Kon sa Unsang Paagi Ako Nagkinabuhi Uban sa Lupus

Ang talan-awon kanunayng pareho. Mosulod ang doktor sa kuwartong eksaminan ug molingkod sa atbang nako. Uban sa masadyaong pahiyom, nga magkupot ug pluma, siya mangutana, “Komosta ka, Robin?” Samtang mosulay ako sa paghinumdom nga detalyado sa miaging upat ka semana sa pulos kasakitan, moyangoyango siya sa iyang ulo ug modali sa pagsulat sa akong mga simtoma. Ang hinungdan sa maong mga pagduaw? Usa ako sa libolibo nga nagaantos sa autoimmune disorder nga gitawag lupus. Nahibulong ka ba kon unsa kini? Kon mao, pasugira ako sa akong estorya.

SA PAGHINUMDOM, ako mahimong makaingon nga normal ang akong pagkabata ingong batang babaye. Ako, nga natawo sa 1958 ug gimatuto nga bugtong sa akong mga ginikanan, nagdako sa amihanan-kasadpang Tinipong Bansa. Sa linghod nga panuigon, ang akong inahan nagsilsil diha kanako sa usa ka tinong ideya: Angay nga ako mag-alagad kanunay sa Maglalalang, si Jehova nga Diyos, sa bisan unsang kapasidad nga akong maarangan.

Human makagraduwar sa eskuylahan niadtong 1975, gipili ko ang inoras nga trabaho aron makagahig mas daghang panahon sa ministeryo sa pagsangyaw sa Pulong sa Diyos. Ako nakontento sa akong pagkinabuhi ug walay mga plano sa pag-usab niini. Ikasubo, nausab ang mga panghitabo nga magbag-o sa kahimtang alang kanako.

Migrabe

Sa panuigong 21, ang akong panglawas migrabe. Nagsugod ako sa pagkaagom ug medikal nga mga suliran sa primero sa usa ka parte sa akong lawas ug unya sa laing parte. Nakit-an sa mga doktor ang pipila ug nakuha sa operasyon. Ang uban nagpabiling misteryo, nga tungod niadto gidudahan sa mga doktor dili lang ang pagkatinuod niini nila apan ang mental ug emosyonal usab nga katimbang nako. Ang mga impeksiyon morag sayong makasulod sa akong lawas. May dakong kahiubos ug kabalisa​—ako kanunayng nangitag doktor nga makapunting sa sulbad sa akong suliran sa panglawas.

Panahon sa usa sa maarang-arang nakong yugto sa panglawas, akong nahimamat si Jack, ug kami nagminyo niadtong 1983. Gibati ko nga dihang molabay na ang kalisod sa kasal ug pagpasibo sa kaminyoon ug mas linaw na ang akong kinabuhi, ang akong panglawas sa kadugayan moarang-arang usab.

Makahinumdom ako nga nahigmata usa ka buntag sa Pebrero uban ang mga plano nga gugolon ang adlaw sa pag-atiman sa mga ginagmayng atimanon sa panimalay. Apan lain kaayo ang gibati sa akong kaunoran, nga maorag dili gustong motimbayayong sa usag usa. Gibati ko ang pagpangurog sa kahiladman, ug sa sulayan ko ang pagpunit sa bisan unsa, ako kanang mabuy-an. ‘Tingalig gikapoy ra ako pag-ayo,’ gihupay ko ang akong kaugalingon.

Sa pag-aginod sa adlaw, ang mga pagbati nahimong labi pang katingad-an. Ang panugnaw, paminhod nga pulihan sa kaul-ol midalagan sa akong liog, mga bukton, ug mga batiis. Ngani, ang mga simtoma nakapaluya kanako nga ako mihigda hangtod sa pagkauli ni Jack gikan sa trabaho. Sa pagkagabii ako may gamayng hilanat ug luya kaayo ug gaan ang ulo nga ako igo rang nakalugos sa pagbalik sa paghigda. Wala kamiy laing kapasanginlan niadto gawas ang trangkaso. Kadto maorag rasonable, sanglit may epidemya man sa trangkaso sa dapit nga among gipuy-an.

Sa mibangon ako sa sunod nga adlaw, maarang-arang na ang akong gibati, labing menos sa unang duha ka minutos. Apan sa taudtaod mibalik na usab ang pagpanakit, ilabina paubos sa akong mga batiis ug mga buolbuol. Mius-os ang akong hilanat, apan gibati ko gihapon ang labihang kaluya. Ang matang-trangkaso nga mga simtoma mobanos niadtong iya sa mas katingad-ag kinaiya. Ako nahinumdom nga naghunahuna nga balikbalik sa akong kaugalingon, ‘Kini kaha usa lamang ka matang sa trangkaso?’ Sa paglabay sa mga adlaw, may mga panahon nga ako naghunahuna nga ako naarang-arang; dayon may ubang mga panahon nga ako masakiton kaayo nga halos dili nako maalsa ang akong ulo gikan sa unlan.

Ang Pagpangitag Tabang

Duha ka semana sa ulahi ug mas gaan ug upat ka kilos, gihukom ko nga makigkita sa usa ka doktor. Ang adlaw sa akong kasabotan maoy pinakadaotan nga sukad akong nasinati. Ang sakit grabe kaayo nga gibati ko nga daw may naglaksi sa akong kaunoran ug gituslok akog init nga mga kutsilyo sa samang panahon. Idugang nianang tanan mao ang depresyon nga midat-og kanako. Milingkod na lang ako sa ngilit sa akong katre nga naghilak.

Ang unang pag-adto sa doktor wala mohatag sa dihadihang tubag. Gihimo ang lainlaing pagsusi sa dugo, nga nagsusi sa lainlaing mga matang sa mananakod nga mga sakit. Usa lamang ang mibalik nga positibo, nga nagpadayag sa dakong paghubag sulod sa lawas. Ubay-ubayng semana sa ulahi, nga wala gihapon maarang-arang, ako mikonsultag laing doktor sa samang klinika. Sa makausa pa, gihimo ang mga pagsusi, ug sa makausa pa, usa lamang ang mibalik nga abnormal, ang samang pagsusi nga sa nangagi abnormal. Ang bisan hain sa doktor walay laing konklusyon gawas sa paghunahuna nga kadto daotan lamang nga virus.

Milabay ang mga semana, apan ang panahon wala magpatunghag tinuod nga kauswagan. Sa kataposan, duha ka bulan sa pagsugod sa akong sakit, ako nakigkita sa laing doktor sa klinika, ang usa nga nagtambal nako alang sa lainlaing ginagmayng mga sakit sa bata pa ako. Gibati ko ang pagsalig nga iyang ikapunting ang maong misteryosong sakit.

Sa dako kong kahiubos, kining doktora wala maghatag nako sa tambal nga akong gidahom. Inay sa sinserong pagpamati sa akong talagsaong mga simtoma, sa madali iya akong gibale-wala ingong neurotiko, nga nagpasabot nga ang akong katingad-ang mga reklamo maoy tungod sa pagkabag-o nakong minyo. Dili ako makatuo sa akong nadungog samtang gisingkamotan ko ang pagpugong sa akong mga luha sa kasuko ug kasakit. Hinuon, miuyon siya sa pagsubli niadtong “positibong” pagsusi. Ako magmapasalamaton kanunay sa maong pagsusi!

Sa pagbiya sa klinika, mihilak akog duha ka oras. Ako nasayod nga ako tinong may sakit sa pisikal, apan maorag walay motuo nako. Sa sunod nga hapon, nadawat ko ang tawag gikan sa opisina sa doktor nga nagtug-an nako nga ang pagsusi sa akong dugo misangpot nga abnormal na usab. Ako gipaadto sa usa ka rheumatologist (ang usang nagaespesyalisar sa mga sakit sa arthritis). Ako nahupayan nga sa kataposan may nakaamgo nga may tinuod nga problema, apan nganong rheumatologist man? Sa unsang paagi ang arthritis makapabati nako niini?

Wala-Kahinangping Diagnosis

Duha ka semana sa ulahi ako naglingkod na sa opisina sa espesyalista uban kang Jack diha sa akong tapad. Tapos sa sinugdang pagpailaila, gisugdan ko ang akong estorya. Sa dako kong katingala, ang iyang konklusyon maoy dihadiha, apan sa tino dili mao ang among gidahom. Kami nakurat sa miingon siya nga ako nag-antos sa usa ka sakit sa connective tissue, nga mas nailhan karon nga autoimmune disease, ug siya natahap sa systemic lupus erythematosus (lupus sa minubo). Kini ba mao ang akong bahin sa kinabuhi? Ang hunahuna nga magmasakiton kanunay nakapalisang nako.

Ang doktor mipadayon sa pagsaysay nga bisan pag ang mga doktor makahimo sa pag-ila sa mga sakit sa maong kinaiyahan nga mas dali kay sa nangagi, sila diyutay rag nasayran bahin sa hinungdan ug busa walay tambal. Nasayran usab namo nga tungod sa pagkadaot sa sistema sa imyunidad, ang lawas dili makaila sa langyawng mga manunulong gikan sa kaugalingon. Busa, ang sistema sa imyunidad kanunay nagagamag mga antibodies batok sa mga tisyu sa lawas. Kini nahisamag ang lawas nagasalikway sa kaugalingon. Ang maong antibodies nagaatake ug nagadaot sa mga tisyung nagakonektar ingon man makig-away sa hinungdanong mga organo. Gawas kon ang mga simtoma sa sakit bug-os masumpo, ang maong antibodies halos kanunay magpahinabo sa mga simtoma sa sakit ug kaalingasa sa tibuok nga sistema.

Tungod sa kinaiyahan sa sakit, ang mga simtoma lainlain ug kadaghanan magkalain gikan sa usa ka tawo ngadto sa laing tawo. Apil sa mga simtoma nga nagahasi kanako mao ang kaul-ol sa kaunoran ug lutahan, panghubag sa panit, kusog nga pinitik sa kasingkasing, kutas, pleurisy pains, pagkakasukahon, sakit ug kalisod sa pag-ihi, pagkalipong, pagkadili-makapanimbang, ug grabeng mga labad sa ulo, uban ang malalangong mga epekto diha sa sentral nga sistema sa nerbiyos nga mosangpot sa mius-os nga konsentrasyon, kausaban sa buot, ug depresyon. Adunay daghan, daghang mga adlaw sa dihang ang tibuok kong lawas gikan sa ulo abot sa kumagko mobati sa kahapdos ug kasakit tungod sa panghubag sa kahiladman.

Ang tumang kakapoy nagaduyog usab niining sakita. Usahay grabe kini kaayo nga ako momata sa mabuntag nga dili makagawas sa katre. Usahay kini moatake sa akong lawas sa dihang wala ako magdahom niini. Ang pagbati mao nga ang matag onsa sa kusog mahanaw sa akong lawas, nga maghimo sa labing gamayng paghago, sama sa pagliso sa tabon sa kolget, nga dili nako mahimo. Ang usa ka butang nga makapagrabe sa akong kakapoy ug sa ubang simtoma mao ang pagkabulad sa ultraviolet nga kahayag sa kahayag sa adlaw.

Bag-ong mga Pagpasibo

Ako wala makatambong sa mga tigom sa kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa duha ka bulan, mao nga ang una kong paningkamot mao ang pagsulay sa pagtigom ug igong kusog aron makatagbo na usab ako sa akong mga igsoon sa espiritu. Bisan pag nagkinahanglag dakong kusog ug disiplina, gipugos ko ang akong kaugalingon sa pag-ehersisyo. Sa kataposan, sa tabang ni Jack ako nakatambong sa labing menos sa pipila sa mga tigom. Sa paglabay sa panahon, ang akong agwanta miuswag sa punto nga ako makaatiman sa bahin sa mga buluhaton sa panimalay ug makaapil na usab sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian. Ako nahinam sa pag-uswag sa akong panglawas ug nagpadayon sa pagsingkamot sa pagbuhat ug dugang ug dugang pa. Ikasubo, kadto usa ka dakong sayop, kay akong nasayran sa pait nga paagi nga ang pagpugos sa akong kaugalingon saylo sa akong limitasyon nagpasabot sa pagsilaob.

Ang tensiyon lagmit mao ang pinakadaotan kong kaaway, ug ang paglikay niini bug-os nga kinahanglanon. Ako magaingon nga ang pagkat-on sa pagpaso sa akong kaugalingon maoy usa sa mas lisod nga mga pagpasibo nga akong himoon. Sanglit ako gustong maaktibo kaayo, kinahanglang tinoon ko ang akong mga pagaunahon ug hinumdoman nga ang paglapas sa akong limitasyon nagpasabot sa labihang kakapoy, kairitable, depresyon, ug mga paghilak. Gisulayan ko ang pagbatog tinong mga adlaw alang sa tinong mga buluhaton, apan imposible ang pagsunod sa usa ka eskedyul sa dihang ako lagsik sa usa ka adlaw ug luya sa sunod. Bisan sa maayong mga adlaw, kinahanglang mopahulay ako tali sa dagkong mga trabaho. Karon gitugyan ko kang Jack ang pila ka buluhaton sa balay. Kini maoy laing bahin sa pagpasibo alang namong duha.

Kon sa Unsang Paagi ang Uban Makatabang

Ang tinuod nga mga higala makahatag usab ug paghupay sa dihang ang usa masakiton. Ang pagbati nga sila nakasabot sa kahimtang makakunhod ug dako sa tensiyon. Apan ang mga tawo, kay dili lagi hingpit, dili kanunayng makaila kon unsay buot madungog sa tawong masakiton. Ang butang nga samag pagdayeg o pulong sa pagdasig alang sa nagsulti basin mopatim-awng kaatbang sa tawong dili maayog pamati. Sa dihang moduol ang mga tawo ug mangutana kanako kon unsay akong gibati, sila halos kanunay moingon susama niini, “Aw, maayo kaayo ang imong dagway!” Ang mga komentong sama niini lagmit mopabati nako nga nagaduda sila sa pagkatinuod sa akong sakit o tungod kay maayo akong tan-awon sa gawas, angay nga mobati ako sa kaayo sa kahiladman. Ikasubo, uban sa lupus, ang dagway sa gawas mahimong malimbongon kaayo. Ang mga biktima kadaghanan himsog tan-awon; ilabinang matuod kini sa mga babaye kon ipakopyur ang ilang buhok ug mogamit sa mek-ap.

Mahinumdom ako nga may miduol kanako usa ka gabii tapos sa usa sa mga tigom sa kongregasyon ug miingon: “Maayo kaayo kay nia ka. Nasayod ako nga dili kanunay sayon nga ikaw makaari, apan nalipay kami nga makakita nimo karong gabhiona.” Ang mga pulong nga sama niini mopabati kanako nga sa usa ka sukod nasabtan sa mga tawo ang kahimtang.

Sayon usab nga ang usa ka tawong nakigbisog sa usa ka sakit mobati nga nahigawas sa tapoktapok tungod sa mga yugto sa kalagsik ug kaluya. Ang pagkadili-matagna ug pagkatingala sa kalit nga pagtungha sa bag-ong mga simtoma nagpasabot nga ang kadaghanang mga plano kinahanglang temporaryo. Ang sakit mabalhinon kaayo nga kadaghanang ang mga planong gihimo duha ra ka oras nga abante mahimong kanselahon sa kataposang minuto. Busa, ang dakong bahin sa akong kinabuhi gigugol uban ang pagduhaduha ug kabalisa.

Kon Giunsa Nako sa Pagsagubang

Mahibulong ka tingali giunsa nako pagsagubang ang usa ka sakit nga nagadaot sa akong mga emosyon ug nagahatag ug daghang kapit-os sa akong kinabuhi. Aw, dili na mistil isulti, kini mahimong masulayon kaayo, dili lamang alang nako kondili alang usab kang Jack. Kay dili makaapil sa daghang kalihokan nga tingali isipon sa ubang tawo nga normal, nakatuon ako sa pagpabili sa labing yanong mga kalingawan, sama sa paglutog espesyal nga pagkaon alang kang Jack, paggugol ug panahon uban sa akong pamilya, o paglingkod ug paghalog sa akong iring.

Tungod sa akong pagkasensitibo sa kahayag sa adlaw, kinahanglang himoon ko ang makasalipod nga mga lakang sa dihang ako moapil sa buluhatong pagsangyaw. Ang mga tawo kanunayng makakita kanako; ako mao ang nagakupot ug buloknong payong. Molikay ako sa paggawas sa balay sa init kaayong mga adlaw, kay ang kainit makapaluya kaayo nako. Gawas pa, kay may limitadong kusog sa paghimo sa ganghaan-sa-ganghaang pagsangyaw, ako mangitag ubang mga dapit aron makigsulti sa mga tawo mahitungod sa paglaom sa umaabot nga hikaplagan diha sa Bibliya.

Ang pagsulay sa pagsentro sa akong pagtagad sa positibong mga butang sa kinabuhi ingong kaatbang sa negatibo nakabulig nako sa paghiklin sa “kaluoy nako” nga sakit. Ang kinadak-an kong pakigbisog mao ang pagkat-on sa dili pagbutang ug hinobrang mga kinahanglanon sa akong kaugalingon ug dayon pagtamay sa akong kaugalingon tungod kay wala makakab-ot. Apan bisan pag may maayong panglantaw, mahitabo gihapon ang depresyon, kahiubos, ug pagtubod sa daghang luha. Sa dihang daotan kaayo ang akong adlaw ug maorag mopaibabaw nako ang landong sa kangiob, mosulay ako sa paghinumdom nga kini moagi ra, ug uban ang ekstrang pagsalig sa Diyos, ako kanang maagwanta.

Ako nakapabili gayod sa mga hiyas ni Jehova nga Diyos sa kahangawa ug kaluoy, nga mahinumdom kanunay sa mga pulong sa Job 34:28: ‘Ug busa siya nagapatalinghog sa pagtuaw sa usang sinakit.’ Oo, ang katawhan masakiton, sa daghan pang paagi. Gikinahanglan nato ang tabang nga dili ikahatag bisan sa labing hanas nga mga doktor. Ako nagtuo nga sa duol na si Jehova magatuman sa unang kasulatan nga akong nakat-onan sa pagkabata pa. Unya ikasulti kini mahitungod sa tanang tawo: “Walay pumuluyo ang magaingon: ‘Ako masakiton.’” (Isaias 33:24) Dili ba kana kahibulongang paminawon? Kini kahibulongan gayod alang kanako!​—Sumala sa gisugid ni Robin Kanstul.

[Kahon sa panid 21]

Unsa ang Lupus?

Ang lupus maoy balikbalik ug sa pagkakaron dili-matambalan nga sakit sa pagpanghubag. Kini usa ka autoimmune disorder nga mohimo sa antibodies nga mokontra sa tanang hinungdanong mga organo sa lawas. Hinuon, ang lupus dili moimpektar, mananakod, o kanseroso. Mahimong unsa kini ka seryoso? Gikan sa dili kaayo grabe ngadto sa pagkamameligro ang kinabuhi. Ang ngalan niini nagagikan sa Latin nga pulong sa “lobo,” sanglit daghang pasyente dunay pamula sa nawong sa pormang kaamgid sa mga marka sa nawong sa usa ka lobo. Ang hinungdan niini nagapabiling wala hisayri.

[Hulagway sa panid 23]

Si Jack ug Robin karong adlawa