Nganong Magminyo Pa?
Ang pagpuyopuyo nga walay kasal maoy bug-os dinawat sa daghang dapit, apan kini mosangpot ba sa labaw nga kalipay kay sa kaminyoon? Ang koresponsal sa “Pagmata!” sa Sweden naghisgot niini sa mosunod tulo ka artikulo.
SI Jan ug si Anna nagkahibalag sa usa ka klub. Nakaangay dayon sila sa usag usa. Si Anna bag-o pang mibiya sa balay sa iyang mga ginikanan aron magkinaugalingon sa pagpuyo. Si Jan nakig-uban sa laing ulitawo sa iyang gipuy-an. Usa ka gabii, wala madugay tapos sa ilang paghibalag, mikuyog si Jan kang Anna ngadto sa iyang apartment. Misangpot kadto nga siya natulog didto sa gabii. Sa pagkaugma iyang gidala ang iyang sista ug sepilyo sa ngipon ug natulog na usab sa gabii. Sa inanay iyang gibalhin ang tanan niyang butang ngadto sa apartment ni Anna, ug misugod sila sa pag-ipon. Wala isipa ni Jan ug ni Anna nga kinahanglan silang magpakasal.
Sama kang Jan ug Anna, ang minilyong parisan sa tanang panuigon nagaipon nga walay pagpakasal. Sila nangatarongan: Nganong magminyo pa? Kami mahimong mag-ipon nga wala ang legal nga papeles—ang papeles sa kasal.
Sa pagkamatuod, sa daghang dapit ang pagpuyopuyo nga walay kasal bug-os dinawat ug kasagaran. Pananglitan, sa Sweden ang gidaghanon sa mga kasal mius-os ug duolag 40 porsiento sa miaging kawhaan ka tuig. Kawhaan ka tuig nga miagi, mga usa ka bata sa walo nianang nasora natawo sa dili-kasadong inahan. Karon ang numero maoy tali sa usa sa tulo ug usa sa duha. Miingon ang tigdukiduking si J. Trost sa Uppsala University, Sweden: “Sumala sa akong nasayran kini ang labing taas nga proporsiyon sa mga bata nga matawo sa gawas sa kaminyoon nga nahibaloan sa usa ka industriyalisadong katilingban.”
Sa Denmark, ang pagpuyopuyo nga walay kasal mao ang naandang yunit sa panimalay alang sa naedukar-sa-kolehiyong batan-ong mga parisan, sumala sa International Herald Tribune. Ang maong dili-kasadong mga parisan maoy responsable sa kapin sa usa sa matag tulo ka pagkatawo didto. “Halos walay usa nga among kaila ang kasado,” matud sa usa ka 31-anyos nga lalaking Danes. “Ang tanan misulod sa atong matawag nga walay-papeles nga kaminyoon.”
Ang maong walay-papeles nga mga kaminyoon nagauswag usab sa ubang kanasoran. Pananglitan, sumala sa bag-ong mga numero nga giluwatan sa Buro sa Senso sa Tinipong Bansa, mga duha ka milyong walay-kasal nga parisan sa Tinipong Bansa nagaipon, nga kapin sa katulo ka pilo sa gidaghanon sa 1970.
Nganong ang usa ka lalaki ug usa ka babaye kadaghanan mopalabi sa pagpuyopuyo nga dili magpakasal? Ang walay-papeles bang kaminyoon sama ka maayo o labi pang maayo kay sa legal nga kaminyoon?