Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Makapanalipod Ako sa Akong Kaugalingon Gikan sa Atake sa Gang?

SA USA ka bugnawng gabii sa tinghunlak, ang 12-anyos nga si Tom miadto sa tindahan sa silingan aron sa pagpalit ug pipila ka butang. Ginerbiyos si Tom tungod kay diha man siya sa balwarti sa lokal nga gang sa kalye, ug ang iyang kahadlok tinuod. Kalit lang, giatake siya sa mga sakop sa gang, milukapa siya sa yuta tungod sa nagpungasi nga mga suntok.

Tungod sa gitagnang “pagsanay sa kadaotan,” daghan ang nagpuyo sa mga lugar nga delikado kaayo nga bisan ang mga awtoridad naglisod sa pagkontrolar. (Mateo 24:12) Ug kon nagpuyo ka sa lugar diin kaylap ang kalihokan sa gang, ang eksperyensiya ni Tom maoy naandan. Tagda, pananglitan, ang situwasyon sa Los Angles County, U.S.A. Sumala sa magasing Maclean’s, sa 257 ka nalangkit sa gang nga pagpamatay nga nahitabo didto sa 1988, ang katunga nalangkit sa walay-katarongang mga pagpatay sa mga dili-sakop sa gang! Busa, ang mga batan-on nga nagpuyo sa mga lugar diin aktibo ang mga gang nagaatubang ug tinuod nga hagit: sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon.

Gihisgotan sa miaging artikulo ang kabuangan sa pakig-anib ug usa ka gang.a Gipatin-aw didto nga ang pagkahimong membro sa gang sa aktuwal mopadako sa kapeligrohan nga ikaw masamdan, madakpan, o kaha mapatay. Ug kon bahin sa pagdala ug korta, posil, o bisan unsang armas, kini maoy supak sa tambag sa Bibliya diha sa Isaias 2:4 ug sa Mateo 26:52. Gawas pa, ang pagbuhat niini malagmit mopasamot sa usa ka away kay sa pagpalinaw niana. Sama gihapon ang ikaingon kon magtuon ug martial arts, sama sa judo o karate, ingong paagi sa pagdepensa sa kaugalingon. Nan, mas maayong maglikay sa pakig-engkuwentro ug usa ka gang. Apan sa unsang paagi?

Mga Gang ug ang Ilang mga Kolor

Una, palandonga ang imong pamisti, pamostora, ug barog. Daghang mga gang magsul-ob ug sapot sa pagpaila, mga kolor, o mga gamit nga mopalahi kanila gikan sa ubang mga gang. Ang usa ka bandana o kaha paagi sa pagsul-ob sa kalo mopaila sa pagkahimong membro sa gang. Usahay, ang mga gang dunay kaugalingong linihokan ug sinultihan ug barog.

Ang problema mao nga ang mga kolor sa gang ug ubang mga gamit sa pagpaila nahimong uso sa kadaghanang mga batan-on​—apil sa dili mga membro sa gang. Miingon ang mantalaang The Globe and Mail sa Canada: “Sundogon sa pila ka batan-on ang bisti sa pipila ka mga gang, bisag dili sila mga membro. . . . Sila tingali gusto nga madayeg sa ubang mga tin-edyer.”

Ang ubang mga batan-on tingali mobati nga ang linain nga pamisti mopahimo kanilang isog nga tan-awon. Ang uban nangatarongan nga ang paggamit sa mga kolor sa gang mohatag kanila ug usa ka sukod sa panalipod. Abi nila nga mahadlok ang uban sa paghagit kanila, sa pagtuo nga sila sakop sa usa ka gang. Maayo ba kini nga pangatarongan? Dili gayod. Ang The Globe and Mail prangkang miingon: “Peligro nga kulatahon sila kon makit-an sila sa tinuod nga mga sakop sa gang.”

Si Bernard, nga membro niadto sa usa ka gang apan karon maoy usa na ka Saksi ni Jehova, mipaluyo niini. Nahinumdom sa miagi niyang mga adlaw, siya miingon: “Kon may magsul-ob ug sapot nga sama sa amoa apan dili siya kauban namo, lagmit gayod nga mahimong siyang puntariya. Duhay iyang kapilian, moapil siya sa among gang o kaha mabun-og siya.”

May Balos ang Pagkahimong Lahi!

Ang pagkasayod niini angay motultol sa imong pagpili sa pamisti. Gawas pa, dili ba ang paagi sa atong pamisti mopadayag mahitungod kanato​—o kaha mopaila kanato? Matuod kini sa kaliboan na ka tuig kanhi sa dihang gisulat pa ang Bibliya. Diha sa libro sa 2 Hari, atong mabasa ang pila ka mga mensahero nga mitaho ug balik kang Haring Ahazias sa Israel. Ilang giasoy nga ilang gikahinagbo ang usa ka tawo nga maoy naghatag kanila sa usa ka mensahe. Ang hari nangutana, “Unsa may panagway sa tawo?” Sa dihang ilang gibatbat ang iyang mga sapot, ang hari miingon gilayon, ‘Kadto mao si Elias nga propeta!’ Nganong nahibalo siya? Tungod kay si Elias nagsul-ob ug lahi nga sapot sa usa ka propeta. (2 Hari 1:5-8) Karong adlawa, nga sama kaniadto, ang paagi sa atong pamisti magpalangkit kanato sa pipila ka klase sa mga tawo, bisag wala nato buhata ang ilang ginabuhat o nagtuo sa ilang gituohan. Ang uban magtuo nga kita misimpatiya uban sa klase sa mga tawo nga nagsapot nianang paagiha.

Si Michael, nga membro sa gang niadto nga gikutlo diha sa Sports Illustrated, miingon: “Ang sapatos, ang mga diyaket ug ang mga kalo maoy mga simbolo lamang . . . Bisan sa pag-agi ko lang sa dalan ako makailag usa ka membro sa gang pinaagi sa iyang bisti.”

Nan, pagkadili maalamon alang sa usa ka Kristohanong batan-on nga mamostora, mamisti, maglakaw, manulti, o bisan pagsundog sa pamarog sa mga membro sa gang sa kalye! Ang tambag ni Jesus nga “dili bahin sa kalibotan” ilabinang ikapadapat dinhi. (Juan 17:16) Matuod, ang mga membro sa gang kasagaran dili maglisod sa pag-ila niadtong dili ilang sakop. Si Michael nahinumdom: “Kon makakita kami ug usa ka lalaki nga nagsul-ob ug karsones nga angay sa pormal nga okasyon, maanindot nga suwiter, ug mubog takon nga panit nga sapatos. Dili mo ako makombinsi nga siya usa ka membro sa gang.”

Si Bernard, nga gikutlo sa sinugdan, midugang: “Ang mga membro sa gang sagad mosul-ob sa kinabag-ohang uso.” Tungod niini, kinahanglan gayod nga mag-amping ug managana sa dili pa mosundog ug mga estilo sa sapot ug pamostora nga basig popular sa eskuylahan o sa inyong kasilinganan nga mopahimo kanimong sayon nga puntariya sa kapintasan sa gang tungod kay nasaypan. Ang pagsul-ob sa makasaranganong urog mao ang labing maayong panalipod.​—Itandi ang 1 Timoteo 2:9.

Angay nga mag-amping usab, sa sinultihan ug bokabularyo nga imong gamiton. Kon mosulay ka sa pagpakita nga sakop ka pinaagi sa paggamit ug mga sinultihang binali nga kasagarang gamiton sa mga membro sa gang, ikaw makadani sa pagtagad sa nga membro sa gang. Ayaw pagpakita nga isog kang tan-awon. Hinumdomi: “Ang buhi nga iro mas maayo kay sa usa ka patay nga liyon.”​—Ecclesiastes 9:4.

Laing panalipod mao ang paglikay nga “mahimong higala sa kalibotan” kon bahin sa imong pagpilig mga kauban. (Santiago 4:4) Basig magtuo ka nga ang pagbaton ug pipila ka “isog” nga higala makabentaha kanimo. Gipunting ang iyang kasinatian sa pagkahimong membro sa gang, si Bernard miingon: “Kon duna kay higala nga sakop sa gang, malagmit pugson ka sa pag-apil sa gang.” Bisan ang paningkamot sa pagtabang sa membro sa gang diha sa dalan sa kinabuhi kinahanglang himoon uban ang dakong pag-amping.​—Mateo 28:19, 20.

Oo, ang imong labing maayong panalipod mao ang imong dungog ingong usa ka sulondang Kristohanon. Matuod, tungod kay ikaw dili man ‘moduyog kanila sa pagpatuyang sa kahilayan, ikaw tingali ilang pasipad-an.’ (1 Pedro 4:4) Apan tingali ikaw ilang tahuron bisag supak sa ilang buut. Labing menos, hayan isipon ka nila nga halayo ka nga mahimong kandidato sa pagkamembro sa gang.

Likayi ang Kapeligrohan

Bisan pa, ang maayong dungog dili igo aron mapalayo ka gikan sa kadaot. Ang Proverbio 27:12 naghatag niining maayong tambag: “Ang tawong maalamon nga nakakita sa kadaotan nagatago sa kaugalingon; apan ang walay-buut magapadayon ug nagaantos tungod niini.” Kining tambaga nagpasiugda sa panginahanglan sa pagsabot ug pagkaalisto kon mag-atubang ug delikadong mga situwasyon. Pananglitan, kon dapiton sa pag-adto sa usa ka dapit o okasyon, pangutan-a ang imong kaugalingon, Kinsa kaha ang atua didto? Kini ba ilado nga usa ka yampungaran sa gang?

Ang usa ka membro sa gang niadto mihatag ug samang tambag: “Likayi ang mga lugar nga yampungaran sa mga gang. Agi sa laing dalan kon mahimo.” Oo, likayi ang dili-importanteng paglakaw ngadto sa lugar nga iladong peligroso. Ug kon moulbo ang kapintasan, ayaw itugot nga mapatyan ka tungod sa pagkamasukitsukiton. Ang Proverbio 17:14 nag-ingon: “Ang sinugdanan sa panagbingkil maoy sama sa usa nga nagahuwad sa tubig; busa sa dili pa magsugod ang away, pahilayo na.”

Apan ingnon ta nga bisan pa sa imong tanang paningkamot aron makalikay sa kasamok, atubangon ka sa mga indibiduwal nga gustong paapilon ka sa ilang gang. Sa kalmado ipatin-aw nga ikaw dili makaapil kanila. Ang mga batan-ong mga Saksi ni Jehova sagad mosulti nga ang ilang panahon ug paningkamot ilang gigamit alang sa Kristohanong ministeryo. Bisan unsay imong isulti, ayaw gayod pagbinastos o magmasuk-anon. Gisultihan ni Jesus ang iyang mga tinun-an diha sa Mateo 10:16: “Magmasinabuton kamo sama sa bitin ug magmalumo sama sa mga salampati.” Sa makausa pa, ang imong gawi, pamisti, ug pamostora kinahanglang nahiuyon sa baroganan nga imong gikuha.

Amgoha, hinunoa, nga bisan ang labing maalamong mga panagana dili gayod bug-os makagarantiya sa imong kahilwasan. (Ecclesiastes 9:11) Apan pinaagi sa makataronganong paningkamot, ikaw makalikay nga mahimong usa ka biktima sa kapintasan sa gang.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 19]

Mga esena sa pag-ikyas gikan sa kapintasan. Ayaw itugot nga mapatyan ka tungod sa pagkamasukitsukiton