Ginabag-o ni Jehova ang mga Panahon ug mga Hugna sa Panahon sa Romania

ANG mga hangin sa kausaban mihuros sa Silangang Uropa sa 1989. Sa mga bulan lamang, ang mga kagamhanan nga kas-a nagbarog nga samag malig-ong mga kuta nangatumba samag mga domino. Duyog sa kausaban sa politika miabot ang sosyal, ekonomikanhon, ug, ang labing gikaikagan sa mga Saksi ni Jehova, ang mga kausaban sa relihiyon. Sa usa ka nasod ngadto sa lain, ang mga Saksi ni Jehova gihatagan ug opisyal nga pag-ila, ug ang kagawasan sa pagtuman sa ilang relihiyosong kalihokan gipasig-uli kanila.

Apan dayag nga lahi ang kahimtang sa Romania. Ang kagamhanan istrikto sa mga tawo nga morag ang mga hangin sa kausaban diyutay lamang ug epekto. Sa dihang nadunggan sa mga Saksi ni Jehova didto ang nagakahitabo sa ubang mga nasod sa Silangang Uropa, sila nakapangutana sa kaugalingon, ‘Makapahimulos pa ba kaha kami ug kagawasan sa pagsimba sa dili pa ang Armageddon?’ Gipangandoy sa ilang mga kasingkasing ang panahon sa dihang sila makahimo sa pagtigom diha sa Kristohanong mga tigom uban sa ilang espirituwal nga mga igsoong lalaki ug babaye, makasangyaw sa maayong balita sa katilingban, ug libreng makatuon sa ilang mga publikasyon sa Bibliya, nga dili na kinahanglang itago kini sa tanang panahon. Kanang tanan daw usa lamang ka damgo.

Unya ang damgo nahimong tinuod! Kini nahitabo sa Disyembre 1989. Sa kakurat sa tanan, ang rehimen ni Ceauşescu kalit lang napukan. Sa kalit, nahupayan kadtong maong mga Kristohanon. Sa Abril 9, 1990, ang mga Saksi ni Jehova giila na sa legal nga paagi ingong usa ka relihiyosong organisasyon sa Romania. Nabag-o ni Jehova ang mga panahon ug mga hugna sa panahon alang sa 17,000 ka aktibong mga Saksi didto.​—Itandi ang Daniel 2:21.

Usa ka Hataas nga Kasaysayan

Sa 1911, si Carol Szabo ug si Josif Kiss mipauli sa Romania gikan sa Tinipong Bansa, diin didto sila nakakat-on sa kamatuoran sa Bibliya ug nagpahinungod sa ilang mga kinabuhi kang Jehova sa pagtuman sa iyang kabubut-on. Buot nilang ipaambit ang maayong balita uban sa ilang mga isigkalungsoranon. Sa nakabalik na sa Romania, sila misugod dayon sa pagsangyaw. Sa dihang mibuto ang Gubat sa Kalibotan I, sila gidakop tungod sa ilang pagsangyaw. Sa gihapon, ang mga binhi sa Gingharian nga ilang napugas misugod sa pagpatungha ug mga resulta. Sa pagka 1920, sa dihang ang buluhaton naorganisar pag-usab, dihay mga 1,800 ka magmamantala sa Gingharian sa Romania.

Niadtong panahona ang rebolusyonaryong espiritu nga misiga sa Balkans gibati na kaayo sa Romania, ug ang mga kaguliyang midagsang. Bisan pa sa malisod nga panahon, ang atong espirituwal nga mga igsoon nagpadayon sa buluhaton. Sa 1924 ang Watch Tower Society nagbukas ug opisina sa 26 Regina Maria Street sa Cluj-Napoca aron maoy modumala sa buluhaton sa Romania, Hungaria, Bulgaria, Yugoslavia, ug Albania.

Apan ang kahimtang sa politika migrabe, ug gawas pa sa mga kasamok gikan sa awtoridad, dihay kasamok sulod sa organisasyon. Ang 1930 Year Book nagtaho: “Tungod sa pagkadili-matinumanon sa usa nga gipadala sa Sosyedad didto, ang mga higala nagkatibulaag ug ang ilang pagsalig nauyog pag-ayo. Ang Sosyedad nangitag higayon sa pagpasig-uli sa buluhaton sa maong nasod, apan gidili sa lokal nga mga awtoridad ang tanan, ug kami nagpaabot hangtod buksan sa Ginoo ang mas maayong dalan.” Unya, sa 1930, si Martin Magyarosi, usa ka Saksi nga taga-Romania nabawtismohan sa 1922, gitudlo ingong bag-ong alagad sa sanga, ug ang opisina sa ulahi gibalhin ngadto sa 33 Crişana Street, Bucharest. Human sa dugay nga pakigbisog, ang Sosyedad sa kataposan narehistro ingong legal nga korporasyon sa Romania niadtong 1933.

Mga Kalisod Nagpadayon

Ang grabeng mga pagsulay nagpadayon sa pag-abot diha sa mga Saksi sa Romania. Ang 1936 Year Book nagtaho: “Tino nga walay laing bahin sa yuta nga nagabuhat uban sa dakong kalisod ang mga igsoon kay sa Rumania.” Bisan pa sa tanang kalisod, ang 1937 nga mga taho sa pag-alagad naghisgot ug 75 ka kongregasyon nga may 856 ka magmamantala sa Romania. Sa Memoryal, dihay 2,608 ang mitambong.

Sa dihang mihapak ang Gubat sa Kalibotan II, ang Romania apektado. Sa Septiyembre 1940, si Heneral Ion Antonescu miilog sa gahom sa kagamhanan ug misugod sa pagmando nga susama kang Hitler. Ang mga buhat sa kalisang komon kaayo. Gatosgatos sa atong mga igsoon gidakop, gikulata, ug gisakit. Si Igsoong Magyarosi gidakop sa Septiyembre 1942, apan siya nakapaigo gihapon sa pagdumala sa buluhaton alang sa Transylvania gikan sa bilanggoan.

Ang paglutos nagpadayon sa dihang misulong ang mga sundalo ni Hitler sa nasod sa 1944. Gihubit sa usa ka taho gikan sa Bucharest ang mga kahimtang ubos sa rehimen sa Nazi: “Ang mga Saksi ni Jehova niining nasora hilabihang gilutos. Gibilanggo uban sa mga Komunista, gisumbong sa mga klero nga tigpaluyo ni Hitler nga mas grabe pa kay sa mga Komunista, daghan kanamo ang gihukman sa 25 ka tuig sa pagkabilanggo, sa tibuok kinabuhing pagkabilanggo, o sa kamatayon.”

Natapos sa kataposan ang gubat, ug sa Hunyo 1, 1945, gipadayon sa opisina sa Sosyedad sa Bucharest ang kalihokan. Bisan pa sa mga kalisod sa pagbatog papel, ang debotadong mga trabahante nakapatik ug kapin sa 860,000 ka pulyeto ug kapin sa 85,000 ka kopya sa Ang Bantayanang Torre sa Romaniano ug Hungariano. Dagayang gipanalanginan ni Jehova ang ilang kakugi. Sa pagka 1946 duolan sa 1,630 ka bag-ohan ang nabawtismohan. Ang talagsaong hitabo nianang tuiga mao ang nasodnong kombensiyon nga gihimo sa Bucharest sa Septiyembre 28 ug 29. Ang klero naningkamot kutob sa ilang mahimo sa pagbabag ug sa pagpahunong niining kombensiyona, apan wala sila molampos, ug mga 15,000 ka tawo ang mitambong sa pakigpulong publiko. Kadto ang unang panahon nga ang mga igsoon sa Romania nakahimo sa maong kombensiyon.

Gipadala sa Sosyedad si Igsoong Alfred Rütimann gikan sa sanga sa Switzerland ngadto sa Romania. Sa Agosto 1947 siya nakapakigpulong sa kapin sa 4,500 ka igsoon sa 16 ka dapit, nagpalig-on kanila sa umaabot nga hitabo. Sa wala magdugay miabot na usab ang mga pagpit-os sa mga Saksi, niining panahona gikan sa Komunistang rehimen. Sa Pebrero 1948 gidili sa mga awtoridad ang atong kalihokan sa pagpatik ug pagsangyaw. Dayon, sa Agosto 1949, ang opisina sa 38 Alion Street girekisa. Unya gidakop ang daghang igsoon, lakip na si Igsoong Magyarosi. Niining panahona, gisumbong nga mga imperyalista, sila gipadala sa bilanggoan o sa mga kampong trabahoan. Sa misunod nga 40 ka tuig, ang buluhaton gidili, ug grabe ang pag-antos sa mga Saksi ni Jehova. Ang gipukaw-sa-kaaway nga mga kagubot sulod sa organisasyon nakadugang sa kalisod. Sa kataposan, ang rehimen ni Ceauşescu napukan sa 1989, ug sila may kagawasan! Unsay buhaton nila karon sa ilang kagawasan?

Nagsangyaw Pag-usab sa Publiko

Wala mag-usik ug panahon ang mga Saksi. Sila misugod dayon sa pagsangyaw sa balay ug balay. Apan dili kini sayon alang sa mga igsoon nga sa katuigan maisogong nagabuhat sa buluhaton nga tinago-tago pinaagi sa dili-pormal nga pagsangyaw. Sila karon kulbaan sa pagsangyaw sa publiko. Ang kadaghanan kanila wala pa makabuhat niini sukad, ug ang kataposang higayon nga nabuhat sa pipila kanila ang pagsangyaw sa balay ug balay maoy sa hinapos sa mga tuig 1940. Unsang matanga sa mga resulta ang ilang nakab-ot? Atong tan-awon.

Usa ka maayong dapit nga pagasugdan mao ang kaulohan, ang Bucharest, nga may 2.5 milyong molupyo. Sa miaging duha ka tuig, upat lamang ang kongregasyon diha sa siyudad. Karon aduna nay napulo ka kongregasyon, ug kapin sa 2,100 ang mitambong sa 1992 nga pagsaulog sa Memoryal. Sanglit daghan man ang mauswagong mga pagtuon sa Bibliya sa balay ang ginadumala, matukod sa dili madugay ang pipila ka bag-ong kongregasyon.

Ang Craiova maoy usa ka siyudad nga may mga 300,000 ka molupyo, sa habagatan-kasadpang bahin sa nasod. Hangtod sa 1990, diha lamay duolan sa 80 ka mga Saksi sa tibuok siyudad. Unya napopular ang espiritu sa pagpayunir, ug ang buluhaton miuswag. Sa 1992 lamang, 74 ka tawo ang nabawtismohan, ug kapin sa 150 ka pagtuon sa Bibliya ang ginadumala. Uban sa kapin sa 200 ka magmamantala, sila maikagong nagapangitag maayong dapit nga tukoran ug Kingdom Hall.

Sa Tirgu-Mures, giduaw sa usa ka Saksi nga babaye ug duha ka igsoong lalaki ang Ortodoksong pari sa pagpala sa iyang ngalan diha sa mga talaan sa simbahan. Sa dihang nasayod sa katuyoan sa ilang pagduaw, gipasulod sila sa pari, ug sila dihay maayong panaghisgot. Unya ang pari miingon: “Nasina ako kaninyo apan dili sa daotang paagi. Angay unta namong buhaton ang buluhaton nga inyong ginahimo. Nakadaot lang kay ang Ortodoksong Iglesia maoy usa ka natulog nga higanti”! Iyang gidawat ang brosyur nga Angay ba Nimong Tuohan ang Trinidad? ug usa ka kopya sa Ang Bantayanang Torre. Ang igsoong babaye malipayon nga siya dili na sakop sa “natulog nga higanti.”​—Pinadayag 18:4.

Talagsaon nga ang kadaghanan niadtong nakakat-on sa kamatuoran karong adlawa maoy mga batan-on. Ngano? Dayag nga sila naglaom ug dakong kausaban sa kagamhanan, apan sila nawad-ag paglaom. Sila nalipay nga nahibalo nga ang Gingharian ni Jehova lamang ang makahatag ug walay kataposang sulbad sa atong mga problema.​—Salmo 146:3-5.

Dagkong mga Butang Nagakahitabo sa Gagmayng mga Dapit

Ang Ocoliş maoy usa ka gamayng balangay sa amihanang Romania. Sa 1920 usa ka tawo nga ginganlag Pintea Moise mipauli gikan sa panggubatan sa Russia, diin siya gidala ingong bilanggo sa gubat. Siya Katoliko kaniadto, apan sa wala pa siya mipauli siya nahimong Baptist. Tulo ka semana sa ulahi, ang mga Estudyante sa Bibliya, nga maoy pagtawag sa mga Saksi ni Jehova kaniadto, miduaw kaniya. Human sa maong pagduaw, siya miingon: “Karon nakaplagan ko na ang kamatuoran bahin sa Diyos!” Sa pagka 1924 dihay usa ka grupo sa 35 sa Ocoliş.

Karong adlawa, taliwala sa lokal nga populasyon nga 473, dunay mga 170 ka magmamantala sa Gingharian didto. Ang matag magmamantala may mga duha ka balay ang gitudlo ingong iyang teritoryo, ug ginasangyawan usab nila ang palibot nga mga balangay. Sa gihapon, sila malaomon. Bag-o pa nilang gitukod ang matahom nga Kingdom Hall nga makapalingkod ug 400. Ang tanang trabaho gibuhat sa lokal nga mga Saksi.

Ang Valea Largă maoy dapit nga gipuy-an ni Igsoong Szabo ug Kiss sa 1914. Sa 1991, taliwala sa 3,700 ka molupyo niini, kini adunay walo ka kongregasyon ug 582 ka magmamantala sa Gingharian. Sa Memoryal sa 1992, dihay 1,082 ang mitambong​—halos 1 sa matag 3 ka tawo niini nga walog.

Mga Espesyal Payunir Nagaandam sa Dalan

Ang mga espesyal payunir nagadulag dakong papel sa pagdala sa maayong balita ngadto sa mga tawo diha sa hilit nga mga dapit. Sa gihatag ang kagawasan sa pagsangyaw, misugod dayon si Ionel Alban sa pagbuhat diha sa duha ka siyudad, migugol ug duha ka adlaw matag semana sa Orşova ug lima ka adlaw sa Turnu-Severin.

Walay mga Saksi sa Orşova dihang miabot si Ionel. Sa unang semana, misugod siya sa pagdumalag pagtuon sa Bibliya uban sa 14-anyos nga batang lalaki. Ang bayong mihimog daghang kausaban sa duha ka bulan nga tungod niana usa ka higala ug silingan usab misugod sa pagtuon sa Bibliya. Ang silingan, si Roland, kinsa usa ka Katoliko, nakahimog kahibulongang pag-uswag. Human lamang sa usa ka bulan ug tunga, siya mikuyog na kang Ionel sa buluhatong pagsangyaw, ug sa lima ka bulan siya nabawtismohan. Siya misulod dayon sa bug-os panahong pag-alagad. Ang iyang inahan usab misugod sa pagtuon ug nabawtismohan sa 1992 “Mga Tigdala sa Kahayag” Distritong Kombensiyon. Karon adunay napulo ka magmamantala sa Orşova, ug sila nagadumalag 30 ka pagtuon sa Bibliya sa balay.

Ang unang midawat sa kamatuoran sa Turnu-Severin maoy usa ka receptionist sa otel nga giestaran ni Ionel. Human sa duha ka bulan ang lalaki nahimong dili-bawtismadong magmamantala, ug sa tulo ka bulan siya gibawtismohan. Karon usa siya sa 32 ka magmamantala didto kinsa sa tingob nagadumalag 84 ka pagtuon sa Bibliya sa balay.

Laing espesyal payunir, si Gabriela Geica, nag-alagad ingong usa ka regular payunir bisag gidili pa ang atong buluhaton. Ang iyang tinguha mao ang pagsangyaw sa dapit nga mas dako ang panginahanglan. Siya giasayn sa usa ka dakong teritoryo. Usahay mobiyahe siya gikan sa 100 ngadto sa 160 kilometros sa pagduaw sa mga tawong interesado. Usa ka siyudad nga iyang gisangyawan mao ang Motru, diin dunay upat lang ka Saksi. “Tungod sa nagdako nga kalihokan sa Motru, ang mga pari ug ang ubang mga grupo sa relihiyon misugod sa pagsupak kanamo,” siya miasoy. “Ilang giimpluwensiyahan ang mayor ug ang mga polis sa pagpuwersa sa mga pamilya nga nagpasaka kanako. Ila akong gipapahawa, busa hapit bulan-bulan, mangita akog laing dapit nga dayonan.”

Si Gabriela misugod sa pagtuon uban sa usa ka ateyista sa Orşova, kinsa miingon nga siya dili interesado sa relihiyon o sa Bibliya. Apan human sa upat lamang ka bulan sa pagtuon, ang babaye misugod sa paglaban sa Bibliya. Bisag sirad-an siya sa iyang bana sa gabii ug mihulga nga bulagan siya o patyon, siya nagpabiling maunongon. Bisan sa wala pa siya bawtismohi, nagdumala na siya ug napulo ka pagtuon sa Bibliya.

Katingalahang mga Palaaboton sa Umaabot

Sa Agosto 1992, ang Romania nakaabot sa kinatas-an nga 24,752 ka magmamantala diha sa 286 ka kongregasyon. Ang mitambong sa Memoryal maoy kapin sa 66,000. Diha sa gamay nga sangang buhatan sa Bucharest, ang 17 ka trabahante nga nagabuhat sa ilang maarangan sa pagtagana sa espirituwal nga mga panginahanglan sa ilang mga igsoon. Sila nagapaabot nga sa dili madugay masugdan na ang pagtukod ug mas dakong sanga.

Dili makapugong ang mga Saksi ni Jehova sa Romania nga mahibulong sa kusog nga mga kausaban sa miaging pipila ka tuig. Sila mapasalamaton kang Jehova nga Diyos nga sila maoy bahin sa internasyonal nga kongregasyon nga nagadala sa iyang ngalan ug nagagiya sa katawhan sa tukmang kahibalo bahin kaniya ug sa iyang dili-mausab nga katuyoan. Human sa daghan kaayong tuig sa kalisod ug paglutos, pagkadako sa ilang pasalamat kang Jehova nga nabag-o niya ang mga panahon ug mga hugna sa panahon sa Romania!

[Mapa sa panid 23]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

HUNGARIA

ROMANIA

Bucharest

Cluj-Napoca

Craiova

Tirgu-Mures

Orşova

Turnu-Severin

Motru

Turda

BULGARIA

[Mga hulagway sa panid 24, 25]

1. Duolan sa 700 ka Saksi ang nagtigom diha sa kakahoyan sa 1947

2. Imbitasyon alang sa usa ka pakigpulong publiko sa 1946

3. Asembliya sa Alba Iulia sa 1992

4. Pagsangyaw sa Cluj-Napoca karong adlawa

5. Kingdom Hall duol sa Turda

6. Pamilyang Bethel sa Bucharest