Kon sa Unsang Paagi Gipatin-aw sa Uban ang Pagtugot sa Diyos sa Pagkadaotan

DIYOS—sad-an o dili sad-an sa pagmugna sa pag-antos sa tawo? Kining pangutanaha nagapaibabaw sa mga katalagman, kon kana personal o dako sama sa didto sa San Ramón. Matud sa Britanikong magasing The Evangelical Quarterly: “Usa sa labing dagkong mga babag sa pagtuo sa gamhanan-sa-tanan, mahigugmaon-sa-tanang Diyos mao ang paglungtad sa lagmit dili angayang pag-antos sa kalibotan.”

Busa pakasad-on sa pipila ang Diyos tungod sa pagtugot—kon dili man aktuwal nga pagpahinabo—sa pag-antos. Misulat ang teologong si John K. Roth: “Ang kasaysayan mismo maoy hukom sa Diyos. . . . Ayaw ipakawalay-bili kon unsay nalangkit sa responsabilidad sa Diyos.”

Daghang relihiyosong mga pensador sukad kang Augustine, hinuon, nagaergo dapig sa pagkawalay sala sa Diyos. Ang ikanapulog-pitong siglong pilosopo si Leibniz nagmugna sa usa ka pulong alang sa maong paningkamot: ang theodicy, o “pagpakamatarong sa Diyos.”—Tan-awa ang panid 6.

Modernong Teolohiya Mitestigos

Ang paningkamot sa paghinlo sa Diyos sa pagkamabasol nagpadayon hangtod niining panahona. Si Mary Baker Eddy, magtutukod sa Christian Science Church, misulay sa pagsulbad sa suliran pinaagi sa dili pagtuo nga nagalungtad ang pagkadaotan sa unang bahin! Diha sa Science and Health With Key to the Scriptures, siya misulat: “Ang Diyos . . . wala gayod magbuhat sa tawo nga takos sa sala . . . Busa, ang pagkadaotan maoy usa ka panghanduraw, ug kini walay tinuod nga pasikaranan.”—Italiko amoa.

Ang uban nagpakamatarong sa Diyos pinasukad sa pagkaduna konoy kaayohan sa pag-antos. Ang usa ka rabbi kas-a miingon: “Ang pag-antos moabot sa tawong hamili, aron sa paghanaw sa garbo ug pagkasalingkapaw gikan sa iyang mga hunahuna.” Sa susamang diwa, ang pila ka teologo nagpatuo nga ang pag-antos sa yuta “gikinahanglan sa pag-andam kanato ingong maayog-gawi nga mga personalidad alang sa kinabuhi sa umaabot langitnong Gingharian.”

Apan makataronganon ba ang pagtuo nga ang Diyos nagapatungha o nagatugot sa mga katalagman aron sa paghinlo ug pagsilot sa mga tawo? Tinong kadtong nalubong buhi sa San Ramón wala makahigayon sa pagpauswag sa ilang moral nga kaugmaran? Gisakripisyo ba sila sa Diyos sa pagtudlog leksiyon sa mga naluwas? Kon mao, unsa ang leksiyon?

Busa, hisabtang ang libro ni Kushner nga When Bad Things Happen to Good People nakadani sa kadaghanan. Tungod kay ang awtor nasayod sa personal sa kasakit sa pag-antos, iyang gisulayan ang paglipay sa iyang mga magbabasa, nga nagpasalig kanila nga ang Diyos maayo. Ugaling, kon bahin sa pagpatin-aw nganong gitugotan sa Diyos nga magaantos ang walay sala, ang pangatarongan ni Kushner katingad-anang naliso. “Buot sa Diyos nga ang mga matarong magkinabuhi sa malinawon, malipayong mga kinabuhi,” mipatin-aw si Kushner, “apan usahay bisan Siya dili makapatungha niana.”

Sa ingon gipasabot ni Kushner nga ang Diyos dili daotan apan mahuyang, usa ka Diyos nga dili gamhanan sa tanan. Bisan pa niana, katingad-anang si Kushner nagdasig gihapon sa iyang mga magbabasa sa pag-ampo alang sa balaang tabang. Apan kon bahin sa unsang paagi kining may-limitasyon kono nga Diyos tinuod makatabang, si Kushner wala magklaro.

Usa ka Karaang Lantugi

Ang relihiyosong mga pensador sa kalibotan sa ingon napakyas sa pagpatindog sa makapatuong depensa dapig sa Diyos ug sa paghatag ug tinuod nga kahupayan sa mga biktima sa kadaotan. Tingali ang angay ibutang sa paghusay dili mao ang Diyos kondili ang teolohiya! Kay kining nagakasumpaking mga teoriya nagapalanog lamang sa walay-unod nga mga pangatarongan nga gipahayag duolag upat ka milenyo kanhi. Niadtong panahona nahitabo ang usa ka lantugi nga nasentro sa mga pag-antos sa usa ka tawong may kahadlok sa Diyos nga ginganlag si Job, usa ka dato ug iladong taga-Sidlakan nga nabiktima sa sunodsunod nga katalagman. Nga sunodsunod kaayo si Job nakaagom sa pagkawala sa iyang bahandi, pagkamatay sa iyang mga anak, ug, sa kataposan, siya gitakboyan sa makaluod nga sakit.—Job 1:3, 13-19; 2:7.

Ang tulo kono ka higala miabot aron motabang kang Job. Apan inay makapalipay, siya ilang giatake pinaagi sa teolohiya. Ang diwa sa ilang argumento mao: ‘Gibuhat kini sa Diyos kanimo, Job! Lagmit ikaw gisilotan tungod kay nakabuhat ug butang daotan! Gawas pa, ang Diyos wala gayoy pagtuo sa iyang mga alagad.’ (Job 4:7-9; 18) Si Job wala makasabot nganong ang Diyos daw ‘nagpahimutang kaniya ingon nga usa ka tumong alang sa iyang kaugalingon.’ (Job 16:11, 12) Sa iyang kadungganan, si Job nagpabilin sa iyang integridad ug wala gayod sa laktud magpasangil sa Diyos sa pagkadaotan.

Bisan pa niana, ang mga maglilipay ni Job, sa pagkamatuod ‘nagpahayag nga daotan ang Diyos,’ pinaagi sa pagpasabot nga ang tanang nagaantos sa katalagman gisilotan tungod sa buhat nga daotan. (Job 32:3) Apan sa wala madugay gitul-id sa Diyos ang ilang sayop nga mga hunahuna.

[Tinubdan sa Letrato sa panid 5]

Cover: FAO photo