Unsa ka Sobra ang Sobra?
MAHIMONG makaayo o makadaot ang alkohol. Makahatag kini kanimo ug dakong kalipay o kaguol. Depende kon asa kini paingon ug unsa ka daghana ang moabot didto. Ang diyutayng bino makaayo sa imong tiyan ug makalipay sa imong kasingkasing. (1 Timoteo 5:23; Salmo 104:15) Kon sobra lain ang imong bation sa tibuok lawas—ug makahatag usab ug kahasol sa mga tawo nga duol kanimo!
Kon sa kasarangan, ang kaktel, bino, o beer makarelaks kanimo ug temporaryong makahupay sa kabalaka, makadasig sa imong espiritu, o makahimo kanimo nga maayong ikauban. Ngani panalipod usab kini sa mga pag-atake sa kasingkasing, sanglit makahupay kini sa tensiyon ug makapasaka sa imong HDLs (high-density lipoproteins). Apan ang bisan diyutayng gidaghanon sa alkohol mopahinay sa imong mga pag-uknol busa dili maalamon ang pagmaneho ug sakyanan bisan human sa kasarangang pag-inom. Ug puno kini sa mga kaloriya, busa dili kini angay kon may suliran ka sa katambok.
Atong subayon ang imong kaktel samtang mobiyahi kini sa imong lawas. Dili kini magdugay sa walay sulod nga tiyan, ug diha sa mga tinai moagi lang ang alkohol paingon sa sapasapa-sa-dugo. Dalhon kini sa dugo ngadto sa atay, diin bungkagon kini didto ug ipagawas, busa magwala niini gikan sa sapasapa-sa-dugo. Ning paagiha maatiman sa atay sa usa ka oras ang alkohol sa kaktel, sa usa ka basong bino, o usa ka lata sa beer.
Inom ug daghan niana sa usa ka oras, ug magpabilin ang alkohol diha sa dugo ug dalhon kini ngadto sa utok. Didto, ang diyutay makahimo kanimong tabian, ang sobra makahimo kanimong salawayon. Kon alkohol ang lima ka gatos ka bahin sa usa ka porsiento sa imong total nga gidaghanon sa dugo, malipong ka ug diyutay; napulo ngadto sa napulog-lima ka gatos ka bahin hubog (intoxicated) ka na. Ang toxic niana nga pulong “intoxicated” nagpasabot sa hilo diha sa imong lawas.
Karon, unsay buhaton niining sobrang alkohol samtang mobiyahi kini sa imong sistema? Mohunong kinig una diha sa imong tungol. Didto kutkuton niini ang daw lamoglamog nga hapin nga maoy panalipod sa sapaw sa imong tungol batok sa asido sa tungol. Makahimo usab kini sa imong tungol sa paggamag dugang asido.
Suphon sa alkohol ang tubig sa mga selula sa imong lawas. Ang sobrang gidaghanon sa alkohol makapauga sa mga selula sa atay ug sa ulahi makapatay kanila, nga moresulta ug cirrhosis (paggahi sa atay). Ang daot nga atay dili na makataganag igong kalamay sa sapasapa-sa-dugo, nga moresultag hypoglycemia. Anam-anam nga mawad-an kinig katakos sa pagkuha sa alkohol gikan sa dugo. Dayon mopanaw ang alkohol sa tibuok lawas, mopauga ug mopatay sa mga selula sa tanang dapit. Mokuyos ang mga arteriya, menos nga dugo ang moagos sa kasingkasing, ug ang mga maskulo niini mapaluya.
Inig-abot sa alkohol sa imong utok, paughon niini ang mga selula sa utok ug mobalda sa pag-obra sa elektrikong mga mensahe. Inigkawala sa alkohol sa imong sistema, mabalikan sa ilang tubig ang mga selula sa utok. Apan, ang sobrang gidaghanon sa hataas nga panahon, makadaot sa kinaadman ug memorya. Mokuyos ang gidak-on sa utok inigkadaot sa mga selula, moubos ang IQ ug dili na maulian.
Ang sobrang pag-inom mopahinabo sa lalaki sa pag-ugmad ug mga kinaiya sa babaye. Ang mga lalaki mopatunghag lalaki ug babayeng hormones, apan ang atay mao ang mowala sa hormones sa babaye. Apan, ang usa ka daot nga atay, dili makawala kanila. Dako ang posibilidad nga makuhaan o makaanak ug patay-daang bata ang sobrang pag-inom sa mabdos nga babaye. Kon buhi nga ipanganak ang bata, may posibilidad nga dunay depekto sa pagkatawo.
Sobra ra alang sa mga babayeng mabdos ug sa mga alkoholiko, ang bisan unsang pag-inom. Alang sa kalalakin-an ug kababayen-an sa kinatibuk-an, sa kasarangang pag-inom diyutay lamang nga gidaghanon sa alkohol ang makaabot sa utok. Sobra ra alang sa tanan ang daghang pag-inom sa mubong yugto sa panahon. Sobra ra alang sa usa ka alkoholiko ang usa ka pag-inom.
Ang konklusyon niini mao: Pag-inom ug diyutayng bino alang sa kaayohan sa imong tiyan, apan dili sobra ra alang sa kaayohan sa imong atay, sa imong kasingkasing, ug sa imong utok—ug alang sa kaayohan niadtong anaa sa imong palibot.