FILADELFIA

[Inigsoong Pagbati].

Usa ka siyudad sa K sa Asia Minor nga adunay Kristohanong kongregasyon nga gipadad-an ug usa sa pito ka sulat diha sa Pinadayag. (Pin 1:11; 3:7-13) Ang Lydianhon nga siyudad sa Filadelfia nahimutang sa usa ka patag ibabaw sa bukid sa H sa Suba sa Cogamis, mga 45 km (28 mi) sa HS sa Sardis ug 80 km (50 mi) sa AK sa Laodicea. Gitukod kini niadtong ikaduhang siglo W.K.P. ni Eumenes II, ang hari sa Pergamo, o sa iyang igsoong lalaki nga si Attalus II (Filadelfus), kansang ngalan maoy gingalan sa siyudad. Ang siyudad nahimutang sa ulohan sa halapad nga walog nga mitadlas sa Sardis hangtod sa Smirna (modernong Izmir) diha sa daplin sa baybayon. Ang mga dalan nagdugtong niini sa kabaybayonan, nga ang Pergamo dapit sa A, ug ang Laodicea dapit sa HS. Ang siyudad nagsilbing ganghaan paingon sa sentro sa Frigia.

Ang Filadelfia maoy mauswagong sentro sa paghimog bino, ug ang pangunang bathala niini mao si Dionysus nga diyos sa bino. Ang maong dapit kanunay nga makasinati ug mga linog, nga ang usa niini migun-ob sa Filadelfia niadtong 17 K.P. Tungod sa pinansiyal nga tabang sa Roma, ang siyudad natukod pag-usab ug misagop sa ngalan nga Neocesarea (Bag-ong Cesarea) ug, sa ulahing yugto, Flavia. Kining dapita karong adlawa maoy nahimutangan sa modernong Alasehir. Ang karaang siyudad maoy usa ka sentro nga gikan niini ang Helenismo o Gregong kultura mikaylap sa Asia Minor.

Dayag nga may mga Hudiyo didto sanglit ang Pinadayag 3:9 naghisgot ‘niadtong gikan sa sinagoga ni Satanas nga nag-ingon nga sila mga Hudiyo.’ Lagmit nga sila ang nakigbatok sa matinumanong mga Kristohanon diha sa siyudad pinaagi sa pagkabig ug balik sa mga Kristohanon nga Hudiyo ug kagikan o sa pagkombinsir kanila nga magpabilin o mosunod pag-usab sa pipila ka tulumanon sa Moisesnong Balaod. Ang maong lakang wala molampos. Gidayeg ni Jesus ang mga Kristohanon tungod sa ilang pagkamalahutayon. Iyang gidasig sila nga ‘mangupot pag-ayo.’​—Pin 3:9-11.

Bahin sa Filadelfia sa Decapolis, tan-awa ang RABA Num. 1.