Dili ba Mamatay ang Kalag?
SA KAHILOM, ang kahigalaan ug pamilya naglinya nga miagi sa pagtan-aw sa gibuksang lungon. Ilang gitutokan ang patayng lawas, nga iyaha sa usa ka 17-anyos nga batang lalaki. Lugos na siyang mailhan sa iyang mga higala sa eskuylahan. Hinag na ang iyang buhok tungod sa kemoterapiya; ang iyang lawas mihugo kaayo tungod sa kanser. Kini ba gayod ang ilang higala? Pila lang ka semana kanhi, siya nahupong sa mga ideya, sa mga pangutana, sa kusog—sa kadasig! Nga naghilak, ang inahan sa batang lalaki misublisubli: “Mas malipayon na karon si Tommy. Gikinahanglan sa Diyos si Tommy sa langit aron makauban niya.”
Nakaplagan sa maong magul-anon kaayong inahan ang gamayng paglaom ug kahupayan sa ideyang sa usa ka paagi buhi pa gihapon ang anak niyang lalaki. Sa simbahan siya natudloan nga dili mamatay ang kalag, nga kini maoy sentro sa personalidad, mga hunahuna, mga handom—ang “pagkatawo mismo.” Ang kalag sa iyang anak, siya nagtuo, wala gayod mamatay; kay buhing espiritu, migula kini sa iyang lawas sa pagkamatay ug mipaingon sa langit aron mahauban sa Diyos ug sa mga manulonda.
Sa panahon sa usa ka trahedya, ang tawhanong kasingkasing mohawid sa bisan unsang bidlisiw sa paglaom, mao nga dili lisod sabton kon nganong madanihon kaayo ang maong pagtuo. Palandonga, pananglitan, ang paagi nga nagpahayag ang teologong si J. Paterson-Smyth diha sa The Gospel of the Hereafter: “Ang kamatayon gamay kaayong butang kon itandi sa kon unsay mosunod niini—kanang kahibulongan, kahibulongan, kahibulongan nga kalibotan nga niana pasudlon kita sa Kamatayon.”
Sa tibuok kalibotan ug sa daghang relihiyon ug mga kultura, ang mga tawo nagtuo nga ang tawo adunay dili-mamatayng kalag sa iyang kahiladman, usa ka may-panimuot nga espiritu nga magpadayong buhi inigkamatay sa lawas. Ang pagtuo kaylap sa halos tibuok kalibotan diha sa libolibong relihiyon ug mga sekta sa Kakristiyanohan. Kini usa usab ka opisyal nga doktrina sa Judaismo. Ang mga Hindu nagtuo nga ang atman, o kalag, nalalang sa sinugdan sa panahon, gibilanggo sa lawas sa pagkatawo, ug pagkamatay mobalhin ngadto sa laing lawas diha sa mapadayonong siklo sa mga reinkarnasyon. Ang mga Muslim nagtuo nga ang kalag molungtad sa pagkatawo ug magpadayong buhi inigkamatay sa lawas. Ang ubang mga relihiyon—ang Aprikanhong animista, ang Shinto, bisan ang Budhista sa usa ka paagi—nagtudlo ug laing pagtuo nga may samang tema.
Pipila ka Makapalibog nga mga Pangutana
Bisan pag ang ideya bahin sa dili-mamatay nga kalag adunay dili-malalis ug halos tibuok-kalibotan nga atraksiyon, nagpatungha gihapon kinig pila ka makapalibog nga mga pangutana. Pananglitan, ang mga tawo mahibulong kon asa mopaingon ang kalag sa usa ka minahal kon siya wala magkinabuhig sulundang kinabuhi. Siya ba matawo pag-usab ingong mas ubos nga matang sa kinabuhi? O gibalhog ba siya sa purgatoryo, diin siya lunsayon pinaagi sa kalayo hangtod isipong takos nga malangit? Grabe pa, sakiton ba siya sa walay kataposan sa nagdilaab nga impiyerno? O siya ba, sumala sa gitudlo sa daghang animistang mga relihiyon, maoy usa ka espiritu nga kinahanglang pagalukmayon?
Kanang mga ideyaha magmugnag bug-at nga mga palaaboton alang sa mga buhi. Angay bang lukmayon nato ang mga espiritu sa namatay natong mga minahal tungod sa kahadlok nga ila kitang panimaslan? Angay bang tabangan nato sila sa paglingkawas sa ngilngig nga purgatoryo? O sa yano mangurog lamang kita tungod sa way-mahimo nga kalisang sa paghunahuna sa ilang giantos sa impiyerno? O angay bang tagdon nato ang pila ka buhing mga hayop nga daw ang mga kalag sa patayng mga tawo anaa sulod nila?
Ang mga pangutanang motungha bahin sa Diyos mismo makapalibog usab. Pananglitan, daghang ginikanan, sama sa inahan nga gihisgotan sa sinugdan, mahupayan sa sinugdan sa ideyang “gikuha” sa Diyos ang dili-mamatayng kalag sa ilang anak aron mahauban niya sa langit. Apan, alang sa daghan sa dili madugay sila mosugod pagkahibulong kon unsang matanga sa Diyos ang magpahinabo sa makalilisang nga sakit diha sa batang inosente, nga kalit kuhaon ang maong pinangga gikan sa magul-anong mga ginikanan aron lamang abanteng balhinon ang bata sa langit. Hain ba ang hustisya, ang gugma, ang kaluoy, sa maong Diyos? Ang pipila nagduhaduha gani sa kaalam sa maong Diyos. Ngano, sila mangutana, nga ang maalamong Diyos magbutang sa sinugdan niining tanang kalag sa yuta kon silang tanan sa kataposan papuy-on man diay sa langit? Dili ba magkahulogan kana nga ang paglalang sa yuta maoy usik kaayong kahago?—Itandi ang Deuteronomio 32:4; Salmo 103:8; Isaias 45:18; 1 Juan 4:8.
Nan, tin-awng ang doktrina sa pagkadili-mamatay sa tawhanong kalag, sa bisan unsang dagway ang doktrina gitudlo, mopatunghag makapalibog nga mga pangutana, mga panagsumpaki pa. Ngano? Ang kinadak-an sa problema masubay balik sa sinugdanan sa maong pagtulon-an. Mahimong makaplagan nimong makapalamdag ang pagsusi sa daklit sa maong sinugdanan; ug mahimong matingala ka sa pagkasayod kon unsay giingon mismo sa Bibliya bahin sa kalag. Gitanyag niini ang labi pang maayong paglaom alang sa kinabuhi human mamatay kay sa kasagarang gitudlo sa mga relihiyon sa kalibotan.