Pagpanalipod sa Atong Kabataan Gikan sa mga Gang
“Ang mga bata nagkinahanglan ug mga tawong nagatagad kanila.”—Not My Kid—Gang Prevention for Parents.
SUNOD sa atong relasyon sa Diyos, ang atong kabataan nalakip sa atong labing bililhong kabtangan. Angay kitang makig-estorya kanila, mamati kanila, mohalog kanila, ug tinoon nga sila nahibalo nga sila hinungdanon kaayo kanato. Kinahanglang tudloan nato sila sa maayong mga butang—nga magmatinud-anon ug magmatinabangon, kon unsaon sa pagbatog maayong kinabuhi, ug kon unsaon nga magmaluloton ngadto sa uban.
Ang superintendente sa usa ka bilanggoan sa mga bata nagpaila sa usa ka dakong problema karong adlawa, nga nag-ingon: “Ang mga prinsipyo wala itudlo sulod sa pamilya.” Sa pagkatinuod kinahanglang tagdon nato ang pagbuhat niini. Kinahanglan kitang magkinabuhi sa paagi nga buot natong magkinabuhi ang atong kabataan ug pakit-on sila sa kalipay nga ikadugang niini sa atong mga kinabuhi. Kon dili nato sila tudloan sa hustong mga prinsipyo, sa unsang paagi makadahom kita nga sundon nila ang maong mga prinsipyo?
Ang magasing Today, nga gipatik alang sa Amerikanong mga magtutudlo sa tunghaan, nag-ingon nga ang mga gang sagad nakadani sa mga batan-on nga “naglantaw sa ilang kaugalingon nga mga pakyas” ug kinsa “nagpangitag kasegurohan, usa ka pagbati sa pagsandurotay, ug pagdawat sa katilingban.” Kon hatagan gayod nato ang atong kabataan sa maong mga butang sa balay—kasegurohan ug malig-ong pagbati sa kalamposan diha sa pamilya ug diha sa ilang kaugalingong mga kinabuhi—sila lagmit dili gayod madani sa bakak nga mga saad nga gipanaad sa usa ka gang.
Ang lider sa usa ka batok-gang nga yunit sa polis sa California nag-asoy bahin sa nakurat nga mga hitsura nga iyang nakita sa mga nawong sa mga ginikanan sa dihang nanuktok ang polis sa ilang pultahan aron sultihan nga may problema ang ilang anak. Dili sila makatuo nga ang usa nga ilang gihunahunang nailhan nila pag-ayo makahimog sayop. Apan ang ilang anak nakakaplag ug bag-ong mga higala ug nausab. Wala makamatikod ang mga ginikanan.
Ang Pagpanagana Hinungdanon
Ang mga tawong nagpuyo sa mga lugar diin aktibo ang mga gang nag-ingon nga ang mga batan-on ug mga edaran angayng mogamit ug maayong panghukom ug dili mohagit o mohulga sa usa ka gang. Likayi ang dagkong mga grupo sa mga membro sa gang, ug ayaw sundoga ang ilang paagi sa panagway o paglihok, lakip ang estilo ug bulok sa ilang sinina nga gisul-ob. Ang pagsundog kanila maghimo kanimong puntirya sa kaindig nga gang.
Lain pa, kon ang usa ka tawo namesti o milihok nga daw buot niyang mahimong bahin sa usa ka gang, ang mga membro niini magpugos kaniya nga mahimong usa kanila. Ang kahinungdanon sa pagkahibalo sa mga tinamdan sa lokal nga mga membro sa gang giilustrar sa usa ka amahan nga tuloy anak sa Chicago. Siya miingon: ‘Kon isul-ob ko ang akong kalo nga niliso sa tuo, hunahunaon nila nga ako wala magtahod kanila.’ Ug kana motultol sa kapintasan!
Malangkit Uban sa Imong Kabataan
Usa ka inahan miingon: “Kinahanglang masayod kita sa atong kabataan—unsay ilang gibati ug unsay ilang ginabuhat. Dili nato matabangan ang atong mga anak kon kita walay personal nga interes sa ilang mga kinabuhi.” Ang lain miingon nga ang problema sa gang dili matapos hangtod nga taposon kini sa mga ginikanan. Siya midugang: “Hatagan nato sila sa gugma. Kon sila madaot, kita madaot.”
Nakaila ba kita sa mga higala sa atong kabataan, asa mag-adtoan ang atong kabataan human sa klase, ug asa sila inigkagabii na? Siyempre, dili tanang inahan ang anaa sa balay inigpauli sa iyang kabataan gikan sa tunghaan. Apan ang nag-inusarang mga inahan nga nakigbisog pag-ayo nga mabayran ang abang ug mapakaon ang ilang kabataan mahimong maghimog mga kahikayan duyog sa ubang mga inahan o uban sa usa nga ilang gisaligan aron mabantayan ang ilang kabataan sa hapon.
Usa ka tawong nagpuyo sa dapit nga may dagkong gang gisukna kon unsaon niya pagpanalipod sa iyang kaugalingong kabataan gikan sa mga gang. Siya miingon nga iyang dalhon ang iyang anak lalaki palibot sa kasilinganan aron ipakita kaniya ang sangpotanan sa kalihokan sa gang. Iyang itudlo ang mga karatula ug ang nagubang mga tinukod ug ipakita kaniya “nga ang dapit dili luwas ug nga ang mga membro sa gang nag-estambayan lamang, nga walay gibuhat sa ilang mga kinabuhi.” Siya midugang: “Dayon akong ipatin-aw nga ang pagkinabuhi sumala sa mga prinsipyo sa Bibliya mopugong kaniya nga makabatog ingon niana nga sangpotanan.”
Ang usa ka yanong butang sama sa atong sinserong interes sa buluhaton sa atong mga anak sa tunghaan mahimong usa ka panalipod kanila. Kon ang ilang tunghaan may gabii alang sa mga ginikanan o ubang panahon sa dihang ang mga ginikanan dapiton sa pagduaw sa mga saringan ug makigsulti sa mga magtutudlo, seguroa nga makaadto. Ilailaha ang mga magtutudlo sa imong mga anak, ug pahibal-a sila sa imong kabalaka alang sa imong anak ug sa imong interes sa iyang pagtungha. Kon ang tunghaan walay programa sa ingon niana nga pagduaw sa tunghaan, sulayi ang pagpangitag mga higayon nga maestorya ang mga magtutudlo bahin sa pag-uswag sa imong anak sa tunghaan ug kon sa unsang paagi ikaw mahimong makatabang.
Usa ka surbi sa usa ka dakong siyudad sa Amerika nakakaplag nga taliwala sa mga estudyante kansang pamilya mitabang o midasig kanila labot sa mga homwork, 9 porsiyento ang miduyog sa usa ka gang. Apan sa mga pamilya nga wala ihatag ang maong pagtagad, duha ka pilo ang gidaghanon sa mga estudyante—18 porsiyento—ang miduyog sa usa ka gang. Kon ang atong pamilya mahigugmaon ug suod ang bugkos ug kon duyog natong buhaton ang maayong mga butang, magpamenos kini sa kalagmitan nga ang atong mga anak madani sa bakak nga mga saad sa mga gang.
Kon Unsa Gayoy Gikinahanglan sa Atong mga Anak
Ang atong mga anak nagkinahanglan sa samang mga butang nga atong gikinahanglan—gugma, kalulot, ug pagmahal. Daghang kabataan wala gayod hikapa sa mabination, mahigugmaong paagi o sultihi nga sila hinungdanon gayod. Hinaot dili kana maoy kahimtang sa atong mga anak! Hinaot halogon nato sila, sultihan sila nga ato silang gimahal, ug paningkamotang matino nga sila nagkinabuhing minatarong sumala sa atong gitudlo kanila nga magkinabuhi. Bililhon kaayo sila alang kanato nga sila angayng tagdon nga ingon niana kay sa bisan unsang ubang paagi.
Si Gerald, usa ka membro niadto sa gang, nagbatbat: “Ako walay amahan nga kadangpan, busa miapil ako sa mga gang aron mapulihan ang maong kahaw-ang sa akong kinabuhi.” Misugod siya sa paggamit ug mga droga sa edad nga 12. Apan sa dihang siya nag-17, ang iyang inahan nagsugod pagtuon sa Bibliya sa balay nga regular uban sa mga Saksi ni Jehova. Gipadapat niya ang maayong mga prinsipyo sa Bibliya sa iyang kinabuhi. Siya miingon: “Nakita ko ang kausaban diha kaniya, ug ako naghunahuna, ‘Tinuod gayod kini.’” Ang maayong panig-ingnan sa iyang inahan nagtukmod kaniya nga bag-ohon ang iyang kinabuhi.
Ang atong kabataan angayng makakita ug maayong panig-ingnan diha kanato—nga kita nagkinabuhi sumala sa atong gisulti kanila nga magkinabuhi. Angayng aduna silay maayong pagbati bahin sa ilang pamilya, dili tungod sa kon unsay nabatonan niini, kondili sa kon unsay nahimo niini. Ug ang kabataan angayng natabangan sa paagi nga sila mobating may hustong pagtamod sa ilang kaugalingong moral nga pamatasan. Ang kanhing abogado sa distrito sa Los Angeles County nga si Ira Reiner nag-ingon niini niining paagiha: “Kinahanglang magpakita kitag mahigugmaong kabalaka sa atong kabataan sa dili pa sila madani sa mga gang.”
Pagtagana sa Ilang Gikinahanglan
Dili ang materyal nga mga butang nga atong gitagana sa atong mga anak ang labing hinungdanon. Ang hinungdanon gayod mao nga tabangan nato sila nga mahimong mahigugmaon ug matinagdanong mga hamtong nga may maayong moral nga mga sukdanan. Ang Bibliya nag-ingon nga ang matarong nga si Jacob nagtawag sa iyang kabataan nga “mga batang gigasa sa Diyos [kanako].” (Genesis 33:5) Kon lantawon nato sa ingon niana ang atong kabataan—ingong mga gasa nga hinatag sa Diyos kanato—labi pa kitang andam sa pagtagad kanila nga may gugma ug magtudlo kanila nga magkinabuhing matinud-anon, matul-id, ug maayog pamatasan.
Busa buhaton nato ang kutob sa atong mahimo sa pagkinabuhi sa paagi nga kini nagpahimutang ug maayong panig-ingnan sa atong kabataan. Hatagan nato sila sa husto ug maayong garbo sa ilang pamilya, dili sa materyal nga mga kabtangan sa pamilya, kondili sa matang sa atong mga pagkatawo. Busa, diyutay ang purohan nga sila mangitag pagpaluyo gikan niadtong anaa sa kadalanan.
Sa paghinumdom sa iyang pagkabatan-on, usa ka apohang lalaki miingon: “Wala gayod ako mobuhat sa bisan unsa nga magpakaulaw sa akong pamilya.” Miadmitir siya nga gibati niya ang ingon niini tungod kay nasayod siya sa gugma nga nabatonan sa iyang mga ginikanan alang kaniya. Tinuod, ang pagpakitag gugma sa ilang mga anak mahimong dili sayon alang sa pipila ka mga inahan ug mga amahan nga wala gayod makadawat ug gugma gikan sa ilang kaugalingong mga ginikanan. Bisan pa niana, ang mga ginikanan kinahanglang maningkamot sa pagpakitag gugma ngadto sa ilang mga anak.
Nganong kini hinungdanon kaayo? Tungod kay ang magasing “What’s Up,” nga gipatik sa Asosasyon sa mga Imbestigador sa Gang sa Utah, nag-ingon, “sa dihang bation sa mga batan-on nga sila gihigugma ug may kasegurohan—dili kasegurohan sa pinansiyal, apan kasegurohan sa emosyon—sagad mawala ang mga panginahanglan nga magtukmod kanila sa pagpasakop sa mga gang.”
Ang pipila ka magbabasa lagmit maghunahuna nga ang mahigugmaong mga pamilya nga sama niana halos wala na maglungtad. Apan kini naglungtad. Makakaplag ka ug daghan kanila taliwala sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan. Tinuod, kining mga pamilyaha dili hingpit, apan sila may dakong bentaha: Gitun-an nila kon unsay ginaingon sa Bibliya bahin sa pagmatuto sa mga bata ug naningkamot sa pagpadapat sa diyosnong mga prinsipyo sa Bibliya diha sa ilang kaugalingong mga kinabuhi. Dugang pa, ginatudlo nila kining mga prinsipyoha ngadto sa ilang mga anak.
Ang mga Saksi ni Jehova mouyon sa pahayag nga gihimo sa The Journal of the American Medical Association: “Ang usa dili makalaom nga . . . ang mga tin-edyer ‘Moingon lamang ug dili’ nga walay ihatag kanila nga butang nga sila ‘Moingon ug oo’ niana.” Sa laing pagkasulti, kon buot natong ang atong kabataan moingong oo ngadto sa husto ug maayong mga butang, kinahanglang tultolan nato sila ngadto niana nga direksiyon.
Walay usa kanato ang buot gayod nga moingon, sama sa giingon sa usa ka amahan: ‘Sa iyang gang nakaplagan sa akong anak lalaki ang panag-ubanay ug pagtahod nga wala gayod niya batia sukad.’ Ni buot gayod nato nga makadungog sa atong mga anak nga moingon, sama sa giingon sa usa ka batan-on: “Miduyog ako sa gang tungod kay nagkinahanglan ako ug pamilya.”
Kita, nga mga ginikanan, kinahanglang mao kana nga pamilya. Ug kinahanglang buhaton nato ang tanan kutob sa atong mahimo sa pagtino nga ang atong bililhong kabataan magpabiling mainiton ug mahigugmaong bahin niana.
[Kahon/Mga hulagway sa panid 10]
Usa ka Tamdanan Alang sa Mabalak-ong mga Ginikanan
✔ Paggugol ug panahon diha sa balay uban sa imong kabataan, ug duyog nga buhata ang mga butang ingong usa ka pamilya
✔ Ilailaha ang mga higala sa imong kabataan ug ilang mga pamilya, ug susiha kon asa moadto ang imong mga anak ug uban kang kinsa
✔ Pahibal-a ang imong kabataan nga sila makaduol kanimo sa bisan unsang higayon uban sa bisan unsang problema
✔ Tudloi ang kabataan sa pagtahod sa ubang tawo, sa ilang mga katungod, ug ilang mga ideya
✔ Paluyohi ang imong kabataan pinaagi sa pagsinati sa ilang mga magtutudlo, ug pahibal-a ang mga magtutudlo nga gipabilhan mo sila ug gipaluyohan ang ilang mga paningkamot
✔ Ayaw sulbara ang mga problema pinaagi sa pagsinggit o paggamit ug kapintasan
Ang pagpakitag interes sa buluhaton sa tunghaan sa imong anak mahimong usa ka panalipod
[Hulagway sa panid 10]
Ang imong kabataan nagkinahanglan sa imong mainitong pagmahal