani ka mhaka yoneyo? Phela, a khene awe hi nga ti to ngu ditshuri wo randa Jehovha, u txo manana ni txikarato u nga leka ku mthumela, ni ku wuthembeki wako hi nga wa txilo! (Jobe 2:4, 5; Mtu. 12:10) U ti pfisa kutxani ngu toneto? Ta panda, hi nga tona? Hambi keto, alakanya ngu tiya: Jehovha wa kuthemba ngutu ha koza e kuninga mkhanjo wa hombe ngutu. Jehovha a tumelela Sathani ti to e duka wuthembeki wako. Ene wa tsaniseka ti to u nga sikota kusimama u thembeka, u kombisa to Sathani m’hembi. Ka toneto, Jehovha kha kuleki wekha, wa kuvhuna. (Vaheb. 13:6) Hi nga wona lungelo yo thembwa ngu Mkoma wa wuako wotshe! Se wa ti wona ku wuthembeki mbwa lisima? Eto ti hi tulela mkhanjo wo kaneta makuhu a Sathani ni kuseketela ditina da dinene da Tate wathu ni nzila yi a fumako ngu yona. Hi nga simamisa kutxani hi thembeka?
Tithomba ta moya
Gonda ka mapswi a Jesu o gwita
9 Jesu a txi lava kuwomba txani ngu mapswi oneyo? Mbimo yi Jesu a nga ti hafuhi ni kufa a kwangute a txi khene: “Txizimu txangu, Txizimu txangu, u ni lekete txani?” (Mat. 27:46) Bhiblia kha yi txhamuseli ti to ngu kutxani Jesu a di wombile tiya. Kambe alakanyisisa ngu ti hi nga ti gondako ka mapswi yawa. Kuva Jesu a di wombile mapswi yawa kuhetiseka wuprofeti awu wu ku ka dibhuku da Masalmo 22:1. Kuengetela keto mapswi yawa ma tiveka hakubasani ti to Jehovha a sa veka “diguma da kuvhikela” Mwanana wakwe. (Jobe 1:10, NM) Jesu a txi tipfisisa ti to Tate wakwe a ti mu tumelete ku e xaniswa ngu valala, kasiku e dukwa kala magwito. Kha ngaho wu a nga dukwa ngutu ha mafuni hawa kupinda Jesu. I singa eto dwe, mapswi yawa ma kombisa ti to Jesu va ti ko mu lumbeta, a sa maha txilo txa walo.
9-15 KA OUTUBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | JOBE 4-5
“Tiwonele ka madungula a makuhu”
it-1 713 ¶11
Elifazi
2. Mmweyo ka vangana va Jobe va vararu. (Jobe 2:11) I nga di Mutemani, ti nga maha i ti wa liveleko lo khata, txitimwi ka liveleko la Abrahamu ni ku ene i ti dixaka da Jobe. ene ni vatukulo va txi ti gela ngu wuzivi wawe. (Jer 49:7) Ka “vathaveleli” vararu va Jobe Elifazi a txi woneka i di wa lisima, ni ku ti txi ti komba i di ene wa hombe ka votshe. Ka makhambi mararu aya va nga bhula ni Jobe, ene a vile wo khata ko womba-womba ni ku ngene a nga womba-womba nguto ka votshe.
w05 15/9 26 ¶2
Lwisana ni mialakanyo yo biha!
A txi khumbula to kari ti nga nga m’humelela Elifazi a wombile tiya: “Sekoko moya wokari wu to pinda ngu masoni kwangu; wu vhivhinikisa misisi ya nyama yangu. Wu to ema, aniko ni si zivi zumbelo ya wona; ku ti ti woneka txokari masoni kwangu; a ha ni nga malala, ni pfite dipswi di txi kha dona.” (Jobe 4:15, 16) I moya wa mazumbelo muni wu a nga txi wu wona Elifazi? Mapswi ya a nga ma womba ma txi kombisa ti to moya wonewo wu si ti ngu ka ngelozi yo lulama ya Txizimu. (Jobe 4:17, 18) I di txivangwa txo biha. I di ti to i singa txona,ngu kutxani Jehovha a di sote Elifazi ni vangana vakwe ngu kuva va di wombile makuho? (Jobe 42:7) Ngu ditshuri Elifazi a txi kuzetelwa ngu didhimoni. Ngu ku a ti a nga ti womba ti si tsimbitisani ni mialakanyo ya Txizimu.
w10 15/2 19 ¶5-6
Lwisana ni marindi a Sathani
Sathani a thumisile Elifazi i ku mmweyo wa vangana va vararu va Jobe ava va ngaya va ya mpfuxela, kasi kuya m’gela ti to vathu va nge sikoti ku zumba va di thembekile ka Txizimu. Elifazi a atxi fananisa vathu kota va va zumbako ka“tinyumba ta ndope,” mbimo yi a nga gela Jobe atxi khene: “Makhato a kona i ku lithulu, va sikotako kuphwaraselwa kufana ni sumba! Va phatulelwa kukhukhela mixo kala minova; se ve loviswa ngu ha ku si gwitiko, ku si nga ni mhaka ngu tona.”—Jobe 4:19, 20
Ngu didhawa dimwani mu ka mibhalo hi fananiswa ni “siya sa dibumba” (2 Vak. 4:7). Hi ni dikhodho ngu kona ha ka kwambi hetiseka ku hi ku nako. (Var. 5:12). Hi ti hokha ta hi hehukela ku hi xaselwa ngu Sathani. Kambe kota Makristu kha hi pwati txivhuno. Hambi ku hi ku ni dikhodho kambe hi va lisima masoni ka Txizimu. (Isa. 43:4) Hahanze keto Jehovha a ningela moya wakwe wo sawuleka ka va va m’kombelako. (Luka 11:13) Moya wakwe wu nga hi ninga “mtamo wuwa wa hombe,” awu wu nga hi vhunako ti to hi wonisana ni siduko sa Sathani asi a nga hi tiselako. (2 Vak. 4:7; Vaf. 4:13) Hi txi tshuralela Sathani ngu ku “tsana mu ka likholo,” Txizimu txi na maha ti to hi tsana. (1 Ped. 5:8-10) Ngu toneto kha ha fanela ku thava Sathani Dhiyabhulosi.
mrt 32 ¶13-17
Tiwonele ka mahungu a makuhu
● Xola amu ma khukhelako kona ni ti ti ku mndani ka ona
Bhiblia yi hi gela txani: “Wonisisani sotshe.”—1 Vatesalonika 5:21.
U sise tumela ka mhaka yo kari, mwendo ku yi pindisela ka vamwani wonisisa kwati ti to ditshuri, hambi i ti kova mhaka yi ku womba-wombwako nguto ngu yona mwendo yi txi maneka makhambi a mangi kota madungula. Se u nga ti tumbulisa kutxani ti to nga ditshuri?
Xola ti to amu ma khukhelako kona mahungu oneyo ngo thembeka. Nguku ma agencia a mahungu ni ti sengeletano timwani si nga soholota timhaka kasi ku seketela sikongomelo sawe sa mabhindu mwendo mawonelo awe ngu ta politika. Xola mahungu mu ma khukhelako kona ni ku wona ti vathu vamwani va ti wombako ngu mhakeyo. Mbimo yimwani vangana va nga rumela mahungu a makuho ngu ma e-mail mwendo ngu maredes sociais kambe i singa ngu txikongomelo txo biha. Ngu toneto u nga thembi mahungu ngaku u si sizi amu ma tako ngu kona.
Tsaniseka ti to mahungu oneyo ma nga di ku huma ni ku nga ditshuri. Xola madhata, matshina a ditshuri a mhaka yoneyo ni wufakazi awu wu ku ni mtamo wo seketela mahungu oneyo. Ti wonele nguto ngako mahungu oneyo ma di tshunganete, kambe me woneka ma txi ningelwa ngu nzila yo hehuka mwendo ku ma di mahilwe ngu nzila yo wusa matipfelo a vathu.
Tithomba ta moya
w03 15/5 22 ¶5-6
Simama u di tsani kasi ku xula ka mphikizano wa wutomi
Kuva hi di txienge txa sengeletano ya mafu otshe ya vakhozeli va ditshuri ta hi tsanisa nguto. Hi nga wonani makatekwa ya kuva hi ti ni wumwewo awu wu ku ni lirando la wumwanathu la hamafuni kotshe. (1 Pedro 2:17) Ni ku athu ngu mazumbelo oneyo ha sikota ku tsanisa vanathu.
Hi nga alakanya ngu mithumo ya yinene ya Jobe m’thu wo lulama. Hambi Elifazi mthaveleli wa makuhu a tumete atxi: “Mapswi ako ma wusile vale va nga wiswa.” (Jobe 4:4) Ngu tihi ti hi nga ti mahako? Mmwani ni mmwani wathu ani wutixamuleli wo vhuna vanathu ngu didhawa da moya ti to ve tsanisela ka mthumo wa Txizimu. Mbimo yi hi thumisanako navo hi nga maha ngu ku pfanana ni mapswi ya ma ku: “Tsanisani manza o karala, ni kutsanisa mazolo o rereka.” (Isaya 35:3) Ngu ku txani u si ti emiseli ku maha txisungo txo tsanisa mwanathu wa mmweyo mwendo vambidi mbimo yi u mananako navo? (Vahebheru 10:24, 25) Mapswi ya ma tsakisako yo ndunduzela ni o bonga mizamo yawe yo lava ku tsakisa Jehovha, ma ngava txivangelo txo va vhuna ku simama ve xula nzilani ya wutomi.
16-22 KA OUTUBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | JOBE 6-7
“Ngako txa wutomi txi txi woneka nga kha txi tsimbile”
w06 15/3 14 ¶10
Tithomba ta mu ka dibhuku da Jobe
7:1; 14:14—Ti womba txani “mthumo wo kurumetwa” mwendo “ku kurumetwa ka mthumo”? Ku xaniseka ka Jobe i di ka hombe nguto a ha koza e alakanya ti to i ti mthumo wo kurumetwa, wo karata ni wo nemela. (Jobe 10:17). Akuwa mbimo yi m’thu a yi hetako adi Sheol, ku khukhela a di fite kala mbimo yi a no wuswa ngu yona i ku mbimo yo kurumetwa, se Jobe a fananisile mbimo yoneyo ni mthumo wo kurumetwa.
“Jehovha wa hanyisa a vale va si swiko va di ni kuthemba”
MBIMO yimwani hi nga pimisa to wutomi wathu wu komile ni ku wu “tate ngu sikarato.” (Jobe 14:1) Se ta pfisiseka aku mbimo yimwani hi gumelwako ngu themba. Malanda o tala a Jehovha a mbimo yi yi nga pinda ni ona ma ti pfite ngu nzila yoneyo. Mamwani ma tshumete me navela ni kufa. (1 Vafu. 19:2-4; Jobe 3:1-3, 11; 7:15, 16) Kambe aku va nga txi themba Jehovha, mbimo yotshe a va tsanisile ni ku va ninga mtamo. Matimu awe ma hi thavelela ni ku hi gondisa.—Var. 15:4.
g 1/12 16-17
Ngaku u txi wona ti i tshuko ku ti sunga
Ngaku u di ka txiemo txo u maneka u di gwitetwe, alakanya ti to khu nga wekha ni ku vathu votshe va wonisana ni txikarato txo kari. Bhiblia yi khene: “sotshe sivangwa sa keta ni ku kuma, nga kule ka wamsikati wu a lumwako.” (Varoma 8:22) Ditshuri ti to ti nga maha u si woni xamulo ya txikuluveta ngu mbimo yoneyo, kambe txiemo txi nga tshukwala ngu ku tsimbila ka mbimo, u di ngadi u txi verela, nji txani txi txi nga ku vhunako?
Phofulela mngana wako awu a nga vitwa ngu didhawa da moya ni wu u mthembako. Bhiblia yi khene: “Randa mngana wako yotshe mbimo, se ngu mbimo xomulo a na va mwananu.” (Mavingu 17:17) Wamwamna wo lulama a nga kombiswa mu ka Bhiblia a khumbute matipfelo akwe mbimo yi a nga txi tshangana ni txiemo txo karata. Mbimo yi a nga tipfa a di karate ngu ku hanya, a wombile atxi: “Dihika dangu da swihala ngu wutomi wangu; ni na laphisa mbimo ni txi ti tsetsa. ni na womba-womba kupandisekani ka muhefemulo wangu!” (Jobe 10:1) Kugela vamwani ngu ta mbiluni kwako ti nga hehukisa mialakanyo yako, ni ku tshumela ti ku vhuna ti to u wonisana kwati ni txiemo txako.
Phofulela Jehovha ta mbiluni ngu mkombelo. Vathu vamwani va wona mkombelo kota tximaha txo hungala ngu txona, kambe Bhiblia yi womba to hambana nito. Masalmo 65:2 Yi womba ti to Jehovha Txizimu “wa engisa mikombelo yathu,” ni ku 1 Pedro 5:7 yi womba tiya: “Nguko txona txa mi khatalela.” Bhiblia ya womba-womba makhambi a mangi ngu lisima lo themba Txizimu. Ngu txikombiso:
“Themba ka MKOMA ngu yotshe mbilu yako, kambe u nga thembe mapimo ako upune. Alakanya ene ka totshe tinzila tako, se ene a na lulamisa tinzila tako.”—MAVINGU 3:5, 6.
“Ene a na maha kunavela ka vale va mthavako; a na engisa kudila kwawe, kambe a va hanyisa.”—MASALMO 145:19.
“Kuthemba ku ni ku nako masoni ka Txizimu ngu kuwa: Ngako hi txi txi kombela txo maha, madingano ni kuranda ka Txizimu, txa hi engisa.”—1 JOHANI 5:14.
“MKOMA a kule ni vaonhi, kambe a na engisela mikombelo ya vo lulama.”—MAVINGU 15:29.
Ngaku u txi gela Txizimu ngu sikarato sako si u wonisanako naso, txona txi na maha to kari ti to txi ku vhuna. Ku ni txivangelo txo pfala txo Bhiblia yi hi kuzeta ti to hi themba Txizimu “votshe va na themba txona Txizimu yotshe mbimo va txi txi dhumisa ngu yotshe mbilu.”—Masalmo 62:8.
Tithomba ta moya
Etetela Jehovha ngu nzila yi u ñolako ngu yona vanathu
10 Hi nga etetela Jehovha ngu kuduketa kupfisisana ni vanathu. Va zive kwati vanathu. Bhula navo na yi si se khata mitshangano ni loko se yi di gumile, huma navo thembwe, va rambe ku u ta susula navo. Ngako u txi maha toneto, ti nga maha u tumbula to mwanathu wule u nga ti pimisa ti to wa ti lambisela ti nga maha i di tingana a ku nato, wule u nga ti pimisa to a dhunda tithomba ti nga maha a txi ziva kuamukela vapfhumba, ni mwanathu wule a tolovelako kutxhelwa mitshanganoni ti nga thuka a txo manana ni kukanetwa. (Jak. 4:12) Ditshuri ti to kha hi lavi ku va “valanduli va timhaka ta wutomi wa vane.” (1 Tim. 5:13) Kambe, ti nga va tinene kuziva to kari mayelano ni vanathu ni siemo si va nga vako va di mananile naso.
23-29 KA OUTUBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | JOBE 8-10
“Lirando lo thembeka la Jehovha la hi vhikela ka makuhu a Sathani”
w15 1/7 12 ¶3
Ina hi nga txi tsakisa Txizimu?
Jobe a wonisanile ni siemo so karata ngutu a sina mnando. Ene a vile ni mawonelo a walo, mbimo yi a nga khene Txizimu txi si nga ni mhaka ni ku wa simama a di thembekile ka txona mwendo nem. (Jobe 9:20-22) Jobe a txi tsaniseka ti to i di wo lulama a ha koza mapswi akwe me kombisa to a txi ti wona a di lulamile ku pinda Txizimu.—Jobe 32:1, 2; 35:1, 2.
Lirando lo mbi guma la Jehovha li ku wuyelisa kutxani?
14 Lirando lo mbi guma la Txizimu njivhikelo. Dhavhidha a wombile tiya ka mkombelo wakwe: “Awe u wuthavelo wangu; Awe wa ni xayisa kuxanisekani; Awe wa ni tsanisa ngu tindando. . . . Lirando la MKOMA, li ranganyeta avale va mthembako.” (Mas. 32:7, 10) Kufana ni maguma aya ma nga ti vhikela vathu va madhoropa a kale, ngu toneto lirando lo mbi guma la Jehovha la hi vhikela ngako hi txi manana ni siemo so karata asi si nga dukako kuthembeka kwathu. I singeto dwe, lirando lo mbi guma la Jehovha la mu susumeta ti to e hi ndindetela kwakwe.—Jer. 31:3. .
Tithomba ta moya
w10 15/10 6-7 ¶19-20
“I mani wu a nga zivako mialakanyo ya Txizimu?”
19 Hi gonda txani ka “Mialakanyo ya Txizimu”? Hi fanete hi tumelela dipswi da Txizimu di tsimbitisa mapfisiselo athu ngu mialakanyo ya Txizimu. Kha ha fanela ku lawula Txizimu ngu kuya ngu mawonelo athu, milayo yathu mwendo ngu mapimiselo athu. Jobe a ti khene: “[Txizimu] hi nga m’thu kufana ni nani, awu ani ni txi mxamula, ni kuya lamulwa.” (Jobe 9:32) Hi txi khata ku pfisisa mialakanyo ya Jehovha kufana ni Jobe hi na womba to: “Wona taku atiya ndikasa ta tinzila ta Txizimu; kambe ndidotho ngutu ati hi khalako ku tipfa ngu txona! I mani koko a ndi no ziva kudhinda ka mtamo wa txona kani?”—Jobe 26:14.
20 Mbimo yi hi lerako mibhalo, se hi mana ndimana ayi yi hi karatelako ku yi pfisisa na yi txi womba-womba ngu mialakanyo ya Jehovha, hi nga maha txani? Msana ko maha wuxolisisi ngu ndimana yoneyo hi si mani xamulo yo pfisiseka, hi nga yi teka kota mhaka yi yi dukako kuthembeka kwathu ka Jehovha. Mbimo yimwani tindimana to karata ti hi ninga mkhanjo wo kombisa likholo lathu ka sithembiso sa Jehovha. Ngu ku tiveka hahatshi he tumeleni ti to hi nga totshe ti a ti mahako hi ti pfisisako. (Ekl. 11:5) Hi txi maha toneto hi na tumelelana ni mapswi a Mpostoli Paulo a ya ma ku: “Oh! Kutshima ka kufuma ni wuzivi ni wutxhari wa Txizimu! Kulamula ka txona kha ku ziwi ngu m’thu, hambi tinzila ta txona ni tona kha ti ziwi ngu m’thu. Nguko: “I mani a nga yi ziva mialakanyo ya Mkoma? I mani a nga va mlayeli wakwe kani? Mwendo i mani a nga thanga ene a txi mninga txo maha, kufela ku na tshungulwa ngu ngene kani? Nguko sotshe si ta ngu kwakwe, sotshe si ho ngu mtamo wakwe, sotshe si konama ene. Wudhumo wu nave kwakwe kala kupinduka. Amen!”—Var 11:33-36.
30 KA OUTUBRO–5 KA NOVEMBRO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU| JOBE 11-12
“Tinzila tiraru to mana wuzivi ni wuyelo ya kona”
w09 15/4 6 ¶17
Jobe a dhumisile ditina da Txizimu
17 Nji txani txi nga vhuna Jobe ti to e zumba a di thembekile? Ti ha kubasani ti to asi se dukwa, a di sakulete wungana wakwe ni Jehovha. Hambi ku hi sina wufakazi wa ti to Jobe a txi ti ziva to Sathani a txo hembela Jehovha, ene a di ti emisete ku simama adi thembekile. Mbimo yi a nga khene: “Ti nave kule ni nani taku, ni mi emela; kala kuza nifa, kha ni na mbi dhuka ni leka ditshuri dangu” (Jobe 27:5) Se Jobe awu tsanisisile kutxani wuxaka wonewo? Kha ti kanakanisi ti to nzila yi Txizimu txi nga thumisana ngu yona ni maxaka akwe i ku Abrahamu Isaake ni Jakobe yi mu gwesile ngutu. Ni ku Jobe a woni tifanelo ta tinene ta Jehovha ngu ku wona mtumbuluko.—Lera Jobe 12:7-9, 13, 16.
U nga tipfe u di wekha, Jehovha a ni nawe
10 Vana ni wungana ni vanathu va dibanzani. Ti lavele vangana dibanzani ava u nga gondako ka vona hambi i ti to tanga yawe mwendo mdhawuko wawe wa hambana ni wako. Bhiblia yi hi khumbutisa ti to “wutxhari wu maneka amu ka vahombe.” (Jobe 12:12) Vanathu ava va nga kula ngu tanga ni vona va nga gonda ka vanathu ava i ku ngani vadotho. Dhavhidha i ti m’dotho ka Jonathani, hambiketo kha ta va tsivela ti to va si vi ni wungana. (1 Sam. 18:1) Dhavhidha ni Jonathani va txi vhunana ti to ve thumela Jehovha hambiku va nga ti manana ni sikarato. (1 Sam. 23:16-18) Ndiyathu wu a dhanwako ku Irina awu i ku ene ekha a thumelako Jehovha a womba tiya: “Vanathu va nga va vaveleki vathu, vakoma, vanathu ni tindiyathu ta moya. Jehovha a nga va thumisa ti to ve hetisisa silaveko sathu.”
11 Kumaha vangana vavaphya kha ti hehuki ngutu-ngutu u di m’thu wa tingana. Ndiyathu Ratna i mwanathu wa tingana, awu a nga gonda ditshuri hambiku a nga txi kanetwa, ene a womba tiya: “Ani ni txi lava ngutu txivhuno ni txi seketelo txa mwaya wangu wa moya.” Ti nga karata kuwomba matipfelo ako ka vamwani. Kambe eto ta laveka nguko ngu tona ti akako wungana, vangana vako va nga kutsanisa ni kukuvhuna. Kambe ti to ve maha toneto, ti lava u va maha ve pfisisa ti to vona va nga kuvhunisa kutxani.
12 Yimweyo ya tinzila ta lisima ati hi nga mahako ngu tona wungana ngu huma ni Makristu kulothi ka mthumo wa thembwe. Carol a womba tiya: “Kuheta mbimo ni vanathu ni di ka mthumo wo txhumayela kumweko ni ka mithumo yimwani ya moya ti ni vhunile ti to ni maha vangana vo tala va vanene. Jehovha wa ni vhuna ngutu ngu kuthumisa vangana vava.” Kuaka wungana ni vanathu vo thembeka ngu ditshuri ti ni wuyelo ya yinene. Jehovha a thumisa vangana vonevo ti to e kuvhuna ku u xula sikarato so fana ni txiwunda.—Mav. 17:17.
it-2 1190 ¶2
Wuzivi
Wuzivi wa Txizimu. Wuzivi wo pelela hi wu mana ka Jehovha Txizimu, “i ku txona txokha txo txhariha” ka mhaka yiya. (Var 16:27; Mtu 7:12) Wuzivi wa Txizimu wa pfisiseka ngu ku Jehovha Mvangi se ene i Txizimu txa “kukhukhela ka kale, kala kupinduka.” (Mas 90:1, 2) Ene a ziva totshe ngu mtumbuluko, a ha wu nga khukhela kona kala nyamsi. Sotshe si vaxolisise va si thumisako kasi ku maha woxolisise ngu sona, ni ku gonda va simana ka mtumbuluko. (Jobe 38:34-38; Mas 104:24; Mav 3:19; Jer 10:12, 13) Kha ti kanakanisi ti to milayo yakwe ya mahanyelo nja lisima nguto ka wutomi wa vathu kasiku ve humelela. (Dhewut 32:4-6; veja JEOVÁ [Deus de normas de moral].) Ene wa pfisisa totshe. (Isa 40:13, 14) Hambi ku a tumelelako ti to ku maheka ati ti si tsimbitisaniko ni milayo yakwe yo lulama ngu mbimo yo kari, ku randa kwakwe ku na maheka nga ha dipswi dakwe di no ‘hetisa a ti a nga di rumela tona’—Isa 55:8-11; 46:9-11.
Tithomba ta moya
w08 1/8 11 ¶5
Kubhula ni majovhem
▪ ‘Ina u nga duketa ku pfisisa txhamuselo ya ti a lavako ku womba tona?’ Jobe 12:11 yi womba tiya: “Ina nzeve kha yi na kuxola mapswi,nga mkanani kupfako sakudya kani?” Se konku u fanete u pfisisa ti mwanana wako a wombako tona. Vaphya ngu mtalo wawe va wombawomba nga totshe ti va ti wombako ditshuri. Ngu txikombiso, mwanana wako a nga womba tiya, “awe mbimo yotshe u ni angula nga nova mwanana!” mwendo ku “awe khu ni engise ni ka kudotho!” Wukhaloni wo u m’henyela nguko a nga womba to “mbimo yotshe”ni ku “khu ni engisi,” ziva to mwanana wako kha wombawombi ngu nzila yo kongoma. Ngu txikombiso mapswi ya ma ku “awe mbimo yotshe u ni angula nga nova mwanana” ma nga lava ku txhamusela tiya: ani ni wona to khu ni thembi, ni ya ma ku “awe khu ni engisi!” Ti nga maha atxi lava kuwomba tiya, “ani ni txo lava kuwomba dwe ati ni ti pfisako tona.” Zama kupfisisa ti mwanana wako a lavako kuwomba tona ngu mapswi akwe.