Ang Marquesas ug Tuamotus Gidapit nga “Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso”

HUMAN sa panaw sa ayroplano nga duolan sa 900 ka milya (1,450 km) sa amihanang sidlakan gikan sa Tahiti, ako ug akong asawa miabot sa Nuku Hiva, ang usa sa labing dakong Isla sa Marquesas. Diha sa mapa, makita kining mga islaha nga daw mga kudlit lamang diha sa dakong Habagatang Pasipiko. Apan nakadayeg kami sa ilang bukirong katahom.

Nagbantaaw diha sa kadaghanang pundok sa mga isla sa Marquesas mao ang tag-as kaayong mga bukid nga miabot sa mga panganod ug titip kaayog mga pangpang nga nagbitay samag bukad nga mga sayal. Ang lalom, tabunok nga mga walog, nga natabonan sa plantasyon sa lubi ug ubang malabong mga tanom, sangkad hangtod sa dagat nga makitang daw malinawon gagmayng mga luuk. Apan, tungod sa dagkong mga balod ug mga sulog palibot sa mga isla, ug sa pagkawalay mga takot, maglisod ang mga barko sa pagdunggo. Ang nagkatagkatag nga mga pulong kagaangan sa Tuamotus halos dili makita sa kapunawpunawan, nga nakapatin-aw kanato kon nganong gitawag sila sa unang mga nabigador nga Unlod nga Isla kun Peligrosong Kapuloan.

Mianhi kami aron sa pagtanyag niining mga taga isla sa among pagdapit sama sa ulohan sa matahom nga giya sa pagtuon sa Bibliya nga Ikaw Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta. Diha sa Nuku Hiva, misakay kami sa Araroa, usa ka barkong de karga, alang sa 21 ka adlaw, 2,500 ka milya (4,000-km) nga paglawig ngadto sa mga isla sa Marquesas ug sa Tuamotus. Dihang mihunong ang barko sa nagkalainlaing mga dapit sa pagdiskarga ug pagkarga, among gipahayag ang among balita.

Ang Yanong Kinabuhi sa mga Taga Isla

Apan, tingali mahibulong ka, kon unsang matanga sa mga tawo ang among nahibalag. Ang kadaghanan sa mga taga Marquesas nagpuyo sa gagmayng mga baryo duol sa mga baybayon o ubay sa mga suba. Nagkalainlain ang gidak-on sa mga baryo gikan sa duha o tulo ka pamilya o tingali ginatos ka pumoluyo. Ang kadaghanang mga pamilya dako, nga may 8 ngadto sa 10 ka anak, ang uban adunay mga 18 o 20. Yano ang ilang kinabuhi ug malisod. Ang tagana sa dagat maoy ilang ginakaon, ug gisuplementohan kinig panagsang mga baboy ug mga manok nga binuhi. Moadto usab sila sa lasang aron sa pagpangayam ug ihalas nga mga kanding sa bukid o manakop ug ihalas nga mga kabayo, nga ilang mansohon ug gamiton sa pagpatrabaho. Tungod sa abundang mga lubi adunay daghang kopras (binulad nga unod sa lubi nga kuhaan ug lana nga gamaong mga sabon ug ubang mga produkto). Ang kopras mao ang prinsipal nga produkto sa mga isla, apan makakuwarta usab sila sa pagkulit ug kahoy, tapa (dayandayanang mga panapton nga hinimo sa panit sa lubi), ug piere (binulad nga saging).

Ang mga taga Marquesas niadto nagpraktis sa kanibalismo ug nagtanyag ug mga halad nga tawo sa ilang tiki nga mga diyosdiyos. Karon, ang kadaghanan sa mga tawo mga Katoliko. Ilang dayandayanan ang ilang mga balay ug mga imahen ug mga rebulto ni Maria ug ni Jesus. Makaiikag, ang ganghaan sa balay sa Katolikong obispo sa Nuku Hiva gilinyahag tiki nga mga imahen. Diha sa Tuamotus, ang relihiyosong kinabuhi gidominahan sa mga Mormons, sa mga Katoliko, ug sa Reformed Church of Latter-day Saints, gitawag sa maong lugar nga Sanitos.

Ang mga taga isla Marqueasiano ug sinultihan, apan makasabot usab sila ug Pranses ug sa sinultihan sa Tahiti. Ang ilang paagi sa kinabuhi sama sa tanang taga Polynesia​—nagkinabuhi sumala sa hinayng paso sa mga isla. Tungod sa dili regular ug panagsang pagdunggo sa mga barko, ang mga tawo nakakat-on sa arte sa mapailobong paghulat. Ang elektrisidad gipailaila sa Enero 1979, ug karon uban sa pag-abot sa telebisyon, ang mga taga isla mas sinati sa mga kamatuoran sa kalibotan sa kinatibuk-an.

Mipaingon sa Nuku Hiva

Ang Nuku Hiva, uban sa 1,800 ka pomuluyo niini, mao ang sentro sa pangagamhanan sa mga Isla sa Marquesas. Ang balay sa kagamhanan, ang labing dakong pantalan, ug ang balay sa obispo nahimutang sa Bay of Taiohae, ang unang lugar nga among gisugdan.

Walay mga doorbell. Mosinggit lang kitag hou-hou. Kon dunay motubag, moingon kitag Kaoha! (“Hi”) uban sa mahigalaong pahiyom ug dayon isaysay ang katarongan sa atong pagduaw. Daghan sa mga taga isla maikagong midawat sa libro ug miingon: “Salamat kaayo sa inyong pag-anhi. Wala pa gayod kami sukad nakabaton ug sama niini sa pagtabang kanamo sa pagsabot sa Pulong sa Diyos.” Makabaton sila ug Katolikong Bibliya sa pinulongan sa Tahiti ug tulo sa mga Ebanghelyo sa Marqueasianong pinulongan.

Ang uban nga midawat sa among gitanyag sinserong mihangyo nga duawon namo ang uban. Pananglitan, gihangyo sa batan-ong lalaki ang akong asawa sa pagsunod kaniya, nga nag-ingon, “Sa luyo niana! Sa luyo niana!” Kon wala pa kadto itudlo, masipyatan unta sa akong asawa ang balay sa usa ka iskultor kinsa, dako kaayog pagpabili sa matudloong libro.

Sa Hakaui, duna lamay duha ka pamilya, nga nagpuyo sa masigkatampi sa wawa sa suba. Dihang miabot kami, daw okupado kaayo ang unang pamilya. Busa, pinaagi sa tabang sa malulutong mga sakayanon, among gitabok pinaagig lansa ang laing pamilya. Sa mikawas kami, among nakita ang duha ka babaye nga naglingkod sa tunga sa mga baboy nga naglakawlakaw palibot sa balay—pagkatimawa nga talan-awon. Apan, dihang among gipakita kanila ang libro, malipayon nilang gitanyag ang gamay nilang salapi aron makabaton ug usa. Among nahinumdoman ang kabus nga babayeng balo nga gihisgotan sa Lucas 21:2-4 kinsa mihatag sa tanan niyang nabatonan diha sa templo.

Ang among sunod nga giadto mao ang Taipivai, sa habagatang sidlakang babayon sa Nuku Hiva, nga nahimong ilado tungod sa librong Typee ni Herman Melville. Lalom kadto ug matahom nga walog, sa plantasyon sa lubi. Sa alas sayis sa buntag, mipadailos kami diha sa suba sa among sakayan, ang samag salamin nga tubig mipabanaag sa mga palwa sa lubi ug sa unang sidlak sa adlaw. Nakakita kamig pipila ka balay sa tunga sa mga kahoy.

“Hangtod kanus-a nga magpabilin kami dinhi?” Gisultihan ako nga ang trak nga mokarga sa mga sinakong kopras naguba. Busa, kon magdali kami, may panahon kami sa pagkobre sa tibuok teritoryo pinaagi sa pagsakayg kabayo hangtod sa tumoy sa walog, diin adunay matahom nga busay nga nagbusagak diha sa mga pako. Mga usa ka dosenang pamilya may maayog pagsanong sa among “kampaniya.”

Ngadto sa Ubang mga Isla

Hapit 25 ka milya (40 km) sa sidlakan sa Nuku Hiva mao ang Ua Huka. Gamay kining islaha, dili kaayo tabunok, ug bukiron. Misugod na usab kami paingon sa baybay sa alas sayis. Gikan sa batoong baybayon nangatkat kami sa titip kaayong dalan, ug human sa usa ka oras nga pagbaktas, miabot kami sa Hane, ang kinakad-ang baryo. Sama sa naandan, ang lokal nga simbahan mao ang nangibabaw sa talan-awon. Ang impluwensiya niini midako karong bag-o tungod sa kalihokan sa karismatik nga nakadani sa mga tawo. Apan ang batan-ong lalaki nga nagpuyo didto mipahayag ug kabalaka sa kritikal nga kausaban sa mga hitabo sa kalibotan ug mahinamong midawat sa among “pagdapit,” ang balita bahin sa pagkinabuhi diha sa usa ka yutan-ong paraiso.

Ang among sunod nga gihapit mao ang isla sa Ua Pu. Ginindotan dayon kami sa 4,000-piye (1,200 m) nga mga tuktok sa itom nga basalto, nga migim-aw sa mga panganod samag mga talinis nga mga torre. Sila sa tinuod maoy nanibug-ok nga lapok nga miawas gikan sa mga bolkan. Lima ka baryo ang duawon ning islaha. Dagkong mga pahiyom ug masadyaong mga mata ang miabiabi sa among “pagdapit.” Kanunay kaming makadungog ug mga pulong; “Mea kanahau!” (“Maanindot kini!”) Naikag kaayo sa libro ang kadaghanang mga taga baryo nga mapasalamatong miinsister sa pagbutang sa among mga napsak ug mga kinhason ug mga prutas​—mga biyasong, mangga, ukban, ug buongon. Sa Haakuti, usa ka baryo nga nagtungtong sa kilid sa habog kaayong pangpang, among nakita ang usa ka babaye ug ang iyang anak nga babaye nga maikagon mahitungod sa ilang nadunggan nga tungod niana mikanaog sila paubos ngadto sa gidunggoan sa barko sa pagsulti sa tanan didto sa pagpamati sa among balita ug sa pagkuha sa matahom nga libro.

Dihang miabot kami sa dakong baryo, sa Hakahau, nabalaka kami kon unsaon sa pakigkita sa kapin sa usa ka libong pomuluyo niini sa mubo nga pagduaw. Sa among dakong kahupay, usa ka lalaki, nga nalipay sa balita, mitanyag sa paggamit sa iyang sakyanan: “Ihatod ko kamo bisag asa kamo moadto.” Sa pila ka tuig nga milabay, gitigom ug gisunog sa lokal nga pari ang tanang mga basahon nga gibilin sa mga Saksi ni Jehova. Nahadlok niini ang mga tawo. Apan nakita ang among balita nga madanihon kaayo nga giwala sa pamilya ang ilang kahadlok sa tawo ug midawat sa libro nga among gidala.

Sa Hiva Oa, ang sunod nga isla sa among panaw, mao ang labing tambok ug lanubo taliwala sa mga isla sa Marquesas. Napaila kini tungod sa mabulokon, malarawanong mga dibuho ni Paul Guaguin. Iyang gipalabay ang iyang kataposang mga tuig sa Atuona, nga among gidunggoan. Ang naandang pangutana ngadto sa bisita mao: “Nakaadto ka ba sa pakigkita sa tiki?” Ang 8-piye (2.4 m) nga batong tiki sa kinatumyan sa baybayon mao ang labing dako diha sa French Polynesia. Maluluton kaming mitubag: “Kini may mga mata apan dili makakita, ug may baba apan dili makasulti. Sanglit limitado lang ang among panahon dinhi, buot namong makasulti ang buhi nga mga tawo ug sa pagpakita kanila ug usa ka butang nga makaiikag.” Naikag kaayo ang usa ka babaye sa tanyag nga gumikan niana iyang gidasig ang iyang higala sa pagkuhag libro. Iya pa ganing gipahulam ang iyang higala ug kuwarta alang niana. Laing babaye miingon: “Nasabtan ko na nga ang pagbasa sa Bibliya mao ang mas importante kay sa pag-adto sa simbahan sa pag-ampo kada gabii.”

Sa mikilomkilom na mipaingon kami sa dunggoanan sa Hanaiapa ug nakigsulti sa pipila ka tawo sa kahayag sa lampara. Ang kokabildohay mibali sa ulohang impiyerno. “Ingnon ta nga may salawayon kang anak. Maghaling ka ba aron imong ilabay siya ngadto niana?” nangutana kami. “Dili!” sila mitubag. “Nan, paantoson ba sa Diyos ang iyang mga anak sa kalayo sa walay kataposan?” Upat ka babaye ug usa ka lalaki ang ilabinang naikag sa mahigugmaong “pagdapit” sa Diyos sa pagkinabuhi sa usa ka yuta diin “ang daotan mangawala” tungod kay laglagon kini sa walay kataposan, dili sakiton sa walay kataposan.​—Salmo 37:10.

Gikan sa Hiva Oa, mihapit kami makadiyot sa gamayng isla sa Tahuata. Kinomedyang gisultihan kami sa usa ka sakayanon nga sa usa ka gatos ka tuig kanhi may puting mga tawo nga gikaon sa mga netibo dinhi. Apan, gihatagan namo sila ug makawiwiling pagkabildohay. Ang tawo nga nanguna sa kalihokang karismatiko sa baryo nagpanuko sa pagkuhag libro apan miinsister nga among dawaton ang usa ka basong tubig gikan kaniya. “Pinaagi sa tubig nga akong gihatag kaninyo,” siya miingon, nga nag-aplikar sa dili hustong paagi sa mga pulong ni Jesus sa Juan 4:14, nga “dili na gayod kamo pagauhawon pa pag-usab.” Gipasalamatan siya, kami mitubag: “Kining tubiga maoy tubig lamang, ug mapasalamaton namong kining gidawat. Apan dumilian ba nimo ang tubig nga makahatag kinabuhi ug espirituwal nga pagkaon nga niini among gidapit ikaw sa pakig-ambit?” Natandog niining mga pulonga, mikuha siya ug daghang libro. Sa ulahi, diha sa pantalan, misugod ang mga tawo sa pagbiaybiay: “Duna bay tawo nga midawat sa inyong tanyag?” Apan ang pangulo sa mga mamumuo didto mihangyo sa libro ug, atubangan sa tanan, midesider sa pagkuha niadto. Pagkadako sa ilang kakurat dihang ilang nahibaloan nga ang uban, usab, midawat sa among tanyag!

Ang among kataposang gihapit sa Marquesas mao ang kinalay-ang isla sa habagatan, ang Fatu Hiva. Kadto ang usa sa unang nadiskobrehan, sa 1595, sa Katsilang si Álvaro de Mendaña de Neyra, nga maoy nagngalan sa mga isla sa pagpasidungog sa asawa sa viceroy sa Peru​—Las Marquesa de Mendoza. Matahom kaayong isla ang Fatu Hiva. Diha sa labing dakong baryo, sa Omoa, nakahibalag kamig pamilya nga nagpakitag igong kaikag. Sa mipaingon kami sa walog, miuna ang inahan aron sa pagtigom sa iyang mga higala, nga sa mibalik kami, silang tanan naghulat kanamo uban ang dagkong mga pahiyom. Gusto silag mga libro aron makakat-on mahitungod sa Pulong sa Diyos diha sa ilang mga tigom sa pagtuon sa Bibliya sa gabii. Dihang miabot kami sa pantalan, ang usa sa among napsak wala nay sulod, ug ang uban puno sa mga ukban ug mga biyasong.

Ngadto sa Tuamotus

Tapos sa usa ka adlaw ug duha ka gabii sa paglawig ngadto sa habagatang kasadpan, miabot kami sa pulong kagaangan sa Pukapuka diha sa Tuamotus. Gihimo ang espesyal nga mga kahikayan aron makadunggo ang Araroa sa duha ka pulong kagaangan sa usa ka adlaw. Nakahatag kini kanamog higayon sa pag-abot sa pipila ka dili maabot nga mga pulong kagaangan.

Taliwala sa usa ka libong mga Pomotus niining islaha, 30 ka pamilya ang malipayong midawat sa among “pagdapit.” Diha sa timawang balay sa tunga sa kalubian, midalidalig pamaligyang tubig sa lubi ang usa ka babaye aron makapalit ug daghang kopya sa dili pa kami makalakaw. Malisod nga makalimtan namo kining pamilyaha nga miinsister sa pagtanyag kanamo sa binulad nga bonito nga nagbitay sa lata nga atop sa ilang balay.

Maanindot nga mga Panumduman

Adunay daghan kaayong malipayong mga nawong nga nagpabilin sa among mga panumdoman, ug misalig kami kang Jehova sa pag-atiman kanila. Pagkadako sa among kalipay nga nakabiyahe ngadto sa Marquesas ug sa Tuamotus, didto sa pagsaksi mismo sa gamhanong epekto sa “pagdapit”: “Ikaw Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta”!—Tinampo.

[Mapa sa panid 25]

(Alang sa bug-os nga pagkahan-ay sa teksto, tan-awa ang publikasyon)

Nuku Hiva

Ua Huka

Marquesas Islands

Taiohae

Ua Pu

Hiva Oa

Atuona

Tahuata

Fatu Hiva

Omoa