Seksuwal nga Pag-abuso sa Bata—‘Kinsa bay Makaako sa Pagbuhat ug Ingon Niana?’
ANG kadaghanang mga ginikanan masayop sa pagtubag niining pangutanaha. Kon maghunahuna kita ug seksuwal nga pag-abuso, tingali ang kadaghanan kanato maglarawan ug katingalahang estranghero nga magpaila sa mga bata ug hayloon sila sa pagsakay sa sakyanan o sa pag-uban sa kakahoyan. Adunay publisidad usab ang gihatag sa mga grupo nga mangdani ug mga bata sa paglayas aron sa pagpahimulos kanila alang sa pornograpiya ug sa pagpamampam sa bata. Mahitabo kining mga butanga, apan kining mga tawhana dili mao ang kasagarang matang sa seksuwal nga tig-abuso sa bata. Busa kinsa ang kasagarang seksuwal nga tig-abuso sa bata?
Giabusohan si Sue sa usa ka tawo nga maoy nagdumala sa grupo sa simbahan. Aduna siyay klab sa mga batan-on, ug miuyon ang tanan nga maayo siyang tawo. Apan iyang giabusohan si Sue ug ang ubang mga bata. Laing batan-ong babaye misulat sa usa ka tudling sa pagpanambag sa pagsugilon nga ang iyang paboritong uyoan naanad sa pagsabak ug sa paghikaphikap kaniya sa dili angay nga paagi. Nahinumdoman sa usa ka lalaki nga sa bata pa giabusohan siya sa hamtong nga anak nga lalaki sa suod nga higala sa pamilya. Ang 11-anyos nga batang lalaki giabusohan sa iyaan nga iyang gipuy-an. Mitaho ang babayeng taga New York nga giabusohan siya sa iyang apohang lalaki sa siyete anyos pa siya. Giabusohan ang 15-anyos nga lalaki sa iyang doktor sa panahon sa medikal nga eksaminasyon. Alang kang Pam, mas grabe pa kini. Sa daghang katuigan, giabusohan siya sa iyang kaugalingong amahan. Ug giabusohan si Mary sa iyang magulang nga mga lalaki ug sa gulanggulang nga ig-agawng igtagsa.
Sa pagkamatuod, tingali ubos sa ikatulo ka bahin sa seksuwal nga mga pag-atake diha sa mga bata ginahimo sa mga estranghero. Sagad nakaila ang biktima sa tig-atake. Paryente ang kasagarang tig-abuso. Busa, sa kadaghanang kaso ginaabusohan ang mga bata sa mga tawo nga ilang kaila ug gisaligan, nga nakapahimo sa suliran sa pagpanalipod kanila nga mas malisod.
Ang Paagi sa Tig-abuso
Ang kadaghanang mga ginikanan adunay laing sayop nga pagsabot. Maglarawan silag mapintas nga pag-abuso, diin ang bata nakigbugno ug nagpakitabang. Tingali dili ingon niini ang kahimtang, labing seguro dili sa sinugdan. Sa sinugdan, ang seksuwal nga pag-abuso mahimong ipaagig pagduladula o mapinanggaong paghapohap ug magpadayon kini gikan dinhi. Tingali hayloon o pugson sa tig-abuso ang bata, gamiton ang kinaiyanhong awtoridad sa edad-edarang tawo. Makahinumdom ka ba sa situwasyon sa gamay ka pa ug gibansay sa pagsunod sa mga edad-edaran bisag sugoon ka nila sa mga butang nga dili nimo gusto, sama sa pagkatulog ug sayo ug sa pagkaon ug utan? Pahimuslan sa mga tig-abuso kining pagbansaya. Ang usa nga gipahamtangan ug silot nga tig-abuso miingon: “Pakitai ako ug masinundanong bata, ug pakitaan ko ikaw ug sayon nga biktima.”
Nakadawat ang usa ka bata ug mahilas nga mga tawag sa telepono. Sa gipangutana kon nganong wala niya ibutang ang telepono, siya miingon nga dili pagpakitag maayong pamatasan ang pagbuhat niana kon aduna pay usa nga nagpakig-estorya! Ang babayeng 30 anyos nakahinumdom nga giduol sa 5 anyos pa siya sa iyang apohang lalaki. Siya miingon kaniya: “Buhaton kini sa buotang mga bata alang kang Lolo ug dili gayod motug-an sa ilang mga inahan.” Pila ka singko anyos ang makasabot sa maong panglingla?
Ug makahinumdom ka ba sa imong pagkagustog mga regalo ug mga pahalipay sa bata pa? Sagad gamiton sa mga tig-abuso kining batasana aron masugdan ang relasyon sa pag-abuso. Pananglitan, unsay buhaton sa imong anak kon ang diyanitor sa eskuylahan moingon: “Ubani ako makadiyot sa opisina human sa klase, ug hatagan ug ikaw ug kuwarta”? o kon ang yaya moingon: “Dili ko ikaw pasayoon ug katulog ug patan-awon ug telebisyon, kon mosugot ka sa akong ipabuhat una kanimo”?
Usahay gamiton sa sayop nga paagi sa mga tig-abuso ang kinaiyanhong gugma sa mga bata sa mga sekreto. Dili ba kulbahinam, sa bata ka pa, nga adunay sekreto? Ang usa ka batang babaye adunay sekreto nga iyang gitago sa iyang mga ginikanan. Apan usa ka adlaw niana nakita sa iyang mga ginikanan ang iyang linihokan nga sayo ra sa edad, sa seksuwal nga paagi. Sa gipangutana siya kon diin niya nakat-onan ang maong butang, ang batang babaye miingon: “Sekreto kini.” Gipatin-aw sa iyang amahan nga usahay kinahanglang dili kita magtago ug sekreto, busa gitug-an sa bata ang iyang sekreto. Gitumba siya ug giabusohan sa 40-anyos nga lalaki nga adunay iyang kaugalingong pamilya, kinsa suod nga paryente sa pamilya.
Sa kataposan, tingalig may nalangkit nga mga hulga, malalangong mga hulga nga makapukan sa pagbati sa bata sa kasegurohan. Gisugilon sa usa ka edad-edarang babaye nga giabusohan siya sa iyang ama-ama sa bata pa. Siya miingon nga giabusohan siya sulod sa upat ka tuig, nagsugod sa sais anyos pa siya. Nganong wala niya sultihi ang iyang inahan? “Siya miingon kon itug-an ko kini, dakpon siya sa polis ug papahawaon sa trabaho ang iyang inahan. Magutman ang pamilya ug akong sala kana.”
Nakobre sa awtor nga si Gail Sheehy ang kadaghanan niining mga puntoha sa mosunod nga obserbasyon: “Atong nakalimtan kon unsa ka dili masayop ang mga hamtong alang kanato sa gamay pa kitang mga bata.” Siya midugang: “Masayon alang sa mga ginikanan o mga yaya sa pagsugod ug seksuwal nga mga buhat sa pagpopakaaron-ingnong normal nga inspeksiyon sa pagkaligo ug sa paghindik sa lawas. Diha masabtan sa bata nga adunay daotang butang kon ipailaila ang pagkatinago: ‘Ayawg sultihi ang imong mama nga atong gihimo kadto’—ug hatagan ug gamayng panghadlok sa usa lamang ka paagi—‘o dili ka na niya higugmaon.’” Makabarog ba ang imong bata nianang matanga sa sikolohikal nga panghulga?
Ang Labing Maayong Panalipod sa Bata
Busa imong makita, ang mga tig-abuso mao ang mga tawo nga wala nimo dahoma ug gamiton nila ang inantigo ug malimbongong mga taktika. Tingali sama ka karaan sa kasaysayan ang pag-abuso sa bata. Apan samtang nagauswag kining kaliwatana, ug dugang ug dugang mga tawo “mga mahigugmaon sa ilang kaugalingon, . . . walay kinaiyanhong pagbati, . . . walay pagpugong sa kaugalingon,” nahimong mas dako ang hulga. (2 Timoteo 3:1-3) Apan, ang mga bata adunay usa ka malig-on kaayong panalipod. Unsa man kana? Ang ilang mga ginikanan. Kini sila mao ang mga hamtong nga labing makapanalipod kanila batok sa ubang mga edad-edaran kinsa nagtinguha sa pag-abuso kanila. Atong susihon kon sa unsang paagi.
[Blurb sa panid 5]
Siya giabusohan sa iyang ministro