Dugo: Kang Kinsang Pagpili ug Kang Kinsang Tanlag?

Giprinta pag-usab sa pagtugot sa New York State Journal of Medicine, 1988; 88:463-464, copyright sa Medical Society of the State of New York.

Ang mga doktor may tulobagon sa pagpadapat sa ilang kahibalo, mga katakos, ug kasinatian sa pag-away sa sakit ug kamatayon. Apan, unsay ikasulti kon ang pasyente mobalidad sa girekomendar nga tambal? Malagmit nga mahitabo kini kon usa ka Saksi ni Jehova ang pasyente ug ang tambal mao ang tibuok nga dugo, pulang mga selula sa dugo, plasma, o platelets.

Kon bahin na sa paggamit sa dugo, tingali bation sa doktor nga ang pilion sa pasyente nga tambal nga walay-dugo nagapugong sa dedikadong mga tawo sa medisina. Apan, kinahanglang dili kalimtan nga ang mga pasyente gawas sa mga Saksi ni Jehova usahay dili mosunod sa mga rekomendasyon sa ilang mga doktor. Sumala pa nila ni Appelbaum ug Roth,¹ 19% sa mga pasyente diha sa ospital nga nagapanudlo nagdumili labing menos sa usa ka tambal o paagi, bisan pa nga 15% sa maong pagdumili “nagapameligro sa kinabuhi.”

Ang katibuk-ang hunahuna nga “ang doktor ang labing nasayod” mopahinabo sa mga pasyente sa pagsalig sa katakos ug kahibalo sa ilang doktor. Apan peligroso alang sa usa ka doktor sa pagpadayon ingon nga daw kining pulonga maoy siyentipikanhong kamatuoran ug sa pagtambal sa mga pasyente sumala niini. Tinuod, ang among medikal nga pagbansay, lisensiya, ug kasinatian naghatag kanamo sa hinungdanong mga pribilehiyo sa medikal nga natad. Ang among pasyente, hinunoa, dunay mga katungod. Ug, kami nasayod, nga ang balaod (bisan ang Batakang Balaod) naghatag dugang gibug-aton sa mga katungod.

Diha sa mga bungbong sa kadaghanang mga ospital, makita sa tawo ang gidispley nga “Bill of Rights” o Pahayag sa Katungod sa mga Pasyente. Ang usa niining maong katungod mao ang napahibalong pag-uyon, nga mas tukmang tawgong napahibalong kapilian. Human nga ipahibalo sa pasyente ang posibleng mga epekto sa nagkalainlaing mga tambal (o dili-pagtambal), iyang kapilian kon unsay iyang gusto. Diha sa Albert Einstein Hospital sa Bronx, New York, ang kopya sa polisa bahin sa pagdugang sa dugo ug ang mga Saksi ni Jehova nag-ingon: “Ang tanang hamtong nga pasyente nga makagahom pa may katungod sa pagbalibad sa tambal bisan pag makadaot sa iyang panglawas ang pagdumili.”²

Samtang makahimo ang mga doktor sa pagsulti sa mga kabalaka bahin sa mga etika o pagkamay-tulobagon, gipasiguda sa mga hukmanan ang pagkalabaw sa kapilian sa pasyente.³ Ang New York Court of Appeals miingon nga “ang katungod sa pasyente sa pagtino sa dalan sa iyang kaugalingong tambal hinungdanon . . . Ang [usa ka] doktor dili malantaw nga nakalapas sa iyang legal o propesyonal nga mga kaakohan sa dihang iyang tahuron ang katungod sa usa ka makagahom hamtong nga pasyente sa pagbalidad sa medikal nga pagtambal.”⁴ Ang hukmanan miingon usab nga “ang etikanhong integridad sa medikal nga propesyon, bisan importante, dili molabaw sa pundamental nga mga katungod sa tagsatagsa nga gipadayag dinhi. Ang mga panginahanglan ug mga tinguha sa indibiduwal, dili ang mga kinahanglanon sa institusyon, ang hinungdanon.”⁵

Sa dihang mobalibad ang Saksi sa dugo, tingali bation sa mga doktor ang pagtulisok sa konsensiya sa palaabuton sa pagbuhat ug gamay kay sa labing dako. Hinunoa, ang ginapangayo sa Saksi nga buhaton sa maampingong mga doktor, mao ang paghatag sa labing maayong pag-atiman nga maarangan ilalom sa mga sirkumstansiya. Atong usbon usahay ang atong paagi sa pagtambal aron sa pagpaangay sa mga sirkumstansiya, sama sa alta-presyon, sobrang alerdyik sa mga antibiotic, o sa pagkadili-mabatonan sa mahal nga kasangkapan. Uban sa pasyenteng Saksi, ang mga doktor ginahangyo sa pag-atiman sa problema sa pagtambal o sa operasyon nga mohaom sa kagustohan sa pasyente ug sa konsensiya, sa iyang moral/relihiyosong desisyon sa pagpalayo gikan sa dugo.

Daghang mga taho bahin sa dagkong operasyon diha sa mga pasyenteng Saksi nagpakita nga daghang mga doktor nakahimo, diha sa maayong konsensiya ug uban sa kalamposan, sa pagsugot sa hangyo sa dili paggamit sa dugo. Pananglitan, sa 1981, gisobli ni Cooley ang 1,026 ka operasyon sa kasingkasing, 22% sa gagmay nga operasyon. Iyang natino “nga ang riyesgo sa pag-opera sa mga pasyente sa grupo sa mga Saksi ni Jehova dili taas kay sa uban.”⁶ Si Kambouris⁷ mitaho bahin sa dagkong mga operasyon diha sa mga Saksi, diin ang pipila “gibalibaran sa dinaliang operasyon tungod sa ilang pagdumili sa pagdawat ug dugo.” Siya miingon: “Ang tanang mga pasyente nakadawat ug mga pasalig sa wala pa tambali nga tahuron ang ilang relihiyosong mga pagtuo, bisan unsa pay kahimtang diha sa lawak nga operahanan. Walay nakitang dili-maayong epekto sa maong polisa.”

Kon usa ka Saksi ni Jehova ang pasyente, gawas pa sa butang sa pagpili, ang konsensiya mao ang mangibabaw. Kinahanglang dili lamang ang konsensiya sa doktor ang tagdon. Komosta diay ang konsensiya sa pasyente? Giisip sa mga Saksi ni Jehova ang kinabuhi ingong gasa sa Diyos nga gihawasan sa dugo. Sila nagtuo sa sugo sa Bibliya nga ang Kristohanon kinahanglan “magpahilayo sa dugo” (Buhat 15:28, 29).⁸ Busa, kon ang doktor sa inamahanon molapas sa lalom ug dugay nang gibarogang relihiyosong mga pagtuo sa pasyente, makalilisang unya ang resulta. Si Papa Juan Paulo II nakapamulong nga ang pagpugos ug tawo sa paglapas sa iyang konsensiya “mao ang labing masakit nga hampak nga mahatag diha sa tawhanong dignidad. Sa usa ka diwa, kini mas grabe pa kay sa paghatag pisikal nga kamatayon, o pagpatay.”⁹

Samtang nagadumili ang mga Saksi ni Jehova sa dugo tungod sa relihiyosong mga katarongan, dugang ug dugang dili-Saksi nga mga pasyente mipili sa paglikay sa dugo tungod sa kapeligrohan sama sa AIDS, non-A ug non-B hepatitis, ug immunologic nga mga reaksiyon. Mahimong atong isulti kanila ang atong mga hunahuna nga gamay ra ang riyesgo kon itandi sa mga kaayohan. Apan, sumala sa gipunting sa American Medical Association, ang pasyente mao “ang kataposang mohukom kon dawaton ba niya ang mga riyesgo sa pagtambal o operasyon nga girekomendar sa doktor o ipamasin ang iyang kinabuhi nga wala kana. Mao kana ang kinaiyanhong katungod sa indibiduwal, nga giila sa balaod.”¹⁰

May labot niini, gibangon ni Macklin¹¹ ang riyesgo/kaayohan sa isyu bahin sa usa ka Saksi “nga nangarisgo nga nagdugo hangtod nga mamatay nga walay pagdugang ug dugo.” Ang usa ka estudyante sa medisina miingon: “Maayo pa ang iyang kaisipan. Unsay imong buhaton kon ang relihiyosong mga pagtuo supak sa bugtong tuboran sa tambal?” Si Macklin nangatarongan: “Nagtuo gayod kita nga kining tawhana nasayop. Apan nagtuo ang mga Saksi ni Jehova nga ang pagpadugang ug dugo . . . [mahimong] moresulta ug walay kataposang paghukom. Kita gibansay sa paghimog riyesgo-kaayohan nga pagtuki diha sa medisina apan kon imong timbangon ang walay kataposang paghukom batok sa nahibiling kinabuhi dinhi sa yuta, ang pagtuki mohatag lahi nga anggulo.”¹¹

Si Vercillo ug DuPrey¹¹ niining gulaa sa Journal naghisgot sa In re Osborne sa pagpasiugda sa interes sa pagtino sa seguridad sa mga pamilya, apan sa unsang paagi gisulbad kining kasoha? Kini nalangkit sa usa ka amahan nga grabeng pagkasamad nga dunay duha ka minor-de-edad nga mga anak. Ang korte mihukom nga kon siya mamatay, ang mga paryenti sa materyal ug espirituwal nga paagi mao ang moalima sa iyang mga anak. Busa, sama sa ubang dili pa dugayng mga kaso,¹³ ang korte walay nakitang kaayohan alang sa estado nga isipong matarong ang pagsupak sa gipiling tambal sa pasyente; ang pagpangilabot sa korte sa pag-awtorisar ug tambal nga tutol kaayo siya dili-makataronganon.¹⁴ Uban sa kapiliang tambal naulian ang pasyente ug nagpadayon sa pag-atiman sa iyang pamilya.

Dili ba tinuod nga ang kadaghanang mga kaso nga naatubang sa mga doktor, o hayan maatubang, mahimo nga walay dugo? Ang atong natun-an ug nahibaloang labing maayo dunay kalabotan sa medikal nga mga suliran, bisan pa ang mga pasyente mga tawo kansang tagsatagsang mga prinsipyo ug mga tumong dili-ikasalikway. Sila ang labing nahibalo sa mga butang nga hinungdanon kanila, sa ilang kaugalingong moral ug konsensiya, nga nagahatag kahulogan sa kinabuhi alang kanila.

Mahitungod sa relihiyosong mga konsensiya sa mga pasyenteng Saksi tingali mahagit ang atong mga katakos. Apan sa dihang atong atubangon kining maong hagit, atong gihatagag bili ang hinundanong mga kagawasan nga gimahal natong tanan. Sumala sa maayo kaayong pagkasulat niana ni John Stuart Mill: “Walay katilingban diin kining maong mga kagawasan dili, sa katibuk-an, tahuron, may kagawasan, kon porma man kini sa kagamhanan . . . Ang matag usa mao ang tukmang tigbantay sa iyang kaugalingong panglawas, kon sa lawasnon, o sa mental ug sa espirituwal nga paagi. Ang katawhan mao ang labi pang makabatog kaayohan pinaagi sa pag-antos sa usag usa sa pagkinabuhi nga daw maayo alang sa ilang kaugalingon, kay sa pagpugos sa usag usa sa pagkinabuhi nga daw maayo sa uban.”¹⁵

[Mga Referencia]

1. Appelbaum PS, Roth LH: Patients who refuse treatment in medical hospitals. JAMA 1983; 250:1296-1301.

2. Macklin R: The inner workings of an ethics committee: Latest battle over Jehovah’s Witnesses. Hastings Cent Rep 1988; 18(1):15-20.

3. Bouvia v Superior Court, 179 Cal App 3d 1127, 225 Cal Rptr 297 (1986); In re Brown, 478 So 2d 1033 (Miss 1985).

4. In re Storar, 438 NYS 2d 266, 273, 420 NE 2d 64, 71 (NY 1981).

5. Rivers v Katz, 504 NYS 2d 74, 80 n 6, 495 NE 2d 337, 343 n 6 (NY 1986).

6. Dixon JL, Smalley MG: Jehovah’s Witnesses. The surgical/ethical challenge. JAMA 1981; 246:2471-2472.

7. Kambouris AA: Major abdominal operations on Jehovah’s Witnesses. Am Surg 1987; 53:350-356.

8. Jehovah’s Witnesses and the Question of Blood. Brooklyn, NY, Watchtower Bible and Tract Society, 1977, pp 1-64.

9. Pope denounces Polish crackdown. NY Times, January 11, 1982, p A9.

10. Office of the General Counsel: Medicolegal Forms with Legal Analysis. Chicago, American Medical Association, 1973, p 24.

11. Kleiman D: Hospital philosopher confronts decisions of life. NY Times, January 23, 1984, pp B1, B3.

12. Vercillo AP, Duprey SV: Jehovah’s Witnesses and the transfusion of blood products. NY State J Med 1988; 88:000-000.

13. Wons v Public Health Trust, 500 So 2d 679 (Fla Dist Ct App) (1987); Randolph v City of New York, 117 AD 2d 44, 501 NYS 2d 837 (1986); Taft v Taft, 383 Mass 331, 446 NE 2d 395 (1983).

14. In re Osborne, 294 A 2d 372 (DC Ct App 1972).

15. Mill JS: On liberty, in Adler MJ (ed): Great Books of the Western World. Chicago, Encyclopaedia Britannica, Inc, 1952, vol 43, p 273.