Ang Pagsulbong ug Pagkahapay sa Komersiyo sa Kalibotan

Bahin 6—Mga Kabalaka sa Ekonomiya—Kanus-a Kini Matapos?

SAMTANG ginahawiran pa sa hakog nga komersiyo ang mga katawhan, ang mga kabalaka sa ekonomiya magapadayon. Kana mao ang daotang balita. Ang maayong balita mao nga ang iyang paghawid sa dili madugay mawala, nga magatapos sa mga kabalaka sa ekonomiya sa walay kataposan. Sa pagkakaron kapin sa upat ka milyong mga Saksi ni Jehova nagapahibalo niining maayong balita ngadto sa uban sa tibuok kalibotan.​—Tan-awa ang kahon sa panid 14.

Ang Labing Epektibong Instrumento

Ang katuyoan sa paanunsiyo​—kon ipadapat sa ekonomiya​—mao ang pagbaligya ug mga produkto ug mga serbisyo. Aron daghan ang halin, kinahanglang hayloon ang publiko sa pagpalit. Ang mga karatula, mantalaan, magasin, radyo, ug telebisyon, gawas pa nianang makalagot walay hinungdang nga basahon nga ginabutang sa buson, gituyo aron kini molampos.

Ang inantigo nga paanunsiyo sa modernong telebisyon halayo kaayo gikan sa mga mensahe sa publikong mga magsisibya sa karaang Gresya. Apan ang katuyoan sa paanunsiyo​—sa paghaylo sa mga tawo​—wala mausab. Ang imbensiyon sa pag-imprinta gikan sa movable type ni Johannes Gutenberg nagbukas ug bag-ong mga talan-awon sa publikong paanunsiyo nga sa pagka 1758 ang iladong Ingles nga hawod sa literaryo nga si Samuel Johnson nakasulat: “Ang mga paanunsiyo karon daghan na kaayo nga kini wala na kaayo panumbalinga, ug busa kinahanglang makapukaw kinig pagtagad pinaagi sa dagkong mga saad ug matahom nga mga saad ug sa kahusay nga usahay dalayegon ug usahay makatandog.” Kon dili lamang tungod sa iyang kinaraang mga pagtitik, atong mahunahuna nga gisulat ni Johnson kining mga pulonga karon, sa 1992.

Ang paanunsiyo napadasig sa dakong kausaban sa industriya. Ang daghan kaayo bag-ong mga produkto nga iyang gigama nagkinahanglan ug mga pumapalit, nga karon maabot pinaagi sa nagdaghang sistema sa mga mantalaan ug mga magasin. Wala madugay, ang radyo ug telebisyon nakasakop ug mas dakong tigpaminaw. Ang paanunsiyo nahimong usa ka negosyo sa iyang kaugalingon. Mga ahensiya sa paanunsiyo naporma ingon ka sayo sa 1812, sa dihang ang Reynell and Son nagbukas sa London.

Kon ang paanunsiyo matinud-anon, nga magapahibalo kanato sa mapalit nga mga produkto ug mga serbisyo aron tagan-an ang tinuod nga mga panginahanglan, kini nagaalagad sa maayong katuyoan. Apan, dili kanunayng ingon niana, kon lapason na niini ang hustong mga utlanan, hayloon kita sa pagpalit nga wala nato kinahanglana ug sa pagpangutang nga mohatag kabug-at alang sa dihadiha nga katagbawan. “Kini nagaulog-ulog, nangaliyupo, nagapangatarongan, nagasinggit,” mao kanay paagi sa paghubit niana sa usa ka magsusulat, nga midugang: “Nakaamgo man o wala, kitang tanan apektado, alang sa kaayohan o sa kadaotan, tungod sa anunsiyo.”

Ang gilaomang mga pumapalit sagad madala sa mga hinungdan nga dili importante. Ang mga tig-anunsiyo nagadani sa garbo; impluwensiyahan nila ang emosyon. Mahimong dili ipresentar nila ang tanang kamatuoran. Mas grabe pa, tingalig itago niini ang negatibo o peligrosong mga bahin sa ilang produkto, sa ingon nagpakitag kakulang sa kabalaka alang sa kaayohan sa uban​—ang tanan tungod sa ngalan sa kompetisyon sa ekonomiya.

Kinahanglan ba ang Kompetisyon sa Ekonomiya?

Tingali bation nimo, sama sa kadaghanan, nga ang kompetisyon kinahanglan alang sa kauswagan. Ug, sa pagkatinuod, sa pagkakaron, ang matinud-anong kompetisyon sa ekonomiya sa pipila ka paagi mahimong panalipod sa mga pumapalit. Apan ang manuwal sa edukasyon nga Psychology and Life nagkuwestiyon kon ang kompetisyon “maoy hinungdanong kinaiyahan sa tawo,” nga misukna: “Kinahanglan ba natong yatakan ang usa nga napildi aron lang malipay?”

Samtang nagahisgot nga ang mga tawong gipadako diha sa usa ka maindigon nga katilingban “mosanong sa hagit sa pagdaot sa laing isigkaingon,” kining libroha nag-ingon nga ang kompetisyon dili dala sa pagkatawo nga hiyas. Ngani, sa ngadtongadto, ang kompetisyon dili mabungahon. Ang mga pagsulay nagpadayag nga kini “nagapatunghag mga tinamdan nga ang pagdaog bisan pag unsay dangatan dili makatabang sa paghimog labing maayong kalidad sa trabaho.”

Ang kompetisyon, pananglitan, mopatunghag kahadlok sa kapakyasan. Apan ang kahadlok, sa tunghaan man, sa trabahoan, o bisan diin, dili gayod makatabang alang sa maayong pagtrabaho. Gawas pa, ang kompetisyon mahimong motultol sa pagkadi-matinud-anon o sa pagpanikas. Ang mga estudyante nga sobra ka maindigon nga makakuhag dagkong mga grado lagmit mawad-ag panan-aw sa tinuod nga katuyoan sa edukasyon: sa pagsangkap kanila aron mahimong mas maayo ug mas mabungahong mga membro sa katilingban.

Sa panahon sa pagkasulat niini sa katuigang 1930, ang Psychology and Life nagpunting sa Samoa ingong pananglitan sa katibuk-ang dili-maindigon nga katilingban. “Ang mga tawo nagatrabaho ug nagatipig sa mga produkto sa ilang mga paghago diha sa usa ka bodega nga alang sa tanan nga gikan niana ang tanan makakuha sumala sa ilang panginahanglan,” matud pa niini, nga midugang: “Ang mga antropologo nagtaho nga ang maong mga tawo maoy bug-os nga malipayon sama sa ilang mas maiyaiyahong isigkatawo sa laing mga dapit sa kalibotan.”

Busa, ang magantihon ug malamposong sistema sa ekonomiya dili kinahanglang ipasukad gayod sa kompetisyon. Usa ka iladong negosyante nangatarongan nga samtang ang kompetisyon lagmit kinahanglanon sa pagdasig sa di-hamtong nga mga tawo, ang hamtong nga mga indibiduwal dili maglisod sa pagkaplag ug panukmod diha sa buluhaton mismo. Ang kalipay makaplagan diha sa pagkakat-on nga mahimong mamugnaon, diha sa pagpalipay sa uban, diha sa paghimog mga kauswagan ug bag-ong mga diskobre.

Nan, hisabtan, nga ang maalamong tambag sa Biblia mao: “Dili kita magmagarbohon, nga magapukaw ug pag-indigay sa usa ug usa, nga magsinahay sa usag usa.”​—Galacia 5:26; Ecclesiastes 4:4.

Pakigbulag Alang sa Butang nga Mas Maayo!

Dayag nga gigamit ni Satanas ang hakog nga komersiyo ingong instrumento aron makuha ang iyang tumong. Pinaagi sa pagmugna ug mga kabalaka sa ekonomiya, labi pa niyang gihawiran ang katawhan. Ang kabalaka labot sa pagtagbaw sa materyal nga mga tinguha nagatabon sa pagkab-ot sa hinungdanong espirituwal nga mga panginahanglan. Ang ideya nga ang mga baligya gihimo aron gamiton ug unya ilabay nga gipasiugda sa komersiyo nakahatag ug di-maayong epekto sa palibot. Ang iyang batoni ang tanan karon nga tinamdan nagdaot sa katagbawan ug kalipay. Sa pagkatinuod, ang tinuod nga mga intereses sa ekonomiya, kon dili duyogan sa diyosnong mga prinsipyo, sa kataposan motultol sa pagkaikag-sa-kaugalingon ug, sa ulahi, sa kahakog.

Ang kahakog ug sobrang kaikag-sa-kaugalingon, hinunoa, maoy mga porma sa pagsimbag diyosdiyos, nga dili makapahimuot sa Diyos. (Colosas 3:5) Ang mga tawo nga nagatugot sa ilang kaugalingon nga negatibong maumol sa komersiyo maoy, kaamgid sa mga tigpasiugda sa bakak nga relihiyon ug tigpaluyo sa tawhanong pagmando, nga nagalakaw sa peligrosong yuta. Sila nameligro nga mahimong mga tawong dili makabaton sa pag-uyon sa Diyos. Si Jesus nagpasidaan: “Apan kinahanglang magbantay kamo sa inyong kaugalingon, basi unya sa inyong mga kasingkasing mahiluwan ang pagpatuyang ug ang pagkahubog ug mga kabalaka tungod sa kinabuhi [lakip sa mga kabalaka sa ekonomiya], ug sa kalit kadtong adlawa [sa paghukom ni Jehova] moabot kaninyo nga wala dahoma.”​—Lucas 21:34.

Kadtong mahimong mga Kristohanon kinahanglang mobulag sa paghawid sa dili-hingpit nga mga sistema sa ekonomiya pinaagi sa pagsalikway sa espiritu nga ilang ginapasiugda ug pinaagi sa pagsalikway sa hakog nga mga tumong sa ekonomiya. Ang mga pagkatawo kinahanglang maumol sa labing gamhanang Maglalalang, dili sa makagagahom kaayong impluwensiya sa dolyar. Ang kamatinud-anon angay nga panlimbasogan sa tanang higayon. Kinahanglang magmakontento na sa kon unsay nabatonan, dili sa kanunay nga pagpangitag daghan pa.​—Efeso 5:5; 1 Timoteo 6:6-11; Hebreohanon 13:18.

Aron ikapahimutang nga husto ang butang nga angay unahon, angayng susihon sa mga Kristohanon ang ilang mga tumong sa kinabuhi sa matag karon ug unya. (Filipos 1:9, 10) Kini makita diha sa ilang pagpilig trabaho o edukasyon alang sa ilang kabataan. Ilang gisilsil sa hunahuna kanunay nga “ang tanang butang sa kalibotan​—ang pangibog sa unod ug ang pangibog sa mga mata ug ang mapagarbohong pagpasundayag sa panginabuhian sa usa​—wala magagikan sa Amahan, kondili sa kalibotan. Dugang pa, ang kalibotan mahanaw ug ang pangibog niini; apan siya nga nagabuhat sa kabubut-on sa Diyos magapabilin sa walay kataposan.” Sila kanunay nagapahinumdom sa ilang kaugalingon nga sa dihang mahanaw na ang kalibotan, ang komersiyo sa kalibotan makasinati ug bug-os nga ‘Pagkahapay sa Wall Street’ diin ang mga tigpaluyo niini dili na gayod maulian.​—1 Juan 2:16, 17.

[Kahon sa panid 14]

Walay mga Kabalaka sa Ekonomiya Ilalom sa Gingharian sa Diyos

Wala nay pagtaas sa mga prisyo tungod sa kanihit sa pagkaon: “Ang yuta nagahatag sa iyang bunga; ang Diyos, ang atong Diyos, magapanalangin kanato.” “Adunay daghang lugas sa yuta; sa tumoy sa kabukiran magaawas.”​—Salmo 67:6; 72:16.

Wala nay bayranan sa doktor: “Walay molupyo ang magaingon: ‘Masakiton ako.’” “Ang mga mata sa mga buta mangabuka, ug ang mga dalunggan sa mga bungol makadungog. Nianang panahona ang piang molukso sama sa lagsaw, ug ang dila sa mga amang magasinggit sa kalipay.”​—Isaias 33:24; 35:5, 6.

Wala nay mahal nga abang sa balay o tantohan: “Sila magatukod ug mga balay ug magapuyo diha niana; ug sila magatanom ug kaparrasan ug magakaon sa ilang bunga. Sila dili magatukod ug unya lain ang magapuyo; sila dili magatanom ug unya lain ang magakaon.”​—Isaias 65:21, 22.

Wala nay dato ug pobre: “Ug siya magahukom sa kinataliwad-an sa daghang katawhan, ug magahusay mahitungod sa kusganong mga nasod sa halayo. . . . Ug sila manlingkod ang tagsatagsa ka tawo ilalom sa iyang parras ug ilalom sa iyang kahoy nga igos, ug walay magahadlok kanila.”​—Miqueas 4:3, 4.

Ang tanang panginahanglan pagatagbawon na: “Apan ang mga nagapangita kang Jehova dili makulangan sa bisan unsang butang nga maayo.” “Imong ginabuklad ang imong kamot, ug ginatagbaw mo ang tinguha sa tagsatagsa ka buhing butang.”​—Salmo 34:10; 145:16.

[Hulagway sa panid 15]

Ilalom sa Gingharian sa Diyos ang mga kabalaka sa ekonomiya mawala na sa kataposan