Pagpaniid sa Kalibotan

Hilo sa Hangin

Ang Opisina sa Kahimsog sa Alemang Pederal nga Republika nagsusi sa 3,000 ka balay ug nahidangat sa “makahahadlok” nga konklusyon. “Bisan diha sa sala, banyo, o kusina—may hilo sa hangin!” nagtaho ang Alemang mantalaang Hamburger Abendblatt. Ang makadaot nga mga substansiya nagaluklok diha sa abog, pintal, wallpaper, radyator, baldosa, mga kemikal nga iglilimpiyo, mga espre, kosmetiko, ug tabla nga muwebles. Girekomendar sa mga eksperto ang maayong bentilasyon sa balay, paggamit ug dili kaayo makadaot nga mga produkto sa panimalay, ug pagsanong sa mga instinto sa imong ilong ingong ‘kasangkapan sa sayong pasidaan—kon kana kanunay nga magkatol, pagbantay!’

Pagtambal Aron Molahutay

Sa paningkamot nga maluwas ang minilyong libro nga anaa sa British Library, ang mga tigdukiduki sa University of Surrey nakaugmad ug “usa ka paagi sa pagtambal sa mga libro nga pinakyaw aron malig-on ang papel ug masalipdan batok sa umaabot nga kadaot gumikan sa asido” nga pagkabungkag, nagtaho ang The Independent sa London. Gitawag graftpolymerization, ang poceso maoy usa ka “metodo sa pagpatapot sa lumoy bag-ong samag-plastik nga mga molekula nganha sa daling-malugting mga lanot selulosa nga naglangkob sa usa ka pliegong papel.” Ang mas daang mga paagi sa pagtambal nagkinahanglan nga ang mga libro pagatambalan nga tinagsatagsa sa gastos nga £50. Hinunoa, pinaagi niining bag-ong metodo, gilaoman sa mga tigdukiduki nga tambalan ang abot ug 200,000 ka libro kada tuig sa gastos nga £6 lamang matag libro.

Napit-osang mga Batan-on

Latas sa miaging napulo ka tuig, ang gidaghanon sa mga batang nakaugmad ug ulser nag-uswag sa Hapon. Sumala sa mantalaang Mainichi Shimbun, ang pag-uswag namatikdan ilabina taliwala sa mga batang ubos sa napulo ka tuig sa edad. Ang hinungdan? Si Akio Tsunoda, direktor sa Kanagawa Child Medical Center, nag-ingon nga daghan sa mga ulser lagmit gipahinabo sa kapit-osan. Gitaho nga ang usa ka kuwatro-anyos nga batang lalaki nakaugmad ug ulser sa dihang gipugos siya sa pagsag-ulog 1,200 ka Ininsek nga karakter. Ang ulser sa estomago sa usa ka singko-anyos nga batang babaye naayo sa gihunong niya ang mga leksiyon sa piano ug mga klase nga dinalian o cram school. Bisan pag ang maong pakaping mga kalihokan, mga suliran sa pamilya, ug “pagpugos sa tunghaan” gihatag ingong posibleng mga hinungdan, ang mga tigdukiduki miingon nga ang pila ka kaso nagpabiling walay katin-awan.

Mga Droga: Mga Masuso, mga Tin-edyer, ug Krimen

● Ang mga tigdukiduki karon nagapasidaan bahin sa “epidemya sa nadaot nga mga masuso, nga ang pila kanila tingali nadaot sa tibuok kinabuhi kay ang ilang mga inahan migamit ug cocaine bisan pag kadiyut ra sa panahon sa pagmabdos,” nagtaho ang The New York Times. Ang pila sa labing daotang mga epekto mahitabo sa dihang ang droga gamiton panahon sa unang tulo ka bulang pagmabdos, kadaghanan sa dili pa makaamgo ang inahan nga siya mabdos. Bisan ang usa ka pagyupyop ug cocaine makapahinabog malungtarong kadaot sa bata sa tiyan kay ang segundaryong produkto sa droga, ang norcocaine, magpabilin sa tubig sa inunlan ug balikbalik nga mag-atake sa nagtubo nga bata. “Ang mga epekto mahimong mag-apil sa susot nga pagtubo, manggahing mga bukton ug mga tiil, sobra ka mapikalon, tendensiya nga mohunong sa pagginhawa uban ang mas dakong riyesgo sa pagkamatay samtang natulog, ug, sa hingaping mga kaso, depektosong mga kinatawo ug mga organo sa ihi, nawalang gamayng tinai ug mga estrok ug mga kalit nga mga atake,” matud sa Times. Ang usa ka surbi sa 36 ka ospital sa U.S. nagpailang abot ug 11 porsiento sa mga babayeng mabdos nagladlad sa ilang mga anak nga wala pa matawo sa dili-legal nga mga droga.

● Ang usa ka mabug-osong walo-ka-tuig nga pagtuon sa duha ka propesor sa sikolohiya sa University of California nagpamatuod nga ang kusog nga paggamit sa mga droga sa mga tin-edyer motultol sa laktud sa daghan kaayong suliran inigkahamtong na nila. “Ang batan-ong mga abusado sa droga mas daling makigdiborsiyo, makaagom sa mas dakong pagkadili-pondo bahin sa trabaho, mohimog mas grabeng mga krimen ug sa linangkob mas masulob-on sa ilang personal nga mga kinabuhi ug mga relasyon,” matud ni Michael Newcomb, kaubang-awtor sa pagtuon. Bisan tuod walay paagi sa pag-ila kon haing batan-ona nga mosugod sa pag-eksperimento sa mga droga ang mosangpot nga kusog nga tiggamit, “ang mga tigdukiduki nagaingon nga ang kasaysayan sa pamilya sa alkoholismo ug kakulang sa gugma tali sa ginikanan ug anak mahimong mga pasidaan,” matud sa U.S.News & World Report nga magasin. “Ang mga ginikanan angay magbantay pag-ayo sa kagawian sa ilang mga anak ug magpadalag dili-mausab nga mensahe kanila pinaagi sa dili pag-abusar sa mga droga o alkohol sa ilang kaugalingon.”

● “Ang koneksiyon tali sa paggamit ug droga ug sa krimen miuswag ug dako latas sa 12-anyos nga yugto nga natapos sa 1986,” matud sa The New York Times, sa pagkomento bahin sa usa ka taho nga giluwatan sa Buro sa mga Estadistika sa Hustisya sa Departamento sa Hustisya sa U.S. “Mga 35 porsiento sa mga priso nga gibutang sa mga prisohan sa tibuok nasod sa 1986 nailalom sa impluwensiya sa usa ka dili-legal nga droga sa gihimo nila ang mga krimen nga misangpot sa ilang pagkapriso.” Napulog-duha ka tuig nga unauna, 25 porsiento nakahimog mga krimen samtang nailalom sa impluwensiya sa droga. Nadiskobrehan usab sa surbi nga mga 60 porsiento niadtong regular nagaabusar sa isog nga mga droga wala maghimo niana hangtod sa pagkatapos sa sa ilang unang pagkadakop. Dugang pa, 13 porsiento sa mga priso nakahimog mga krimen sama sa panglungkab, panulis, ug pangawat aron lamang sa pagsuportar sa ilang pagkagiyan sa droga. Tanantanan, mga 50 porsiento niadtong anaa sa prisohan tungod nianang mga salaa naggamit ug dili-legal nga droga kada adlaw.

‘Iya ni Jehova’

Ang Israel nga Musiyo sa Jerusalem may bag-ong displey: usa ka samag kumagko ang gidak-on nga ivory pomegranate nga giingon naggikan sa templo ni Haring Solomon. “Ang usa ka relikiya nga mipatim-aw sa Jerusalem karong semanaha mao ang bugtong naglungtad nga saksi sa mahimayaong templo sa Israel,” maoy pangangkon sa musiyo sa miaging Agosto. Ang kolor-gatas nga pomegranate nasulatan sa karaang Hebreohanon sa mga pulong: “Iya sa Templo ni Jehova, balaan sa mga saserdote.”

Labing Maayong Dalangpanan

Ang usa ka wala-dahomang sangpotanan sa pagbahin sa Korea mao ang pagkamugna sa sangtuwaryo sa ihalas nga mga kahayopan sa DMZ (sonang dili militarisado). Bisan pag ang mga sundalo usahay mosulod niining duhag-tungang-milya-gilapdon taas nga yuta nga motadlas sa nasod, ang pagpangayam higpit nga gidili. “Kulba kaayo ang atmospera,” nag-ingon ang kolumnistang si S. Chang sa Daily Yomiuri sa Hapon, “nga bisan ang usa ka buto nga itiro sa nahisalaag nga hayop o langgam makabikil sa pagrakrak gikan sa tinagpulo ka libong sundalo nga gipahimutang sa duha ka kiliran.” Ang resulta mao ang hilom walay-tag-iyang yuta diin nagmalamboon ang kinaiyahan. Sa partikular, ang mga baboy ihalas, lagsaw, badgers, ug tinagkawhaang mga klase sa mga langgam ug mga isda sa tab-ang nagadaghan. Ang mga langgam nga tiglalin mohugop dinhi, ug bisan ang nameligrong mga espisye nakakaplag ug dalangpanan. Kay may duha ka lig-ong kasundalohan nga nagapagawas sa mga tawo, kining kleber nga mga linalang nakakaplag sa usa sa labing luwas nga mga puy-anan sa kalibotan sa ihalas nga kahayopan sa pagkakaron.

Kugihang Swiso

Bisan pag ang mga tawo sa nait nga mga nasod nagapaningkamot alang sa pag-us-os sa edad sa pagretiro ug pagkunhod sa gitas-on sa semana sa trabaho, ang mga Swiso nagtuboy sa ilang dungog sa pagkakugihang mga tawo. Sa unsang paagi? Sa usa ka bag-ong referendum sa nasod, mibotar sila nga dili ipaubos ang edad sa pagretiro gikan sa 65 ngadto 62 alang sa mga lalaki ug gikan sa 62 ngadto 60 alang sa mga babaye. Sa unaunang referendum, midumili sila sa pag-us-os sa ilang semana sa trabaho ngadto sa 40 oras, nga midumili pa sa pagdugang sa ikalimang semana ngadto sa binayrang bakasyon.

“Pagkagiyan sa Bata sa Tiyan sa ‘Drama’”

Sa usa ka bag-ong isyu sa Lancet, usa ka Britanikong medikal nga magasin, ang Irlandes medikal nga tigdukiduki si Peter Hepper mitaho bahin sa naandang kagawian nga iyang napanid-an taliwala sa mga bag-ong natawo sa usa ka pagtuon nga iyang gibatbat ingong “pagkagiyan sa bata sa tiyan sa ‘drama.’” Sa usa ka sulat ngadto sa editor sa maong magasin, nagtaho ang Los Angeles Times, si Hepper miangkon nga ang mga bata sa mga babaye nga regular nagatan-aw ug drama sa telebisyon panahon sa pagmabdos misanong dayon sa unang mga linya sa honi sa drama pinaagi sa pagsentro sa pagtagad sa eskren sa TV ingong tinubdan sa tingog.