Ang Kakristiyanohan Naglakaw sa Dalan sa Canaan
ANG Canaanhon dunay relihiyon nga nalangkit ang pakighilawas, panapaw, homoseksuwalidad, ug pagpatayg bata. Tungod niini, gisuka sila sa yuta. Gisundog sa mga Israelinhon kanang relihiyona ug gisagol ang mga kalaw-ayan niini diha sa pagsimba ni Jehova, ug gisuka sila sa yuta. Karong adlawa, dunay mga tawo ug relihiyon nga nagaangkong Kristohanon apan nagasundog sa karaang seksuwal nga mga imoralidad. Ang pakighilawas ug panapaw nahimong komun. Ang homoseksuwalidad ug ang pagpatay sa bata diha sa tagoangkan kaylap kaayo. Ang wala-kinahanglana, nga mga bata sa Canaan gihalad sa ginatos; karong adlawa, sila ginalaglag sa minilyon—55 milyones kada tuig.—Itandi ang Exodo 21:22, 23.
Dili gustong tawgong kinaraan o konserbatibo, daghang iglesya sa Kakristiyanohan misakay sa uso nga “bisan unsa puwede.” Nagtagana pa gani ang pipila alang sa “luwas” nga seksuwal nga pagpakasala, sama sa usa ka ministro sa Unitarian Universalist kinsa mihunong sa iyang wali aron sa pagpasag mga kondom sa iyang kongregasyon.
Usa ka kolumnista, nga Episcopaliano, miingon: “Ang Relihiyong Episcopal sa katuigang ’80 maoy usa ka teolohikal nga taksidermiyang tindahan. Kini masaligan sa pagbutang ug sa pagkuha sa displey sa estante nga maoy labing bag-ong uso sa katilingban. Sa miaging pila ka tuig kini politika. Karong tuiga kini sekso.” Ang iyang gipunting mao ang bag-ong karikulum sa edukasyon sa sekso nga nagpakita nga ang “mga Kristohanon nabiyaan sa panahon tungod sa pagdumili sa pagtugot sa seksuwal nga mga buhat sa bayot . . . ug sa pagtagamtam sa kalipay sa kinabuhing minyo nga dili-kinasal.” Ang usa ka obispong Episcopaliano sa New York nagtuo nga “maobot ra ang adlaw nga ang responsableng homoseksuwal nga mga relasyon dawaton ingong kabubut-on sa Diyos.”
Si Roy Howard Beck, tigsulat sa relihiyosong basahong senemana nga United Methodist Reporter, misulat diha sa iyang librong On Thin Ice: “Nasakpan sa akto sa [mga imoralidad] ang mga ebanghelista sa TV, inilang mga predikador, mga obispo, iladong kariskmatikong mga lider, prominenteng mga lider sa layko, tinahod nga mga pastor sa gagmayng iglesya, mga pari, mga Pentecostal, mga liberal, mga konserbatibo—daghan pang uban. Pagkahait nga komentaryo bahin sa papel sa iglesya sa pagpataas sa katilingban!”—Panid 214.
Ang Church of England
Ang parliamento sa Church of England, sa Katibuk-ang Sinodo, nagtagbo sa Nobyembre 1987 sa pagtimbangtimbang sa mosyon nga gipatawag niini aron pagmatuod pag-usab nga ang “pakighilawas, panapaw, ug mga buhat sa homoseksuwal daotan.” Ang katibuk-ang kalihim sa Kalihokan sa Tomboy ug Bayot miingon: “Kon dawaton kining mosyona magun-ob ang Iglesya niini, ug ang Arsobispo sa Canterbury nahibalo niana. Sa katibuk-ang kaihapan, kami nagtuo nga tali sa 30 ug 40 por siento sa mga klero sa Church of England mga bayot.”
Ang reporter nga si Philippa Kennedy, misulat diha sa Daily Express sa Inglaterra, sa Oktubre 29, 1987, nag-ingon: “Ang pag-atake ni Margaret Thatcher sa mga lider sa Iglesya tungod sa kapakyasan sa paghatag sa nasod ug igong moral nga giya makadugang sa lamas nianang ginapaabot nga dakong away sa mga klerigo sa dekada. Kay dili lamang ang Primer Ministro ang nagtuo nga ang mga Obispo sa katibuk-an ug ilabina ang Arsobispo sa Canterbury, maoy pundok sa mga tigyamyam ug walay hinungdang mga pulong.”
Sa Nobyembre 11, 1987, gidebatihan ang mosyon, ug kini nakaplagang dili madawat, ug busa kadto gisalindot sa usa ka mahuyang nga enimiyenda nga giaprobahan sa tanan. Busa kadto dili maoy “usa sa dakong away sa dekada.” Kini napakyas. Ang mga obispo nagsuntoksuntok, mihupo, milihay, mihana, ug miatras.
Ang desisyon sa Katibuk-ang Sinodo: Ang mithianon mao ang seksuwal nga relasyon diha sa permanenting relasyon sa kaminyoon; ang pakighilawas ug panapaw maoy mga sala batok niini nga mithi; ang mga buhat sa homoseksuwal wala makaabot niining mithia; ug ang tanang mga Kristohanon kinahanglang sulondan sa tanang bahin sa moralidad, lakip sa moralidad sa sekso. Ang mga buhat sa homoseksuwal gilantaw nga dili kaayo bug-at nga sala sama sa pakighilawas ug panapaw—ang ulahi nga gihisgotan maoy mga sala batok sa mithi, samtang ang homoseksuwalidad wala lamang makaabot sa mithi. Walay pagtangtang sa mga makihilawason. Walay pagpalagpot sa mga mananapaw. Ang bayot nga mga pari ug mga bikaryo gitabontabonan.
Wala kaayoy tingog ang sinodo, ug ang orihinal nga mosyon nga gipresentar sa pari sa parokya si Tony Higton gibiyaang magubot. (1 Corinto 14:8) Apan, sa katingalahan, siya mibuto sa mahuyang nga bersiyon ug “nalipay kaayo” sa gisangpotan. Usa ka reaksiyong lisod tugkaron tungod sa iyang mga gipahayag sa miagi. “Kon dili tul-iron sa Iglesya ang balay niini,” siya nanghulga, “nan hukman kini sa Diyos.”
Sa panahon sa sinodo, mipresentar si Higton ug usa ka makapaukayng mga dokumento sa ebidensiya batok sa homoseksuwal nga mga klero. Ang usa gihukmang sad-an sa pag-abuso sa bata apan gibalhin lang sa laing parokya. Laing pari, gihukmang sad-an sa sobrang kalaw-ayan diha sa kasilyas sa publiko, gitudlo sa laing diyosise, diin didto gihukmang sad-an na usab sa mao gihapong sala—wala gihapon tangtanga sa pagkapari. Ang homoseksuwal nga mga paring Anglicano sa London, mitaho si Higton, dunay tindahag libro nga “namaligyag basahon nga ginaingong nagadasig sa homoseksuwalidad nga kahiwian, sa paggamit ug lalaking mga pampam, ug sa nagkalainlaing homoseksuwal nga buhat.” Ang usa ka libro diha sa tindahan ginaingong nagpakita sa “usa ka singko-anyos nga batang babaye nga naghigda uban sa iyang amahan ug sa hinigugmang lalaki sa iyang amahan.”
Sanglit wala-tagda ang ebidensiya ni Higton, ngano man nga siya “nalipay kaayo”? Sa walay-duhaduha tungod kay malumong mga kalag ang Anglicanong mga pari nga daling mapahimut-an. Ang usa ka report sa balita nag-ingon: “Busa, walay usa niining iskandaloha ang gisugat ug dalogdog, hinunoa mga taligsik lamang hinoon nga diin eksperto niana ang mga Anglicano.”
Masabtan, ang homoseksuwal nga mga klero nalipay. “Ang Sinodo dayag nga mihatag sa bayot ug tomboyng komunidad ug usa ka dapit sa kinabuhi sa Iglesya,” sila miingon. Gawas pa, ang Arsobispo sa Canterbury si Runcie “miawhag nga dili angay hukman sa iglesya ang disiplinado ug responsableng mga homoseksuwal,” ug miingon: “Moinsister ako nga ang kinaiyanhong pagkabayot maoy pagkahimong bug-os nga tawo.”
“Ang kinaiyanhong pagkabayot,” miingon ang Arsobispo sa Canterbury. Ang walay-mahimong mga homoseksuwal gihukman ba sa ingon tungod sa genetiko? Mao kanay pangatarongan sa pipila, nga nag-ingon nga ang homoseksuwal nga kahimtang “sa panguna maoy hiyas sa kaisipan labaw kay sa moral nga kagustohan.” Ilang isalikway si apostol Pablo, kinsa ubos sa pagdasig naghukom sa homoseksuwalidad, ingong “konserbatibog diyutay,” sumala sa The Times sa London.
Si Sir Immanuel Jakobovits, usa ka pangulong rabbi, milalis nga “kining kinaiyanhong pagkabayot” napamatud-an ug miingon: “Ang pagpangatarongan nga maoy kinaiyanhong pagkahilig maoy usa ka danlog nga bakilid nga mosangpot sa pagkalumpag sa tibuok moral nga kahikayan . . . Kita dili makadawat diha sa bisan haing katilingban nga ang kinaiyanhong kahilig igo na sa pagpahigawas niya gikan sa pagkahimong sad-an. Kinahanglang mga agalon kita sa kinaiyahan, ug dili mga biktima niini.”
Giusab sa Arsobispo sa Canterbury ang mga pulong ni Jesus ug gipaangay kini aron kahatagag dapit ang mga homoseksuwal diha sa iglesya ni Kristo, nga nag-ingon: “Diha niining yutan-ong tabernakulo sa iglesya ni Kristo dunay daghang mga mansiyon, ug silang tanan hinimo sa bildo.” (Itandi ang Juan 14:2.) Busa ang buot niyang ingnon mao, ‘Ayaw pagpanaway kang bisan kinsa, bisan sa mga homoseksuwal, kay sila dunay mansiyon usab diha sa iglesya ni Kristo.’
Ang Obispo sa Chester, si Michael Baughen, nangatarongan nga “gipakamatarong sa Grego sa Bag-ong Testamento ang pagbag-o sa mga pulong sa doktrinang Anglicano sa pagpakitag ‘gugma, kaguol, pagkasensitibo ug pagsabot’ sa mga homoseksuwal,” nga gisaway lamang ang homoseksuwalidad diha sa Kasulatan ingong “nahisalaag gikan sa dalan.
” Ang tinuod nga gipamulong sa Kasulatan mao nga ang mga homoseksuwal, kon sila dili mag-usab, dili makapanunod sa Gingharian ug “takos sa kamatayon.”—Roma 1:27, 32; 1 Corinto 6:9-11.
Sa pagkutlo sa The Time pag-usab, gipamatud-an sa sinodo “ang balikbalik nga akusasyon nga ang Church of England walay gituohan ug nagatugot sa tanang butang” ug gitukod ang “walay hinungdang pagsunod niini sa uso—nga nagatulon, ingon nga kini Ebanghelyo, sa matag bag-o liberal nga uso.” Ilalom sa ulohang “Binuang sa Iglesya,” ang Liverpool Daily Post miingon: “Ang mga lider sa Church of England dugang ug dugang dili makapahayag sa klarong mga termino kon unsay ilang gilantaw nga husto ug sayop.” Ang The Economist mayubitong miingon: “Ang Church of England supak sa mga buhat sa bayot, apan dili kaayo.”
Ilalom sa ulohang “Kasuko sa Balaod sa Sinodo Maylabot sa mga Bayot,” ang Daily Post mikutlo sa pipila ka Tory MP (mga membro sa konserbatibong parliamento). Gitawag sa usa ka MP ang desisyon sa Sinodo nga “makauulaw ug tinalawan.” Lain pa: “Nahadlok ako nga ang homoseksuwalidad makabaton ug malig-ong baroganan diha sa mga klero sa Church of England ug sa Church of England mismo.” Ang ikatulo: “Kining butoha—mas maayo pang tawgon ko kining makauulawng binuang—aktuwal nga nagapameligro sa mga bata. Daghang mga bayot nga dili makakitag kaparis mobali sa mga bata ug dinhing dapita nga madutlan dayon ang mga bata nga manimba. . . . Sa prangkang pagkasulti, ang Iglesya napakyas sa pagpurga sa iyang kaugalingon sa usa ka kadaotan nga kaylap sa ilang taliwala.”
Ang Romano Katolikong Iglesya
Ang Katolikong Iglesya bukas sa iyang pagsupak sa homoseksuwalidad, naglantaw niini nga usa ka dakong sala. Apan sa buhat gitabontabonan sa iglesya ang sad-ang mga pari ug gipaposible pa gani nga sila makapadayon sa ilang seksuwal nga kahiwian. Sa pagkatinuod, si Papa Juan Paulo II may mainit nga mga pulong alang sa mga bayot sa dihang miingon siya: “Sila anaa sa kasingkasing sa iglesya.”
Usa ka independenteng Katolikong mantalaan, ang National Catholic Reporter, sa Pebrero 27, 1987, miingon nga ang homoseksuwal nga klero nagbanabana nga 50 porsiento sa Katolikong mga pari sa U.S. mga bayot. Gilalisan kining numeroha. Ang usa ka sikolohista, nga nagbase sa iyang pahayag diha sa 1,500 ka interbiyo, miingon nga 20 porsiento sa 57,000 ka paring Katoliko sa U.S. mga bayot, samtang dugang mga taho dili pa dugay nag-ingon nga ang “ubang mga terapista nagtuo nga ang tinuod nga numero karon tingali duol sa 40 porsiento.”
Kapin sa usa lamang ka tuig sa miagi, ang mga mantalaan sa tibuok nasod gibahaan sa mga taho sa seksuwal nga mga pag-atake sa mga bata pinaagi sa Katolikong mga pari. Ang mosunod nga taho gikan sa San Jose, California, sa Mercury News, sa Disyembre 30, 1987, maoy pananglitan:
“Sa panahon nga nahibaloan sa kadaghanan sa nasod ang mga suliran sa pag-abuso sa bata, ang Katolikong Iglesya sa Tinipong Bansa padayong wala magtagad ug gitabontabonan ang mga kaso sa mga pari kinsa nag-abuso sa mga bata, sumala sa mga rekord sa korte, sa mga dokumento sa sulod sa iglesya, sa sibil nga mga awtoridad ug sa mga biktima mismo.
“Ang mga opisyal sa Iglesya miinsister nga ang gibaniog nga kaso sa 1985 sa Louisiana nga diin giabusohan sa pari ang labing menos 35 ka batang lalaki nakatudlo kanila sa kusganong pag-atubang sa probema. Apan ang tulo ka bulang imbestigasyon sa Mercury News nagbutyag nga kapin sa 25 ka diyosesi sa tibuok nasod, ang mga opisyal sa iglesya wala moreport sa mga awtoridad, gibalhin ang tig-abusong mga pari sa ubang mga parokya, wala magtagad sa mga reklamo sa mga ginikanan ug gisalikway ang posibleng kadaot sa mga batang biktima. . . . Milyonmilyong dolyares ang gibayad sa kadaot diha sa mga biktima ug sa ilang mga pamilya, ug ang 1986 nga taho sa iglesya nagbanabana nga ang bayranan sa iglesya mahimong moabot ug $1 ka bilyon sa sunod nga dekada.”
Ang “gibaniog nga kaso sa Louisiana sa 1985” nga gihisgotan diha sa report sa Mercury News maoy mahitungod sa paring ginganlag Gilbert Gauthe. Dihay “gibayad nga $12 milyones ngadto sa iyang mga biktima.” Ang homoseksuwal nga mga kalihokan ni Gauthe gibaniog sa daghang mga tuig, apan ‘giatiman sa diyosesi ang suliran pinaagi sa pagbalhin kaniya gikan sa parokya ngadto sa parokya sa labing menos tulo ka besis.’ Diha sa usa ka higayon ang “mga ginikanan nagpamatuod nga giabusohan ni Gauthe ang iyang 7-anyos nga anak nga lalaki sa iyang unang adlaw ingong akulito ug sulod sa usa ka tuig human niadto, hangtod nga gibalhin ang pari.”
Ang “kadaot sa mga batang biktima” gihisgotan usab niana nga taho. Usahay ang kadaot pangataposan na. Ang usa ka 12 anyos nga batang lalaki naghikog, nagbilin ug sulat nga nag-ingon nga siya “dili na takos nga mabuhi pa” human nga “gihimong samag ulipon sa usa ka Franciscano nga hermano.” Lain pa, giabusohan sa usa ka pari, naghikog human gisultihan ang iyang igsoong lalaki, “Pakigkita kang Padre S.— ug sultihi siya nga gipasaylo ko na siya.”
Ang kadaghanang seksuwal nga mga pag-atake nalangkit sa mga batang lalaki, apan daghang mga batang babaye nangabiktima usab. Sama sa gitaho sa Plain Dealer sa Cleveland sa Disyembre 19, 1987, ang usa ka 16-anyos nga batang babaye ug ang iyang mga ginikanan mipasakag sibil nga sumbong sa 1986 batok sa pito ka pari tungod sa seksuwal nga pag-abuso. Siya namabdos, ug gidasig siya sa pari sa paghulog sa gisabak. Sa dihang midumili siya, sila mihikay sa pagpadala kaniya sa Pilipinas aron matago ang iyang pagsabak. Ang iglesya nagabatok sa homoseksuwalidad ug paghulog sa gisabak apan dayag nga dili mobatok kon malangkit na ang ilang kaugalingong mga pari.
Ang mga taho sa mantalaan nagapadayon ug naglistag daghang espisipikong mga kaso sa Katolikong mga batang lalaki nga giabusohan sa Katolikong mga pari, ug nagbayad ug milyonmilyong dolyares aron mahusay ang mga buroka, sa daghang mga areglo nga gihimo sa gawas sa korte, ug sa mga kompaniya sa seguro nga “dili na makatabon sa mga empliyado sa diyosesi batok sa mga sumbong sa pag-abuso.”
Si Thomas Fox, editor sa National Catholic Reporter, miingon: “Dunay pagtabon sa nasod sa suliran sa daghang katuigan sa mga obispo.” Si Eugene Kennedy, pari niadto ug karong adlawa propesor na sa sikolohiya sa Loyola University, miingon: “Ang imong makita diha sa mga korte maoy tumoy lamang sa higanteng yelo.” Si Thomas Doyle, paring Dominicano ug abogadong kanonigo, miingon: “Ang seksuwal nga pag-abuso sa gagmayng mga batang lalaki sa mga pari maoy usa sa labing seryosong suliran nga atong atubangon sa mga kasiglohan.”
Unsay Gipamulong sa Bibliya?
Kini nag-ingon: “Gitugyan sila sa Diyos ngadto sa mga pangibog nga makauulaw, kay ang ilang mga kababayen-an nanag-usab sa kagamitan nga tiunay sa ilang pagkababaye ngadto sa kagamitan nga supak sa kinaiya, ug sa mao usab nga paagi ang mga lalaki nanagbiya sa ilang tiunayng kalabotan ngadto sa babaye ug nangaut-ot diha sa ilang pangibog alang sa usag-usa, mga lalaki sa masigkalalaki, nanag-unay sa pagbuhat sa makauulaw ug nanagpakaagom diha sa ilang kaugalingon sa balos nga angay sa ilang pagkadaotan. Kini sila bisan ila nang nasayran ang matarong nga sugo sa Diyos, nga ang magabuhat sa maong mga butang takos sa kamatayon, dili lamang kay nagabuhat niini kondili giuyonan usab nila ang mga tawo nga nagabuhat niini.”—Roma 1:26, 27, 32.
Kini nag-ingon usab: “Unsa! Wala ba kamo mahibalo nga ang mga dili-matarong dili makapanunod sa gingharian sa Diyos? Ayaw kamo pagpalimbong. Walay mga makihilawason, o mga tigsimbag mga diyosdiyos, o mga mananapaw, o mga bayot, o mga lalaki nga moipon ug higda sa lalaki, o mga kawatan, o mga dalo, o mga palahubog, o mga tigpasipala, o mga tikasan ang makapanunod sa gingharian sa Diyos.” (1 Corinto 6:9, 10) Ang bersikulo 11 midugang: “Ug kaniadto ang uban kaninyo ingon niini. Apan kamo gihinloan na.” Ang mga makasasala nga nangahimong mga Kristohanon gihinloan o gisalikway: “Palagpota ang tawong daotan gikan sa inyong taliwala.” (1 Corinto 5:11-13) Dili buot ingnon nga ang unodnong mga sala dili mahitabo diha sa Kristohanong kongregasyon apan kon mahitabo man kini, kadtong sad-an kinahanglang maghinulsol o kon dili palagpoton.
Apan kining espirituwal nga buluhaton sa paghinlo—ang pagpalagpot sa mga makihilawason ug mga mananapaw ug mga homoseksuwal—wala himoa sa kadaghanang mga relihiyon sa Kakristiyanohan. Ang Israel nangangkon nga nag-alagad kang Jehova samtang gipraktis nila ang karaang pagsimba sa sekso. (2 Cronicas 33:17) Ang mga kongregasyon sa Kakristiyanohan nanag-ingon ‘Ginoo, Ginoo,’ samtang ang seksuwal nga imoralidad milambo sa ilang taliwala. “Mangawat ba kamo, mopatay, manapaw, ug manumpa sa bakak, ug magasunog ug insenso kang Baal, ug magasunod sa laing mga diyos nga wala ninyo hilhi,” si Jehova nangutana, “ug unya moanhi ug motindog sa akong atubangan sulod niining balaya, nga ginatawag ang akong Ngalan, ug moingon, ‘Kita luwas’—luwas sa pagbuhat niining tanan nga mga dulumtanan?”—Jeremias 7:4, 8-10, New International Version.
Si Jehova dili-mabiaybiay; kay bisan unsay igapugas sa tawo mao usab kana ang iyang pagaanihon. (Galacia 6:7) Ang mga pulong ni Jehova nga gihatag kang Jeremias haom usab karong adlawa sa dihang gipamulong kini sa manalagna sa Israel: “Nangaulaw ba sila sa ilang pagbuhat niini nga dulumtanan? Wala, sila wala gayod mangaulaw; wala gani manghilaw ang ilang mga nawong.”—Jeremias 6:15, NIV.
Si Jehova dili-mapihigon. Siya dili-motan-aw ug tawo. Sama niadto sa Canaan, sama niadto sa Israel, maingon usab kini sa Kakristiyanohan.—Buhat 10:34; itandi ang Pinadayag 21:8.
[Blurb sa panid 7]
Episcopaliano: “Ang mga Kristohanon nabiyaan sa panahon tungod sa pagdumili sa pagtugot sa seksuwal nga mga buhat sa bayot”
[Blurb sa panid 8]
“Kami nagtuo nga tali sa 30 ug 40 por siento sa mga klero sa Church of England mga bayot”
[Blurb sa panid 9]
Gitabontabonan ang “mga pari kinsa nag-abuso sa sekso sa mga bata”
[Blurb sa panid 10]
“Ang bayranan sa iglesya mahimong moabot ug $1 ka bilyon sa sunod nga dekada”
[Blurb sa panid 10]
Laing batan-on, nga giabusohan sa pari, naghikog
[Blurb sa panid 11]
Gipaangkan sa pari, gidasig sa paghulog sa gisabak
[Blurb sa panid 11]
“Sila wala gayod mangaulaw; wala gani manghilaw ang ilang mga nawong”