Kon Nganong Nanira ang mga Kapilya

MGA simbahan, mga kapilya, mga koro, ug karbon​—ingon ka bag-o sa 50 ka tuig kanhi, kini sila maoy seguradong mga timailhan nga kamo didto sa mga walog nga minahan sa Habagatang Wales. Morag matag usa ka gatos ka yarda, makita nimo ang usa ka Welsh o kaha usa ka Ingles nga kapilya sa Baptist o ang katumbas alang sa mga Metodista, Calvinistic nga mga Metodista, mga Kongregasyonalista, mga Presbyteriano, ug uban pa. Sanglit daghang Welsh ang nagsulti sa ilang nasodnong pinulongan, halos matag relihiyon may lahi nga kapilya alang sa matag pinulongan. Lima ka dekada nga impluwensiya sa telebisyon ug nagakausab nga mga prinsipyo ang nag-usab pag-ayo nianang tanan.

Ang Welsh nga si Islwyn Jones, kinsa nagpuyo sa Blaenclydach sa Rhondda Valley, migugol ug mga tuig sa pagsulat sa gidangatan sa dinosenang kapilya sa Rhondda. Ang lokal nga mantalaan, ang Rhondda Leader, nagpatik ug usa ka lista sa halos usa ka gatos ka kapilya, kadaghanan gitukod sa ika-19ng siglo, nga nagpakita sa ilang presenteng kahimtang. Ang taho nag-ingon: “Kining dagkong mga tinukod maoy labing hinungdanong bahin sa Rhondda samtang kini miagi sa mga tuig sa pag-uswag tungod sa pagmina ug karbon ngadto sa hinanaling pag-us-os niining duha ka haligi [relihiyon ug karbon] diha sa kinabuhi sa walog.”

Ang lista nagsilbing usa ka sumaryo sa pagkahugno sa impluwensiya sa relihiyon, dili lamang sa Wales kondili sa daghang bahin sa Uropa. Saysentay-otso ka kapilya ang gilista ingong “giguba na karon.” Napulog-siyam ang gigamit sa laing paagi. Ang pipila ka pananglitan: “gihimong klab sa Aikido nga pangamot,” “gihimong mga apartment,” “gihimong bodega,” “gihimong tindahan,” “gihimong botika.” Usa ka kapilya nga wala malista, sa Penygraig, gihimo katuigan kanhi nga usa ka Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova alang sa nagalambong Kongregasyon sa Rhondda.

Sumala sa gitagna sa Bibliya mahitungod sa “Dakong Babilonya,” ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon, ang simbolikong mga tubig niini, ang pagpaluyo sa katawhan, nagakahubas na sa daghang bahin sa kalibotan. Sa dili madugay ang politikal nga mga elemento sa kalibotan mosumbalik sa relihiyon samtang ilang “buhaton ang hunahuna [sa Diyos]” sa paglaglag sa bakak nga relihiyon, nga sa tibuok uniberso nagapasipala sa ngalan ug katuyoan ni Jehova nga Diyos.​—Pinadayag 17:5, 15-17.a

[Footnote]