Ang Wala Pamatiang Pasidaan

SA Mayo 18, 1980, ang Bukid St. Helens sa Tinipong Bansa mibuto sa kahilom sulod sa 123 ka tuig. Usa ka dakong pagbuto mibungkag sa 1,300 piye nga tuktok niini, nga nakapayhag ug duolan sa 230 milya kuwadrado sa matahom nga talan-awon, ug nakapatayg kapin sa 60 ka tawo.a

Ang pagbuto wala miabot nga walay pasidaan. Hapit duha ka bulan nga abante, usa ka dakodakong linog nahitabo sa maong dapit, nga gisundan ug daghan pang mga linog nga nagkasubsob. Sa Marso 27, ang bukid mipabugag mga abo ug alisngaw nga miulbog upat ka milya ngadto sa hangin.b Bisag ang bukid walay paglihok sa Abril, may nakitang pagtuybo nga nagkaporma sa amihanang bahin ug nagkadako sa gikusgong lima ka piye sa usa ka adlaw.

Alang sa mga siyentista kining mga timaan maoy tin-awng ebidensiya sa umaabot nga pagbuto. Gipasidan-an ang mga tawo aron makapalayo sa bukid. Apan daghan ang wala mamati sa pasidaan.

Si Harry Truman, nga may balayng bakasyonan sa Spirit Lake duol sa tiilan sa bukid, wala mihawa. Nagpuyo siya didto sulod sa 50 ka tuig ug dili makatuo nga ang iyang minahal nga bukid mobag-o sa kalinaw sa iyang mga palibot. Ang uban nagmaneho sa hilit nga mga dalan sa laging aron makakampo ug sa pagtan-aw sa bukid diha sa malimbongon malinawong kakahoyan.

Sa miabot ang dakong pagbuto, ang mainit nga mga gas ug aso mibugwak gikan sa bukid sa gikusgong 200 ka milya sa usa ka oras! Milyonmilyong mga kahoyng pino nangapayhag, ug ang mga kinabuhi ning wala mamating mga tawo nangawagtang. Ang uban nangamatayng nagsid-ing sa kamera sa ilang mga mata. Nalubong sa kuwarenta piye sa nagbukal nga lapok si Harry Truman ug ang iyang balay bakasyonan.

Ang agos sa lapok nagpalayo sa bukid sa gikusgong 50 ka milya sa usa ka oras. Sa gipasidan-an sa usa ka piloto sa helikopter ang mga tawo sa dalan nga giagosan sa lapok, wala mamati ang pipila sa iyang mga pulong. Siya miingon: “Dili gayod ako makatuo niini. Akong gisultihan sila nga adunay nagsingabot ug nangatawa ug mibabay kanako.” Ang ilang katawa sa ulahi nahimong kaguliyang.

Ang ilang pagdumili sa pagtuo sa kasaligang mga pasidaan dili talagsaon, ilabina kon bahin na sa usa ka butang nga wala pa gayod sukad maagii sa tawo sa iyang kaugalingon. Sila mangatarongan nga walay butang mahitabo tungod kay ang mga kahimtang sa palibot nagpadayon nga sama ra gihapon sukad sa mga adlaw sa ilang mga ginikanan. Ang sama niining tinamdana napamatud-ang malaglagon kon mopahimo kini sa usa nga dili magpakabana sa karaang pasidaan sa umaabot nga katalagman nga molabaw pa kay sa pagbuto sa Bukid St. Helens. Unsa kanang katalagmana? Ug unsay imong tinamdan bahin sa pasidaan? Imo ba lang kining isalikway tungod sa pagkawalay pagtuo, o andam ka ba sa pagpamati niana ug mabuhi? Tan-awa kon unsa kini diha sa sunod nga artikulo.

[Mga footnote]

[Tinubdan sa Letrato sa panid 3]

H. Armstrong Roberts